نشریه دانشکده فنی دانشگاه تهران
سال سی و هشتم شماره 5 (پیاپی 87، دی 1383)

در این مقاله روشی جدید برای هدفگذاری شبکه مبدلهای حرارتی در طراحی از پایه مبتنی بر تکنولوژی پینچ ارایه گردیده است. در روش فوق ضمن در نظر گرفتن افت فشار مجاز جریانها، تفاوت ضرایب انتقال حرارت فیلمی جریانها نیز در مرحله هدفگذاری انرژی و سطح مورد نیاز شبکه لحاظ گردیده است. در این روش بر خلاف روش های متداول پینچ که جابجایی دمایی جریانها به یک انداره و معادل DTmin /2 میباشد، جابجایی دمایی هر جریان متناسب با ضریب انتقال حرارت آن جریان صورت می پذیرد. با انجام این امر امکان استفاده از انتقال حرارت غیر عمودی سودمند و کاهش سطح مورد نیاز شبکه در مرحله هدفگذاری در نظر گرفته میشود. همچنین با استفاده از روابط و معادلات موجود بین هندسه مبدل، ضرایب انتقال حرارت فیلمی و افت فشار جریانها در مبدلهای حرارتی، امکان بهره گیری از افت فشار مجار جریانها در محاسبه حداقل سطح مورد نیاز و هزینه شبکه مبدلهای حرارتی در مرحله هدفگذاری فراهم آمده است، در نتیجه بکارگیری این روش تخمینی بهتر و دقیقتر از سطح و انرژی مورد نیاز قبل از طراحی شبکه مبدلهای حرارتی فراهم خواهد آمد.نتایج استفاده از روش جدید هدفگذاری برای یک مساله نمونه ارائه و با نتایج حاصل از بکارگیری روش متداول h مفروض و روش متداول فشار ثابت، مقایسه شده است، که بیانگر کارایی و سودمندی روش جدید در هدفگذاری از پایه می باشد.

یک خشک کن نوار نقاله ای با جریان موازی برای خشک کردن ماده انفجاری پیکریت طراحی شده است. رطوبت ورودی حدود % 81 و رطوبت نهایی نیز حدود % 2 /0 بوده و ضخامت ماده خشک شونده 2cm می باشد. مطابق با رویه های عمومی طراحی خشک کن؛ ابتدا سینتیک خشک کردن تحت شرایط کاهش وزن پیوسته1 به روش لایه نازک مورد مطالعه قرارگرفته است وسپس مدلسازی ریاضی و طراحی خشک کن صنعتی انجام گرفته است. آزمایشهای خشک کردن در دماهای مختلفoC 40، oC 60، 80 oC و oC 100 و با دو دبی مختلف به شکل تکراری انجام شده است و منحنی های پنجگانه خشک کردن؛ شامل منحنی های وزن زمان؛ محتوی رطوبت زمان؛ دما زمان؛ سرعت زمان و منحنی مستقل از زمان کریشر ترسیم شده است. سپس اطلاعات حاصل ازطریق منحنی ها برای بدست آوردن سایر پارامترها و مشخصات سینتیکی فرایند خشک کردن مورد پردازش قرار گرفته و ضرایب انتقال جرم و حرارت در فاز گاز و دما و محتوی رطوبت فاز گاز و فاز جامد در فصل مشترک وهمچنین ضریب انتقال جرم و ضریب نفوذ حرارتی و ضریب نفوذ جرمی در فاز جامد تعیین شده است. در بخش مدلسازی ریاضی نیز با تقسیم نواحی خشک کن نوارنقاله ای به دو بخش ممانعتی و غیر ممانعتی، سیستم معادلات تلفیقی موازنه میکروسکوپیک و ماکروسکوپیک جرم و انرژی معین و حل شده است و بدین ترتیب پارامترهای نهایی خشک کن صنعتی مشخص شده است. تجهیزات آزمایشگاهی به کار رفته شامل دمنده، رطوبت گیر، ورودی بخار، اندازه گیر دبی سیال خشک کننده، گرمکن، رطوبت سنج، کانال خشک کردن و بخش نمونه گیر جریان بوده و بدین ترتیب پارامترهای اساسی فرایند خشک کردن نظیر سرعت و دما و میزان رطوبت گاز عبوری و وزن نمونه در هر لحظه از زمان اندازه گیری و کنترل شده است.

