فهرست مطالب
نشریه تربیت اسلامی
پیاپی 16 (بهار و تابستان 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/05/08
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 7هدف اصلی این تحقیق تاکید بر نقش و جایگاه مغفول معنویت و چگونگی توجه به آن در برنامه های درسی و آموزشی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی است. از این رو پژوهش حاضر به عنوان یک تحقیق نظری-تحلیلی از طریق بررسی و مقایسه اسناد و منابع مختلف پیشنهاد می کند که پرورش معنویت در دانشگاه ها باید در قالب دو رویکرد موضوع محور و تلفیقی مورد توجه قرار بگیرد. در حالی که در رویکرد اول به معویت مستقیما از طریق دروس خاص و مرتبطی همچون معارف اسلامی، عرفان و اخلاق اسلامی و تاریخ اسلام توجه می شود، در رویکرد تلفیقی رشد و پرورش توانایی ها و ظرفیت های معنوی و روحانی دانشجویان به روح حاکم و خصلت اصلی برنامه های درسی دانشگاهی تبدیل شده و از ظرفیت های مجموعه دروس تخصصی رشته های مختلف استفاده می شود.
کلیدواژگان: معنویت، تربیت معنوی، اخلاق اسلامی، آموزش عالی -
صفحه 31هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه فلسفی ملاصدرا درباره کمال نفس انسان و دلالت های تربیتی آن در خصوص عناصر تعلیم و تربیت (اهداف و روش ها) است. این پژوهش از تحقیقات کیفی است و با روش تحلیلی- اسنادی ضمن تبیین دیدگاه ملاصدرا درباره سیرکمال نفس انسان به تشریح اهداف و روش های تعلیم و تربیت مبتنی بر این دیدگاه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان داد که ملاصدرا تجرد عقلانی نفس را برای نیل به کمال ضروری می داند. بر اساس مبانی فلسفی مطرح در دیدگاه وی، اهداف غایی و اهداف واسطه ای در تعلیم و تربیت تبیین شد که هر یک با توجه به مراتب مختلف نفس در سیر کمال نفس بررسی شد. رسیدن به اهداف واسطه ای و غایی نیازمند روش های تربیتی بود که به صورت چارچوب پیشنهادی برای تعلیم و تربیت ارائه شد.
کلیدواژگان: کمال نفس، قوای نفس، تجرد عقلانی، اهداف تربیت، روش های تربیت -
صفحه 57در قرآن کریم گرچه به ایمان آوردن دستور داده شده ولی در برخی آیات آن، ایمان امری غیر ارادی و هدیه ای الهی شمرده شده است. این چالشی تئوریک بر راه تربیت دینی است و تا این گشوده نشود، امکان تربیت دینی در عمل نخواهد بود. در این نوشتار، به روش توصیفی- تحلیلی، نگرش های تفسیری خردگرا بررسی گردیده و کوشیده شده است با تفسیری حاشیه ای (و نه کانونی) از طباطبایی و نگاهی کانونی (و نه حاشیه ای) از غزالی راهی برای این چالش پیشنهاد شود و دلالت های آن در تربیت دینی روشن گردد. نتیجه بررسی ها این شد که آن گروه از آیاتی که ایمان را در اراده خداوندی دانسته است در یک تراز؛ و آیاتی که ایمان را در اراده بشر دانسته اند در ترازی دیگر باید معنی کرد. در تراز نخست سخن بر سر تمهید مقدمات ایمان راستین است. آدمی باید بکوشد که ایمان راستین را دریافت دارد و برای این کار بسترسازی لازم است. این بسترها پالودن دل آدمی از عواطف منفی و خوی بد و آراستن آن به عواطف مثبت و خوی نیک است. با این کوشش ها، مقدمات فراز آمدن به تراز دوم آماده می گردد که ایمان راستین، ای بسا چونان هدیه ای الهی به بشر ارزانی داشته شده و فرد با چشم جان، متعلق ایمان را خواهد دید و به آرامش خواهد رسید. بنابراین، تربیت دینی را باید بر احساسات و عواطف شاگردان متمرکز نمود. در چنین تربیتی نخست باید احساسات شاگرد را در مسیری مثبت جاری کرد و عواطف او را درگیر ایمان کرد. پالودن دل از عواطف منفی و آراستن آن با عواطف مثبت زمینه ساز فهمی ژرف می گردد که امکان روی آوردن به ایمان را برای او ممکن می سازد.
