ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 60 (تیر 1387)

رؤیای زندگی آمریکایی که در سایه داشتن مصرف بیشتر، خودروهای لوکس، سفرهای تفریحی، خانه های بزرگ و خریداری قایق تفریحی شکل گرفته بود، امروزه با پرسش ها و چالش های زیادی روبه رو گردیده است. گسترش بیماری های روحی و جسمی، خودکشی، از خود بیگانگی و انزوا از یک سو و ثروتمندتر شدن ما در چند دهه اخیر از سوی دیگر، به یک پارادوکس بزرگ منجر شده است. نویسنده با نگاهی به وضعیت مشابه کشورهای اروپایی و ژاپن در فقدان شادمانی و ظهور انواع نابسامانی های روحی، ضمن اشاره به پژوهش های مختلف یادآوری می کند که داشتن روابط نزدیک و صمیمی، ایجاد جوامعی با ایمان، مثبت نگری و انجام فعالیت های اثربخش، همراه با درس آموختن از تجارب موفق پدرانمان، می تواند شادمانی بیشتری را برای همه ما به ارمغان آورد.

همزمان با اختراع رسانه هایی نظیر تلویزیون، سینما و کامپیوتر، بسیاری از حامیان این تکنولوژی ها معتقد بودند که به جایگزین مدرنی برای کتاب های درسی دست یافته اند. پس ازگذشت سال ها از آغاز به کارگیری این رسانه ها در مدارس، ما تنها شاهد غرق شدن دانش آموزان در دنیایی از صداها و تصاویر غیرواقعی، تخیلی و مصنوعی هستیم که روز به روز آنان را از دنیای واقعی دورتر و دورتر می کند. نویسنده که قریب دو دهه است به آموزش کامپیوتر به دانش آموزان و دانشجویان می پردازد، این نکته را که با بهره گیری از چنین تکنولوژی هایی، فرزندان معصوم ما هیچ گاه قادر به درک ویژگی های طبیعت و روابط ارزشمند انسانی نخواهند بود، لذا هیچ اهمیتی نیز برای حفظ این اکوسیستم های زیستی قائل نمی شوند، تذکر می دهد و می پرسد، آیا رها کردن فرزندانمان در اسارتگاه این تکنولوژی ها و رویکرد رو به گسترش آنان به استفاده از سایت های مستهجن، موادمخدر، اسلحه و الکل را می توان غیرمرتبط با یکدیگر دانست؟ سؤالی که این کارشناسان، هیچ گاه تمایلی به پاسخ دادن به آن ندارند

رؤیای زندگی آمریکایی که با داشتن یک خودروی شخصی برای هر نفر تحقق می یابد، سال هاست که بر طراحی معماری شهری بسیاری از نقاط دنیا، تاثیرات شگرفی گذاشته است. ساخت بزرگ راه هایی پرهزینه، توجه به تسهیل حرکت خودروها، آلودگی هوای شهرها و نادیده انگاری مستقیم حمل و نقل شهری نیز از مهم ترین بخش های این رویکرد است، گویی در طراحی این شهرها، تنها مهندسان ترافیک نفش داشته اند، تجربه های موفق تعدادی از شهرهای آمریکایی و اروپایی و آسیایی که به آثار بسیار امیدوار کننده ای نیز منتهی شده، می تواند به عنوان یک مدل متفاوت از توسعه معماری شهری مورد توجه قرار گیرد.

در همه نسل کشی ها، پاکسازی های نژادی، جنگ ها، تجاوزات جنسی، قحطی ها و خشکسالی ها، بیشترین آسیب ها نصیب زنان و کودکان می شود. نویسنده با اشاره به این نکته که وضعیت فاجعه آمیز زنان در دنیای امروز، در سراسر تاریخ بشریت سابقه ندارد، معتقد است، زنان با وجود همه این فجایع و سختی ها، قهرمانانی هستند که حفظ فرزندان و کیان خانواده در کانون توجه آنها قرار دارد. بی تردید در سایه اتحاد و آموزش می توان به امید روزی نشست که شرایط اسفبار کنونی در آن پایان یابد

