فهرست مطالب

تربیت اسلامی - پیاپی 7 (پاییز و زمستان 1387)

نشریه تربیت اسلامی
پیاپی 7 (پاییز و زمستان 1387)

  • 180 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/07/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • سید حسن هاشمی اردکانی، سید ابراهیم میر شاه جعفری صفحه 7
    مناظره، گفتمانی به منظور ایجاد فهم مشترک و درک متقابل توام با اثر بخشی دو جانبه می باشد. لذا به عنوان یکی از روش های آموزشی، در موضوعات پرچالش علمی از سوی ائمه معصوم(ع)؛ بالاخص حضرت رضا(ع) مورد امعان نظر بسیار بوده است. از اینرو تبیین روش مورد نظر براساس شیوهی مناظرهای علمیآن حضرت، باعالمان ادیاندیگرهدفی است که در این مقاله مطمح نظر قرار گرفته، لذا نمود الگوی عملی مناظره را برای ما بدست میدهد. این مقاله که از نوع پژوهشهای بنیادی است، با روش تحقیق کیفی مبتنی بر تحلیل محتوایی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به مطالعه مناظرات امام(ع) پرداخته، که با توجه به روش، اصول و چگونگی فرایند مناظرهای آن حضرت، می توان آن را بعنوان یک روش آموزشی مطرح و بکار بست. لذا در این مقاله ابتدا روش مناظراتی حضرت رضا(ع) مورد بحث قرار گرفته و سپس اصول حاکم بر روند مناظرات ایشان، و چگونگی فرایند یک مناظره علمی نزد آن حضرت بررسی شده است.
    کلیدواژگان: مناظره ی علمی، اصول مناظره، روش مناظره ی علمی
  • اکبر صالحی، مصطفی یار احمدی صفحه 23
    موضوع اصلی این پژوهش تبیین تعلیم و تربیت از دیدگاه علامه طباطبایی با تاکید بر هدف ها و روش های تربیتی است. این تحقیق از نوع تحقیقات نظری و روش آن توصیفی- تحلیلی است که در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
    در این پژوهش به منظور استخراج دلالت های تربیتی مرحوم علامه طباطبایی یک بررسی اجمالی از انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی ارائه شده است. سپس دلالت های تربیتی حاصل از مبانی نظری دیدگاه علامه طباطبایی در زمینه اهداف، روش ها و وظایف معلم استخراج و تبیین می شود.
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت، اهداف، روش ها، علامه طباطبایی
  • علی نقی فقیهی، محسن شکوهی یکتا، اکرم پرند صفحه 51
    آموزش جنسی یکی از موضوع های مهم در حوزه تربیت است و در چگونگی شکل گیری شخصیت انسان نقش مهمی داشته، بر افکار، عواطف و رفتارهای انسان تاثیرگذار است. به رغم اهمیت این مسئله، به ویژه در کشور ما برنامه های آموزشی مدون و مناسبی در این زمینه وجود ندارد و اغلب نوجوانان آگاهی ها و اطلاعات جنسی را از منابع نامناسب و با روش های نادرست کسب کرده و اطلاعات کافی درباره این مسئله ندارند. در کشورهای غربی نیز با وجود آموزش های جنسی متنوع، به نظر می رسد که هنوز بسیاری از نوجوانان فاقد آگاهی های لازم در این زمینه اند.
    هدف مقاله حاضر بررسی اهداف، اصول، محتوا، شیوه ها و فواید آموزش های مناسب جنسی در فرهنگ اسلام و تحقیقات روان شناختی است. در این مقاله با بررسی متون اسلامی و پیشینه مطالعات روان شناختی، اهمیت و ضرورت آموزش های جنسی، روش ها و منابع مناسب آن و پیشگیری از انحرافات جنسی بررسی شده است. در پایان، به بحث و نتیجه گیری درباره آموزش های جنسی پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: آموزش جنسی، تربیت جنسی، انحرافات جنسی
  • محسن ایمانی، محمد اسماعیل بابایی صفحه 81
    فارابی مؤسس فلسفه اسلامی که به عنوان معلم ثانی بعد از ارسطو شناخته می شود، از فیلسوفان برجسته جهان اسلام است. نظریات ایشان در مباحث اخلاقی و ارزش شناسی مبنای اندیشه فلاسفه و حکمای بعد از ایشان در بحث اخلاق و تربیت اخلاقی قرارگرفته است. در این مقاله، ابتدا دیدگاه ارزش شناسی فارابی در موضوعات اساسی ارزش های اخلاقی تبیین می شود و سپس دلالت های آن برای تربیت اخلاقی در خصوص اهداف، اصول و روش ها استنتاج می گردد. از دیدگاه فارابی، ارزش ها از معقولات ثانویه فلسفی به شمار می روند. او ارزش های اساسی را مطلق می داند. به اعتقاد وی غایت اخلاق، تحصیل سعادت است و سعادت را به دو بخش سعادت دنیوی و اخروی تقسیم می کند و سعادت دنیوی را مقدمه سعادت اخروی می داند. براساس دیدگاه ارزش شناسی فارابی، مهمترین اهداف تربیت اخلاقی عبارتند از: شناخت و ایمان به خدا، تقرب به خدا، سعادت، تفکر و تامل، تعقل و اعتدال. برخی از اصول و روش های بدست آمده از این دیدگاه به صورت اصل (روش ها) عبارتند از: اصل استمرار در تغییر اخلاق و رفتار (محاسبه نفس- ضد)؛ اصل تدریجی نمودن پرورش اخلاقی (سیر کمالی در واگذاری وظایف اخلاقی – تمرین و عادت)؛ اصل تحول در نگرش (تصحیح معیار ارزشگذاری – توجه به امتحان الهی) و....
