فهرست مطالب

مجله تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران
سال هجدهم شماره 1 (پیاپی 18، تابستان 1382)

  • تاریخ انتشار: 1382/05/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • نوشین طغرایی*، عبدالرحمن حسین زاده، داوود پارساپژوه، فرداد گلبابائی صفحات 1-38

    پراکسیدازها جز آنزیمهایی هستند که در کاتالیز دو مرحله نهایی بیوسنتز لیگنین چوب شرکت می کنند. ارتباط بین فعالیت پراکسیداز و لیگنینی شدن در چوب، بوسیله تعیین میزان فعالیت پراکسیداز در ساقه های اکالیپتوس کاملدولنسیس(Eucalyptus camaldulensis Dehn.) درطی دو فصل در سال 1378 درطی رویش درختان بررسی گردید. بعلاوه میزان لیگنین در طی همین دو فصل بر روی همان پایه ها اندازه گیری شد. این تحقیق نقش احتمالی این آنزیمها را در بیوسنتز لیگنین تشریح کرده و برای تحقیقات بعدی، درزمینه پلیمریزاسیون لیگنین در گونه های درختی، زمینه مساعدی خواهد بود .میزان فعالیت پراکسیدازی در بعضی از پایه های مطالعاتی در فصل پاییز کمتر بوده و در بعضی از پایه های مطالعاتی در فصل پاییز افزایش قابل مقایسه ای نسبت به زمستان داشته است. ضمن آنکه مناطق تمرکز ایزوآنزیمی تمام پایه ها در فصل پاییز بیشتر از زمستان است. نتایج بدست آمده از این تحقیقات نیز مانند بسیاری از تحقیق انجام شده می تواند دلیلی بر وجود رابطه بین لیگنین سازی با آنزیم پراکسیداز باشد. ضمن آنکه اثبات این مورد نیاز به تکرارهای مختلف روی گونه های مختلف دارد.

    کلیدواژگان: لیگنینی شدن، پراکسیداز، اکالیپتوس کاملدولنسیس
  • ابوالفضل کارگرفرد *، عبدالرحمن حسین زاده، امیر نوربخش، فرداد گلبابائی، رضا حاجی حسنی صفحات 39-62

    در این تحقیق از خرده چوبهای راش با استفاده از 3 درجه حرارت خشک کن 80، 110 و 140 درجه سانتیگراد، سه درجه حرارت پرس 150 ، 165و 180 درجه سانتیگراد و 3 میزان مصرف هاردنر 1 ، 1.5 و 2 درصد (براساس وزن خشک چسب) به عنوان عوامل متغیر، تخته های آزمایشگاهی ساخته شد و سپس اثر این عوامل بر تغییرات شیمیایی چوب و ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی تخته های ساخته شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه گیری مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته تخته ها نشان داد که ویژگیهای فوق در تخته های ساخته شده از خرده چوبهای خشک شده در درجه حرارت 80 درجه سانتیگراد نسبت به تخته های ساخته شده از خرده چوبهای خشک شده در دمای 110 و 140 درجه سانتیگراد، در حد معنی داری بیشتر بود. همچنین در میزان مصرف 2 درصد هاردنر، با افزایش یافتن دمای پرس، مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته کاهش یافت که نشان دهنده اثر منفی حرارت بر خواص مذکور در مصرف زیاد هاردنر می باشد. تخته های ساخته شده از خرده چوبهای خشک شده در دماهای 80 و 140 درجه سانتیگراد، دارای مقاومت چسبندگی داخلی زیادتری بودند که نشان می دهد حداکثر تاثیر منفی مواد استخراجی بر مقاومت اتصال و سخت شدن چسب در دمای خشک کن 110 درجه سانتیگراد است. نتایج همچنین نشان داد که مقاومت چسبندگی داخلی تخته های ساخته شده با 2 درصد مصرف هاردنر بطور معنی داری زیادتر از سطوح مصرف 1و 1.5 درصد هاردنر بوده است. که دلیل آن ظرفیت زیاد بافر کنندگی چوب راش و نیاز به اسید ببشتر برای کاهش pH محیط به منظور سخت شدن چسب UF در تخته های ساخته شده می باشد. واکشیدگی ضخامت بعد از 2 ساعت غوطه وری در آب تخته های ساخته شده با خرده چوب خشک شده در دمای 140 درجه سانتیگراد، دارای کمترین مقدار بوده و با زیادترین مقاومت چسبندگی داخلی حاصل شده در این شرایط هماهنگی داشت.

