مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 17، بهار 1385)

یکی از روش های درمان بیماری قلبی- عروقی که اصلی ترین علت آن آترواسکلروز عروق کرونر است، جراحی کنار گذر عروق کرونر (CABG) است. خون ریزی در بعد از جراحی CABG از مهم ترین عوارض این نوع عمل جراحی است. روش های مختلف در جلوگیری و یا کاهش خون ریزی عمل CABG پیشنهاد شده است که هدف این مطالعه بررسی اثرات داروی ترانکسامیک اسید (T.A) در کاهش خون ریزی متعاقب عمل جراحی CABG است.
این تحقیق یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی می باشد که در بیمارستان دکتر شریعتی تهران در سال های 1380-82 انجام شده است. 100 بیمار که کاندید عمل جراحی CABG بودند، به صورت تصادفی به دو گروه مورد 50) نفر(و شاهد 50) نفر(انتخاب شدند. در گروه مورد 15 میلی گرم بر کیلوگرم از داروی ترانکسامیک اسید در هنگام جراحی تزریق شد و پس از اتمام پمپ قلبی- ریوی و خنثی کردن اثر درمانی هپارین، دوز دوم داروی ترانکسامیک اسید به میزان 5 میلی گرم بر کیلوگرم به بیماران تزریق شد. برای گروه شاهد همین روش استفاده می شد ولی به جای ترانکسامیک اسید از نرمال سالین با همان حجم استفاده گردید. پس از عمل متغیرهایی مثل میزان خون ریزی، PT، aPPT، HCT و پلاکت بررسی شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-11 و آزمون آماری تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از مجموعه 100 بیمار و هر گروه 50 بیمار، پایین ترین سن 28 سال و بالاترین سن 75 سال بوده است که از نظر سنی دو گروه از توزیع نرمال تبعیت می کردند. نسبت سن نیز در دو گروه اختلافی معنی دار نداشت. میزان خون ریزی بعد از عمل در گروه مورد 333±45 میلی لیتر و در گروه شاهد 490±81 میلی لیتر بود که اختلاف معنی داری داشت. همچنین در میزان پلاکت، HCT بعد از عمل بین گروه مورد و شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05).
با توجه به تحقیق انجام شده استفاده از داروی ترانکسامیک اسید در کنترل خون ریزی حین و بعد از عمل جراحی CABG توصیه می شود.