کلیدواژگان: ایمان، چالش های نظری، تربیت دینی، غزالی، طباطبایی -
صفحه 79اهداف تربیتی یکی از مهم ترین مولفه ها برای نمایش وضعیت تعلیم و تربیت یک جامعه است و یکی از مهم ترین ابعاد تربیتی، تربیت اجتماعی است. زیرا رسیدن به آن کارکرد اجتماعی تعلیم و تربیت را نشان می دهد. در این راستا، مقاله حاضر به بررسی تحلیلی و مقایسه ای اهداف تربیت اجتماعی در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران با اهداف تربیت اجتماعی از منظر علامه طباطبایی پرداخته است. هدف از این بررسی، تحلیل اهداف تربیت اجتماعی در آموزش و پرورش ایران و کشف موارد تشابه و تفاوت آن با دیدگاه های علامه طباطبایی است. بدین منظور از روش اسنادی - تحلیلی بهره گرفته شد. نتایج مقاله نشان داد که از اهداف تربیت اجتماعی ایران، هفت هدف در نظام آموزشی ایران و دیدگاه علامه به طور یکسان مورد توجه قرار گرفته است، دو هدف در دیدگاه علامه به صورت کامل تر و عمیق تر تعریف شده است، در دو هدف تفاوت های محتوایی و در دو هدف تفاوت بیانی وجود دارد. در ضمن علامه افزون بر این اهداف، به پنج هدف دیگر در تربیت اجتماعی اشاره کرده است.
کلیدواژگان: اهداف تعلیم و تربیت، تربیت اجتماعی، علامه طباطبایی، نظام آموزش و پرورش ایران -
صفحه 101هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر موسیقی و آوای قرآن کریم بر میزان اضطراب پیش از امتحان دانش آموزان سال سوم دبیرستان است. روش پژوهش آزمایشی (تجربی)، با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش سیاهه اضطراب امتحان (TAT) (ابوالقاسمی و همکاران، 1375) است. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهرستان بابل است که از میان آنها با استفاده روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، 50 نفر (25 پسر، 25 دختر) که دارای اضطراب امتحان بوده اند، انتخاب و در دو گروه آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر) مورد مقایسه قرار گرفتند. میزان اضطراب امتحان آزمودنی های گروه آزمایش، پس از حضور و نشستن در جلسه امتحان و قبل از توزیع اوراق امتحانی به عنوان پیش آزمون اندازه گیری شد. سپس به مدت 5 دقیقه آیاتی از سوره مائده با صدای استاد عبد الباسط پخش شد و مجددا میزان اضطراب امتحان آنها (به عنوان پس آزمون) اندازه گیری شد. برای گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای صورت نگرفت. میزان اضطراب امتحان گروه اخیر نیز قبل و پس از توزیع اوراق امتحانی اندازه گیری و ثبت شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آوای قرآن کریم به طور معناداری باعث کاهش اضطراب پیش از امتحان دانش آموزان شد (001/0 = P). همچنین نتایج این تحلیل نشان داد که میزان تاثیر آوای قرآن کریم بر کاهش اضطراب قبل از امتحان دانش آموزان دختر به طور معناداری بیشتر از دانش آموزان پسر است (001/0 =P).
