فهرست مطالب

خانواده پژوهی - پیاپی 15 (پاییز 1387)

فصلنامه خانواده پژوهی
پیاپی 15 (پاییز 1387)

  • 105 صفحه، بهای روی جلد: 12,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/09/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • کبری جانباز فریدونی، مصطفی تبریزی، شکوه نوابی نژاد صفحات 213-229
    این پژوهش با بهره گیری از مبانی نظری تئوری خودنظم بخشی برای حل مشکلات و ارتقاء رضایت زناشویی طراحی شده است. محتوای اساسی زوج درمانی خودنظم بخشی این است که خود زوجین (نه درمانگر) تغییرات طولانی مدتی را در رابطه شان ایجاد کنند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر زوج درمانی خودنظم بخشی کوتاه مدت بر افزایش رضایت زناشویی است. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه زوجین مراجعه کننده به درمانگاه شهر بابلسر بوده و نمونه شامل 20 زوج که در بهار و تابستان سال 1386 جهت دریافت کمک های تخصصی در زمینه مشاوره زناشویی مراجعه کرده بودند که به روش تصادفی ساده در گروه های آزمایش (10 زوج) و کنترل (10 زوج) جایگزین شدند. سپس آزمون رضایت زناشویی انریچ بر روی آن ها اجرا شد. یافته های این تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل واریانس دو طرفه (مانوا) نشان داد که زوج درمانی کوتاه مدت خودنظم بخشی بر افزایش رضایت زناشویی، سازگاری با شخصیت همسر، ارتباط، حل تعارض، رضایت مندی از اوقات فراغت، بهبود رابطه جنسی و رابطه با خویشاوندان و دوستان مؤثر می باشد، اما جنسیت آزمودنی ها تاثیری بر میزان اثربخشی درمان خودنظم بخشی ندارد. نتیجه گیری نهایی این است که شیوه فوق تاثیر به سزائی در افزایش رضایت زناشویی زوجین دارد و زوج درمانگران می توانند نقش خودنظم بخشی را در حل تعارضات و افزایش رضایت زناشویی به عنوان عامل مهم در نظر بگیرند.
    کلیدواژگان: خودنظم بخشی، رضایت زناشویی، زوج درمانی
  • محسن شکوهی یکتا، نیره زمانی صفحات 231-246
    این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مدیریت خشم بر ارتباط مادران با فرزندان کم توان ذهنی و دیرآموز صورت گرفته است. روش تحقیق شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل مادرانی است که فرزندان آنان در دو مدرسه غیرانتفاعی ویژه دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر و دیرآموز به تحصیل اشتغال دارند.نمونه آماری شامل 46 مادر بوده که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پس از همگن شدن براساس ویژگی های جمعیت شناختی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری، مقیاس محقق ساخته ارزیابی خشم و پرسشنامه ارتباط والد کودک است. گروه آزمایشی در هفت جلسه آموزش مدیریت خشم مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری شرکت کردند. یافته های تحقیق با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصله نشان داد که کاربرد تکنیک های مدیریت خشم به کاهش خشم مادران و بهبود ارتباط آن ها با فرزندان منجر می شود.
    کلیدواژگان: دانش افزایی والدین، کنترل خشم، تعامل مادر و فرزند، عقب مانده ذهنی آموزش پذیر، دیرآموز
  • مریم ذوالفقاری، مریم فاتحی زاده، محمدرضا عابدی صفحات 247-261
    هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و صمیمیت زناشویی در زوجین عادی است. در این پژوهش حوزه های طرحواره های اولیه متغیرهای پیش بین و ابعاد صمیمیت زناشویی متغیرهای ملاک بودند.
    70 نفر (35 زوج) از بین کارکنان شرکت فولاد مبارکه اصفهان و همسرانشان به صورت نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. نوع پژوهش توصیفی (همبستگی) است. زوجین به طور جداگانه پرسشنامه صمیمیت زناشویی و پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQفرم بلند) را تکمیل کردند. در پژوهش حاضر روش آماری همبستگی، تحلیل رگرسیون با شیوه ورود و گام به گام و تحلیل واریانس چندمتغیره به کار برده شد.
    نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که بین طرحواره های ناسازگار اولیه با ابعاد صمیمیت زناشویی همبستگی منفی و معناداری وجود دارد، یعنی هرچه طرحواره ها ناسازگارتر می شوند صمیمیت زناشویی کاهش می یابد. هم چنین یافته های رگرسیون چندمتغیری بیانگر این نکته بوده اند که حوزه «محدودیت های مختل» مهم ترین پیش بینی کننده صمیمیت زناشویی می باشد و به غیر از بعد «صمیمیت جنسی» برای سایر ابعاد صمیمیت زناشویی پیش بینی کننده معتبری است. از سوی دیگر قابل اشاره است که بین زنان و مردان از نظر طرحواره ها تفاوت معناداری وجود نداشته است و فقط در بعد صمیمیت بدنی نمرات مردان بیش از زنان بوده است. این بررسی نشان داد که طرحواره های مربوط به «محدودیت های مختل» که شامل استحقاق، بزرگ منشی و خویشتن داری ناکافی می باشد؛ بیشترین نقش را در عدم صمیمیت زناشویی ایفا می کنند.
    کلیدواژگان: طرحواره های ناسازگار اولیه، صمیمیت زناشویی، زوجین
  • حامد یزدخواستی، نادر منصوری، علی زاده محمدی، زهره احمدآبادی صفحات 263-275
    پژوهش حاضر رابطه احساس تمایل و تقصیر بر استرس، افسردگی و اضطراب افراد متقاضی طلاق در دادگاه های خانواده شهرهای اصفهان و اراک را بررسی می کند. نمونه این پژوهش شامل 237 نفر آزمودنی (147 زن و 89 مرد) است که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.ابزارهای به کار رفته در این پژوهش از پرسشنامه 21 سؤالی DASS و پرسشنامه محقق ساخته سنجش تمایل و تقصیر در طلاق (آلفای کرونباخ آن ها 91/0 و60/0) استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه معنا داری بین احساس تقصیر و تمایل به جدایی با اضطراب و افسردگی وجود دارد و مشخص شد زنانی که تمایل به جدایی داشته اند از افسردگی کمتری رنج می برند. داشتن فرزند و درآمد بیشتر و تحصیلات بالاتر با کاهش میزان استرس، افسردگی و اضطراب در بین افراد مراجعه کننده برای طلاق رابطه داشت.
    کلیدواژگان: احساس تمایل و تقصیر، طلاق، استرس، اضطراب، افسردگی
  • نرگس چیمه، سیدکاظم ملکوتی، لیلی پناغی، زهره احمدآبادی، مرضیه نجومی، علی احمدی تنکابنی صفحات 277-292
    مؤسسه زدایی از درمان بیماران روانی آن را به موضوعی خانوادگی تبدیل کرده است. نقش مراقبت از بیماران در خانواده، فرسودگی و اختلالات روان پزشکی را برای مراقبان به دنبال دارد. در تحقیق حاضر فرسودگی و سلامت روانی مراقبان در رابطه با شدت سایکوپاتولوژی نشانه های مثبت و منفی بیماری مهارت های زندگی بیماران، دانش خانواده ها و خصوصیات جمعیت شناختی بیماران بررسی می شود.
    117 بیمار اسکیزوفرنی و اعضاء خانواده آنان پرسشنامه های سلامت روانی GHQ-28، پرسشنامه آگاهی سنجی خانواده های مبتلایان به اسکیزوفرنیا، فرم کوتاه آزمون برنامه مصاحبه تجارب خانواده های بیماران روانی، آزمون سطح شناختی آلن و مقیاس علائم مثبت و منفی (PANSS) را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد که نشانه های کلی سایکوپاتولوژی و مهارت های زندگی بیماران با فرسودگی مراقبان همبسته است، اما بین طول بیماری و آگاهی مراقبان با فرسودگی یا سلامت روانی آنان همبستگی معناداری بدست نیامد. ارائه آموزش، مهارت ها و یا منابع به خانواده این بیماران، می تواند علاوه بر ارتقاء سلامت روانی و جسمی آن ها به بهبود عضو بیمار خانواده نیز کمک کند.
    کلیدواژگان: اسکیزوفرنی، فرسودگی، سلامت روانی، مراقب
  • سرور پرویزی، نعیمه سیدفاطمی، کیاندخت کیانی صفحات 293-302
    چکیده:زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند. بنابراین سلامت آنان زیربنای سلامت جامعه و خانواده است. هدف این پژوهش کیفی، تبیین دیدگاه های زنان در زمینه مفهوم سلامت است. 22 خانم 20 تا 50 ساله در تهران، طی نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب و تا اشباع داده ها مورد مصاحبه های عمیق نیمه ساختار تعاملی قرار گرفتند. مصاحبه ها ضبط، دست نویس و با روش سه مرحله ای مقایسه مداوم تحلیل شدند.
