ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 15 (مهر 1383)

ظهور و گسترش اندیشه های عصر روشنگری، به تولد انسان مدرن انجامید؛ تولدی که تنها با گذشت دو قرن، زمینه ساز ظهور نسل جدیدی از بشر و یا همان انسان پست مدرن شده است. انسان پست مدرن بر خلاف پدران و مادرانش، در حال تجربه زندگی در دنیایی بس متفاوت است؛ دنیایی که با حقایق ساختگی همراه شد و مسافرانی «دمدمی مزاج» و «حقیقت گریز» را با خود همراه ساخته است.

کربی اندرسون به عنوان نویسنده و روزنامه نگاری یهودی، در حوزه علوم اجتماعی به خصوص در زمینه خانواده، اخلاق، روابط انسانی و تاثیر و تحولاتی که این حوزه ها در عصر جدید و در رویارویی با ظهور ارزش های جدید داشته اند، فعالیت می کند. مقاله حاضر نیز با نگاهی تحلیلی به تاریخ ملل گذشته، به ملت آمریکا هشدار می دهد که در همان مسیری پیش می رود که تمدن های گذشته را سرنگون کرد. توجه او به دین و ارزش های اخلاقی و باورهای ملی برای «نجات» قابل توجه است.

در یکی دو قرن اخیر، شاید هیچ اندیشه ای به اندازه اندیشه پیشرفت و ترقی، پژواک و انعکاس نداشته است. بشر جدید سرمست از نظریه ای است که می گوید تاریخ بشر رو به ترقی و پیشرفت داشته و هر روز از روز قبل بهتر و متکامل تر می شود، اما آیا چنین نظریه ای مبتنی بر واقعیت است و اگر هست، آیا در ازای بهایی که برای این پیشرفت پرداخته شده، نتایج به دست آمده، مطلوب بوده است؟ مقاله زیر به موشکافی این مساله می پردازد.

زندگی بشر امروز بر این فلسفه مبتنی است که این جهان برای او خلق شده است و فرمانروایی مطلق و نامحدود بر آن جزو سرنوشت آدمی است، اما آیا با چنین فلسفه خودخواهانه ای می توان به حیات بشری ادامه داد؟ آیا طبیعت تحمل این نوع برخورد انسانها را برای همیشه خواهد داشت؟ آیا وقت آن نرسیده است که برای اصلاح این وضعیت از سوی جوامع بشری اقدامی صورت گیرد؟

تبلیغات تجاری، کودکان، نوجوانان و جوانان را به عنوان هدفی برای فروش هر چه بیشتر محصولات انتخاب کرده اند. طراحان تبلیغات می کوشند تا با جلب نظر کودکان - که جذب آنها نسبت به بزرگسالان بسیار ساده تر است - آنها را به عنوان وسیله ای برای فروش محصولات خود مورد استفاده قرار دهند. مقاله حاضر، پرده از این تجارت غیر اخلاقی و سوء استفاده از کودکان بر می دارد.

تا ده سال آینده، بیش از چند میلیون از مشاغل فکری ایالات متحده برای همیشه به کشورهای در حال توسعه منتقل می شود. شبکه های ارتباطی جهانی و ارزان قیمت در کنار نیروی کار جوان و مستعد این کشورها که حاضرند با دستمزد بسیار پایین تر و بدون هیچ گونه حق بیمه یا بازنشستگی کار کنند، تقاضای نیروی کار آمریکایی گران قیمت متشکل در قالب اتحادیه ها رابه شدت کاهش داده است.

همه اقتصادها به انرژی وابسته اند و هیچ استثنایی در این مورد وجود ندارد. آمریکا به عنوان سردمدار دنیای سرمایه داری، اولین مصرف کننده انرژی در جهان است. اگر سیستم سرمایه داری و تمدن آمریکا بخواهد بر قرار بماند، باید قوانین فیزیک را تغییر دهد، اما آیا قادر به این کار خواهد بود؟ میزان انرژی استخراجی نسبت به انرژی مصرفی در پروسه استخراج نفت خام، کمتر است.

