ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 64 (آبان 1387)

غرب مدرن با وجود همه دستاوردهای علمی و فرهنگی و اقتصادی خود، از افتراقات سیاسی و مذهبی و فرهنگی رنج می برد که آینده این اتحاد لرزان را با چالش های زیادی رو به رو کرده است.
نویسنده این مقاله با اشاره تاریخ شکل گیری تمدن غرب و نظام آموزشی ساختار یافته و فراگیر آن، خاطرنشان می کند که یکی از ناکامی های اساسی سیستم آموزشی غرب، شکست رهبران آن در ایجاد شیوه ای مناسب برای مطالعه این تمدن بوده است، بدون چنین رویکردی، دورنمای کشمکش ها و اختلاف نظرهای کنونی، می تواند به عنوان چالشی مهم مطرح شود.

همزمان با شکل گیری جنبش هنر مدرن در سال های ابتدایی قرن بیستم و آفرینش هزاران اثر انتزاعی موسیقیایی و نقاشی و ادبی در این مکتب، منتقدان و کارشناسان زیادی، از آثار رشد چنین تفکری ابراز نگرانی می کردند. نویسنده با اشاره به آثار ساختار شکن منتقد برجسته روسی نیکولاس بردیف، به ویژه به دلیل انتقاد از جنبه های فرم گرایی محض، انسان زدایی از هنر، فقدان اجماع بر سر اصول آن و تبدیل تفکرات کابوس وار هنرمندان هنر مدرن به آثاری هنری، معتقد است که هم اینک ما شاهد به حقیقت پیوستن بسیاری از پیش بینی های منتقدان سال ها پیش هستیم که از جدایی انسان ها و هنر مدرن ابراز نگرانی می کردند

فرقه ساینتولوژی که به تازگی در میان مردم آمریکا شهرت زیادی به دست آورده، اعضای مشهوری مانند تام کروز، جان تراولتا، و لیزا ماری پریسلی دارد و به خاطر مخالفت با مصرف داروهای روان پزشکی، معروف است. این مسئله به مناقشه ای بین این فرقه و علم روان پزشکی تبدیل شده و این مناقشه به رسانه های آمریکا نیز راه پیدا کرده است. به طوری که بعضی از اعضای مشهور آن یا از ترس از دست دادن شهرت خود و یا به خاطر تغییر دیدگاه خود نسبت به روش های درمان افسردگی که این فرقه ارائه می دهد، آن را ترک کرده اند. از این گروه می توان به اولیور استون، براد پیت و شارون استون نیز اشاره کرد. آنچه در ادامه می خوانید، به مقایسه اجمالی این دو دیدگاه، یعنی ساینتولوژی و علم روان پزشکی می پردازد.

ایده جهانی سازی در کنار منافع و دستاوردهای خود، در صحنه عمل راه را برای توسعه استثمار کشورهای فقیر و در حال توسعه و بهره گیری از منابع ارزشمند طبیعی و انسانی آنان هموار کرده است. دکتر قریشی در این سخنرانی با اشاره به نتایج فرآیند جهانی سازی و منافع آن، معتقد است که رهبران غربی با برچسب های مختلف و اقدمات نظامی و اقتصادی، هر گونه مقاومت بر سر راه توسعه هژمونی نظام سرمایه سالاری خویش را به شدت سرکوب می کنند. در سایه مبارزه می توان سنگ بنای دنیای نوینی را گذاشت که در آن هیچ جنگی وجود ندارد و معیار ارزش گذاری هر انسانی، شخصیت وی و نه رنگ پوست و نژاد او خواهد بود

