مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 61، اردیبهشت 1393)

دلایل بسیار زیادی برای نگارش یک مقاله وجود دارد. اگرچه، همیشه تمامی این دلایل جنبه مثبت ندارند و این امکان وجود دارد که تعداد بسیار اندکی از دانشمندان به دلایل منفی، اقدام به نگارش یک مقاله نمایند، تمرکز در این سخن سردبیری تنها بر دلایل مثبتی [1] است که محرک انگیزه دانشمندان برای نگارش یک مقاله می باشند:1- توسعه دانش: اگر شما یافته های نوین حاصل از یک مطالعه پژوهشی دارید و یا به جمع بندی یافته های سایرین در قالب یک مطالعه مروری پرداخته و به موضوع جدیدی دست یافته اید، اگر شما نقطه نظر نوینی درباره یک موضوع دارید و یا این که نسبت به مقاله تازه منتشر شده ای، ایرادی وارد می دانید و یا حتی در فعالیت های روزمره خود با یک مورد یا موارد نادر از یک بیماری و یا عارضه برخورد کرده اید، آن وقت ضرورت دارد که این یافته های نوین خود را به ترتیب در قالب یک مقاله پژوهشی اصیل، یک مقاله مروری، یک مقاله نقطه نظرات شخصی، یک نامه به سردبیر، یک گزارش مورد و یا یک گزارش موارد به رشته تحریر درآورید. بدون شک، این اقدام شما باعث توسعه دانش موجود خواهد شد.
2- حل مشکلات: گاهی اوقات ممکن است شما با پژوهش خود، راه حل برخی از مشکلات مربوط با سلامت فرد، خانواده، یک گروه اجتماعی و یا شغلی خاص و یا جامعه را کشف کرده باشید. آنگاه ضروری است که برای ثبت یافته های خود و در اختیار گذاشتن آن به سایرین به ویژه برای کاربرد یافته های مطالعه شما در شرایط مشابه، اقدام به نوشتن مقاله نمائید. این قبیل تحقیقات در قالب تحقیقات مرتبط با نظام سلامت از اهمیت شایان توجهی برخوردار می باشد.
همزمان با پوشش دادن یکی از دو دلیل اصلی فوق، نگارش مقالات علمی می تواند به دلایل زیر نیز صورت پذیرد:1- توسعه بخش، سازمان و یا دانشگاه محل خدمت نویسنده: بدیهی است نگارش یک مقاله و چاپ آن در یک مجله معتبر علمی منجر به توسعه بخش، سازمان و یا دانشگاه محل خدمت نویسندگان خواهد گردید. این نکته نه تنها کمک خواهد کرد که سازمان یا دانشگاه محل خدمت نویسندگان در سطح ملی و بین المللی شناخته شده و آبروی علمی به دست آورد، بلکه منجر به افزایش دریافت بودجه های پژوهشی از طرف نهادهای دولتی و یا خصوصی نیز می گردد، چرا که نشان می دهد این سازمان و یا دانشگاه دارای افراد با انگیزه ای می باشد که می توانند پروژه های پژوهشی را تا رسیدن به نتایج مطلوب دنبال نمایند.
2- توسعه فردی: همانند توسعه سازمان، نگارش مقالات علمی موجبات توسعه فردی نویسندگان خود را فراهم می آورند. نگارش مقالات علمی موجب غنای کارنامه علمی نویسندگان خود را فراهم آورده و برای آن ها آبروی علمی مطلوبی را به همراه خواهد داشت. چنین نکته ای سبب خواهد شد که نویسندگان مقالات علمی از نظر ملی و بین المللی مورد شناخت قرار گیرند و نهادهای دولتی و یا خصوصی با طیب خاطر بیشتری، پروژه های پژوهشی خود را در اختیار این محققین یا سازمان های محل خدمت آن ها قرار دهند.
به علاوه نگارش مقالات علمی کمک می نماید تا نویسندگان آن بتوانند در سلسله مراتب اداری خود ارتقاء یابند. این نکته بیانگر آن است که چطور یک دانشمند می تواند پله های نردبان ارتقاء را به درستی طی نموده و در میان همکاران خود، به مقام های علمی بالاتری دست یابد.
همچنین، نگارش مقالات علمی خود یک روند یادگیری است. شواهد موجود نشان می دهند که با نگارش مقالات علمی، نویسندگان توانایی های علمی و پژوهشی خود را ارتقاء می بخشند. آن ها، نه تنها با جستجوی در منابع موجود، این اطمینان را حاصل می نمایند که یافته های علمی آن ها قبلا توسط فرد یا افراد دیگری گزارش نشده است، بلکه با شناخت نقاط تاریک و یا تناقضات موجود در حوزه تخصص خود، سعی در ارائه یافته های نوین می نماید که این نقاط تاریک را روشن نموده و یا تناقضات موجود را تفهیم نماید.
بنابراین، اگر دانشمندان اقدام به نگارش و چاپ مقاله در حوزه تخصصی خود ننمایند، هیچ کدام از موارد فوق محقق نمی گردد. همچنین، تمامی موارد فوق زمانی در بهترین حالت خود محقق می گردند که مقاله چاپ شده، توسط سایر دانشمندان در آن حوزه تخصصی مورد نقد، استفاده و استناد مثبت قرار گیرد.