    کلیدواژگان: ارزش شناسی، ارزش، فارابی، تربیت اخلاقی، اهداف، اصول و روش های تربیت اخلاقی
  • رضا علی نوروزی، حسنعلی بختیار نصر آبادی صفحه 105
    هدف این مقاله بررسی جایگاه آموزش انفرادی در تاریخ آموزش و پرورش ایران بوده و نویسندگان با بهره گیری از روش تحلیلی – توصیفی در جهت شناخت روش آموزش انفرادی که یکی از روش های جدید و مطرح در آموزش است به بررسی سوابق تاریخی آن پرداخته و از این طریق چشم انداز روشن تری را برای آینده ترسیم نمایند. نتایج مطالعه نشان می دهد که از دیرباز با توجه به فضای موجود در تعلیم و تربیت ایران آموزش انفرادی جایگاه مهم و تاثیرگذاری در روند تعلیم و تربیت داشته است که با عنایت به این تجارب بهره گیری از این شیوه در حال حاضر می تواند فرصتی را بازسازی برخی از نارسایی های نظام تعلیم و تربیت مهیا نماید.
    کلیدواژگان: تاریخ، آموزش و پرورش، آموزش انفرادی، تدریس
  • رحمت الله مرزوقی صفحه 127
    آیا آموزش و پرورش عمومی کشور اساسا اهدافی را در زمینه گسترش تفکر و فلسفه مهدویت مد نظر قرار داده است؟ و یا بطور نظامند در پی تحقق چنین اهدافی است؟ آیا در این باره برنامه آموزشی و درسی مناسبی طراحی شده است؟ آیا تصویر مطلوبی از سیمای مهدویت در برنامه های درسی ارائه می شود؟ به منظور پاسخگویی به پرسش های مزبور با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی به بررسی اهداف کلی و اصول مندرج در طرح کلیات آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، اهداف آموزش و پرورش در دوره های سه گانه ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مصوب شورایعالی آموزش و پرورش و کتابهای درسی هدیه های آسمانی، فارسی و تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی، کتب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی، تعلیمات اجتماعی و فارسی دوره راهنمایی و کتب قرآن و تعلیمات دینی و دانش اجتماعی دوره متوسطه پرداخته شد. یافته ها به طور کلی حاکی از آن است که در منابع مزبور توجه نظام مند و برنامه ریزی شده ای در حوزه هدف گذاری و تدوین محتوا در خصوص گسترش تفکر مهدویت وجود ندارد. جزئیات یافته ها در مقاله به تفضیل ارائه شده است.
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت عمومی، برنامه های آموزشی و درسی، اهداف تربیت، محتوای کتب درسی، فلسفه مهدویت
  • اکبر صالحی، زهرا مهرابیان صفحه 139
    در این پژوهش به بررسی انسان از بعد ماهیت، آزادی و اختیار، مسئولیت، خودآگاهی و انسان کامل از دیدگاه دو مکتب اسلام و وجودگرا اقدام گردیده است. اسلام، انسان را موجودی دو بعدی با فطریات و سرشت مشترک و دارای آزادی و اختیار در انتخاب سرنوشت خویش معرفی می کند. اما مکتب وجودگرا برای انسان هیچگونه سرشت مشترکی قائل نیست و آن را مغایر با آزادی فردی می داند. آزادی را حق انسان دانسته و با داشتن همین آزادی است که او می تواند سرنوشت خود را آن طور که خودش می خواهد بدون داشتن هیچگونه معیار خاصی تعیین کند و در نتیجه او فقط در مقابل خود مسئول است. در حالیکه مکتب اسلام آزادی را حق انسان دانسته تا با انتخاب های خویش و بر اساس الگوی معرفی شده (انسان کامل) سرنوشت خود را تعیین کند و در نتیجه در مقابل خدا، خود و خلق مسئول و پاسخگو می باشد. مکتب اسلام به اجتماع توجه دارد و توجه به فرد در بطن جامعه انجام می شود و با تکروی و خودمحوری مخالف است. در حالیکه وجودگرایان ملحد فردگرا بوده و تامین منافع فردی را اصل دانسته و در واقع فردپرور هستند و به کل و منافع جمعی کمتر توجه دارند.