نفت میادین نفتی بخش غربی خلیج فارس به همراه سنگ مادرهای احتمالی دوران دوم و سوم س با هدف شناسایی سنگ منشا و طبقه بندی ژنتیکی آنها و بررسی تاریخچه تدفین رسوبات با روش های مختلف ژئوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه بیومارکرها و نتایج بدست آمده از سلیر روش های ژئوشیمیایی به منظور مطالعه منشاء،محیط رسوبی،فرایند های دیاژنز و کاتاژنز، مهاجرت و آلتراسیون های ثانویه تلفیق گردید. میادین مورد مطالعه شامل میدانهای ابوذر، نوروز، بهرگانسر، هندیجان، فروزان و دورد بوده که بر اساس پارمترهای مختلف مورد مطالعه به دو گروه کلی تفکیک شده اند. گروه اول شامل نفت میادین هندیجان،بهرگانسر،و ابوذر می باشد این گروه از نفتها با توجه به پارامترهای ژئوشیمیایی از سنگ مادر شیلی با سن ژوراسیک بالایی تا کرتاسه پایینی مشتق شده اند. گروه دوم مشتمل بر نفت میادین درود،فروزان، و نوروز است که از رسوبات کربناته با سن قدیمتر منشاء گرفته اند. سازند شیلی گرو بعنوان سنگ مادر نفتهای گروه اول و سازند کربناته مارنی سورمه یا معادل آن بعنوان سنگ مادر مولد نفت گروه دوم پیشنهاد میگردد.

جهت بررسی اثر شرایط عملیاتی برروی مقاومت در برابر خوردگی پوشش تشکیل یافته بر روی سطح فلز در اثر فرآیند فسفاتاسیون روی تری کاتیونیک در سیستم غوطه وری، یکسری آزمایش ها در مقیاس آزمایشگاهی و با شبیه سازی خطوط تولیدی صنعتی انجام شد. با انجام آزمایش مخصوص تعیین میزان مقاومت در برابر خوردگی، تست آب نمک، نتایج آزمایش ها بیان کننده آن بود که، در مورد پارامتر اسیدیته آزاد، با بالارفتن تدریجی آن، مقاومت در برابر خوردگی پوشش افزایش می یابد و در یک محدود مشخص، پوشش بیشترین مقاومت در برابر خوردگی را از خود نشان می دهد و با بالا رفتن بیشتر اسیدیته آزاد، این مقاومت کاهش می یابد. در مورد پارامتر اسیدیته کل، مجددا ملاحظه می شود که در یک محدوده معین از اسیدیته کل، مقاومت در برابر خوردگی پوشش به اندازه کافی بالاست و در خارج این محدوده افت مقاومت مشاهده می شود.
در مورد زمان، در یک محدوده اولیه از زمان عملیاتی مقاومت پوشش در برابر خوردگی افزایش می یابد و بعد از این محدوده تغییر چندانی در این پارامتر به چشم نمی خورد. در مورد پارامتر دمای عملیاتی، ملاحظه می شود که در یک محدوده معین دمایی، پوشش تشکیل شده مقاومت بالایی از خود نشان می دهد و در خارج این محدوده، مقاومت کاهش می یابد. غلظت شتابدهنده فسفاته نیز اثر خود را این چنین نشان می دهد که در غلظتهای پایین مقاومت پوشش تشکیل یافته در برابر خوردگی به مراتب بهتر از غلظتهای بالا است. و اما درباره تاثیر غلظت فعال کننده سطح در محدوده غلظتهای پایین از این ماده، پوشش تشکیل یافته مقاومت بالاتری در برابر خوردگی از خود نشان می دهد تا غلظتهای بالای این ماده.

