فهرست مطالب

تربیت اسلامی - پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1384)

نشریه تربیت اسلامی
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1384)

  • بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/06/13
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمدرضا قائمی مقدم صفحه 9
    بدون شک عبرت دهی یکی از روش های تربیتی است که همه پیامبران(ع) به طور عام، و پیامبر اسلام(ص) به طور خاص، آن را برای هدایت و تربیت انسان ها به کار برده اند. و شاهد این مدعا تعالیم قرآن کریم است، چرا که در جای جای این کتاب آسمانی از موضوعاتی چون تاریخ اقوام و ملل و سرنوشت آن ها، و شگفتی های خلقت و سایر امور سخن به میان آمده و بر وجود عبرت در آن ها تصریح شده است و حتی در مواردی بر گرفتن عبرت امر کرده است که این را می توان به روش عبرت دهی قرآن کریم تعبیر کرد. بررسی ابعاد مختلف این روش از نگاه قرآن کریم، امری است که این مقاله در پی آن است. آنچه در این نوشتار می آید عبارت است از: ماهیت عبرت و مفهوم شناسی آن در قرآن، مقومات عبرت، تعریف روش عبرت دهی، مبانی عبرت، شرایط اثر گذاری عبرت، موضوعات عبرت آموز، و درنهایت، شیوه های عبرت دهی. مقاله سعی کرده است در محدوده آیات قرآن و تفاسیر مربوطه به بررسی این امور بپردازد.
    کلیدواژگان: روش، عبرت، عبرت دهی، تاریخ، بصیرت، تعقل، سیر و سفر، شگفتی های خلقت
  • سیدمحمدصادق موسوی نسب صفحه 39
    مقاله حاضر رویکرد پیشگیری و تقدم آن را بر درمان در تربیت اسلامی بررسی می کند. مؤلف نخست سطوح و مراحل پیشگیری را مشخص کرده و به این نتیجه می رسد که پیشگیری سه سطح و سه مرحله دارد که عبارتند از: پیشگیری کردن، هجرت دادن و ایمن ساختن. سپس در ادامه، سطح و مرحله اول پیشگیری را به تفصیل بر اساس آیات قرآنی بررسی و دلایل تقدم این مرحله بر سایر مراحل را بیان می کند.
    کلیدواژگان: تربیت اسلامی، رویکرد پیشگیری
  • محمد بهشتی صفحه 67
    تربیت اخلاقی، به عنوان ساحتی مهم از تربیت، امروزه مورد عنایت و توجه ویژه ای قرار گرفته است. عصر ما، عصر بحران ها و چالش های بنیان افکن است و اگر بشر امروز بخواهد تعادل روانی داشته باشد، مقهور شرایط نشود و در روابط فردی و اجتماعی موفق باشد، باید به اخلاق و تربیت اخلاقی روی آورد.
    هدف این مقاله بررسی موضوع تربیت اخلاقی، از منظر ملامحسن فیض کاشانی است. ناگفته پیداست که این مقال را، مجال نیست که به تمامی آنچه فیض کاشانی درباره اخلاق و تربیت اخلاقی آورده، بپردازد؛ چرا که ساحت تربیت اخلاقی، ساحتی گسترده و زوایای آن متنوع و متکثر است؛ از اینرو، آرای وی در سه بخش به اختصار بررسی و واکاوی می شود: نخست مبانی نظری تربیت اخلاقی، دوم چگونگی شکوفایی فضایل فطری وکیفیت تخلق به اخلاق حسنه، سوم اصلاح٬ درمان وشیوه مبارزه با رذایل اخلاقی.