    این عوامل که به منزله طبقه های استخراج شده هستند عبارتند از: شیرینی و دشواری نقش مادری، عوامل فرهنگی اجتماعی مؤثر بر سلامت و خانواده سالم زیربنای سلامت زنان.
    سلامت زنان محور سلامت خانواده است که تحت تاثیر شرایط مناسب خانواده، روابط زناشویی خوب و برخورداری از حمایت های اجتماعی است. از این رو، نیازهای زنان که زیربنای خانواده ها هستند می بایست در تصمیم گیری و برنامه ریزی ها مبتنی بر شواهد واقعی باشند.
    کلیدواژگان: سلامت زنان، خانواده، پژوهش کیفی، نظریه پایا
  • احمد خاتمی صفحات 303-320
    پیشینه شناسی موضوع «خانواده» و دستیابی به آداب و رسوم آن از ضروریات خانواده پژوهی و مسائل مربوط به خانواده است. پژوهش های تاریخی نشان می دهند که ایرانیان از دیرباز به مسئله ازدواج و تشکیل خانواده و تربیت فرزند توجه خاص داشته اند و در حفظ و سلامت بنیان خانواده سخت می کوشیدند.
    بدیهی است مهم ترین و معتبرترین ماخذ برای دستیابی به دیدگاه ها، قراردادها و آداب و رسوم ایرانیان در خصوص مسائل خانواده، متون ادبی کهن است. قطعا یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین این آثار، شاهنامه فردوسی است. شاهنامه صرف نظر از برتری ها و مزایای شعری و جنبه های کلامی و بلاغی، گنجینه ای است گران بها از آگاهی های سیاسی،اجتماعی، تاریخی. هم چنین سندی است معتبر برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران باستان و گزارشگری است موثق از آداب و رسوم و سنن ایرانیان، که شناخت و دستیابی به بعضی از آن ها جز از طریق مطالعه شاهنامه مقدور و ممکن نیست.
    آداب زناشویی و تشکیل خانواده نیز از جمله آدابی است که حکیم طوس به مناسبت های گوناگون در لابه لای داستان های شاهنامه به آن ها اشاراتی دارد.
    در این مقاله سعی شده تا با مراجعه به داستان های شاهنامه، پاره ای از رسوم و آیین های مربوط به ازدواج، تولد کودک، تربیت فرزند و روابط خانوادگی استخراج و به گونه ای علمی طبقه بندی و مدون گردد.
    کلیدواژگان: شاهنامه، فرهنگ ایرانی، خانواده، زناشویی
|
  • K. Janbaz Fereydoni, M. Tabrizi , Sh. Navabi Nejad Pages 213-229
    The research is based on selfreg-ulation therapy and designed to imp-rove the problems of marital relation-nship. The central concept of self-regulation Couple therapy is the par-tnere, not therapists, produce long-term change in couple relationships.The main purpose of this study was to investigate the effectiveness of self-regulation brief couple therapy on en-hancing marital satisfaction. The pop-ulation of the study were all the cou-ples reffered to Babolsar Farhangian Clinic.Sample includes 20 couples who re-ffered to clinic during spring and su-mmer of 2007. The results of this study using two-way variance analysis showed that self-regulation brief cou-ple therapy increases the couple’s marital satisfaction, adjustment, com-munication, conflict resolution, leisure activities, sexual relationship, family and friends relations. In addition, the effectiveness the of treatement for men and women was the same. It is concluded that this method might be an efficient way to improve marital satisfaction and couple therapists are recommended to consider the role self-regulation of couples as an impo-rtant factor in management and sol-ving the marital conflict to increase marital satisfaction.
  • M. Shokohi Yekta , N. Zamani, M. A Pages 231-246
    The present research is designed to examine the efficacy of anger m-anagement training on relationship of mothers and their mildly men-tally retarded and slow learner children. The design of this study is quasiexperimental with pretest-posttest control group. This study was conducted on 46 mothers who were assigned equally into experimental and control groups. Data were collected utilizing two questionnaires: Anger Evaluation Sc-ale and Parent-Child Relationship Inventory. The anger management training program, based on cognitive-behavioral approach, was impleme-nted on experimental group in seven sessions, 2 hours each. The findings based on the Analysis of Covariance revealed that anger management training had the following effects: the intensity of anger in anger-eliciting situations decreased, the use of anger control strategies increased, and par-ent-child relationship improved. Fina-lly, the implications of the study, limitations and suggestions for future research are discussed.
