ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 56 (اسفند 1386)

خانواده جایی است که ما در آن مهم ترین مهارت های کلیدی زندگی خود را می آموزیم و این آموخته ها، زندگی ما را در سال های آتی نیز تحت تاثیر قرار می دهد. مرکز غیردولتی عدالت اجتماعی انگلستان، همه ساله گزارش هایی پژوهشی در مورد مهم ترین مسایل اجتماعی و فرهنگی فراروی این کشور تهیه می کند. این مطلب، خلاصه گزارش بررسی وضعیت گسست های خانوادگی می باشد. این گزارش از چهار بخش معرفی و تعیین وضعیت، شرایط ملی انگلستان در حوزه گسست خانواده ها، تاثیرات این گسست ها و در نهایت، دلایل شکل گیری این وضعیت تشکیل شده است. در پایان نیز پیشنهادهایی با توجه به عوامل مؤثر در جهت تقویت بنیان خانواده ها ارائه شده است

براساس تئوری های پذیرفته شده اقتصادی، هزینه کردن بیشتر باعث افزایش رضایت و خوشحالی فرد می گردد. علی رغم اینکه ما در 50 سال اخیر، بیش از کل تاریخ حیات بشریت، مصرف کرده ایم، هنوز هم به رضایت کافی دست نیافته ایم. به علاوه، رشد ابتلا به بیماری افسردگی، تمایل به خودکشی، بی خوابی، استرس و تخریب محیط زیست در کشورهای غربی به اصطلاح خوشحال، پرسش های زیادی را در مورد کارایی و درستی این تئوری ها به وجود می آورد. همچنین شرکت های تبلیغاتی با تمام توان خود تلاش می کنند که هنوز هم نیازهای ناشناخته جدیدی را برای مصرف کنندگان تولید نمایند تا به این مسابقه بی پایان مصرف زدگی، دامن بزنند. آیا محیط زیست و جنگل ها، آلودگی دریاها، ویرانی اکوسیستم های ارزشمند زمین و گرمایش جهانی و در یک کلام، مرگ سیاره زمین، بهایی است که در برابر خوشحال کردن و احساس رضایت بیشتر ما، ارزش پرداخت آن را داشته باشد؟

در سایه جنگ عراق و حضور هزاران سرباز زن آمریکایی در این جنگ فرسایشی و طولانی، مساله مشارکت زنان نظامی در این نبرد و آثار و نتایج آن با نظرات مختلفی روبه رو شده است. موافقان و مخالفان این موضوع، دلایل مختلفی را برای صحبت های خود مطرح می نمایند اما همگی بر این نکته واقفند که در سایه ساختار خاص دستوری ارتش و وجود سوءاستفاده های جنسی نیروهای همکار در ارتش، وضعیت زنان نظامی با چالش های زیادی روبه روست. هر چند افشای این تجاوزات نیز موقعیت زنان را در گروه تهدید می کند. نویسنده که سال ها در ارتش ایالات متحده به خدمت مشغول بوده است، خاطرنشان می کند که برای برطرف نمودن این چالش ها باید ایجاد مراکز مشاوره ای، متقاعد نمودن زنان قربانی به افشای این سوءاستفاده ها و همچنین گزارش این اتفاقات از سوی مردان نظامی، سرلوحه اقدامات فرماندهان عالی رتبه ارتش آمریکا قرار گیرد.

سفر هفت زن فلسطینی به ایالات متحده و حضور آنان در مجامع مختلف اجتماعی و سیاسی، بهانه ای گردید که مردم دنیا با مشکلات و معضلات فراروی مردم بی دفاع و مظلوم فلسطین آشنا شوند. ساخت دیوار امنیتی حائل و ایجاد صدها پست بازرسی، محدودیت عبور و مرور آسان، فقدان آب و برق و دارو بهداشت به ویژه در باریکه غزه، قطع شدن ارتباط فلسطینی ها با خارج از کشور، بی کاری و مشکلات اقتصادی مختلف، فقدان مراکز حمایتی و امنیتی و پلیس در این منطقه و در نهایت، ارائه تصویری نادرست از مردم فلسطین در رسانه های فراگیر غربی، بخشی از حقایق ناگفته موجود در زندگی روزمره میلیون ها فلسطینی می باشد. این زنان در پایان سفر خود با اشاره به مقاومت همه جانبه مردم فلسطین و آرزوی زندگی در کشوری آزاد و مستقل، خاطرنشان نمودند که در سایه این شرایط اسفناک و سخت، ما به قدرت و استقامتی بی نظیر دست یافته ایم که می تواند در سایه ایمان و امید، سرانجام ما را به رفاه و آزادی رهنمون کند.