    کلیدواژگان: تربیت اخلاقی، فضایل فطری و اکتسابی، شیوه تخلق به فضایل، اصلاح و درمان و رذیلت زدایی
  • رحمت الله مرزوقی صفحه 93
    تعلیم و تربیت به سبب کارکردهای گوناگون علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، همواره به عنوان موضوعی مهم و ابزاری کارآمد برای رشد و توسعه همه جانبه ملت ها در نظر گرفته شده است. یکی از کارکردهای مهم این نهاد، تربیت مدنی است که هدف آن آماده سازی فراگیران برای مشارکت در تحولات اجتماعی است. یکی از مقوله های تربیت مدنی، پرورش سیاسی است که هدف آن جامعه پذیری سیاسی، آماده سازی فراگیران برای مشارکت سیاسی، و انتقال ارزش ها، نگرش ها و رفتارهای سیاسی به نسل نو است.
    اسلام به عنوان یک مکتب فکری دارای رهنمودها و دلالت هایی برای تربیت مدنی و سیاسی است. این مقاله درصدد است ابعاد گوناگون پرورش مدنی - سیاسی را از دیدگاه اسلام بررسی و رهنمودهایی علمی و عملی در این رابطه ارائه کند.
    کلیدواژگان: تربیت سیاسی، تربیت مدنی، تربیت اسلامی
  • اکبر رهنما صفحه 109
    بررسی ویژگی های انسان مطلوب و ارایه الگویی برای آن، یکی از اساسی ترین گام های طراحی برنامه تربیتی کارآمد است، چرا که غایت اصلی آموزش و پرورش تربیت انسان مطلوب است. از آنجا که انسان مطلوب هر فرهنگ و مکتبی با انسان مطلوب دیگر فرهنگ ها متفاوت است، ضروری است پیروان هر مکتب و فرهنگی برای تدوین نظام تربیتی کارآمد و مطلوب خود، در مرحله اول به ترسیم سیمای انسان مطلوب فرهنگ خود بپردازند. این مقاله بر آن است شمایی کلی از ویژگی های انسان مطلوب در اسلام را ترسیم کند. برای دستیابی به این هدف، نخست هدف غایی پرورش انسان از دیدگاه اسلام را بررسی و در ادامه مراحل رشد و تکامل انسان در مسیر رسیدن به هدف غایی مورد نظر را ترسیم و در پایان ویژگی های اعتقادی، اخلاقی و عبادی دانش آموزان در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را بیان کرده است.
    کلیدواژگان: انسان مطلوب، مراحل تربیت، اسلام
  • سوسن کشاورز صفحه 125
    توجه به معرفت شناسی اسلامی از ضروریات اساسی جامعه اسلامی می باشد. تبلور بخشیدن به این مقوله، نیازمند ارائه بنیادهای فکری و روشی لازم است، تا از طریق آن افراد مجهز به ابزارهای لازم فکری گردند و امکان آن فراهم آید که ساختار فکری افراد مسلمان بر مبنای دیدگاه اسلامی تجدید بنا گردد. به نظر می رسد نظام آموزش و پرورش به دلیل جایگاه کلیدی و نقش مؤثری که در شکل گیری شخصیت نسل نو دارد، می تواند به عنوان نقطه شروع انجام حرکت اصلاحی در این زمینه مورد توجه قرار گیرد. یکی از تلاش های انجام گرفته در راستای پاسخ گوئی به این نیاز، اثری است با نام «کل گرائی و تقدس در تعلیم و تربیت یک دیدگاه اسلامی» که توسط خانم دکتر زهرا الزیرا تدوین شده است. نویسنده در این کتاب به دنبال احیای یک دیدگاه کل نگر است و الگوی ارائه شده از سوی وی، بر توحید یعنی یگانگی خدا به عنوان ایده محوری در اسلام تاکید دارد و بر اساس همین دیدگاه، مبنایی کل گرایانه برای برنامه درسی پیشنهاد گردیده است. نویسنده در بحث خویش پدیدارشناسی را به عنوان یک روش تحقیق سودمند در الگوی اسلامی مورد تاکید قرار داده و معتقد است از طریق الگوی اسلامی پیشنهادی می توان دوگانگی های تلفیق ناپذیر مانند ماده و معنا، انسان و خدا، متغیر و ثابت، فردی و اجتماعی، عقلانی و شهودی، نظری و عملی و فعال و منفعل را از میان برداشت. همچنین نویسنده بر تفکر دیالکتیکی به عنوان مبنای مباحث این کتاب تاکید دارد. در واقع، تصوری منسجم و یک پارچه از معرفت که منجر به فهم انسانی یک پارچه از خدا، جهان و ماهیت انسان می گردد، بنیان و محور این کتاب را تشکیل می دهد.