همزمان با اجلاس سازمان تجارت جهانی سیاتل در آغاز هزاره سوم میلادی، هزاران نفر از کارشناسان و متخصصان ده ها کشور در حال توسعه گردهم آمدند تا زمینه اصلاحات را در کشورهای خود نظیر ونزوئلا، چین، برزیل و مکزیک فراهم آورند. پس از 7 سال، بسیاری از آمریکایی های نگران در مورد آینده میهن خود، تصمیم گرفته اند تا با میزبانی اجلاس این نهضت اجتماعی در آتلانتا، اهدافی نظیر مبارزه با گسترش بیماری های ایدز، خلع سلاح هسته ای، حمایت از حقوق زمین، مبارزه با غارت مناطق قطبی، آپارتاید زیست محیطی و پایان به جنگ های فرسایشی را جامه عمل بپوشانند. بی تردید ایجاد آینده ای بهتر برای همه شهروندان دنیا، در گروی تلاش و کوشش و همفکری همه انسان ها خواهد بود

با گسترش ایده زایمان در خانه در سراسر خاک ایالات متحده و کانادا به عنوان یک روش زایمان ایمن و طبیعی، روش های مرسوم زایمان در بیمارستان ها که معمولا با عوارض و آسیب های جسمی و روحی نیز همراه است، با پرسش های زیادی روبه رو شده است. نویسنده که خود تجربه یک زایمان طبیعی در خانه را در فوریه 2007 میلادی دارد، با اشاره به پژوهش های مختلف علمی خاطرنشان می کند که تصویر ارائه شده در رسانه های ما از زایمان به عنوان تجربه ای وحشتناک و دردناک و ناراحت کننده، هیچ ارتباطی با یک تجربه خاطره انگیز و شاد که زنان را برای حوادث سخت و رویدادهای بحرانی آماده می کند، ندارد. موضوعی که زنان امروز به شدت به آن نیازمندند.

رسانه های فراگیر دنیا در ارائه اخبار و گزارش ها و تحلیل های خود، از یک مدل 5 قسمتی استفاده می کنند که هر یک از این فیلترها (ابرشرکت های تجاری، تبلیغات، منابع خبری، انتقادگری و دشمن ستیزی) در کتاب تالیف شده توسط چامسکی و هرمان مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده با اشاره به روند تغییر در مالکیت و عملکرد رسانه ها که به اسارت آنان در بند ابرشرکت های غول پیکری که منبع اصلی درآمدهای تبلیغاتی آنها را تشکیل می دهد، منجر شده، معتقد است که نادیده انگاری و سانسور و دستکاری اخبار مربوط به مخالفان جهانی سازی و جنگ افروزی و تخریب محیط زیست و نظام تجارت آزاد را نمی توان تصادفی به حساب آورد.

امروزه با گسترش شبکه اینترنت، در کنار منافع مختلف آن، ما شاهد افزایش نگرانی های والدین و کارشناسان و متخصصان در مورد آثار سوء مختلف این رسانه نوین هستیم. آنان معتقدند، با وجود میلیون ها پایگاه مربوط به سکس مجازی، پورنوگرافی، سرقت، قتل های زنجیره ای، بمب گذاری، تروریسم، جعل و فریبکاری، هک، جاسوسی و ردیابی اطلاعات خصوصی افراد، آیا حمایت حامیان آزادی شبکه از برنامه های فیلترینگ، نشانگر ابعاد این تهدید جهانی نیست؟ و یا همان طور که نویسنده می گوید، آیا امروز شبکه اینترنت به دروازه دیگری از جهنم تبدیل نشده است؟

پس از پایان دوران جنگ سرد و فروپاشی شوروی، آمریکا یکه تازی در جهان را آغاز نمود تا خود را به عنوان تنها قدرت جهان به سایر ملت ها تحمیل کند. در این راه نیز بسیاری قربانی شده اند که تاب مقابله با سلطه گری این کشور را نداشته اند. دراین بین، تنها کشوری که به تنهایی در برابر تمامی استکبار ایستاد گی کرده، ایران است. کشوری که در طول تاریخ دستخوش تحولات بسیاری بوده و تا سال ها پیش، از هم پیمانان اصلی آمریکا به شمار می رفت. اما با تحولات صورت گرفته، ایران به کشوری مستقل، مقتدر و استقلال طلب مبدل گشت که در همه عرصه ها سد راه آمریکا شد و قدرت این کشور را در هم شکست تا خود را به عنوان قدرتی جدید و با ثبات در منطقه معرفی کند و واشنگتن را به زانو در آورد. تهدیدها، تحریم ها و اتهامات بی پایه و اساس که از شیوه های استکباری واشنگتن بود، همگی در برابر ایران رنگ باخت و بی اعتبار گشت.

