ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 18 (دی 1383)

در این مقاله، به تلویزیون و نتایج استفاده بی رویه از آن پرداخته می شود. این که تلویزیون به چه صورت بر روان و زندگی و رفتار انسان ها تاثیر می گذارد و باعث چه تفاوت هایی در نسل جدید شده است. چگونه شرکت های سرمایه دار محدودی این ابزار را در دست گرفته و از آن به نفع خود استفاده می کنند و این که تلویزیون رسانه ای تک منظوره است.

تکنولوژی و خصوصا کامپیوتر و اینترنت، علاوه بر مزایایی که دارند، بی گمان پدیدآورنده مشکلات جدید یا تشدیدکننده مشکلات قدیمی نیز می باشند. ویژگی های منحصر به فرد اینترنت از جمله سهولت دسترسی به آن، 24 ساعته بودن، سادگی کار، هزینه پایین، گمنام ماندن کاربران در آن و...، همگی موجب استقبال عظیم مردم در سراسر جهان از آن شده است. این خصوصیات، علاوه بر آنکه از یک طرف از قابلیت های اینترنت محسوب می شوند، از طرف دیگر از معایب آن نیز شمرده می شوند. یکی از مشکلاتی که اینترنت پدید آورده است، اعتیاد مجازی یا اعتیاد به این شبکه عظیم جهانی است که دارای تاثیرات رفتاری - روانی بسیار مضری بر روی کاربران می شود.

به گواه مطالعات و بررسی های متعدد، آمریکاییان را می توان از جمله جاهل ترین و غافل ترین مردم جهان نسبت به اوضاع و احوال داخلی و خارجی دانست؛ اما چنین جهلی، برای هیات حاکمه این کشور نه یک عیب بلکه به مثابه امتیازی جهت تداوم سیاست های مورد نظرشان محسوب می شود و از این رو به جای روی آوردن به برنامه ها و راهکارهایی در جهت مقابله با آن، حتی به نحوی جهل را به جامعه تزریق می کنند.

در حالی که هر روز بر سرعت ورود و گسترش تکنولوژی های جدید در مدارس و نظام های دانشگاهی افزوده می شود و به رغم این که بسیاری از اندیشمندان و منتقدان غربی به اشکال مختلف، در چند دهه گذشته به پیامدهای گسترش تکنولوژی در عرصه اجتماع پرداخته اند، اما هیچ گونه توجهی از سوی متولیان امور آموزشی و نظام مدرسه ای غرب به این مساله مهم صورت نمی پذیرد.

تقویت نفوذ و تاثیرگذاری رسانه ها و نیز شکل گیری فضای مجازی حاصل از گسترش اینترنت، از سویی نابودی خرده فرهنگ ها را به همراه داشته و از سوی دیگر، نوعی فرهنگ جدید را تحمیل کرده است. هر روز بیش از پیش، بر دامنه فعالیت مجتمع های رسانه ای سودجو افزوده می شود و بی شک، چنین گسترشی صرفا به حوره های رسانه ای محدود نشده است. گواه بر این مدعا، فعالیت چنین مجتمع هایی در حوزه های اقتصادی و فرهنگی است.

انتخاب مجدد بوش به ریاست جمهوری آمریکا حاوی نکاتی مهم از وضعیت داخلی آمریکاست. اگر در سال های اخیر، نفرت جهانیان از اقدامات بوش به دولت وی محدود می شد، چنین انتخاباتی می تواند توجه جهانیان را به بی مسئولیتی مردم این کشور رهنمون سازد؛ مردمی غافل و خفته که روز به روز رسانه های وابسته به دولت، بر دامنه ناآگاهی و غفلت آن ها می افزایند تا دولتمردان بتوانند با دردسر کمتری به تحقق اهداف خود ادامه دهند. اما به راستی، شرایط جامعه آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری بوش چگونه خواهد بود؟

بررسی ارتباط خشونت موجود در رسانه ها و تاثیر آن بر خشونت در رفتار اجتماعی، به موضوع قابل مناقشه ای در جامعه آمریکا تبدیل شده است. نویسندگان این مقاله، با توجه به روش های علمی و ترکیب نتایج تحقیقات قبلی، به این نتیجه رسیده اند که میان خشونت رسانه ای و خشونت واقعی، همبستگی وجود دارد. بنابراین باید برنامه هایی برای آموزش عمومی و کنترل مخاطبان کودک و نوجوان این برنامه ها صورت پذیرد، چرا که یک برنامه خشن تلویزیونی با 10 میلیون مخاطب، در صورتی که تنها یک درصد از تماشاگران خود را به خشونت تحریک کند، صد هزار نفر را خشن تر کرده است.