کلیدواژگان: آوای قرآن، اضطراب امتحان، دانش آموزان، موسیقی -
صفحه 117این پژوهش به منظور تعیین میزان اثربخشی آموزه های اخلاقی-اجتماعی سوره حجرات بر مهارت های ارتباطی دانش آموران انجام شد. روش تحقیق به کار گرفته شده از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. به این منظور، از میان مدارس منطقه دو شهر تهران، به روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای، ابتدا یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب و در مرحله بعد دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر کلاس 10 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمون مهارت های ارتباطی استفاده شد. شاخص های آماری محاسبه شده عبارتند از: شاخص های آمار توصیفی مانند میانگین، انحراف معیار و خطای معیار میانگین و شاخص های آمار استنباطی مانند آزمون تحلیل کواریانس. یافته های تحقیق، نشان داد که آموزش آموزه های اخلاقی-اجتماعی سوره حجرات بر مهارت های ارتباطی دانش آموزان در سطح 001/0 موثر است. علاوه بر یافته فوق، از لحاظ محتوایی، از این آموزه ها مدلی استنباطی درباره ارتباط ارائه گردید.
کلیدواژگان: آموزه های اخلاقی، اجتماعی سوره حجرات، مهارت های ارتباطی -
صفحه 139جهانی شدن یا جهانی سازی از موضوعات چالش برانگیز عصر حاضر است که مسائل تازه ای چون هویت یابی نوجوانان و به طور خاص هویت یابی دینی در جوامع مذهبی را پیش آورده است. جهان بینی حاکم بر عصر جهانی شدن، جهان بینی سکولاریستی است که ارزش های دینی را از شئون مختلف زندگی اجتماعی جدا می داند، در صورتی که دین پیوندی وثیق با ارزش های اخلاقی داشته و بهترین راه برای دستیابی به اخلاقیات است. این در حالی است که در عصر جهانی شدن اخلاقیات دچارانحطاط و هویت یابی دینی دستخوش تعلیق و سردرگمی شده است. در این پژوهش، غرض آن است که تاثیر جهانی شدن بر هویت یابی دینی نوجوانان تبیین شود. پژوهش حاضر از نوع بنیادی-نظری است. روش بکار رفته در آن توصیفی-تحلیلی (اسنادی) و شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات عقلانی– منطقی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری استفاده شده و منابع تحقیق شامل آثار مکتوب و غیرمکتوب می باشد. در این پژوهش، برای دستیابی به هدف پژوهش به سوالات زیر پاسخ داده شد:مقصود از جهانی شدن و جهانی شدن فرهنگی چیست؟ هویت دینی چیست و آثار مترتب بر آن کدام است؟ عوامل موثر بر هویت دینی چیست و موانع دستیابی به آن کدامند؟ و بالاخره، دین در عصر جهانی شدن دارای چه جایگاهی است؟ همچنین، پس از پاسخ به سوالات ذکر شده و نتیجه گیری، با عنایت به موج بیداری اسلامی درجهان اسلام، راهکاری جهت دستیابی به هویت دینی در سطح ملی و منطقه ای ارائه شد است.
کلیدواژگان: جهانی شدن، جهانی شدن فرهنگی، هویت، دین، هویت دینی -
صفحه 163هدف اساسی تحقیق حاضر آن است که با واکاوی نظریه شناخت فارابی، بتوان دلالت هایی برای تعلیم و تربیت، با تاکید بر برنامه درسی استخراج کرد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و روش تجزیه و تحلیل آن نیز تفسیری - استنباطی است. بر این اساس، ابتدا روش شناسی فارابی و آنگاه نظریه شناخت وی معرفی شده، سپس بر اساس دو مولفه پیش گفته، نظام برنامه درسی فارابی احصاء و بیان شده است. نتایج نشان می دهد که می توان برای فارابی نظامی از برنامه درسی را متصور شد. این برنامه درسی در سه بخش محتوا (علوم)، روش های تدریس و یادگیری، و معلم و شاگرد، قابل صورت بندی است. در بخش پایانی تحقیق، پیشنهادهایی برای استفاده از اندیشه های تربیتی فارابی (برنامه درسی وی) در نظام برنامه ریزی درسی کشور ارائه شده است.