با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، بسیاری از معادلات پیشین جهانی نیز پایان یافت. در صحنه جهانی، ایالات متحده آمریکا-که کمترین آسیب را از جنگ دیده بود- به عنوان قدرتی نو ظهور کرد و به این ترتیب، عرصه بر ابرقدرت پیشین، یعنی بریتانیا تنگ شد. در واکنش به چنین شرایطی، این کشورتصمیم گرفت تا با اتخاذ رابطه ای نزدیک و ویژه با ایالات متحده، خود را از افول سنگین اقتصادی و سیاسی نجات دهد. اما این رابطه ویژه، انگلستان را به پایگاهی اروپایی برای آمریکا مبدل ساخت. آنچه می خوانید، در واقع گزارشی از چگونگی روابط سران سیاسی انگلستان و سازمان های جاسوسی آمریکا و به تبع آن، ایجاد رابطه ای رئیس و مرئوسی میان دو کشورمی باشد

با پایان جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان ملل متحد، دولت های دنیا تصمیم گرفتند که به تصویب حقوق همه اعضای جامعه بشری بپردازند. این پیمان نامه بین المللی موسوم به اعلامیه جهانی حقوق بشر، به معرفی حقوق و آزادی های فردی و اجتماعی در بخش های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، قضایی و فردی پرداخته است. نویسنده با اشاره به بندهای مختلف این اعلامیه و وضعیت کنونی ایالات متحده در پایمال نمودن این حقوق و آزادی ها، یادآوری می کند که دولت آمریکا علاوه بر عدم التزام به عمل به این معاهده، از پیوستن به تعدادی از کنوانسیون های جهانی دیگر نظیر تشکیل دادگاه بین المللی قضایی، حقوق زنان و کودکان و ممنوعیت تولید و به کارگیری مین های جنگی نیز سرباز می زند.

انتشار کتاب «شکنجه و دموکراسی» که به معرفی انواع مختلف شکنجه و خاستگاه های اصلی آن یعنی کشورهای غربی می پردازد، با استقبال زیادی روبه رو گردیده است. این مقاله با اشاره به اینکه کشورهای دارای نظام های دموکراسی، از دیرباز برای سلب مسئولیت از خود و عدم زیر سؤال رفتن دولت هایشان، شکنجه های تمیز و بدون آثار جسمی ماندگار را ابداع نمودند، یادآوری می کند که دفاع مقامات آمریکایی از نگاه داشتن سر زندانیان در زیر آب تا آستانه خفگی را هم باید در همین راستا ارزیابی نمود

تلاش برای افزایش رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی، همواره از سوی اقتصاد دانان به عنوان کلید حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف مطرح گردیده است. رشد لجام گسیخته سفته بازی، تولید محصولات غیرعقلانی، افزایش تولید پسماندها، ناکارآمدی، تخریب محیط زیست و رشد نابرابری ها و ناعدالتی های اجتماعی، بخشی از آثار به وجود آمده از تئوری های اقتصاددانان مکتب بازارهای آزاد می باشد. نویسنده با اشاره به اینکه رشد نامتناسب و غیرمتوازن موجود ات زنده، ابتلا به سرطان را به دنبال دارد، یادآور می شود که روز به روز به تعداد اقتصاددانانی که نظری مغایر با این الگوهای مرسوم دارند، افزوده می شود. اکنون زمان آن فرا رسیده که در سایه اعطای آزادی و زمینه رشد مناسب به همه شهروندان، جامعه ای متعادل و مرفه و دوست با محیط زیست را بنیان نهیم.

به دنبال بحران های موجود که در دو سال اخیر بر بازارهای مالی ایالات متحده سایه افکنده است، موجی از ورشکستگی ها، خروج از بازار، بی اعتمادی، رکود در مبادلات و شرایط عدم اطمینان پدید آمده و کارشناسان بسیاری تلاش می کنند، با بحث و بررسی و مطالعه پیرامون ابعاد این شرایط، به راهکارهای خروج از آن بیاندیشند. نویسنده با اشاره به این نکته که تعدادی از مقامات دولتی اعلام نموده اند، با قوانین کنونی حاکم بر بازار، امکان نظارت بر آن وجود ندارد، یادآور می شود، پیچیدگی بازارهای مالی کنونی و وجود انواع مفاهیم مالی پیچیده سردرگم کننده، به یکی از دلایل سوءاستفاده از سرمایه های جاری تبدیل شده و باید برای بهبود اهرم های کنترلی و سیاست گذاری، اقداماتی اساسی صورت گیرد