    کلیدواژگان: انسان شناسی، اسلام، وجودگرا، آزادی، انتخاب، مسئولیت، خودآگاهی
  • حمیدرضا شاه نظر صفحه 161
  • علیرضا اسفندیاری مقدم صفحه 3
|
  • Seyed Hasan Hashemi-Ardakani, Seyed Ibrahim Mir-Shah-Jafari Page 7
    Debate is a discourse used to reach a common understanding with mutual effectiveness. Thus, debate, as one of the educational methods, was highly considered by Imams especially Imam Reza (PBUH) to solve challenging topics. Hence, this method is discussed and introduced in the present article. The article, which is based on a basic research and is done by means of content analysis method as well as library resources, studies Imam Reza's debates so that his method can be implemented as an applied educational technique. Accordingly, the method of Imam Reza's debate is first discussed and then procedures and principles used in his debates are mentioned.
  • Akbar Salehi , Mostafa Yar-Ahmadi Page 23
    The main subject of the present study is to address education from Allameh Tabatabai's perspective, with an emphasis on educational objectives and methods. The research is theoretical and is done using descriptive-analytic method. In order to gather needed information, library resources were consulted. Also, to complement the issues discussed, topics "humanology", "epistemology", and "axiology" are briefly debated.
  • Ali-Naghi Faghihi , Mohsen Shokoohi-Yekta , Akram Parand Page 51
    Sexual education is one of the main topics in the field of education, which plays an important role in the formation of human's personality and affects human's thoughts, feelings, and behaviors. In spite of its importance, there are no suitable written educational programs related to sexual education in Iran. Consequently, the present article aims to study purposes, principles, content, methods and utilities of suitable sexual education based on Islamic culture and psychological surveys. To do this, a review of Islamic and psychological literature is done. Finally, some discussions and conclusions concerning sexual education are offered.
  • Mohssen Imani , Mohammad Esmaeil Babaei Page 81
    Farabi, the founder of Islamic philosophy, also known as the second teacher (after Aristotle), is among the important philosophers of the world of Islam. His thoughts on ethical and axiological issues have formed the basis of philosophers and theosopher's thoughts on ethical and educational ethics. In this essay, the aim is to establish the axiological perspective of Farabi on fundamental ethical values first; and then to arrive at its implications for moral education with regard to goals, principles and methods. Farabi's perspective values count among the secondary rational philosophicals. He considers fundamental values as absolute. In his belief, the end of morality is obtaining happiness and felicity. He divides happiness and felicity into worldly divisions. He considers worldly happiness to be the preliminary state to other worldly felicity.Based on Farabi's axiological perspective, the most important goals of moral education include: knowledge of and faith in God, nearness to God, happiness and felicity, thinking and the practice of thought fullness, intellectuality and the middle path. Some of the principles and methods that arrive from this perspective include: the principle of continuation of change in moral attributes and actions and corresponding method accounting of the self and against, the principle of gradual growth in moral education with the diffusion of moral responsibilities in a linear growth oriented perfection, practice and habit, the principle of change in perspective with the corresponding method of correcting the standard of valuation and attention paid to divine trials.
  • Reza Ali Nowrozi , Hassan Ali Bakhtiar Nasrabadi Page 105
    The aim of this essay is to study the position of “individualized teaching” in Iran's history of education. The analytic-descriptive method is used to study "individualized teaching," one of the modern methods of teaching, by studying its historical antecedents and drawing future perspectives. The conclusions show that based on Iran's past education environment, “individualized teaching” has the most important and effective position in education. Thus, according to these experiences, using this method can provide opportunity for removing some defects of the educational system.
  • Rahmatollah Marzoughi Page 127
    The purpose of this article is to analyze the features of Mahdawiat in school curricula. This research attempts to answer the following questions: Has the educational system of Iran designed goals to develop the culture of Mahdawiat? And does Iran systematically pursue these goals? Does the academic system enjoy curricula enriched with this culture?In order to address the aforementioned questions, quantitative content analysis is deployed to study the main goals and principles mentioned in the Overview of Iran's Educational System proposal; goals of educational system in elementary, middle and high school; Heavenly Gifts textbooks; elementary school Farsi and Social Studies textbooks; Religious Studies textbooks; middle school Farsi and Social Studies textbooks; and middle school Quran, Religious Studies, and Social Science textbooks. The findings show a lack of systematic attention to developing the culture of Mahdawiat in the content design of the above educational sources. The findings will be discussed in detail.
  • Akbar Salehi , Zahra Mehrabian Page 139
    This research studies human based on some aspects including nature, freedom and freewill, responsibility, self-consciousness, and perfect human from perspectives of "Islamic humanology" and "existentialistic humanology." Islam describes human as a bidimensional creature that has freedom and freewill to form his/her fate, while the school of existentialism does not agree with Islam's standpoint. Islam believes that human is intrinsically social and so is not agreeable with monopoly as well as self-orientation, whereas existentialists emphasize individual benefits.