کلیدواژگان: فارابی، نظریه شناخت، روش شناسی، برنامه درسی، تعلیم و تربیت -
صفحه 185مقاله حاضر، با تاملی بر نقدهای نگاشته شده در مقاله «تاملی بر رویکرد و روش فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی مطرح در کتاب «در آمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران»، پاسخ هایی را برای برخی پرسش ها و ابهامات مطرح شده، فراهم آورده است و با دو نقد مطرح شده نیز موافق بوده و نقد جدیدی را نیز به نقدها افزوده است. پاسخ ها در دو بخش کلی «خوانش دوباره اثر» و «خوانش دوباره نقد» قابل طرحند. از منظر نوشتار حاضر، پاسخ و رفع بخشی از نقدهای مطرح شده (حدود 16 مورد) با مواردی چون: 1) مطالعه دقیق ادعاهای متن؛ 2) توجه به محدوده، اهداف و مفروضات بحث؛ 3) توجه به معیارهای پژوهشگر در مرزبندی ها و طبقه بندی ها؛ 4) تمایز میان امر ممکن و موجود؛ 5) نگاه کل گرایانه مرتبط است. برخی دیگر از نقدها (حدود 7 مورد) نیز با خوانش دوباره نقد و با توجه به مواردی چون لزوم مصون نگاه داشتن نقد از انتقادهای خود نقد و نیز پرهیز از اغتشاش های مفهومی- علمی پاسخ داده شده اند. در پایان، چهار نقد لزوم تفکیک میان تربیت اسلامی و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، نیز عدم دقت در به کارگیری الگوی اصلاح شده فرانکنا در استنتاج، عدم تصریح معیار دسته بندی رویکردها و عدم توضیح کافی معنای کاربرد فلسفه به منزله ساختار پذیرفته شده است.
کلیدواژگان: خسرو باقری، نقد، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی
-
Page 7The main of this study is the emphasis on the neglected role and place of spirituality conditions in the lesson plans of universities and higher education centers. This research is theoretical-analytical based on the investigation and comparison of different sources in two sections, namely, topic-oriented and mixed-method approach. In the first approach, the spirituality is directly emphasized through formal courses such as Islamic teachings, ethics, and Islamic history; in the second approach, however, development of spirituality and spiritual capacities is seen as the main characteristics of university education and the capacity of special courses in different fields are employed for development of spirituality.Keywords: spirituality, spiritual training, Islamic morality, higher education
-
Page 31The aim of this study is the investigation of philosophical view of Mola Sadra about perfection and its training reasons of elements of education (aims and methods). The research methodology is qualitative and documentary- analytical elucidating his perspective about perfection and describing aims and methods of education based on this perspective. The findings reveal that Mola Sadra believes in intellectual incorporeity as necessary to gain perfection. Based on his philosophical notions in his view, the ultimate and mediatory aims in education with regard to different levels of self in the course of perfection are discussed. Gaining mediatory and ultimate aims required training methods which are suggested through a framework.Keywords: perfection of self, intellectual incorporeity, training aims, training methods
-
Page 57This study is a descriptive analysis of the wisdom based interpretational views on the elucidation of bringing faith form the marginal view (not focal) form Alameh Tabatabie and focal not marginal view of Ghazali interpretation perspective. The findings delineate that those verses that claim bringing faith in the will of God should be considered in one line and those verses that claim it is in the hand and will of human in another line. In the first line the main topic is provision of the basics for real faith; that is, human should try to realize real faith; for such, specific background is needed; these are emission of any bad feeling, behavior, and gaining positive feelings, and good naturedness. Having achieved to these basics, human can move to the second line in which the real tranquility will be experienced as a gift from God. Therefore, religious training should be focused on the feelings of the learners; in such training, the feelings of the learners should be directed to positive side and engaged in faith. Emission of heart from negative feelings and enriching it with positive feelings would make deep understanding of faith possible.Keywords: faith, religious training, Ghazzali, Tabatabie
-
Page 79This study is an analytical-comparative investigation into the aims of social training in Iranian education from Alameh Tabatabie’s views. The aim of this investigation is the analysis of social training aims in Iranian education system and uncovering its similarities and differences with those of Alameh Tabatabie’s view. To this aim, the methodology used is documentary-analytical; the findings reveal that out of these social aims, seven are equally emphasized in Iranian education system and Alameh Tababtabie’s views and two are more deeply and comprehensively emphasized in Alameh Tabatabie’s view; two aims have content differences and two are representationaly different. In the meanwhile, besides these aims Alamaeh has also pointed out five more aims.Keywords: aims of education, social training, Alameh Tabatabie, education system