ممانعت شورای نظارت بر تلویزیون انگلستان از پخش تبلیغات آگاهی دهنده تلویزیونی چند مؤسسه غیردولتی در حوزه های اجتماعی، پرسش های زیادی را در مورد آنچه که از آن به عنوان حق مصرف کننده و نظام بازار آزاد یاد می شود، به وجود آورده است. نویسنده با اشاره به چند نمونه از این مخالفت ها به دلیل داشتن ماهیت سیاسی، معتقد است، مدیران نظارتی هیچ گاه به سایر بخش های قوانین خویش نظیر ممانعت از پخش تبلیغاتی که با هدف تاثیرگذاری بر تصویب قوانین ملی ساخته می شوند، توجه نمی کنند؛ چرا که صنایع نفت و گاز و شرکت های فعال در عرصه انرژی هسته ای، بارها از این تبلیغات جهت دار بهره برده اند. اگر سیاست را به عنوان مراوده گروهی و تلاش برای تثبیت جایگاه و منافع خویش ترجمه کنیم، آیا نباید همه شرکت های تجاری نیز نظیر احزاب سیاسی از پخش تبلیغاتشان محروم گردند؟

مطبوعات و به طور کلی جامعه اطلاع رسانی آمریکا، هر کدام به نحوی وابسته و یا متعلق به شرکت های بزرگ تجاری هستند. کسانی هم که در این رسانه ها به کار مشغول هستند، تحت امر این شرکت ها به حساب می آیند. این رسانه ها جریان غالب خبر و اطلاع رسانی را در کشور به عهده دارند. افرادی که در خدمت این رسانه ها هستند، باید دارای چارچوب ذهنی مشخصی باشند؛ چارچوبی که شرکت های تجاری بزرگ مشخص می کنند. نتیجه این می شود که خوراک فکری یک کشور را تعدادی شرکت تجاری بزرگ تامین می کنند و به این ترتیب، این شرکت ها هر آنچه را که لازم می دانند عملی می سازند و کسی با آنها مخالفت نمی کند؛ چرا که این رسانه ها با مشغول ساختن مردم به امور بی فایده، آنها را از مسائل مهم منحرف ساخته اند.

به دنبال تصویب قانون افشای فعالیت های تجاری شرکت های سیگارسازی ایالات متحده، اسناد جالب توجهی برای پژوهشگران پدیدار شده است. براساس این سندهای تجاری، شرکت های سیگارسازی در چند دهه اخیر و در راستای افزایش فروش محصولات خود، به اقداماتی نظیر حمایت از برپایی همایش های سالانه پزشکی و بهداشتی آمریکا و اروپا، چاپ مقالات جهت دار در روزنامه ها و نشریات علمی، حمایت از ساخت برنامه های رادیویی و تلویزیونی و همچنین شرکت در برنامه های جهت دار نظرسنجی دست می زنند.