در بیماران دیالیزی کاهش تولید اریتروپوئیتین از کلیه ها، عامل اصلی کم خونی به شمار می آید و تزریق اریتروپوئیتین درمان انتخابی رفع کم خونی محسوب می شود. کمبود نسبی یا مطلق آهن شایع ترین علت ایجاد پاسخ نامطلوب در افزایش هموگلوبین به شمار می آید. هدف مطالعه تاثیر آمپول ونوفر بر میزان پاسخ دهی به اریتروپوئیتین در افزایش هموگلوبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه تحت همودیالیز بود.
این پژوهش به صورت مقطعی و از نوع نیمه تجربی روی 48 بیماری که در هر هفته سه نوبت دیالیز می شدند و غلظت هموگلوبین سرمی آنها کمتر از 9 gr/dl بود، انجام گردید. به این بیماران به مدت 7 هفته در پایان هر جلسه دیالیز 2000 واحد آمپول اریتروپوئیتین به روش زیرجلدی تزریق شد. پس از پایان تزریق اریتروپوئیتین علاوه بر بررسی مجدد هموگلوبین، سطح سرمی فریتین بیماران نیز اندازه گیری شد. بیمارانی که همچنان هموگلوبین کمتر از 9 gr/dl و فریتین سرم کمتر از 200 ng/dl داشتند، انتخاب شدند 29) نفر(. در این بیماران علاوه بر ادامه تزریق اریتروپوئیتین، در 5 نوبت متوالی به هنگام دیالیز، 100 mg آمپول ونوفر به روش وریدی انفوزیون شد. پس از یک هفته از پایان آخرین دوز تزریق ونوفر، مجددا آزمایش هموگلوبین و فریتین سرم بررسی شد.
میانگین هموگلوبین بیماران قبل از شروع تزریق اریتروپوئیتین 7.5 gr/dl و پس از 7 هفته تزریق اریتروپوئیتین 8.5 gr/dl جمع آوری شد. در ادامه مطالعه به دنبال تزریق دوره ای ونوفر میانگین هموگلوبین به 10.4 gr/dl افزایش یافت. میانگین فریتین سرم قبل از تزریق آمپول ونوفر 131 ng/dl و پس از یک هفته از آخرین دوز تزریق ونوفر 237 ng/dl تعیین شد.
کمبود آهن نقش کلیدی در پاسخ نامطلوب به تزریق اریتروپوئیتین در افزایش هموگلوبین بیماران همودیالیزی دارد. لذا ضروری است به منظور افزایش پاسخ به درمان با اریتروپوئیتین آهن سرم بیماران نیز سنجیده شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از اختلالات شایع آندوکرین در سنین باروری می باشد که برخی از مطالعات نشان دهنده همراهی این بیماری با هایپرلیپیدمی و هایپرتانسیون است. لذا این مطالعه با هدف مقایسه عوامل خطر قلبی- عروقی در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و افراد سالم انجام گردید.
این مطالعه مورد- شاهدی روی 60 زن نازای مبتلا که شواهد بالینی و سونوگرافی سندرم تخمدان پلی کیستیک را داشتند و 60 نازای غیرمبتلا به PCOS انجام شد. تمامی نمونه ها از نظر ویژگی های فردی شامل سن، BMI، دور کمر، دور باسن، نوع نازایی و مدت نازایی و فشار خون بررسی شدند و آزمایش های لازم شامل اندازه گیری تری گلیسرید، کلسترول، LDL، HDL، سطح انسولین، FBS و فشار خون سیتولیک و دیاستولیک انجام گردید. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار آماری SPSS آنالیز شد.
سطح تری گلیسرید، کلسترول، LDL، BMI بیماران PCOS به طور معنی داری بالاتر از زنان طبیعی بود (P<0.05) و سطح LDL کاهش مشخصی در بیماران مبتلا به PCOS داشت (P<0.05). همچنین فشار خون سیستولی و دیاستولی نیز در بیماران بالاتر از افراد گروه کنترل بود (P<0.05).
زنان مبتلا به PCOS در مقایسه با افراد سالم در خطر بالاتری از بیماران قلبی- عروقی قرار دارند.

پره اکلامپسی با شیوع 5-10 درصد در زنان باردار یکی علل مهم موربیدیتی و مورتالیتی مادران و پره ماچوریتی نوزادان می باشد که پیشگیری از آن نقش اساسی در کاهش مرگ و میر نوزاد و مادر دارد. با توجه به پاتوژنز بیماری که اختلال عملکرد اندوتلیال است و رادیکال های آزاد می تواند صدمه اندوتلیال عروق را شدت بخشد، این مطالعه به منظور بررسی تاثیر آنتی اکسیدان ها)ویتامین E و (C بر بروز اکلامپسی در خانم های شکم اول انجام گرفت.
این پژوهش یک کارآزمایی بالینی بود که روی 580 نفر خانم شکم اول انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه به طور اتفاقی به دو گروه تقسیم شدند. به گروه درمان حین مراقبت های معمول بارداری در هفته 18-22 بارداری ویتامین E 400) واحد روزانه(و ویتامین C 1) گرم روزانه(شروع و تا انتهای بارداری ادامه یافت. به گروه کنترل آهن مصرفی حین بارداری تجویز شد و میزان بروز پره اکلامپسی در دو گروه مقایسه شد. تجزیه و تحلیل به روش آماری کای اسکوئر صورت گرفت.
میزان بروز پره اکلامپسی در زنان مصرف کننده آنتی اکسیدان 1.7 درصد در مقابل بروز در گروه کنترل 6.2 درصد بود (P<0.05).
مصرف آنتی اکسیدان ها)ویتامین E و (C در کاهش میزان بروز پره اکلامپسی تاثیر دارد.