برنامه درسی پنهان اجمالا به مجموعه ای از یادگیری های در نظام آموزش عالی اطلاق می شود که در بستر فرهنگ حاکم بر محیط آموزشی، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و بدون آگاهی اعضای هیات علمی و دانشجویان برای دانشجویان حاصل می شود. همچنین، متشکل از پیام های ضمنی و جو اجتماعی مراکز آموزشی است که نوشته نشده است ولی توسط همه احساس می شود. هدف این مطالعه، بررسی کیفی این ابعاد از تجربیات دانشجویان است.
این مطالعه یک تحقیق کیفی است که بر روی دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی جهرم انجام گردید. داده های پژوهش از طریق 5 گروه متمرکز و مصاحبه فردی (مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بر روی 25 دانشجو) تا زمان اشباع داده ها انجام گردید و داده ها از طریق تحلیل محتوا مورد آنالیز قرار گرفت.
از مجموع 93 کد استخراج شده از نتایج، 6 تم استخراج گردید که هریک ساب تم های متعددی را به خود اختصاص دادند. از میان مضامین، عواملی چون دیدگاه های ارزشی اساتید، مدیریت خطاها، تعارضات فرهنگی و ارزشی، الگو بودن اساتید، تعامل و یادگیری و سپس روتین گرایی را می توان نام برد.
با توجه به نتایج بیان شده ابعاد برنامه درسی پنهان می تواند چالش های متعددی را از بعد علمی، اجتماعی و تربیتی جهت دانشجویان به همراه داشته باشد. بنابراین، امروزه لازم است توجه خاصی به این بعد از برنامه درسی انجام شود تا زمینه تغییرات اساسی در زمینه آموزش دانشجویان در حیطه علوم پزشکی فراهم گردد.

بیماری کبد چرب غیر الکلی، یکی از معمول ترین عوامل آسیب مزمن کبد در جهان می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات پیشگیرانه عصاره چای سبز از ایجاد کبد چرب در اثر رژیم غذایی پرچرب در موش صحرایی می باشد.
در این مطالعه تجربی، موش های صحرایی نر ویستار به طور تصادفی به گروه های آزمایشی شاهد سالم، تغذیه با جیره پرچرب، تغذیه با جیره پرچرب و درمان با کلوفیبرات، تغذیه با جیره پرچرب و تیمار با عصاره چای سبز تقسیم شدند. موش ها به مدت 6 هفته توسط رژیم غذایی پرچرب برای ایجاد کبد چرب و درمان با کلوفیبرات یا عصاره چای سبز جهت پیشگیری از کبد چرب، تیمار گردیدند. در پایان، تغییرات چربی سرم، شاخص های سرمی آسیب کبد و فعالیت آنتی اکسیداتیوی کبد بین گروه ها با تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی مورد مقایسه قرار گرفتند. آسیب شناسی کبد برای تایید یافته های بیوشیمیایی انجام شد.
در موش هایی که با جیره پرچرب تغذیه شده بودند، هیپرتری گلیسریدمی و هیپرکلسترولمی ایجاد شد. در این موش ها افزایش سطح سرمی آنزیم های کبدی و کاهش معنی دار فعالیت آنتی اکسیدان ها و افزایش میزان شاخص پراکسیداسیون لیپیدی بافت کبد دیده شد (001/0=p). تیمار با عصاره چای سبز به طور معنی داری مقادیر افزایش یافته شاخص های آسیب کبد (023/0=p) و مالون دی آلدئید (032/0=p) را کاهش داد، همچنین، آنتی اکسیدان های کبد و لیپیدهای افزایش یافته سرم را به حالت طبیعی برگرداند (028/0=p). آسیب شناسی کبد، تغییرات ناشی از جیره پرچرب و اثرات پیشگیرانه عصاره چای سبز را مورد تایید قرار داد.
تاثیر پیشگیرانه چای سبز از بروز کبد چرب در موش های صحرایی تغذیه شده با جیره پرچرب به خصوصیات آنتی اکسیدانی آن مربوط می گردد.