    کلیدواژگان: تخته خرده چوب، درجه حرارت خشککن، درجه حرارت پرس، مقاومت چسبندگی داخلی، اسیدیته، بافرکنندگی
  • علی رضانژاد*، حبیب الله عرب تبار فیروزجایی، عبدالرحمن حسین زاده صفحات 63-76

    نمونه های آزمونی از گونه های راش (Fagus orientalis)، بلند مازو (Quercus castaneafolia) و ممرز (Carpinusbetulus) و به ابعاد 200×75×20 میلیمتر تهیه و به روش بتل با مواد حفاظتی کریوزوت ونمک محلول در آب سلکور اشباع شدند. نمونه های اشباع شده به همراه نمونه های شاهد این گونه ها در ساحل بندر بوشهر در داخل دریا نصب شدند. دوام نمونه های آزمونی در مقابل حفاران دریایی (marine borers) پس از 5، 9، 15، 24، 29، 38 ماه استقرار در آب دریا، براساس آیین نامه شماره D-2481 استاندارد ASTM مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج ارزیابی نمونه های آزمونی، نمونه های شاهد راش و ممرز در مدت حدود 9 ماه و بلند مازو پس از 14 ماه به درجه تخریب 0 رسیدند. نمونه های آزمونی اشباع شده با سلکور گونه های راش، بلند مازو و ممرز پس از 14 ماه استقرار در دریا، به درجه تخریب 0 رسیدند. به این ترتیب، اشباع با سلکور، باعث افزایش قابل توجه دوام چوبها در مقابل حفاران دریایی نمی شود. نمونه های آزمونی اشباع شده با کریوزوت گونه های راش پس از 29 ماه، بلند مازو و ممرز پس از 38 ماه استقرار در دریا به درجه تخریب 0 رسیدند.

    کلیدواژگان: حفاران دریایی، چوب، اشباع، کرئوزوت، سلکور و دوام
  • مسعود رضا حبیبی *، عبدالرحمن حسین زاده، حسین حسینخانی، سعید مهدوی صفحات 77-88

    در این مطالعه اثر دو عامل زمان پرس (4، 5 و 6 دقیقه) و مقدار چسب (8، 9.5 و 11درصد) بر ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی تخته فیبر با دانسیته متوسط ساخته شده از باگاس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و میانگین ها براساس آزمون دانکن گروه بندی شدند. اثر زمان پرس بر مدول الاستیسیته و مقاومت خمشی معنی دار بوده و حداکثر این ویژگیها در زمان پرس 6 دقیقه ملاحظه گردید. با توجه به گروه بندی دانکن، بین میانگین مدول الاستیسیته در زمان پرس 5 و 6 دقیقه اختلاف معنی دار مشاهده نگردید. اثر مقدار رزین نیز بر مدول الاستیسیته در سطح 1% معنیدار بود و حداکثر این ویژگی در مقدار مصرف رزین 11 درصد ملاحظه گردید. با توجه به گروهبندی دانکن فقط بین مقادیر مصرف چسب 8 و 11 درصد اختلاف معنی دار وجود داشت. اثر مستقل زمان پرس و مقدار چسب بر چسبندگی داخلی در سطح 1 درصد معنی دار بود. چسبندگی داخلی در زمان پرس 6 دقیقه و مقدار مصرف چسب 11 درصد حداکثر بود. با توجه به گروه بندی دانکن بین میانگین مقادیر چسبندگی داخلی در سطوح مختلف مصرف چسب 9.5 و 11 درصد اختلاف معنیدار وجود نداشت. اثر مستقل زمان پرس و مقدار چسب نیز به ترتیب در سطوح 1و 5 درصد بر واکشیدگی ضخامتی پس از 2 ساعت معنی دار بود و حداقل واکشیدگی ضخامتی در زمان پرس 6 دقیقه و مقدار مصرف چسب 11 درصد ملاحظه گردید. با توجه به نتایج تحقیق فوق ترکیب بهینه شامل مصرف رزین 9.5 درصد و زمان پرس 5 دقیقه تعیین گردید.