افزایش کارآیی و بهبود خواص رنگهای الکترودیپوزیشن کاتدی مستلزم آگاهی از چگونگی تغییرات پارامترهای موثر بر فرآیند و تاثیر آنها نسبت به یکدیگر می باشد. در این تحقیق سعی شده است تاثیر پارامترهای عملیاتی فرآیند الکترودیپوزیشن بر روی خواص مکانیکی پوشش رنگ, مورد ارزیابی قرار گیرد. در آزمایشهای انجام شده 85 حالت مختلف برای ولتاژ و دمای واکنش در نظر گرفته شده و نمونه هایی با این شرایط تهیه شده اند. آزمونهایی که جهت بررسی خواص پوشش رنگ مورد استفاده قرار گرفته اند شامل چسبندگی, ضخامت پوشش, انعطاف پذیری و مقاومت در برابر خوردگی می باشند که همه این آزمایشها بر اساس استاندارد ASTM انجام پذیرفته اند.
با توجه به نتایج تجربی بدست آمده مشخص گردید که دمایC o35 یک دمای بحرانی برای حمام رنگ الکترودیپوزیشن کاتدی بوده و استفاده از دماهای بالاتر از C o35 باعث کاهش خواص پوشش رنگ، بخصوص مقاومت در برابر خوردگی شده است. استفاده از ولتاژهایی بالاتر از ولتاژ شکست فیلم رنگ نیز، کلیه خواص پوشش را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش شدید خواص فیلم رنگ گردیده است. بر اساس نتایج تجربی, برای زمان واکنش 150 ثانیه بهترین محدوده دماC o 32-30 و مناسبترین ولتاژ V260-240 †بدست آمده است.

بیواکسیداسیون توده ای یک روش پیش فرآوری کنسانتره های مقاوم طلا است که با اکسید نمودن کنسانتره می تواند سبب افزایش بازیابی طلا در مرحله سیانوراسیون شود. این روش از نظر هزینه و مسائل محیط زیستی نسبت به سایر روش های پیش فرآوری کانسنگ های مقاوم طلا برتری دارد. از آنجا که به علت ریزدانه بودن کنسانتره نمی توان آن را به روش توده ای فرآوری نمود لذا در روش جدید ژئوکت، کنسانتره بر روی یک سنگ پایه قرار می گیرد. در این مقاله تاثیر سه پارامتر موثر در روش ژئوکت کنسانتره مقاوم معدن طلای موته، به روش تحلیل پراش بررسی و سپس تفسیر شده است. این سه پارامتر عبارتند از: درجه انباشتگی آسیا، زمان ماند و تعداد سیکل پاشش کنسانتره. نتایج حاصل نشان داد که درجه انباشتگی کم آسیا به دلیل افزایش نسبت سطح مورد پاشش به وزن مواد، بیشترین تاثیر را بر افزایش درصد کنسانتره پوشش یافته دارد اما افزایش زمان ماند تاثیر کمی بر افزایش درصد پوشش دارد. میزان بهینه زمان ماند باید با بررسی های فنی - اقتصادی تعیین گردد. در نهایت هر چه تعداد سیکل پاشش بیشتر شود درصد پوشش افزایش خواهد یافت. بنابراین مناسب است که تعداد سیکل را حداکثر نمود یعنی پاشش به صورت پیوسته انجام شود.

کانسار پرفیری مس سونگون شامل ذخایر سولفیدی و اکسیدی، حدود 5/18 میلیون تن مس اکسیدی با عیار متوسط 4/0 درصد مس دارد. واحد استحصال مس از منابع سولفیدی بروش فلوتاسیون و ذوب در این معدن در دست احداث است، ولی تاکنون فعالیتی درباره استحصال مس از منابع اکسیدی سونگون انجام نگرفته است. روش معمول استحصال مس از منابع اکسیدی کم عیار، فروشویی به روش توده ای، استخراج با حلال و الکترووینینگ می باشد. بنابراین در تحقیق حاضر آزمایش های بطری غلطان و ستونی جهت بررسی پارامترهای موثر در فروشویی توده ای کانسنگ اکسیدی مس سونگون انجام گرفت. قابلیت فروشویی، سینتیک فروشویی، تخمین میزان اسید مصرفی توسط ماده معدنی، بازیابی مس، آهن و ظرفیت نگهداری محلول توسط ماده معدنی و آزمایش نفوذپذیری جهت تعیین بیشترین دبی پاشش تا رسیدن جریان به حالت طغیان در داخل ستون ها بررسی شده است. نتایج نشان داد که در بهترین شرایط 2/95 درصد مس کانسنگ اکسیدی سونگون در بطری های غلطان و 81 درصد در ستون ها قابل استخراج است.