مطالعات متعددی حاکی از اثرگذاری فعالیت های ورزشی بر کیفیت خواب و شاخص های التهابی می باشد اما ارتباط کیفیت خواب و شاخص های التهابی ناشی از فعالیت ورزشی چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا هدف از تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین کیفیت خواب با اینترلوکین-1بتا و پروتئین واکنشی- C در مردان فعال و غیرفعال بود.
مطالعه حاضر از نوع مقطعی می باشد. بیست و دو نفر مرد سالم با دامنه سنی 38-32 سال در دو گروه فعال (11=n) و غیرفعال (11=n) داوطلب شرکت در پژوهش شدند. گروه غیرفعال بدون سابقه ورزشی و گروه فعال بیش از دو سال سابقه انجام فعالیت های هوازی با شدت متوسط (45 دقیقه فعالیت هوازی در روز، سه روز در هفته) داشتند. از تمام آزمودنی ها در شرایط ناشتا نمونه خون گرفته شد. غلظت اینترلوکین-1بتا (IL-1β) و پروتئین واکنشی-C (CRP) با روش ELISA اندازه گیری و کیفیت خواب آزمودنی ها با استفاده از پرسش نامهPittsburg ارزیابی گردید. داده های تحقیق با آزمون های آماری tمستقل، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه تجزیه وتحلیل شدند.
سطوح IL-1β (015/0=p) و CRP (043/0=p) تحت تاثیر فعالیت بدنی در گروه فعال نسبت به گروه غیرفعال کاهش معنی داری را نشان دادند. نمره شاخص کیفیت خواب گروه فعال به طور معنی داری در مقایسه با گروه غیرفعال پایین تر بود (021/0=p). ارتباط آماری معنی داری بین نمره کیفیت خواب با غلظت IL-1β (033/0=p، 571/0r=) و CRP (012/0=p، 613/0=r) در گروه فعال مشاهده شد.
مطالعه حاضر نشان می دهد که بین کیفیت خواب با مقادیر IL-1βو CRP در مردان فعال ارتباط معنی داری وجود دارد به گونه ای که ممکن است با کاهش شاخص های التهابی، کیفیت خواب بهبود یابد.

اساس بیماری زایی قارچی مبنی بر قدرت تطابق قارچ با شرایط محیطی و مقاومت در برابر دفاع سلولی میزبان است. در این مطالعه، به بررسی فراوانی عفونت های قارچی اکتسابی از بیمارستان ها پرداخته شده است.
این مطالعه توصیفی برروی 180 بیمار بستری مشکوک به عفونت قارچی صورت گرفت. از نمونه ها به طور همزمان لام مستقیم و کشت جهت بررسی های قارچ شناسی و همچنین، با کمک روش های تشخیصی مانند کروم آگار کاندیدا و روش مولکولی RFLP– PCR گونه های مخمری کاندیدا، مورد شناسایی قرار گرفتند.
از 134 مورد عفونت قارچی، 53 نمونه عفونی (5/39%) اکتسابی از بیمارستان و 81 نمونه عفونی (5/60%) اکتسابی از جامعه، گزارش شد. بیشترین شیوع عفونت بیمارستانی متعلق به بخش های ICU، می باشد. تنها عامل قارچی مسبب عفونت های نوزوکومیال در این مطالعه، جنس کاندیدا شناخته شد.
تفاوت چشم گیر در فراوانی عفونت قارچی بیماستانی در بین بخش های بستری وجود دارد. با توجه به احتمال انتشارکلونیزاسیون های قارچی و سپتیسمی ناشی از قارچ ها، پیش آگهی ناشی از این عفونت ها، مراقبت از بیماران و درصورت نیاز درمان آن ها، گام مهمی در پیشگیری از خطرات احتمالی این عفونت ها می باشد.