انتشار کتاب «یک روز کامل؛ فروش ازدواج آمریکایی» اثر خانم ربکا مید، فرصت مناسبی را برای اندیشیدن پیرامون ظهور صنعت صد و شصت میلیارد دلاری ازدواج فراهم کرده است. نویسنده این کتاب معتقد است که مشاوران و پیمانکاران برپایی مراسم ازدواج، با هراس افکنی در دل زوج های جوان و ایجاد هزینه هایی هنگفت برای آنان، تلاش می کنند که یک دموکراسی اسراف کاری را پایه گذاری کنند. آیا ارائه تصویری رؤیایی و جادویی و تجملاتی از آغاز یک زندگی مشترک در عصری که بسیاری از ازدواج ها به جدایی منتهی می شود، بیش از هر چیز نشانگر افول ارزش های خانوادگی و مذهبی در جوامع ما نخواهد بود؟

در این بخش، چهار فیلم سینمایی و مستند روز از نگاه منتقدان و نویسندگان این حوزه، مورد بررسی قرار گرفته است.

روزنامه واشنگتن پست با مورد حمله قرار دادن رئیس جمهور و حکومت ونزوئلا و انتشار آمار و اخبار دروغ، سعی دارد، مردم این کشور را نسبت به حکومت بی اطمینان سازد و با متهم کردن ونزوئلا به همکاری با تروریسم، می کوشد جنگ علیه تروریسمی را که بوش به راه انداخته است توجیه کرده و آن را به آمریکای جنوبی هم گسترش دهد. مقاصد معاندانه واشنگتن پست در وارد کردن این اتهامات به ونزوئلا کاملا مشخص است، چرا که این روزنامه در قبال وقایع ظالمانه دیگری که در آمریکای جنوبی رخ می دهد، سکوت می کند.

ایده پرزیدنت آیزنهاور در ساخت مجتمع های صنعتی نظامی امروزه به یک واقعیت جامعه آمریکا تبدیل شده که نیک تورس در کتاب خود به بررسی ابعاد مختلف آن می پردازد. امروزه ده ها هزار شرکت بزرگ و کوچک در صنایع مختلف به همراه دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی دولتی و خصوصی، با بهره گیری از بودجه هنگفت پنتاگون، کسب و کار خود را رونقی دوچندان داده اند. آیا خریداری محصولات این شرکت ها به معنای توسعه راهبردهای زیاده خواهانه و استثماری مدیران آنان نخواهد بود؟
آنچه در زیر از نظر می گذرانید، مصاحبه کاسی مینر عضو سردبیری نشریه مادرجونز با تورس در مورد این موضوع است.

مرگ سالانه میلیون ها آفریقایی در جنگ ها و زد و خوردهای مسلحانه در این قاره، علاوه بر هزینه های اقتصادی، بروز انواع مشکلات نظیر شیوع گسترده ایدز، بی سوادی، فقر و فقدان آموزش، بهداشت و آب آشامیدنی و ابتلا به بیماری هایی نظیر سل و مالاریا را نیز تسریع کرده است. مؤسسه خیریه اکسفام با انجام پژوهشی در این زمینه و ارائه آمار مرتبط با این موضوع، راهکارهایی را در دو حوزه عرضه و تقاضای تسلیحات، برای همه کشورهای دنیا پیشنهاد می کند. بدین ترتیب، با وجود برابر بودن حجم کمک های انسان دوستانه کشورهای پیشرفته با مجموع هزینه های خریداری تسلیحات نظامی در آفریقا، هر گونه اهمال در این مورد، تداوم شرایط فاجعه آمیز کنونی را به همراه خواهد داشت.

ارتش ایالات متحده در سال های جنگ ویتنام، علاوه بر به کارگیری سلاح های شیمیایی مختلف، بیش از هشتاد میلیون لیتر عامل نارنجی را برای از بین بردن برگ های درختان منطقه استوایی این کشور زیبا، بر روی جنگل های ویتنام سرازیر کرد تا امکان استتار ویت کنگ ها از بین برود. پس از گذشت سه دهه از خروج آمریکایی ها، نسل سوم ویتنامی ها همچنان با آثار فاجعه آمیز این ماده مرگبار نظیر آلوده شدن آب و خاک و محصولات کشاورزی و ابتلا به انواع سرطان و تولد کودکان ناقص الخلقه، دست و پنجه نرم می کنند. نویسنده با نگاهی به شرایط کنونی و عدم پذیرش مسئولیت اقدامات گذشته ارتش آمریکا از سوی کاخ سفید، معتقد است که در صورت این اقدام، دولت های دیگری نیز به جمع کشورهای خواهان غرامت افزوده شده و در عین حال، گزینه های فراروی دولت آمریکا در جنگ های آینده نیز محدود خواهد شد!