    کلیدواژگان: معرفت شناسی اسلامی، کل گرایی، تقدس، تربیت اسلامی، برنامه درسی
|
  • M.R. Qaemi Moqadam Page 9
    Making examples, used by all prophets (p.b.u.t) specially the prophet Mohammed (p.b.u.h) is one of the most effective methods of education to guide and train human. In many parts of holy Quran, some subjects such as history of nations and their fate and the surprises of creation has been narrated with emphasis on understanding some notes by narrated examples. The present article is to analyze the different dimensions of this method, the essence of making examples and its concept, estimators and essential of making example, the conditions in which the example leave an impression, the subjects and methods of examples from the holy Quran perspective.
  • M.S.Mousavi Nasab Page 39
    The article is going to analyze the attitude of prevention and its preference over treatment. The author first presents the levels and phases of preventions and concludes that prevention has got three phases containing: prevention, moving away and making secure. The author then analyzes the first step (prevention) according to Quran verses and argues the reasons of priority of prevention to other phases.
  • M. Beheshti Page 67
    Moral education as an important area of education, has received a lot of attention. Since the present age is the age of deep chalenges and crises, if today's man desires to have mental balance and to be successful in personal and social relations, should appeal to ethics and ethical training.The articles is to analyze Moral education from Feiz-e-kashani's view. The authour analyzes Kashani's opinions in three areas briefly:1. Theorical prineiples of moral education. 2. The ways of fulfillment of innate virtues and good moral qualities. 3. Treatments and the way of campaigning the moral vices.
  • Dr. R. Marzouqi Page 93
    since the Education has got different functions in scientific, economic, cultural and social areas, it is considered as an important subject and applicable solution for multilateral development of nations. An important function of education is "Civil Education" which aims preparing the learners to participate in social changes.One of the subject of civil education is political education which targets political socialization, preparing the learners for political participation, transferring the political values, norms, attitudes and behaviour to the new generation.
  • Dr. A. Rahnama Page 109
    Analyzing the characteristics of an "Ideal Human" and providing a model for it, is one of the most basic steps of designing an educational schedule because the aim of education is to educate and train an idal human.Since the model of "Ideal Human" differs in cultures and schools of thought, it is necessary for the follewers of any school and culture to designe the characteristics of the "Ideal Human" based on their culture and school.The present article is also going to provide a general view of the "Ideal Human" characteristics from the Islamic perspective.To fulfill this objective, the articles tries to analyze the final objective of educating human from the Islamic view, then presents the phases of human development and perfection to get to final objectives and explains the religious and ethical charateristics of students in elementary and secondary level schools.
  • Susan Keshavarz Page 125
    Paying attention to Islamic epistimology is one of the necessary approaches in Islamic society. To fulfill this approach, it is necessary to provide the methodic and rational foundations and through these foundations the Muslim's rational structure to be rebuilt. Since the education system takes on an importance and effective role on formation of the young generation personality, it can be assumed as the startpoint of rebuilding the Muslims rational structure.The book "Wholeness and Sanctity in Islamic Education; an Islamic outlook" written by Dr. Zahra-al-Zira is one the endeavors made in this field. The author in her book is to present the wholeness attitude and emphasizes on oneness of God as the basic belief of Islam and suggests teaching programs model according to "Wholeness theory".The author has put emphasis on the phenomenology as an effective research method in Islamic model and believes that through this model some non-integrable dualities such as: matter and reality, God and human, vriable and constant, Individual and social, rational and intuitive, theorical and practical, doer and patient can be solved.The discussions of this book have been based on a dealetic method and also creating an integrated imagination of epistemology which leads human to an integrated understanding of God, univers and human.