کیفیت مجلاتی که در یک کشور نتایج تحقیقات پژوهشگران را منتشر می کنند به عنوان شاخصی از میزان فعالیت های علمی آن کشور محسوب می شود. مطالعه حاضر، به منظور ارزیابی کیفیت مجلات فارسی و انگلیسی زبان مصوب کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور جمهوری اسلامی ایران منتشر شده در سال 1390 طراحی شده است.
در این مطالعه مقطعی، تمامی مجلات پزشکی دارای رتبه علمی- پژوهشی که در سال 1390 در کشور جمهوری اسلامی ایران به چاپ رسیده بودند، بررسی شدند. برای هر یک از مجلات، یک نسخه از چک لیست پژوهشگرساخته تکمیل گردید. اطلاعات با استفاده از آزمون های مجذور کای، t مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون دقیق فیشر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
از 212 مجله مورد بررسی، 89 مجله (98/41%) انگلیسی زبان و 123 مجله (02/58%) فارسی زبان بودند. تعداد 27 مجله انگلیسی (6/38%) و 43 مجله فارسی (4/61%)، تاخیر در انتشار داشتند. از کل مجلات، 89 مجله (9/41%) درجه یک بودند. زبان انتشار 7/73% از مجلاتی که از نظر رتبه بندی درجه 3 محسوب می شدند (28 مجله)، فارسی بود. بیشترین نمایه مجلات (176 مجله، 83%) در SID و کمترین آن ها در PubMed (23 مجله، 8/10%) بود. تنها 48 مجله (6/22%) تعارض در منافع را در انتهای مقالات خود ذکر کرده بودند.
مجلات انگلیسی زبان در مقایسه با مجلات فارسی زبان، و ماهنامه ها در مقایسه با دوفصلنامه ها، از استاندارد بالاتری برخوردار بودند.

استفاده از گیاهان دارویی، از دیرباز در طب سنتی برای معالجه بیماری های مختلف از جمله اختلالات گوارشی رایج بوده است. یکی از این گیاهان که در طب سنتی ایران از آن یاد شده بادیان رومی است که تحقیقات زیادی در مورد اثرات فارماکولوژیک آن انجام شده است. مطالعه حاضر، نقش فراکسیون متانولی مشتق از این اسانس را بر فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم جدا شده از موش صحرایی مورد بررسی قرار داده است.
این مطالعه آزمایشگاهی در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد بخش فیزیولوژی در ابتدای سال 1392 انجام گرفت. جهت بررسی آثار اسپاسمولیتیک فراکسیون، محلول های مختلف را پس از اعمال استیل کولین (Ach)4-10 مولار، به حمام بافت اضافه کردیم و همچنین، جهت بررسی آثار آنتی اسپاسمودیک فراکسیون، محلول های مختلف را قبل از اعمال استیل کولین (Ach) 9-10تا 2-10 مولار اضافه کردیم و سپس با استفاده از دستگاه فیزیوگراف و حمام بافت، انقباضات ایزوتونیک ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل با اثرات تیمول به عنوان کنترل مثبت مقایسه گردید.
نتایج بدست آمده از اثر غلظت های مختلف این فراکسیون 002/0، 005/0، 01/0% برانقباض ناشی از استیل کولین 4-10 مولار در ایلئوم موش نشان داد غلظت 002/0% اسانس و غلظت بالاتر آن منجر به کاهش انقباض ناشی از استیل کولین می شود. به طوری که غلظت 002/0% آن 8/59% (05/0p<) و غلظت 01/0% آن شدت انقباضات ناشی از استیل کولین را 5/77% (01/0p<) کاهش داد. از طرفی غلظت های 5-10 و 4-10 مولار تیمول در مقایسه با فراکسیون متانولی با غلظت 002/0و 005/0 و 01/0% کاهش معنی داری بر انقباضات ناشی از استیل کولین نشان نداد.
فراکسیون متانولی مشتق از اسانس بادیان رومی دارای آثار اسپاسمولیتیک و آنتی اسپاسمودیک می باشد.