شرکت وال مرت با 3/1 میلیون کارمند و 4700 فروشگاه در سراسر جهان، یکی از بزرگترین بنگاه های اقتصادی دنیا به شمار می رود. وال مارت یکی از مهمترین کمپانی های پشت پرده اقتصاد آمریکا است و نقشی هم چون کمپانی هند شرقی بریتانیا را در دنیای امروز، بازی می کند. این شرکت همانند شرکت مک دونالد، از مهمترین مصادیق امپریالیسم آمریکایی است که اقتصاد کشورهای ضعیف را هدف گرفته و از کارکنان خود بیگاری می کشد.

گرسنگی در سطح بین المللی، نه محصول کمبود تولید محصولات غذایی، که رابطه ای مستقیم با افزایش مازاد محصولات تولیدی دارد، اما آنچه که امروزه کشورهای مستقل و خود کفای دهه های پیشین را به چنین بلیه ای گرفتار ساخته است، عمدتا محصول پیروی کورکورانه آن ها از سیاست های تحمیلی نهادهای بین المللی و به ویژه بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جانی است؛ سیاست هایی که نتیجه آن فرو پاشیدن نظام سنتی کشاورزی در این کشورها است، به مهم ترین عامل برای گرسنگی و قحطی تبدیل شده است.

نسل کشی (همانند کشتار 25 میلیون بومی آمریکا) و گمراه کردن و منحرف ساختن آمریکاییان به سمت جنگ های تجاوزگرانه (همچون آلمان فاشیستی دهه 1930) به بهانه هایی واهی و بی اساس، ریشه درتاریخ آمریکا دارد. حمله به عراق نیز با تمسک به بهانه هایی بی اساس و با وارد ساختن اتهاماتی همچون نقض حقوق و قوانین بین المللی انجام شد؛ در حالی که خود آمریکا و شریک او در خاورمیانه - اسرائیل - ناقض قوانین و حقوق بین الملل، منشور نورنبرگ، کنوانسیون ژنو و تصمیمات سازمان ملل بوده اند.

علی رغم قواعد موجود در زمینه تجارت آزاد و جهانی سازی، تسلیحات نظامی و تولیدات تسلیحاتی، همواره از یارانه های مستقیم و غیر مستقیم دولت ها برخوردارند و همین امر، منجر به ایجاد مجتمع های غول پیکر صنعتی - نظامی شده است که جهان را به سوی نظامی گری جهانی سازی شده به پیش می برند.

تحت لوای جنگ بر ضد تروریسم، ایالات متحده حضور خود را در آفریقا گسترش داده است. واشنگتن با آگاهی از وابستگی اش به مواد خام استراتژیک، تعداد توافق نامه های اقتصادی و نظامی خود را با بسیاری از کشورهای آفریقایی افزون کرده تا بدین ترتیب «امنیت» ذخائر خام خود را افزایش دهد. ارتش، کمپانی های نفتی و شرکت های مشاوره امنیتی آمریکایی بازار را تحت سلطه خود گرفته اند.

امروزه کارکرد پزشکی مدرن به طور جدی مورد تردید قرار گرفتهاست، به نحوی که برخی از پزشکان مستقل و دلسوز نیز با انتقادهایی اساسی، به مقابله با این نوع پزشکی برخاسته اند. حتی استناد به آمار و ارقام رسمی، که البته باز هم از حقایق فاصله ای زاد دارد، واهی بودن بسیاری از ادعاهای پزشکی مدرن، جامعه پزشکی و صنعت داروسازی را به اثبات می رساند.

مصرف روز افزون سوخت های فسیلی طی دهه های اخیر، هر سال حجم بسیار زیادی از گاز دی اکسید کربن را وارد جو زمین کرده است. انتشار این گاز در هوا باعث می شود، حرارت ایجاد شده در سطح زمین محصور شود و این به نوبه خود باعث گرم شدن زمین و ایجاد تغییرات آب و هوایی در سطح این کره و به دنبال آن اختلال در اکوسیستم های گیاهی و جانوری شده است.

فعالیت شرکت های معظم نفتی در آمریکا، تاثیرات مخربی بر آب های آمریکا داشته و آلودگی های گسترده ای را ایجاد کرده است و این در حالی است که نهادهای دولتی فعال در امر حفاظت از محیط زیست وظیفه خود را در قبال این مساله انجام نمی دهند.