در این مقاله به تحلیل بسط مدلهای مربوط به شیل با استفاده از نمودارهای متقاطع تخلخل موثر- مقاومت ویژه حقیقی متاثر از گروه شیل(Ash) در سه حالت لایه ای، پراکنده و شیل کل خواهیم پرداخت. با استفاده از روش های ارایه شده در این مقاله می توان تحلیل واقع بینانه ای از مخازن نفتی که دارای شکستگی های طبیعی است به دست آورد. پاسخ معادلات برای مدلهای مذکور امکان ایجادنمودارهای متقاطع را برای محاسبه درصد اشباع آب، خواهند داد. سه پارامتر مهم در روش های پیشنهاد شده عبارتند از:1- مقدار((mیا پارامتر تخلخل که نباید برابر با(2) در نظر گرفته شود و باید بصورت آزمون و خطا تعیین شود.
2- مقاومت ویژه آب (Rw) که در مخازن آب دار قابل تعیین است 3- تمام لایه های شیلی که تحلیل می شوند می توانند در یک نمودار متقاطع شامل تخلخل و مقاومت ویژه متاثر از گروه شیل (Ash) نمایش داده شوند، حتی زمانیکه حجم شیل بطور یکنواخت و پیوسته تغییر کند. در ادامه مقاله به ذکر دو نمونه مطالعه موردی خواهیم پرداخت که شامل نمودارهای متقاطع هستند که ابزارهای بسیار مفیدی در ارزیابی و تحلیل مدلهای شیل لایه ای، پراکنده و کل می باشند

روش طراحی اصولی از روش های مطرح در طراحی مهندسی است. این روش بر مبنای دو اصل استقلال و اطلاعات بنا شده است. در این روش ماتریس طراحی یک مفهوم اساسی است. ماتریس طراحی به سه نوع ناهم گی، شبه هم گیر و هم گیر تقسیم می شود. در این میان ماتریس طراحی ناهم گیراصل استقلال را کاملا رعایت می کند.
در مقاله حاضر، با تاکید بر روابط فیمابین نیازهای کارکردی و پارامترهای طراحی که از ماتریس طراحی قابل استخراج است، مفهوم جدید ماتریس رابطه طراحی، معرفی می شود. سپس ضمن استخراج خواص انواع ماتریس های طراحی بر مبنای این مفهوم جدید، مساله بازساخت ماتریس رابطه طراحی که مفهوم جدیدی در ادبیات طراحی اصولی است مطرح و موضوع بازساخت پذیری ماتریس های رابطه طراحی ناهم گیر بررسی می شود.
در این مقاله، با فرض وجود تعداد محدودی تصویر ناهم گیر از یک ماتریس رابطه طراحی نادانسته، ثابت می شود که در شرایط سازگاری تصاویر، بازساخت ماتریس رابطه طراحی نادانسته امکان پذیر و نتیجه بازساخت، یک ماتریس رابطه طراحی نا هم گیر خواهد بود. مساله بازساخت ماتریس طراحی در زمینه های مهندسی معکوس، ارزیابی طراحی و بهبود طراحی کاربرد دارد.

زنجیره تامین در سال های اخیر نظر بسیاری از محققین و صنعتگران را بخود جلب کرده است. در بازار رقابتی امروزه تولید کنندگان تنها درصدد بهبود وضع داخلی نیستند، بلکه انتخاب بهترین بازار ها (با توجه به پدیده جهانی شدن) و بهترین تامین کنندگان درصدر برنامه های آنها قرار گرفته است. انتخاب بهترین گزینه ها در هر یک از تصمیم گیری های فوق نیاز به آنالیز فاکتور های زیادی دارد که درنتیجه، سازمان ها را با یک مساله تصمیم گیری چند معیاره روبرو می نماید. از طرفی کاربردهای تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی در ارتباط با در نظر گرفتن معیارها در مسائل گوناگون مدیریتی و عملیاتی در مقالات فراوانی اشاره شده است و در کنار آن برنامه ریزی آرمانی می تواند چندین هدف را به ترتیب اولویت تصمیم گیرنده در نظر بگیرد. ترکیب این دو تکنیک می تواند مدلی ایجاد کند که هم زمان با در نظر گرفتن معیار های گوناگون، آرمان های مختلف را نیز در نظر بگیرد. در این مقاله یک مدل تصمیم گیری ارائه شده است که به کمک ترکیب روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی و برنامه ریزی آرمانی و درنظر گرفتن محدودیت های گوناگون، تامین کنندگان بالقوه را ارزیابی نموده و در نهایت بهترین ها انتخاب شده و همچنین برنامه خرید از هرکدام در هر دوره مشخص می گردد.