ترومبوآمبولی وریدی (VTE) از علل مهم مرگ و میر در جوامع مختلف بشری است. فاکتور 5 لیدن (FVL)، پلی مورفیسم C677T در متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز (MTHFR) و پلی مورفیسم A2 از گلیکوپروتئین IIb/IIIa پلاکتی از عوامل مهم خطرزای ارثی در ترومبوآمبولی وریدی است. از آن جا که اطلاعات معدودی از هموزیگوت ها در دست است، هدف از مطالعه حاضر بررسی همراهی حالت هموزیگوت پلی مورفیسم های فوق و ترومبوآمبولی وریدی در شهرکرد بود.
در این مطالعه مقطعی نمونه خون از 72 بیمار مبتلا به ترمبوآمبولی وریدی مراجعه کننده به بیمارستان هاجر شهرکرد و 306 فرد سالم مطابق از نظر سن و جنس، در لوله های حاوی EDTA گرفته شد. پلی مورفیسم های فاکتور 5 لیدن، MTHFR C677T و PLA2 با استفاده از روش PCR-RFLP بررسی شد.تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده با روش های آمار توصیفی و آزمون مجذور کای انجام گرفت.
تعداد کل پلی مرفیسم ها در بیماران با شیوع 77/16% نسبت به گروه شاهد با شیوع 90/4% تفاوت معنی دار داشت (004/0=p). شیوع هموزیگوت جهش FVL در بیماران بیش از گروه شاهد بود، اما این تفاوت معنی دار نبود. در میزان شیوع هموزیگوت MTHFR C677T و PLA2 بین بیماران و گروه شاهد تفاوت معنی دار وجود داشت (به ترتیب 03/0=p و 001/0=p). تفاوت بین بیماران و گروه شاهد از نظر هتروزیگوت پلی مورفیسم های فوق به غیر از PLA2 معنی دار نبود.
نتایج حاصل از این مطالعه همراهی بین هموزیگوت پلی مورفیسم های MTHFR و PLA2 را با ترومبوآمبولی وریدی در شهرکرد نشان می دهد. کنترل عوامل خطر زای اکتسابی در افراد هموزیگوت این پلی مورفیسم ها ممکن است لازم باشد. بیماران VTE ناقل این پلی مورفیسم ها ممکن است نیاز به مدیریت متفاوتی با سایر بیماران داشته باشند.

امروزه محققان، ورزش را به عنوان یکی از روش های تقویت کننده در رشد مولفه های روانشناختی در نظر می گیرند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه بهزیستی روانشناختی در دانش آموزان ورزشکار و غیرورزشکار بود.
این مطالعه از نوع مقطعی است و جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان شهر میاندوآب در سال تحصیلی 1392-1391 بودند. نمونه آماری پژوهش شامل 100 دانش آموز ورزشکار و 100 دانش آموز غیرورزشکار بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس بهزیستی روانشناختی Ryff (با پایایی 68/0) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t برای گروه های مستقل و تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد.
نتایج حاصل از آزمون t نشان داد که بهزیستی روانشناختی کلی دانش آموزان ورزشکار (89/14±86/81) از دانش آموزان غیرورزشکار (22/9±13/76)، به صورت معناداری بیشتر است (001/0>P). نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیری نیز نشان داد که روابط مثبت با دیگران و هدف در زندگی دانش آموزان ورزشکار (89/3±82/13 و 43/3±97/14) از دانش آموزان غیرورزشکار (73/2±74/11 و 80/2±50/12)، به صورت معناداری بیشتر است (001/0>p). اما در پذیرش خود، تسلط محیطی، رشد فردی و استقلال، تفاوت آماری معناداری بین دو گروه مشاهده نشد (05/0

نتیجه گیری

این نتایج حاکی است که دانش آموزان ورزشکار از لحاظ بهزیستی روانشناختی، روابط مثبت با دیگران و هدف در زندگی نسبت به دانش آموزان غیرورزشکار در وضعیت بهتری قرار دارند.

کلیدواژگان: ورزشکار، غیرورزشکار، بهزیستی روانشناختی، دانش آموزان