اعتیاد یکی از معضلات و نگرانی های عمده جهان امروز است. نخستین گام در مبارزه با یک پدیده اجتماعی و یا بیماری، شناخت صحیح آن است. این مطالعه به منظور تعیین ویژگی های دموگرافیک و الگوهای مصرف مواد مخدر و ارتباط آن با برخی از متغیرهای فردی و اجتماعی به روش تحلیل آماری در این منطقه انجام شد.
این مطالعه توصیفی- تحلیلی مقطعی گذشته نگر بود که ویژگی های معتادینی که به صورت داوطلبانه به مرکز ترک اعتیاد در بیمارستان پنجم آذر وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گلستان از سال 1380 لغایت 1384 برای ترک اعتیاد مراجعه نمودند را مورد بررسی قرار داد. اطلاعات پس از جمع آوری با نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد.
از 3005 پرونده مورد بررسی تعداد 2786 92.7) درصد(مرد و بقیه زن بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه 36.91 با انحراف معیار 11.4 سال بود. میزان معتادین مرد مراجعه کننده برای ترک 14.97 برابر زنان بود. 93.8 درصد افراد بین 20 تا 50 سال سن داشتند. 4.8 درصد دارای تحصیلات دانشگاهی، 21.3 درصد دیپلمه بودند. 61.7 درصد آنها بیکار یا دارای کار مشخصی نبودند. بیشترین مواد مصرفی در بین این افراد با 66.7 درصد را تریاک تشکیل می داد. فقط 3.2 درصد این افراد هروئین مصرف می کردند. در 40.2 درصد موارد شیوه اصلی مصرف کشیدن و 30.9 درصد خوردن بود. از نظر مصرف نوع مواد، کشیدن سیگار، مصرف الکل، استفاده از حشیش و مصرف قرص در سطح P<0.05 اختلاف معناداری از نظر آماری مشاهده شد.
در این منطقه نسبت افراد معتاد با تحصیلات دیپلم و دانشگاهی بیشتر از مناطق دیگر کشور است و با توجه به فراوانی بیکاری به عنوان یکی از عوامل اصلی تشدید اعتیاد، به نظر می رسد که با آموزش و ایجاد اشتغال در منطقه بتوان تا حدودی گرایش به اعتیاد را کنترل نمود.

پروبیوتیک ها مکمل های غذایی میکروبی هستند که از طریق حفظ تعادل میکروبی روده تاثیرات سودمندی روی سلامت انسان دارند. باکتری های لاکتیک نقش مهمی در تولید و نگهداری مواد غذایی تخمیری و تهیه محصولات پروبیوتیکی ایفا می کنند. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضد میکروبی باکتری های لاکتیک جدا شده از ماست های محلی استان گلستان بر علیه پاتوژن های شایع دستگاه گوارش انجام گردید.
در این مقاله توصیفی اثر ضد باکتریایی 96 سویه باکتری لاکتیک جدا شده از 34 نمونه ماست محلی بر علیه 7 گونه مهم پاتوژن های گوارشی به خصوص شیگلا دیسانتریه، یرسینیا انتروکولیتیکا، اشرشیاکلی و سالمونلا تیفی موریوم با دو روش انتشار در آگار به کمک دیسک و روش چاهک با استفاده از محلول روئی تهیه شده از محیط کشت باکتری ها بررسی گردید. قطر هاله عدم رشد در اطراف دیسک و چاهک اندازه گیری شد و به منظور کاهش خطا، هر آزمون حداقل سه بار تکرار گردید و میانگین قطر هاله عدم رشد روی محیط مولرهینتون آگار اندازه گیری و ثبت شد و خاصیت آنتاگونیستی باکتری های لاکتیک با هم مقایسه گردید.
بیشترین اثر بازدارندگی مربوط به گونه های لاکتوباسیلوس کازئی و لاکتوکوکوس لاکتیس در روش چاهک بود و حداکثر میانگین قطر هاله عدم رشد آنها 18 میلی متر ارزیابی شد. بیشترین و کمترین اثر مهاری بر علیه باکتری های پاتوژن به ترتیب روی یرسینیا انتروکولیتیکا و باسیلوس سرئوس مشاهده شد.
گونه های هر دو جنس لاکتوباسیلوس و لاکتوکک اثر مهاری مناسبی روی باکتری های بیماری زا روده نشان دادند، ولی لاکتوباسیل های موجود در ماست های محلی استان گلستان نسبت به لاکتوکک ها توانایی بیشتری در مقابله با پاتوژن ها از خود نشان دادند و این اثر مهاری روی یرسینیا انتروکولتیکا مشهودتر بود.

