فهرست مطالب

سفینه - پیاپی 36 (پاییز 1391)

نشریه سفینه
پیاپی 36 (پاییز 1391)

  • ویژه حدیث
  • 212 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1391/09/18
  • تعداد عناوین: 11
|
  • محمدحسین شهری صفحه 5
  • مقالات
  • عبدالهادی فقهی زاده، مرتضی قاسمی حامد صفحه 11
    با تامل در روایات معصومان: و تصریحات دانشمندان اسلامی، می توان حدیث را به گونه های: عام و خاص؛ مطلق و مقید؛ مجمل و مبین؛ ناسخ و منسوخ؛ محکم و متشابه؛ منطوق و مفهوم؛ نص، ظاهر و موول تقسیم کرد. از این میان، سه قسم عام و خاص، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه به احادیثی از معصومان: استناد دارند و سایر اقسام را محققان فریقین با تفحص در انواع احادیث ارائه کرده اند. افزون بر اینها اقسام دیگری نیز از احادیث مانند احادیث تقیه ای و روایاتی مشتمل بر معانی غیرحقیقی وجود دارند که جداکردن آنها از سایر روایات، از جنبه «دلالت» نیست؛ زیرا در برابر آنها احادیث صریح دیگری وجود دارد که نشان می دهد مراد معصومان: چیز دیگری غیر از ظاهر آنهاست و از این رو، ما آنها را در این تقسیم بندی ننهاده ایم.
    کلیدواژگان: عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، منطوق و مفهوم، نص، ظاهر و موول، دلالت الفاظ و منابع فریقین
  • محسن رفیعی، معصومه شریفی صفحه 29
    حدیث «باب» یا حدیث «مدینه العلم»، به نقل از رسول خدا 9 در شان امیرمومنان امام علی 7، با طرق گوناگون و سندهای صحیح و حسن در منابع اهل سنت وارد شده است. این حدیث، جایگاه والا و گستره مرجعیت علمی آن حضرت را نشان می دهد.
    ابن تیمیه، با تکیه بر نظر ابن جوزی، به تکذیب سند و توجیه متن حدیث «باب» پرداخته است. بررسی سیره ابن تیمیه در برخورد با فضایل اهل بیت رسول 9، نشان داده که وی با اعتماد به استدلالهای نااستوار، نسبت به فضیلت سوزی و مرجعیت زدایی از اهل بیت: و فضیلت سازی و مرجعیت نمایی برای دیگران همت گمارده است.
    سخنان ابن تیمیه، به دلیل ناسازگاری با مسلمات تاریخی و منابع اهل سنت، پذیرفتنی نیست و قابل نقد است.
    کلیدواژگان: حدیث باب، حدیث مدینه العلم، امام علی (ع)، مرجعیت علم، ابن تیمیه
  • مجید خاموشی صفحه 45
    مقاله حاضر درصدد بیان نقش واسطه های فرهنگی در حفظ و نشر میراث شیعه در فاصله زمانی پیش از تدوین کتب اربعه است. واسطه های فرهنگی یعنی کسانی که با انجام سفرهای علمی، میراث و معالم شیعی را به نقاط مختلف برده و نشر دادند و یا با استفاده از میراث شهرهای حدیثی به نشر آن در مناطق خود پرداختند. اگر سفرهای علمی برخی از بزرگان راویان احادیث اهل بیت: نبود، امروز بخش زیادی از تراث مکتوب شیعه از بین رفته بود. در اکثر روایات کتب اربعه نام این واسطه های فرهنگی در سلسله سند به چشم می خورد که اهمیت این سفرها را می رساند. برخی از کتابهای اصحاب ائمه و روایات آنان فقط از طریق همین سفرها به ما رسیده است. با شناخت این سفرها سرگذشت تراث اصحاب به خوبی روشن می شود.
    کلیدواژگان: واسطه های فرهنگی، میراث شیعه، تاریخ حدیث، مدارس حدیثی، حدیث اهل سنت، تراث حدیثی شیعی، حفظ و نشر
  • سیدعلی اکبر ربیع نتاج، زهرا کبری صفحه 82
    : ادعیه ماثور از گنجینه های معنوی و میراث فرهنگی شیعه است که در بنیانهای اعتقادی و زیرساختهای فرهنگی اندیشه شیعی و در تقویت ارکان ایمانی و تحکیم پایه های معرفتی انسان نقش شایسته و موثر دارد. یکی از این دعاها، دعای استفتاح معروف به ام داوود است که به خواندن این دعا، به همراه اعمال ویژه آن در نیمه ماه رجب توصیه شده است. این دعا را بزرگانی چون شیخ طوسی، ابن طاووس و علامه مجلسی از نظر تاثیر برای رسیدن به حاجت و رفع گرفتاری و برطرف شدن ظلم و ستم، معتبر دانسته اند.
    در این نوشتار که تحقیقی پیرامون دعای شریفه است، تلاش بر این بوده که پس از آشنایی اجمالی با دعای ام داوود، صحت صدور آن از معصوم به یکی از سه شیوه ارزش منابع و صحت سند و قابلیت انطباق بر قرآن و سنت و عقل سنجیده شود.
    کلیدواژگان: دعا، ام داود، منابع دعا، اسناد، صحت متن
  • مصطفی آذرخشی، محمد مهدی کامیابی صفحه 106
    از جمله مستندات روایی صوفیه، عبارت «لو دلیتم بحبل الی الارض لهبط علی الله » است. آنها این روایت را به عنوان شاهدی بر نظریه وحدت وجود و موجود تلقی می کنند. درباره مآخذ و اسناد این حدیث، باید گفت که در منابع حدیثی شیعه، حدیث مزبور نقل نشده است؛ اما محدثان سنی، آن را در تفسیر آیات ابتدایی سوره حدید، با اسنادی ضعیف نقل کرده و توضیحاتی در مورد آن بیان داشته اند. می توان گفت، بر فرض صدور این حدیث از پیامبر 9، مراد از آن اشاره به احاطه علم و قدرت خداوند بر همه جاست؛ هم چنانکه برخی محدثان نیز بدان اشاره کرده اند.
    کلیدواژگان: عرفا، صوفیه، حدیث پژوهی، وحدت وجود، علم خداوند
  • آیت الله سید حسن صدر صفحه 124
  • مهدی نصرتیان اهور، زهرا نصرتیان اهور صفحه 140
  • علی نقی خدایاری صفحه 158
  • حمید سلیم گندمی صفحه 168
  • محمدحسین حکمت صفحه 202