برای جلوگیری از فروپاشی بورس و انسداد بازار وام که می توانست تمام بخش های اقتصاد را آلوده سازد، دولتمردان آمریکا سیاست نجات یک به یک مؤسسات را کنار گذاشته و یک طرح نجات عمومی را برگزیدند. آقایان: هانری پولسون و بن برنانک، به ترتیب وزیر خزانه داری و رئیس صندوق فدرال آمریکا، پیشنهاد کردند که دولت (یعنی در واقع مردم) تمام وام های آلوده را تا میزان هفتصد میلیارد دلار خریداری کند. در بحبوحه مبارزه انتخاباتی، کنگره آمریکا در مقابل چنین تعهد مالی ای تردید نشان می دهد، تعهدی که بلا عوض و بی سابقه است و می تواند کسری بودجه را چندین برابر کرده و به اعتبار دلار صدمه بزند. یک سناتور با انتقاد تند این کار را «سوسیالیسم مالی» خواند و آن را «غیر آمریکایی» ارزیابی کرد. مثل همیشه، این افتضاح مالی موجب ابراز نظرات نمایشی در مورد «اخلاقی کردن» سرمایه داری، ضرورت فوری وضع «مقررات» و لزوم تنبیه «متهمین» شد. کسانی حتی از این هم جلوتر می روند. روزنامه وال استریت ژورنال می نویسد: «وال استریت آنچنان که ما آن را شناختیم، دیگر وجود نخواهد داشت.»

یک سال پس از آغاز، بحران وام های مسکن آمریکا تبدیل به یک زمین لرزه جهانی شده است که به دلیل افزایش قیمت انرژی و مواد اولیه، هرچه بیشتر تشدید می شود. مردم که اولین قربانیان این وضعیت هستند، در همه جا به اعتراض برخاسته اند. ایمان به عملکرد درست سرمایه داری جهانی سست می شود؛ اما این بار موج زیر سؤال بردن «بنیادگرایی لیبرال» شامل کارفرمایان، بانکداران و مسئولین سیاسی نیز می شود. همه آنها وحشت زده خواستار برقراری موازینی هستند که بتواند مجددا نظم را برقرار سازد

همزمان با راه پیمایی ها و اعتراضات گسترده علیه جهانی سازی و آزاد سازی تجارت در سال های آغازین هزاره سوم، انتشار کتاب «نه به لوگوهای تجاری» اثر خانم نائومی کلاین، جان تازه ای به این رویارویی ها داد. نویسنده این کتاب در معرفی اثر خود، با اشاره به عصر شکل گیری برندها و برون سپاری فرآیندهای تولید به شرکت های فعال در کشورهای در حال توسعه، پرده از سیاست های استعماری و تزویر گرایانه این ابرشرکت های تجاری و صنعتی برمی دارد. خانم کلاین از همه مردم دنیا می خواهد که به لوگوهای تجاری، نه بگویند.