در سایه طرح های بزرگ سدسازی، اکتشاف نفت و گاز و کشتی رانی دولت شوروی در مسیر رود ولگا و دریای خزر، همراه با سرازیر نمودن انبوهی از پسماندهای سمی و خطرناک شیمیایی به این دریا، حیات جانوری و گیاهی دریای خزر و به ویژه ماهیان خاویاری آن که از شهرتی جهانی برخوردار می باشد، در معرض انقراض کامل قرار گرفته است. نویسنده با اشاره به اینکه رودهای محل تخم ریزی ماهیان خاویاری به دلیل انجام پروژه های سدسازی، دیگر قابل استفاده نیست و باید از روش های مصنوعی تخم ریزی بهره گیری شود، معتقد است که به دلیل اجرای پروژه های مختلف نفتی، افزایش صید قاچاق، آلودگی گسترده آب، فقدان دولت های مقتدر و نظارت کننده، حاکمیت فقر، شکل گیری گروه های مافیایی و در نهایت، وجود فساد دولتی، تا چند سال آینده، دیگر هیچ خاویاری در این دریا قابل استحصال نخواهد بود. بدین ترتیب، تا چه زمانی آمریکایی ها می توانند با مصرف خاویار سیاه در سینی های نقره فام خود فخرفروشی کنند؟

نگاهی به افت و خیزهای سیاسی و اقتصادی دو دهه اخیر نشان می دهد که در سراسر دنیا، وقوع بحران های مختلف طبیعی و یا اقتصادی، زمینه لازم را برای انجام اصلاحات اقتصادی و خصوصی سازی گسترده و همچنین پذیرش الگوهای نظام تجارت آزاد هموار نموده است. از سوی دیگر، روی کارآمدن سرمایه سالاری فاجعه آمیز در سراسر دنیا و به ویژه ایالات متحده، وقوع رکود کنونی اقتصادی، جنگ عراق و افغانستان و مبارزه با موج تروریسم در این کشور، زمینه لازم را جهت منفعت طلبی بیش از پیش سرمایه سالاران فراهم نموده است. اما آیا چنین اوضاعی را نباید یک پوپولیسم فاجعه آمیز بنامیم؟

در سال های اخیر، برای تشخیص و یا پیش گیری از چندین بیماری مهلک، استفاده از آزمون های تصویربرداری سیتی اسکن رواج بسیار زیادی یافته است. ولی احتمالا اکثر افراد از این نکته بی اطلاعند که بیماران قرار گرفته شده در این دستگاه ها، حدود 500 بار بیش از روش تصویربرداری با اشعه ایکس در معرض خطر قرار می گیرند. نویسنده با اشاره به عدم توجه اکثر پزشکان به آثار سوء و زیان بار چنین روش هایی، عدم ارائه راهنمایی های لازم و بایکوت نمودن پزشکانی که نگرانی های خود را در جامعه مطرح می کنند، معتقد است که در پزشکی تجاری، سودآوری مساله بسیار مهمی می باشد که هنوز توجه زیادی به آن می شود

اشاره به حمله هسته ای به ایران از سوی نامزدهای دموکرات به عنوان یکی از گزینه های فراروی آنان، می تواند به عنوان زنگ خطری برای بشریت امروز به حساب آید. نویسنده با اشاره به فعالیت های روشنگرانه بنیاد فرهنگ صلح هیروشیما در زمینه مبارزه با ساخت سلاح های هسته ای و تلاش در جهت نابودی این تسلیحات کشتار جمعی یادآوری می کند که به دلیل احتمال استفاده از این سلاح ها، باید اقداماتی گسترده در جهت نابودی آنها برداشته شود

در حالی که کشاورزان سراسر دنیا با مشکلاتی نظیر فقر، بدهکاری، مصادره اموال و دارایی ها و حتی خودکشی روبه رو هستند، گروهی از کشاورزان ژاپنی به همراه تعدادی دیگر از کشاورزان سایر نقاط دنیا، شیوه نوینی از کشاورزی را براساس احترام به طبیعت، مهربانی، احترام و سپاسگزاری بنیان نهاده اند. این افراد ضمن عدم استفاده از هرگونه ماده افزودنی به خاک و یا استفاده از آفت کش ها و حشره کش ها و علف کش های مرسوم، تلاش می کنند که بین زمین، کشاورز و مصرف کننده، یک رابطه دوستانه و دوطرفه برقرار نمایند. آنان از این شیوه کشاورزی طبیعی با عنوان «آفرینش بهشت بر روی زمین» یاد می کنند. و البته همان طور که خودشان نیز می گویند، کار آنان نه تولید غذا که عرضه عشق و زندگی به جامعه جهانی است.