-
Page 101The aim of this study is to investigate the effects of Quranic music and voice on the anxiety-before-exam of the third grade high school students. The methodology is experimental pretest posttest with control group. The instrumentation is exam anxiety (TAT) (Abolqasemi et al, 1375). The sample covers all the third grader high school students in Babol; sampling is done through stratified random sampling, namely 50 (25 boys and 25 girls) who had before-exam anxiety were selected and studied. The testees’ anxieties were measured after sitting for the test before the distribution of the test paper as the pretest. Then for five minutes, some of qurnaic recitation was played recited by Abdolbaset; next the anxiety was measured as the posttest. There was no intervention for the control group yet the anxiety was measured. The analysis of covariance reveals that this Quranic recitation has meaningfully reduced the anxiety of the testees (P=0.001). Besides, the effect of Quranic recitation was found to be meaningfully more effective on the reduction of the female testees’ anxiety than that of males.Keywords: Quranic recitation, exam anxiety, music
-
Page 117This study is carried out to determine the effectiveness of social-moral teachings of Hojorat Surrah on the communication skills of the students. Methodology is experimental pretest posttest control group. To this aim, from among district 2 schools in Tehran, through stratified random sampling, a school was randomly selected for the study. Then, in the next stage 10 student from each class were selected for control and experimental group. To gather the data, the communication skill test was used. The statistics used in the study are mean, standard deviation, standard error of measurement, and ANCOVA. The findings revealed that this experimentation has been effective (p=0.001). Besides, an inferential model of communication, in terms of content, is proposedKeywords: social, moral teachings, communication skills, Hojorat Surrah
-
Page 139The aim of this study is presentation of the effects of globalization on the identity formation of teenagers. It is a fundamental-theoretical research which uses descriptive-analytical methodology and the data is intellectually-logically analyzed. To gather the data, library research was carried out and the sources used are both written and non-written. The following questions are answered in this research: What is the purpose of globalization and cultural globalization? What is religious identity and the effects it might undergo? What are the effective elements on identity formation and what are the obstacles to get it? What is the role of religion in the era of globalization? Finally, as the increase of Islamic awakening in the Islamic world, some guidelines for gaining this identity are proposed.Keywords: globalization, cultural globalization, identity, religion, religious identity
-
Page 163The main aim of this study is to reconsider the cognitive theory of Farabi to extract some logics behind his theory for lesson planning. The methodology is descriptive-analytic and the analysis is interpretational-inferential. To this aim, Frabi’s methodology and cognitive theory are introduced. Then, his system for lesson planning has been represented. His lesson planning is composed of three sections, namely, content, teaching methodology, and learning. Finally, some suggestion has been made for using Farabi’s educational thinking (lesson planning) in national education system.Keywords: lesson planning, Farabi, methodology, cognitive theory, education
-
Page 185This research study is an answer to some of the questions and ambiguities presented in the article “rethinking the approach and method of philosophy of education” in the book entitled “an introduction to the philosophy of education in Islamic republic of Iran”. This paper agrees with two of the critiques and added a new critique. The answers are presented in two parts: re-reading the work and re-reading the critique. From the perspective of this study, answering and correcting some of the critiques (16 cases) is related to(1) accurate study of the claims of the text, (2) paying attention to limits, aims and presuppositions, (3) paying attention to criteria of the researcher in categorizations and boundary setting (4) differentiation between the possible and existent and (5) holistic view. Some of other critiques (7 cases) are answered by re-reading the critique with attention to prevention of conceptual-scientific confusion and the necessity of keeping critique away from the very appraisal of the critique. At the end, the four appraisals, namely, the necessity of differentiation between Islamic training and philosophy of Islamic training, inaccuracy in application of Farakna pattern in inference, lack of explicit categorization of approaches, and inadequate explanation in the meaning of application of philosophy as a structure are accepted.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.