انتخابات مقدماتی در ایالات متحده، بر نامحبوبی رئیس جمهور جورج دبلیو بوش و اهمیت شکاف ها در صحن ائتلاف جمهوریخواهان صحه نهاده است. ائتلافی که نزدیک به سی سال پیش رونالد ریگان مظهر آن شد، عناصری را درخود جای داده بود که چندان سازواری و همسوئی میانشان نبود: پشتیبانان نو لیبرالیسم اقتصادی، تندروترین شریعتمدران مرتجع، نو محافظه کاران در سیاست خارجی. ناکامی و شکست مصیبت بارسپاهیان آمریکائی در عراق از یک سو و وضعیت مخاطره آمیز اقتصادی از دیگر سو سایه تردیدی بر همپیمانی میان این سه گرایش انداخته است. اما به ویژه بر سر «جنگ علیه تروریسم» است که عناد و تفرقه میان آنها سخت بالا گرفته و چنین است که شماری از پر نفوذ ترین روشنفکران راستگرای آمریکا آشکارا به رویاروئی با هم برخاسته اند. حتی وقتی همراه با شیفتگان خویش، راهی گشت و گذاری در پهنه دریا ها می شوند نیز از برخورد با یکدیگر گریزی ندارند...

با پیروزی سناتور جان مک کین در روز 12 فوریه در شهر واشنگتن و نیز در ایالات ویرجینیا و مریلند می توان تقریبا مطمئن شد که در انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا در چهارم نوامبر، او کاندیدای حزب جمهوری خواه خواهد بود. هنوز تعداد زیادی از محافظه کاران با او مخالفند. لیکن به نظر می رسد که این مخالفت ها خطر چندانی برای او نداشته باشد. و نیز نمی توان گفت که به خاطر این مخالفت ها، این سناتور ایالت آریزونا یک آدم مترقی و یا حتی میانه رو محسوب می شود..

ایالات متحده آمریکا، با ارائه کمک های نظامی به کشور های جهان سوم، به خصوص هند و پاکستان، به دنبال نفوذ و تاثیر گذاری در این کشور ها می باشد. این کشور با فروش تسلیحات نظامی، در صدد وابسته ساختن دولت این کشور ها به خود می باشد تا بتواند بر مردم آنها نیز تاثیر بگذارد. اما این تلاش ها نه تنها باعث محقق شدن اهداف بالا نشده است بلکه روز به روز از محبوبیت ایالات متحده در میان مردم و محافل سیاسی این کشور ها کاسته است تا جایی که ایالات متحده به منفور ترین چهره خارجی در کشور های مذکور تبدیل شده است

دولت آمریکا در سال های دهه هشتاد میلادی با هدف نفوذ بیشتر در منطقه آمریکای مرکزی، جنگ داخلی 15 ساله ای را در این کشور به راه انداخت که آثار فاجعه بار آن، هنوز هم پس از مدت ها در این منطقه قابل مشاهده است. رشد فقر و بیکاری، افزایش بی سوادی و ترک تحصیل، شکل گیری گروه های تروریستی، تخریب محیط زیست و گسترش مهاجرت نیز بخشی از این آثار است و با انعقاد قراردادهای مختلف تجارت آزاد، این شرایط وضعیتی بحرانی تر را رقم زده است. نویسنده با یادآوری حضور سربازان السالوادوری در جنگ عراق و کشته شدن 5 نفر از آنان، خاطرنشان می کند که بوش در سفر چندی پیش خود به این منطقه، حتی حاضر نشد برای تشکر از این اقدام، یک توقف چند ساعته در این کشور داشته باشد

در سال های اخیر و در سایه موج خصوصی سازی و برون سپاری فعالیت های بخش دولتی به شرکت های خصوصی تجاری، ما شاهد گسترش فعالیت های این شرکت ها در بخش هایی نظیر آموزش و پرورش، بهداشت، مخابرات، راه آهن و حتی زندان ها هستیم. منتقدان یادآوری می کنند که اصولا باید بین کارایی اجتماعی و کارایی تجاری تمایز قایل شد. نویسنده با نگاهی به چند مثال پرسش برانگیز یادآوری می نماید که این دوگانگی سردرگم کننده، یادآور سلطه اشراف زادگان آریسو کرات بر انگلستان در سال ها پیش و ناتوانی آنان در تمایز قایل شدن میان منافع خود و مردم کشورشان است. ولی امروزه زمان آن فرا رسیده که همه بپذیریم، ارزش های تجاری در تعارض آشکار و مستقیم با اخلاق و ارزش های بخش عمومی دولتی است.