    کلیدواژگان: زمان پرس، مقدار چسب، تخته فیبر، دانسیته متوسط، مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، چسبندگی داخلی
  • نوشین طغرایی*، عبدالرحمن حسین زاده، داوود پارساپژوه، فرداد گلبابائی صفحات 89-108

    به منظور تعیین خصوصیات چوب تاغ (Haloxylon) در مناطق مختلف کشور و مقایسه نتایج، از تاغزارهای کرمان، نمونه برداری بعمل آمد و خواص فیزیکی، آناتومی و شیمیایی نمونه ها تعیین شد. رطوبت چوب در هنگام قطع 38.6% و جرم ویژه نسبی چوب در سه حالت وزن کاملا خشک بر اساس حجم کاملا خشک، وزن کاملا خشک و وزن اشباع بر اساس حجم اشباع، به ترتیب سفیدتاغ. زردتاغ و سیاه تاغ محاسبه شد. همکشیدگی چوب در سه جهت محوری، شعاعی و مماسی اندازه گیری شد. پریودیسیته رشد یا تعداد حلقه های رویشی که در یک سال تولید میشود 4-3 حلقه و طول، قطر و قطر حفره مرکزی الیاف آن نیز اندازه گیری شد. ساختمان چوب تاغ بوسیله میکروسکوپ نوری تشریح شده و ضرایب کاغذسازی محاسبه گردید. میزان درصد سلولز، لیگنین، مواد استخراجی محلول در الکل- استن و خاکستر این چوب نیز اندازه گیری شده است.

    کلیدواژگان: سیاه تاغ، زرد تاغ، سفید تاغ، جرم ویژه نسبی، ویژگیهای آناتومیکی، تناوب رویشی (پریودیسیته رشد)
  • حسین فامیلیان*، عبدالرحمن حسین زاده، محمد حسن عصاره، سعید مهدوی، سید موسی صادقی، کامیار صالحی صفحات 109-133

    درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه بر روی سه درخت صورت گرفت. این تحقیق بر روی خصوصیات آناتومی چوب بر طبق دستورالعمل IAWA، بررسی خصوصیات فیزیکی بر اساس استاندارد ASTM در سه ارتفاع شامل، نزدیک یقه، 50 درصد طول تنه و 75 درصد طول تنه انجام شد. در بررسی خصوصیات شیمی چوب از استاندارد TAPPI استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، چوب کنار دون ریز دارای بافت متوسط، پراکنده آوند، با تیغه آوندی ساده میباشد، آوندها در مقطع عرضی عموما منفرد و گاه در گروه های 2-4 تایی درجهت شعاعی، پونکتواسیون (منافذ) بین آوندی متوسط به قطر8.2 میکرون، آوندها دارای قطر کوچک، 89 میکرون و طول متوسط 649 میکرون، عموما فاقد تیل و ضخامت مارپیچی میباشند. پارانشیمهای طولی دور آوندی و حاشیهای در حد رویش سالانه در یک تا سه ردیف نامنظم و نوارهای پارانشیم عموما 2-5 سلولی هستند و تراکیید آوندی قابل مشاهده است. اشعه چوبی کوچک (391 میکرون طول) بوده و با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و دارای کریستال و ذرات سیلیسی میباشند. فیبرها با پونکتواسیون (منافذ) ساده یا هالهای بسیار کوچک و طول آنها کوتاه (868 میکرون) بوده، چوب تقریبا نیمه سنگین با جرم مخصوص بحرانی 0.601 گرم بر سانتیمتر مکعب و هم کشیدگی حجمی آن متوسط و حدود 10.69 درصد است. میزان سلولز در چوب این گونه 55.66درصد و نسبتا زیاد بوده و کلیه خصوصیات شیمیایی اندازه گیری شده در دو منطقه دارای اختلاف معنی دار بود، ولی هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول تنه اختلاف معنی دار نداشتند.