امروزه بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت دنیا که عموما نیز در کشورهای آفریقایی و آسیایی فقیر و در حال توسعه زندگی می کنند، از دسترسی به آب بهداشتی و سالم محرومند. به علاوه همه ساله 2/2 میلیون نفر که بخش اعظمی از آنها را کودکان تشکیل می دهند. به دلیل بیماری های ناشی از مصرف آب آلوده نظیر وبا، اسهال خونی، تیفوس و یا کرم ها و انگل های روده ای، جان خود را از دست می دهند. نویسنده با اشاره به بودجه هنگفت نظامی کشورهای دنیا که به 2/1 تریلیون دلار بالغ گردیده، یادآوری می کند که ظرف یک دوره 10 ساله و با اختصاص 5 % از این مبلغ، می توان از مرگ این انسان ها جلوگیری نمود. در دنیایی سرشار از فساد و فقر و در عصر پرستش بت های پول و سودجویی و شهرت طلبی و مصرف گرایی متظاهرانه، زمان آن فرا نرسیده که گامی در جهت تقسیم مجدد ثروت جهانی و کاستن از بودجه های جنگ افزوزی برداشته شود؟

ابتلای اسکیموهای ساکن در کانادا به انواع سرطان ها، سقط جنین، تولد نوزادان نارس و ناقص الخلقه را باید به عنوان زنگ خطری برای دنیای متمدن امروز به حساب اورد. با توجه به فقدان قوانین شفاف در زمینه حاکمیت مناطق قطب شمال، کشورهای مختلف با ساخت 1500 پایگاه صنعتی، علمی، اکتشافی، هسته ای و شیمیایی، محیط زیست گیاهی و جانوری و انسانی بکر این منطقه را به انواع مواد آلاینده سمی و شیمیایی خطرناک آلوده نموده اند. نویسنده با اشاره به بخشی از این اقدامات غیرمسئولانه و تجاوزگرانه به ویژه از سوی دولتمردان آمریکایی، خواستار تعطیلی همه این مراکز آلاینده و خطرناک و تلاش جهانیان برای ایجاد سرزمینی پاک و زیبا برای ساکنان بومی این منطقه است

همه ساله همزمان با روز جهانی غذا، ابعاد گسترده فقر و بی غذایی موجود در سراسر دنیا به ویژه قاره های آسیا و آفریقا، در گزارش های ارائه شده سازمان های بین المللی مطرح می گردد. وجود 850 میلیون انسان گرسنه در دنیای امروز، حکایت از عمق فاجعه ای است که ما با آن روبه رو هستیم. با توجه به روند فزاینده گسترش فقر و بی عدالتی و گرسنگی و در صورت تداوم اوضاع کنونی، این لکه ننگ همچنان در قرن بیست و یکم هم بر دامان بشریت باقی خواهد ماند.

با وجود شکل گیری جوامع مدرن و نیازمند به تامین منابع اولیه مورد نیاز خود از آن سوی دنیا که به بروز آثار زیست محیطی مختلفی نظیر گرمایش جهانی، تغییر آب و هوا و همچنین رشد حجم دی اکسید کربن انجامیده است، ما همچنان از دیدگاهی جزیی نگر نسبت به سیاره ای که در آن زندگی می کنیم، برخورداریم. نویسنده با اشاره به اولین تصاویر گرفته شده از زمین توسط سفینه های آپولو در دهه شصت میلادی و بهت زدگی مردم نسبت به وجود یک تیله آبی رنگ تنها در فضای بیکران، خاطرنشان می کند که شهروندان دنیا خیلی زود، آن تصاویر خیره کننده را به فراموشی سپرده اند. با توجه به تلاش های سازمان های فضایی در مورد عدم انتقال آلودگی های میکروبی به کرات دورتر منظومه شمسی، آیا سرانجام رهبران و ساکنان زمین، به یک اتفاق نظر جهانی در راستای حفظ و صیانت از این کره خاکی دست خواهند یافت؟