  • M. Zolfaghari, M. A., M. Fatehi Zadeh , Abedi Pages 247-261
    The aim of this study was to inve-stigate the relationship between Early Maladaptive Schema and Marital Int-imacy among couples. In this study, Early Maladaptive Schema domains were predictive variables, and the di-mensions of Marital Intimacy were criterion ones.A sample of 35 maried personnel from Mobarakeh Steel Complex and their spouses were selected via multiphase random sampling The couples completed Young Sche-ma Questionnaire (YSQ) and Marital Intimacy Questionnaire.Correlation, enter and stepwise regret-ssion analyses have been used to anal-yzing data. Results showed that there was a neg-ative significant correlation between Early Maladaptive Schemas and dim-ensions of Marital Intimacy. It means that the more Maladaptive Schemas, the less Marital Intimacy. The mul-tiple regression analyses sho-wed that "Impaired Limits" was the best predi-ctor of Marital Intimacy except the subscale of Sexual Intimacy. Also significant differences were not obser-ved among Early Maladaptive Sche-ma domains and dimensions of Mari-tal Intimacy between men and women and only Physical Intimacy of the men was significantly higher than the women. This study showed that the schema related to concern the Impaired Limits including Entitlement/Grandiosity and Insufficient Self-Control/Self-discipli-ne play the most crucial role in the explanation of the lack of Marital Intimacy.
  • H. Yazd Kasti, N. Mansori, A. Zadeh Mohammadi , Z. Ahmad Abadi, M. A Pages 263-275
    The present research examines the relation of inclination and guilt feeling of divorce on stress, depression, and anxiety of those who decide to divorce at Family Law Courts in Esfahan and Arak. The sample included 237 subj-ects (147 women and 89 men).who received DASS Questionnaire Inclination and Guilt Divorce Questi-onnaire (Alpha Cronbach. 91 and. 60), and a Demographic Questionnaire. Results found a significant relation-ship between decided todiorce & feel-ing of guilt with depression and anx-iety. The women who have decided to divorce showed less feeling of guilty and depression. The higher education, high economic level and having more children were in positive significant correlation with decreased stress, de-pression, and anxiety.
  • N. Chimeh, Malakoti , L. Panaghi, Z. Ahmad Abadi, M. Nojomi, A. Ahmadi Tonkaboni Pages 277-292
    Deinstitutionalization of psychiatric patients is a problem for their families and lead to burden and psychiatric disorders in caregivers. This study conducted in 117 schizophrenic patie-nts and their families to assess relationship betweencaregivers burden and patients’ psychopathology (posit-ive and negative symptoms), patients’ living skills, family knowledge and demographic factors. The instruments were General Health Questionnaire-28 (GHQ-28), Family Experience Inter-view Schedule (FEIS), Allen’s cogni-tive level test and Positive and Nega-tive Symptoms Scale (PANSS). There was a significant relation bet-ween patients’ psychopathology and living skills with caregivers’ burden but no significant effect for family knowledge and duration of disorder. Results suggest that living skills and having rehabilitation resources are us-eful for families and patients.
  • S. Parvizy , N. Seyyed Fatemi, K. Kiani Pages 293-302
    Women constitute half of world population and their health impacts significantly our families’ and societ-ies’ health. The objective of this quail-tative study was to explain women perspectives on the concept of health. 22 subjects (20-50 years) through a purposely-selected sampling method were selected from Tehran and went through an open semi-structured in terview. The interviews were recorded, tran-scribed and analyzed through constant comparative analysis methodAccording to the results, three main contributing categories were emerged: sweet and sour in motherhood exper-iences, sociocultural factors affecting women's health, and health of family. Women health is a basis for family health which is influenced by appr-opriate family conditions, marital rel-ationship and social support. Hence, addressing their needs is essential to reach to realistic plans.
  • Khatami Pages 303-320
    Ferdowsi's Shahnameh, besides its poetic superiorities and beauties and verbal and rhetorical dimensions, is a rich treasure of political, social and historical information, a valid docu-ment for understanding ancient Iran culture & civilization,and an authentic reporter of Iranian tr-aditions, mores and manners; underst-anding of and access to some of which is not possible except by studying the Shahnameh Marital etiquette and forming a family are among the rites that the Hakim (scholar) of Toos has mentioned on various occasions in the stories. The article discusses subjects of sta-rting a family and forming of family relation by referring to some of Sha-hnameh stories. Some of traditions and manners pertinent to marriage, child's birth, child's upbringing and relation of the family's members with each other are compiled while obser-ving the scientific classification.