    کلیدواژگان: کنار دون ریز، آناتومی چوب، فیزیک چوب، شیمی چوب، حد رویشی سالانه، پارانشیم، آوند
|
  • Nooshin Toghraie *, Abdolrahman Hosseinzadeh, Davood Parsapazhoh, Fardad Golbabaei Pages 1-38

    Peroxidases are enzymes which catalyse two final steps in the wood lignin biosynthesis. The connection between xylem peroxidase activities and wood xylem lignifications was examined by determining peroxidase activities in the stems of eucalypt (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) trees during two seasons in 1999over the period of annual growth. In addition, samples from the same trees were examined for lignin content. This study clarifies the possible roles of this enzyme in lignin biqsynthesis and forms a background for further work on the last steps in lignin polymerisation. The peroxidase activity of some samples was lower in Autumn. But in the others there was a great increase in Autumn vs. Winter. Though in Autumn there were more isoenzyme. The results show a relation between lignifications and Peroxidase enzyme zones. In Eucalyptus camaldulensis Dehn. in khozestan.

    Keywords: LIGNIFICATION, peroxidase, Eucalyptus camaldulensis
  • Abolfazl Kargarfard *, Abdolrahman Hosseinzadeh, Amir Nourbakhsh, Fardad Golbabaei, Reza Hajihassani Pages 39-62

    In order to investigate the influence of processing variables such as particle drying temperature, press temperature and hardner consumption on wood acidity and bonding performance of UF resin, experimental boards were produced using beech wood particle, drying temperature varied at 80, 110 and 140°C, press temperature at 150, 165 and 180°C and hardner consumption at 1, 1.5 and 2% (based on solid content of UP resin). Eighty one sample boards were produced and tested. The results of physical and mechanical properties measurements were as follows: Modulus of rupture and modulus of elasticity of boards produced with particles dried at 80°C were higher than 110 and 140°C. Application of 2% hardener with increasing press temperature decreased MOR and MOE. Internal bonding of boards were measured and the results indicated that drying temperature had significantly effected the IB and boards produced  with particles dried at 80 and 140°C, produced highest IE and lowest IE was belong to 110°C. The effect of hardner consumption was statistically significant and the highest IB was belonging to 2% hardner consumption. The results of thickness swelling measurement after 2 hr. soaking in water indicated that T.S2 of boards produced with particles dried at 140°C were the lowest. The combined effect of press temperature and hardner consumption on T.S2 was statistically significant and at 2% hardner consumption with increasing press temperature, increased thickness swelling.

    Keywords: Particleboard, DRYING TEMPERATURE, press temperature, WOOD ACIDITY, BUFFERING CAPACITY, BOND STRENGTH
  • Ali Reza Nezhad *, Habib Alah Arab Tabar Firoz Jaei, Abdolrahman Hosseinzadeh Pages 63-76

    Samples of 3 wood species including: Beech (Fagus orientalis), Oak (Quercus castaneafolia) and Hornbeam (Carpinus betulus) were treated with creosote and celcure. The dimension of samples were 200 x 7 x 20 mm. Both treated and untreated samples were placed in sea water (Boshehr in Persian Gulf) according to IRG/WP-4432(l985). After 5, 9, 15, 24, 29 and 38 months, the samples were inspected according to recommendation of ASTM D 248. The control samples (untreated wood) of Beech, Hornbeam after 9 months, the samples of Oak after 14 months, seriously attacked. Treated samples of Beech, Oak and Hornbeam with celcure, after 14 months, were seriously attacked. Creosote, treated samples of Beech, after 29 months, Oak and Hornbeam after 38 months were seriously attacked. It can be concluded that treatment with creosote using full cell process (Bethell) increased resistance of investigated wood species against marine borers.