با توجه به شیوع بالای واژینیت تریکومونایی و عوارض شناخته شده مترونیدازول، گیاه درمانی به منظور کاهش عوارض دارویی در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با هدف تعیین تاثیر عصاره متانولی گیاهان درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss)، آویشن شیرازی (Zataria multifolora Boiss) و مورد (Myrtus communis L.) بر عفونت تریکومونایی واژن در محیط In-vitro انجام شده است.
این مطالعه روی ترشحات تریکومونایی به دست آمده از 100 بیمار با علامت واژنیت با استفاده از عصاره متانولی گیاهان درمنه کوهی، آویشن شیرازی و مورد انجام شد. پس از نمونه گیری از ترشحات واژن بیماران و تائید انگل به روش مستقیم، انگل در لوله های پنج تایی حاوی محیط کشت در سه (Dorse)، مترونیدازول، دی متیل سولفوکساید (DMSO)، عصاره های 0.1 و 0.01 گیاهان درمنه کوهی، آویشن شیرازی و مورد در DMSO قرار داده شد و تاثیر آنها در زمان های متفاوت)از بدو کشت تا 72 ساعت(بر توقف رشد و از بین رفتن انگل بررسی شد.
انگل تریکوموناس تا 72 ساعت در محیط کشت درسه زنده مانده و در مجاورت داروی مترونیدازول یک ساعت بعد و در محیط DMSO بعد از 6 ساعت از بین رفت. زمان تاثیر عصاره درمنه کوهی در غلظت 0.1 درصد یک ساعت و غلظت 0.01 درصد 4 ساعت بعد از کشت بود. زمان تاثیر عصاره آویشن شیرازی در غلظت های 0.1 و 0.01 درصد در بدو کشت بود. زمان تاثیر عصاره مورد در غلظت 0.1 درصد در بدو کشت و در غلظت 0.01 درصد یک ساعت بعد از کشت تعیین شد.
با توجه به تاثیر قابل قبول عصاره گیاهان فوق بر تریکوموناس واژینالیس پیشنهاد می شود تاثیر مواد موثر گیاهان فوق به صورت جداگانه یا ترکیبی از سه گیاه به صورت In vivo بر روی انگل مورد بررسی قرار گیرد.

ویروس هپاتیت B عامل ایجاد هپاتیت حاد و مزمن، سیروز کبدی و کارسینوم هپاتوسلولار کبدی است و در حال حاضر تنها راه مطمئن پیشگیری، خصوصا افراد در معرض این بیماری مانند کارکنان بهداشتی، واکسیناسیون است. این مطالعه به منظور بررسی سطح ایمنی سرولوژیکی کارکنان مراکز آموزشی شهر گرگان نسبت به ویروس هپاتیت B انجام شد.
این تحقیق توصیفی و مقطعی در سال 1382 روی 300 نفر از کارکنان درمانی، خدماتی، اداری مراکز آموزشی- درمانی دزیانی، طالقانی و 5 آذر انجام شد. روش نمونه گیری مبتنی بر هدف بود و از افرادی که دعوت شرکت در مطالعه را می پذیرفتند، 3 میلی لیتر خون محیطی گرفته می شد که پس از جدا سازی سرم، آزمایش بررسی وجود Hbs-Ab، Hbs-Ag انجام می گردید. پرسشنامه مربوطه که حاوی اطلاعات دموگرافیکی، وضعیت واکسیناسیون و عوامل خطر آفرین ابتلا بود برای افراد تکمیل شد. پس از ورود داده ها به رایانه توسط نرم افزار آماری SPSS-10 و سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
13 درصد افراد مورد بررسی 40) نفر(واکسینه نشده بودند و 74.6 درصد 224) نفر(واکسیناسیون کامل و مابقی دوره ناقص واکسیناسیون را انجام داده بودند و رابطه آماری معنی داری بین HbsAg و وضعیت واکسیناسیون، سن افراد، آخرین نوبت واکسیناسیون و شغل افراد وجود داشت (P<0.05). ضمنا سه نفر 1) درصد(از نمونه ها HbsAg مثبت بودند که 2 نفر زن و 1 نفر مرد بودند. هر سه بالای 10 سال سابقه کار داشته و واکسیناسیون کامل را انجام داده بودند. 1 نفر از این افراد پرستار، 1 نفر خدمه و یک نفر اداری بود. ضمنا هر سه نفر Hbs-Ab منفی داشتند.
به دلیل طرح واکسیناسیون همگانی، پوشش واکسیناسیون کارکنان شاغل مراکز و نیز وضعیت ایمنی آنها در حد مطلوب بوده است. به دلیل تماس زیاد افراد مورد بررسی با ویروس هپاتیت 2 درصد افراد بدون واکسیناسیون آلوده شده و خوشبختانه بهبود یافته بودند و هر چه از زمان واکسیناسیون بیشتر می گذشت، احتمال کاهش ایمنی افزایش می یافت که این مساله اهمیت اندازه گیری آنتی بادی 3-2 ماه بعد از واکسینه شدن و سپس کنترل دوره ای افراد مصون و نهایتا تزریق دوز بوستر را مطرح می نماید.