صنعت پوشاک به دلیل سهم بالای خود در اقتصاد کشورهای دنیا (که همواره جزء 5 صنعت پول ساز اول کشورهای پیشرفته می باشد)، از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و هنری نیز تاثیرات زیادی بر جوامع ما دارد. نویسنده با نگاهی به سلطه تدریجی و تمام عیار یهودیان بر صنعت مد و همچنین عرضه کالاهای لوکس دیگری نظیر جواهر، عطریات و ساعت، یادآوری می نماید، این ابرشرکت های صنعت پول ساز مد، برای فروش بیشتر، از تبلیغات شرم آوری بهره می برند که همواره با اعتراضات گسترده مردمی روبه رو بوده است. همچنین استفاده از سیاست هایی غیراخلاقی نظیر دستکاری قیمت ها، پرداخت رشوه، جنگ های تجاری ظاهری، پولشویی و قاچاق موادمخدر، تلفیق سکس و خشونت در تبلیغات کالاهایشان، از دیگر نقاط سیاه فعالیت یهودیان در این صنعت می باشد. کمک های هنگفت این یهودیان به دولت اسراییل و برگزیدن نام هایی جعلی برای خود از سوی آنان، این پرسش را مطرح می کند که این افراد تا چه زمانی می توانند خود را در پشت این محصولات شیک و لوکس مخفی نمایند

در سایه رشد قارچ گونه فروشگاه های زنجیره ای در سراسر دنیا، این شرکت ها با تحمیل مدل اقتصادی کسب و کار تجاری خویش، تاثیرات مهمی را بر ابعاد مختلف زندگی شهروندان ما بر جای گذاشته اند. دستکاری قیمت ها، نابودی اقتصادهای محلی، افزون بر مسیرهای حمل و نقل کالاها و نابودی کشاورزان داخلی و مراکز محلی عرضه کالاها، بخشی از نتایج سیطره این سوپرمارکت ها بر بخش توزیع کالاهای ماست. نویسنده با مروری بر سیاست های مدیران این فروشگاه ها معتقد است که در نهایت، هزینه های هنگفت مدیریت این مراکز، بر دوش شهروندان ما سنگینی می کند

از دیرباز اتحادیه های کارگری به عنوان ابزاری در جهت احقاق حقوق کارگران شناخته می شده است، اما سال هاست که مدیران شرکت های تجاری و صنعتی با استفاده از روش های مختلف تلاش می کنند که با توجیه کارگرانشان، از عضویت آنان در این تشکل های صنفی جلوگیری نمایند. نویسنده با اشاره به رسمیت شناختن حق آزادی بیان و حق آزادی عدم گوش دادن به آنچه که ما تمایلی به شنیدن آن نداریم، یادآوری می کند که اجبار کارکنان به شرکت در جلسات یک طرفه نقد عملکرد اتحادیه ها، توزیع جزوات اطلاع رسانی، برگزاری جلسات خصوصی از سوی مدیران و سرپرستان، ارسال نامه و همراه نمودن کارکنان خود با رانندگان جهت معرفی مضرات عضویت در اتحادیه ها، از روش های رایج به کار گرفته شده از سوی ابرشرکت های تجاری امروز به حساب می آید. آیا در سایه قانون موسوم به آزادی های کارگری (WFA)، سرانجام کارگران ما می توانند به آزادی های بنیادین و به رسمیت شناخته خویش دست یابند؟

سال هاست که شرکت های داروسازی دنیا برای کسب سود بیشتر، تلاش می کنند که با همکاری شرکت های تبلیغاتی و بازاریابی، بسیاری از مشکلات عادی جسمی ناشی از زندگی روزمره ما را به عنوان بیماری های دامنه دار و خطرناک و نیازمند دوره های طولانی مصرف دارو به ویژه داروهای عصبی معرفی نمایند. به علاوه، حمایت از چاپ مقالات جهت دار و سفارشی در نشریات معتبر پزشکی، خرید مقالات و چاپ آن به اسم خود، پرداخت رشوه و سهام به پزشکان محقق، چاپ تبلیغات گران قیمت در این نشریات و همچنین تلاش برای مصرف بیشتر محصولات خود از سوی مردم را باید از دیگر راهبردهای تجاری این شرکت ها دانست. با وجود مصرف خودسرانه انبوه این داروها توسط شهروندان و بروز عوارض جانبی ناشی از آنها در این افراد، آیا اصولا این شرکت ها نیازی به آزمایش داروهای خود بر روی حیوانات آزمایشگاهی خواهند داشت؟