    Keywords: MARINE BORERS, wood, Treatment, CREOSOTE, CELCURE, durability
  • Masoudreza Habibi *, Abdolrahman Hosseinzadeh, Hossein Hosseinkhani, Saeed Mahdavi Pages 77-88

    In this study the effect of two variables, (resin content and press time) on properties of MDF was investigated. Levels of each variable was as follow: Resin content (8, 9.5, 11 percent) Press time (4, 5, 6 minutes). The statistical analysis proved that the effect of press time on MOE and MOR was significant. MOE and MOR were the highest at press time of 6 minutes. According to Duncan's test, there aren’t any significant differences between MOE at press time of 5 and 6 minutes. Also the effect of resin content on MOE had significant differences. MOE was the highest at resin content of 11%. There aren’t any significant differences between MOE on resin content at 9.5% and 11% levels. The results showed that effects of press time and resin content had significant differences on IB. IB was the highest at press time of 6 minutes and resin content of 11%. There aren’t any significant differences between IB on resin content at 9.5% and 11%. The effects of press time and resin content had significant differences on thickness swelling after 2 hours. Thickness swelling was the lowest at press time of 6 minutes and resin content of 11%. According to the results of this study optimum combination for MDF production from baggasse includes resin content and press time of 9.5% and 5 minutes respectively.

    Keywords: press time, RESIN CONTENT, MDF, MAR, MOE, IB
  • Nooshin Toghraie *, Abdolrahman Hosseinzadeh, Davood Parsapazhoh, Fardad Golbabaei Pages 89-108

    To study saxaul wood properties in the various ecological regions of Iran twelve 10-22 years old sample trees (4 trees from each species) were selected and cut from three different areas around kerman. Physical, chemical and anatomical characteristics of wood samples were investigated. The results of this investigation revealed that the initial moisture content before felling was 38.6% and the mean specific gravity based on oven dry weight and oven dry volume (WOD/VOD), oven dry and saturated weight Saxaul saturated volume (WOD/Vs ,WS/VS ), were studied for yellow, white and black and respectively. It is concluded that saxaul wood of Kerman province is heavy. The average longitudinal, radial and tangential shrinkage were surveyed. Wood periodicity of growth was determined to be 3-4 rings per year. Anatomical features were investigated by light microscopy and papermaking factors were determined. Fiber length, fiber diameter and lumen diameter were determined. These values lead to species with short and thick fibers. Chemical composition including percentage of cellulose, lignin, extractives and ash were revealed too.

    Keywords: PERIODICITY, HALOXTLON, SAXAUL, WOOD PROPERTIES
  • Hossein Familian *, Abdolrahman Hosseinzadeh, Mohammad Hassan Asareh, Saeed Mahdavi, Sayed Mosa Sadeghi, Kamyar Salehi Pages 109-133

    Ziziphus lotus of the family Rhamnaceae is distributed in the southern region of Iran and considered as one of drought - resistant tree species of the country. This investigation is the first attempt to study wood properties of this species, in order to contribute to a better understanding of it. The results of this study revealed that Ziziphus lotus is a diffuse – porous with basic specific gravity medium and medium - textured wood. The length of vessel elements are medium, the diameter of vessel elements is small, porous with pores round to oval, intervessel pilting, opposite and intermediate, 20 vessels per square millimeter, simple perforation plates, vessel - ray pits similar to intervessel pits in size and shape and half  bordered; Vascular tracheids present, there are rarely tyloses and Gums in vessels. Fibers with simple to minutely bordered pits, thin - to thick – walled and fiber lengths short; Parenchyma scanty paratracheal, vasicentric and rarely aliform; Ray uniseriate and sometimes biseriate, ray height is short, rays with procumbent, Square and upright cells mixed throughout the ray and one Prismatic crystals in chambered upright and square ray cells, rays 12 per mm, silica bodies in ray cells; There are 7-10 Schizogenous canals in pith.In this species also percentages of cellulose are high but ash and extractive soluble in acetone content was found to be low.

    Keywords: ZIZIPHUS LOTUS(L.) LAM, WOOD ANATOMY, BORDERED PIT, PARENCHYMA, VESSEL, SCHIZOGENOUS CANAL, UNISERIATE RAY