مایکوپلاسماهای ژنیتال عامل عفونت دستگاه ادراری- تناسلی می باشند. این ارگانیسم ها در ارتباط با واژینوز باکتریایی، بیماری التهابی لگن، اندومتریت، سرویسیت، اورتریت غیر گنوکوکی، سقط جنین خود به خودی، تولد نوزاد نارس، پنومونی و مننژیت نوزادی می باشند. این مطالعه برای تعیین میزان توانایی PCR در شناسایی و تشخیص مایکوپلاسماهای ژنیتال در نمونه های کشت منفی زنان مبتلا به واژینوز باکتریایی صورت گرفت.
مطالعه روی 174 بیمار مبتلا به واژینوز باکتریایی مراجعه کننده به یکی از آزمایشگاه های تشخیص طبی تهران از بهمن 83 تا آذر 84 صورت گرفت. از دو نمونه سوآب ترشحات ژنیتال، یکی روی محیط های کشت اختصاصی مایکوپلاسما منتقل شده و سوآب دیگر پس از حل شدن در بافر PBS جهت استخراج DNA فریز گردید. برای انجام PCR از پرایمرهای اختصاصی جنس مایکوپلاسما و اوره آپلاسما (MGSO، UGSO، My-ins) برای تکثیر ناحیه 520 bp ژن 16S rRNA استفاده شد.
از 174 نمونه، 71 نمونه 40.8) درصد(از نظر وجود مایکوپلاسما و یا اوره آپلاسما با استفاده از کشت، مثبت شده و 103 نمونه 59.2) درصد(منفی شدند. روی این 103 نمونه، PCR انجام شد. با استفاده از تکنیک PCR، 89 نمونه 86.4) درصد(منفی و 14 نمونه 13.6) درصد(مثبت شدند.
با روش PCR می توان مواردی از عفونت میکوپلاسمائی را شناسایی کرد که در روش کشت تشخیص داده نمی شود.

جمع آوری و ذخیره آب باران برای مصارف مختلف از دیرباز در ایران و سایر کشورهای جهان معمول بوده است. در استان گلستان هم تعدادی از ساکنین واقع در شمال و شمال شرق استان (ترکمن صحرا) با این روش، بخشی از آب شرب و مصارف خانگی مورد نیازشان را تامین می کنند. هدف از این پژوهش تعیین کیفیت شیمیایی آب های جمع آوری شده در آب انبارها و شناسایی منابع احتمالی آلودگی در مناطق ترکمن نشین استان گلستان بود.
تعداد 140 نمونه آب از آب انبارهای مورد مطالعه جمع آوری و از نظر پارامترهای شیمیایی در طی مدت سه فصل مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار قلیائیت به روش تیتراسیون با اسید سولفوریک، سختی به روش E.D.T.A، کلرور به روش مور، نیترات و فسفات با استفاده از اسپکتروفتومتر DR-2000 HACH و فلزات سنگین به روش جذب اتمی با دستگاه مدل 2380 Perkins-Elmer تعیین شد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون کولموگروف- اسمیرنوف تجزیه و تحلیل شد.
پارامترهای شیمیایی شامل: اسیدیته، هدایت الکتریکی، قلیائیت، سختی، کلرور، نیترات و منگنز در مقایسه با استانداردهای آب آشامیدنی در حد مطلوب بودند، اما غلظت بعضی از پارامترهای شیمیایی از جمله فسفات در 15 درصد نمونه ها، غلظت آهن در 12 درصد نمونه ها، غلظت سرب در 51 درصد نمونه ها و غلظت کروم در 6 درصد نمونه های جمع آوری شده از حد مجاز بیشتر بوده است.
کیفیت آب تعداد قابل توجهی از آب انبارها از نظر بعضی از پارامترهای شیمیایی به خصوص فلزات سنگین به علت بیش از حد مجاز بودن، برای شرب مناسب نمی باشند. علل احتمالی آلودگی های شیمیایی می تواند ناشی از نفوذ آب های سطحی، کشاورزی، انتقال و ذخیره آب گرگان رود در آب انبارها و آلودگی هوا و ریزش آنها هنگام نزولات جوی روی سطوح آبگیر باشد.