مرگ وحشتناک و غم انگیز 9 معدنچی معادن زغال سنگ یوتا، دیگر بار موضوع معادن زغال سنگ و آثار زیانبار زیست محیطی اکتشاف و سوزاندن این سوخت کثیف را در میان رسانه ها و مردم آمریکا مطرح نموده است. امروزه و در سایه بالا رفتن قیمت سوخت های نفتی، رویکرد ابر شرکت های صنعتی به مصرف بیش از پیش زغال سنگ بیشتر شده که آلودگی های به وجود آمده، پسماندهای خطرناک سمی، گسترش بیماری تنفسی و گوارشی، بخشی از پیامدهای این استراتژی است. به علاوه، سلامت کارگران این معادن نیز به شدت در معرض خطر است. نویسنده با اشاره به گسترش استفاده از زغال سنگ در کشورهای دیگری نظیر چین و هند، خواهان بهره گیری بیشتر از انرژی های جایگزین تجدیدپذیر می باشد؛ چراکه عصر زغال سنگ به پایان رسیده است

به دنبال وقوع توفان های مخرب و بی سابقه در ایالات متحده و تراژدی های انسانی فاجعه آمیز ناشی از آن، مساله نابودی مناطق ساحلی و باتلاقی واقع شده در آبریز رود می سی سی پی که همواره به دلیل منافعی نظیر ماهی گیری، گردشگری، حمل و نقل دریایی، حیات وحش، تولید نفت و گاز، میراث فرهنگی 000/7 ساله آن و ممانعت از جاری شدن سیل های مخرب، برای مردم ساحل نشین از اهمیتی فراوان برخوردار بوده اند، مورد توجه عموم مردم و کارشناسان قرار گرفته است. نویسنده با اشاره به اقدامات مخرب مختلف انسانی در این ناحیه به ویژه ساخت سیل بندهای مصنوعی، ساخت کانال های حمل و نقل محلی، احداث خطوط لوله انتقال نفت و گاز، نابودی مناطق باتلاقی و ساحلی و در نهایت، برهم زدن میزان آب های ورودی و خروجی این منطقه، یادآوری می کند که منافع مالی پروژه های نفت و گاز برای مسئولان ایالتی باعث گردیده، پروژه های احیای این مناطق با موانع فدرال و ایالتی متعددی روبه رو شود. آیا به راستی هزینه های بازسازی و احیای این مناطق ویران شده و به زیر آب رفته، بسیار بیشتر از هزینه های نادیده انگاری آن نبوده است؟

تلفیق یافته های علمی جهت دار با استراتژی های بازاریابی و تبلیغات، یکی از روش های پاسخ داده ابرشرکت های صنایع مختلف می باشد. هرچند گروه های علمی مستقل همواره در مورد صحت این پژوهش ها، شیوه نتیجه گیری و جمع آوری داده های آنها، سؤال هایی بی پاسخ را مطرح می نمایند. چندی پیش یک گروه نوظهور آمریکایی که از حمایت های صنعت شیلات بهره می برد، تبلیغاتی را برای مصرف ماهی در دوران بارداری و یا زنان در آستانه بارداری پخش نمود که آنان را به مصرف ماهی بیشتر ترغیب می نمود. هرچند به دلیل مواد شیمیایی مختلف نظیر جیوه و پرکلرایدها، سال هاست که سازمان های نظارتی، مادران را از مصرف ماهی زیاد منع می کنند. اما آیا این بسته بندی گزینشی دانش با مهارت های بازاریابی برای فروش بیشتر را نباید ناشی از فقدان مسئولیت پذیری مدیران این ابرشرکت ها دانست؟ زمان آن فرا رسیده که شهروندان ما این ترفندها را دور بیاندازند