مؤسسات نظرسنجی و افکارسنجی، همواره تلاش می کنند که با انجام پروژه های ملی و منطقه ای نظرسنجی خویش، آخرین رویکردها و تفکرات مردم را برای سیاست مداران و رهبران جامعه و همچنین مؤسسات علمی و پژوهشی و تجاری تهیه نمایند. در یکی از نظرسنجی های اخیر مؤسسه هریس، آنان نظر شهروندان ایالت های مختلف را در مورد جایگاه ابرشرکت ها، قابلیت اعتماد به شعارهای آنان، تاثیرات آنان بر رهبران آمریکا و همچنین لزوم اعمال محدودیت های بیشتر برای این غول های تجاری جویا شدند. البته همانند همه نظرسنجی های صورت گرفته در ده سال اخیر، نتایج این پروژه بسیار تکان دهنده و نا امید کننده بود. نویسنده یادآوری می کند که گویی رهبران آمریکایی چشمان خود را بر عملکرد این حامیان قدرتمند و ثروتمند تجاری خویش بسته اند و حاضر نیستند هیچ گامی در جهت محدود کردن قدرت ابرشرکت ها بردارند

نوشابه های گازدار هم اکنون در سراسر دنیا جزء پر مصرف ترین نوشیدنی هاست. دو شرکت کوکاکولا و پپسی از پیشگامان تولید نوشابه در دنیا هستند که صاحبان اصلی آن، سرمایه داران صهیونیست و آمریکایی می باشند. آزمایش های گوناگون بر روی محتویات آنها ثابت کرده است که این نوشابه ها حاوی مواد سمی و خطرناک هستند. به همین دلیل در بسیاری از کشورها، استفاده از نوشابه در مراکز دولتی و آموزشی ممنوع شده است. تحقیق صورت گرفته در کشور هند و تحرکات به وجود آمده علیه این دو شرکت، در این مقاله آمده است و می تواند الگوی مناسبی برای دیگر کشورها باشد تا در مصرف این محصولات تجدید نظر کنند.

اقدام یک عکاس آمریکایی در ایجاد یک وب سایت حراج اینترنتی تخمک دختران مدل به زوج های خواهان داشتن فرزندانی زیبارو و خوش هیکل، مخالفت های زیادی را در میان محافل پزشکی و مؤسسات اجتماعی برانگیخته است. منتقدان با اشاره به قانونی بودن این کار در قوانین فعلی ایالات متحده، معتقدند که این رفتار غیر اخلاقی، ناقض ارزش های انسانی و دستکاری در فرآیند آفرینش طبیعی یک انسان است. آیا همان طور که آقای هریس، صاحب این وب سایت برای ما می گوید، چنین کاری آینه ای تمام عیار از روزگار کنونی ما نیست که در آن، پول معیار اصلی ارزش گذاری محسوب می شود؟

به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در سایه فقر اقتصادی، فقدان کنترل های لازم، فساد اداری، وجود باندهای مافیایی و ضعف قوانین گمرکی، بسیاری از مواد و تجهیزات هسته ای و رادیو اکتیو موجود در راکتورهای هسته ای و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی این کشور روانه بازارهای سیاه قاچاق مواد هسته ای شد. نویسنده این مقاله با اشاره به اطلاعات اندک غربی ها در مورد ابعاد این تجارت سود آور و نقش گروه ها و دولت های مخالف غرب در این بازار زیر زمینی، معتقد است که دستیابی گروه هایی نظیر القاعده به این مواد، می تواند یک تهدید بزرگ برای امنیت دنیای امروز و دورنمای صلح جهانی به شمار آید.

شکار حیوانات وحشی کشورهای فقیر آفریقایی برای فروش و صادرات گوشت و پر و پوست و عاج این جانوران ارزشمند در خطر انقراض، به یک رسوایی بزرگ دنیای امروز تبدیل شده است. شکارچیان فقیر آفریقایی به دلیل فقدان ثبات سیاسی و فساد دولت های حاکم از یک سو و شکارچیان ثروتمند و اشرافی اروپایی و آمریکایی در قالب توریسم شکار از سوی دیگر، به صورتی لجام گیسخته در حال نابودی آخرین جانوران وحشی موجود در طبیعت آفریقا هستند. آیا نامیدن این رسوایی بزرگ اخلاقی و زیست محیطی به عنوان یک ورزش، می تواند زشتی های آن را پنهان کند؟