نسل X به آمریکایی هایی گفته می شود که بین سال هال 1978-1965 متولد شده اند، این نسل با مشکلات ویژهای روبروست. به لحاظ اقتصادی، Xها اولین گروه آمریکایی می باشند که نسبت به پدر و مادرانشان در سن مشابه، با وجود کار بیشتر و ساعت بیشتر کاری، درآمد کمتری دارند. به لحاظ سیاسی نیز Xها به شدت منتقد سیستم دو حزبی موجود در آمریکا هستند و این سیستم را به شدت ناکارآمد می دانند. میزان مشارکت سیاسی آن ها بسیار پایین است و تعداد اندکی از آن ها در انتخابات مختلف کشور آمریکا شرکت می کنند. روی هم رفته، Xها نسبت به آینده سیاسی و اقتصادی آمریکا بسیار بدبین هستند. در این مقاله، با Xها و مشکلات آن ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

نیاز ارتش آمریکا به نیروهای جدید در سال های پیش رو، دولت این کشور را بر آن داشته تا از هم اکنون با دامن زدن به نوعی بازاریابی جدید یعنی استفاده از بازی های رایانه ای، کودکان آمریکایی را مهیای ورود به این عرصه نمایند. در قبال انتقادها و مخالفت های جدی ای که اخیرا علیه این حرکت جدید ارتش صورت پذیرفته است. حامیان چنین جریانی در ارتش با رد این گونه انتقادها و اعتراض ها، چنین بازی هایی را تصویرگر ارزش های آمریکایی و تنها معرفی کننده یکی از فرصت های شغلی آینده کودکان این کشور برمی شمارند.

باز هم دو کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و آن هایی که بر روی لیست قرار دارند، میلیونر هستند. سناتور جان کری، ثروتمندتر از همراه و همکارش آقای جان ادواردز می باشد. آقای جرج بوش هم از یک خانواده ثروتمند نیوانگلند بیرون آمده است. علاوه بر این، هر دو کاندیدا از یک دانشگاه فارغ التحصیل شده و عضو یک کلوپ سری می باشند.

به دنبال ژاپن و کشورهای تازه صنعتی شده آسیای شمال شرقی، چین در طی بیست سال گذشته، با پویایی رشد اقتصادی ای رو در روست که این کشور را به یکی از پایه های اصلی اقتصاد جهانی تبدیل کرده است. این کشور در حال تبدیل شدن به قطب سازمان دهنده شبکه مبادلات منطقه ای است. این دگرگونی، «خود مرکزبینی» غربی ای را زیر سؤال می برد که بر اساس آن، فرهنگ جبری در شرق (اعم از دور یا نزدیک)، مانع از دستیابی آن به مدرنیته ای می شود که پس از انقلاب صنعتی تنها یک «ویژگی غربی» به حساب می آید. از سوی دگیر، عظمت این تغییرات سال هاست که سؤالات و نگرانی هایی را در غرب در مورد یک تمرکز مجدد اقتصاد جهانی حول آسیا بر انگیخته است، امری که در درازمدت باعث بازبینی مهم ترین عوامل توازن بین المللی خواهد شد.

در حالی که خشونت در عراق ادامه دارد، دولت موقت عراق بر اراده خود برای محاکمه صدام حسین به اتهام جنایت علیه بشریت و نسل کشی تاکید می کند. با وجود این، دادگاه و قضاوت با نظر کامل ایالات متحده تعیین شده اند و دارای صلاحیت کافی نبوده و به یقین از متهم ساختن شماری از همدستان خارجی او خودداری خواهند کرد. آن ها قادر به متهم ساختن دولت ها به ویژه واشنگتن و پاریس نیستند. این پایتخت ها به رژیم بعثی امکان دادند تا طی بیش از بیست سال، مخالفان را تعقیب و سرکوب نماید.

حادثه یازدهم سپتامبر، زمینه مناسبی را برای استیلاجویی دولت آمریکا با وجود اورد. پس از این حادثه، ایالات متحده برای گسترش نفوذ و تفوق خود در منطقه خاورمیانه، ست به اقداماتی خشونت بار زده است که پیامدهای آن جبران ناپذیر می نماید. آنچه در پی می آید، گزیده است از گفت و گوی نشریه «زد» با منتقد و سیاست مدار برجسته آمریکایی نوام چامسکی که از نقطه نظری نسبتا متفاوت به این موضوع پرداخته است.

ایالات متحده آمریکا در عین حالی که ثروتمندترین کشور جهان می باشد، همواره شاهد وجود طبقه فقیر در این کشور بوده است. مشکل اینجاست که مقامات رسمی و قوانین مالیاتی وضع شده، نه تنها التفاتی به حل این مشکل نمی کنند بلکه خود عامل پایدار بودن فقر در آمریکا هستند. در سال های گذشته، جابجایی عظیم ثروت از طبقات پایین جامعه به سمت بالا، مشکل را حادتر نموده است. شریک جرم اصلی مقامات رسمی، رسانه ها هستند. رسانه های اصلی آمریکا هیچ دغدغه ای نسبته به فقر روز افزون در این کشور از خود نشان نمی دهند.

بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان بی طرف بر این عقیده اند که مجامع پولی و مالی مطرح دنیای جدید از جمله مهم تریم بحران سازان حوزه اقتصادی کشورهای مختلف، به ویژه کشورهای توسعه نیافته اند. اعمال سیاست های تجویزی چنین نهادها و مجامعی و ارائه امیدها و نویدهایی باطل از سوی آن ها به کشورهای مختلف، نه تنها بهبودی در شرایط اقتصادی چنین کشورهایی به همراه نداشته است بلکه وضعیت آن ها را در عمده موارد حادتر نموده است. آنچه در پی می آید، مقاله ای است که نویسنده آن به تشریح وضعیت اقتصادی کشورش یعنی مجارستان پراخته است؛ کشوری که با فروپاشی نظام های کمونیستی اروپای شرقی، روی به سیاست های اقتصادی نظام ها سرمایه سالار غرب آورد.

امروزه نفت به یکی از دغدغه های اصلی کشورهای صنعتی و در راس آن ها ایالات متحده تبدیل شده است. نیاز روزافزون این کشور به نفت وارداتی، حاکمان ایالات متحده را بر آن داشته تا به هر بهانه ای و در راس آن، مبارزه علیه تروریسم، به مناطق نفت خیز جهان لشکرکشی نمایند و با این حربه، تا حدودی نفت مورد نیاز خود را تضمین کنند. اما در حال حاضر، این حضور صرفا به عراق خلاصه نمی شود و حضور گسترده و البته نامحسوس نظامیان این کشور در سراسر جهان و از جمله در دریای خزر، آفریقا، آمریکای لاتین، جنوب چین و... واقعیتی غیرقابل انکار است.

ایالات متحده آمریکا که امروزه به مثابه بزرگ ترین تولیدکننده و حامی غذاهای دستکاری شده ژنتیکی محسوب می شود و از قبل تولید و عرضه این محصولات به دیگر کشورها، سودی سرشار عاید خود می سازد، در واکنش به موضع گیری اخیر اتحادیه اروپا در قبال چنین محصولات و غذاهایی، جامعه اروپا را تحت فشاری سنگین قرار داده تا از تصویب هر گونه قانونی در این بازار بزرگ و تاثیرگذار ممانعت به عمل آورد. بی شک، تداوم چنین کشمکش و اختلافی، می تواند یکی از جنبه های مهم جهانی سازی را به نحوی جدی به چالش بکشاند و این دو قدرت موجود را به نحوی در مقابل یکدیگر قرار دهد.

آنتی بیوتیک ها که در آغاز نویددهنده پایان بیماری های عفونی بودند، تنها پس از گذشت چند دهه و در نتیجه رفتار غیر منطقی پزشکان، صنعت داروسازی و بالاخره دامداران صنعتی، به داروهایی تقریبا بی اثر تبدیل شده اند. بازگشت بیماری های عفونی که تا حدودی محصول بی اثر شدن آنتی بیوتیک ها و مقاوم تر شدن عوامل بیماری های عفونی است. روز به روز آسیب پذیری ما را در برابر بیماری های مختلف افزایش می دهد و بی شک، ادامه چنین روندی می تواند به مشکلاتی بس جدی برای سلامت بشر و طبیعت تبدیل شود.

علم و تمدن جدید همواره نگاهی متفاوت از پیشینیان به حیوانات داشته است. طرح مسائلی چون عدم وجود احساسات، نداشتن هوش و رفتارهای صرفا غریزی از سوی برخی کارشناسان و دانشمندان، زمینه رفتارهای نامهربانانه و غیرانسانی ای را با حیوانات فراهم آورده است. آنچه در پی می آید، مطلبی است جالب و خواندنی که به تشریح برخی یافته های جدید دانشمندان و رفتارشناسان حیوانات پرداخته است که ضرورت توجه بیشتر بشر در سفر رو به آینده اش را اجتناب ناپذیر می نماید.

آب و مسائل مرتبط با آن، به یکی از مهم ترین دغدغه های عصر جدید تبدیل شده است. کمبود آب، آلودگی های روزافزون و نابودی نظام های سنتی آبیاری از یک سو و رویکرد آزمندانه شرکت های خصوصی غربی به این کالای جدید از سوی دیگر، به نگرانی هایی بس جدی در این باره دامن زده است که افزایش حساسیت ها و ابراز مخالفت های گوناگون به ویژه در کشورهای توسعه نیافته و جوامع محلی، خود شاهدی بر این مدعاست.