فهرست مطالب

نشریه سفینه
پیاپی 39 (تابستان 1392)

  • وی ژة پژوهش های رضوی
  • تاریخ انتشار: 1392/05/14
  • تعداد عناوین: 12
|
  • اصغر غلامی صفحه 5
  • مقالات
  • اصغر غلامی صفحه 10
    در این گفتار، مطالبی از امام رضا علیه السلام تحلیل می شود در این زمینه که: امامت منصبی الهی است و اختلاف مردم درباره جایگاه آن، ناشی از جهلی است که به اندیشه بشری متکی است. خداوند با انتصاب امام در غدیر خم دین کاملی را به مردم عرضه کرد. شان امام واجب الاطاعه بودن است که مستلزم عصمت می باشد و مردم قدرت تشخیص و شناخت فرد معصوم را ندارند. مقام امامت حضرت ابراهیم بعد از نبوت ایشان برتری مقام امامت به عنوان جانشینی خداوند در زمین را نشان می دهد. امام در امور دینی و دنیایی مردم نقش هدایت گری دارد و همچون خورشید نورانی، سرچشمه هدایت و نجات بخشی از تباهی و گمراهی است. امام، امین و حجت خدا بر خلق، خلیفه در بلاد، دعوت کننده به سوی خدا، معصوم، خزانه دار علم الهی، و با حلم و بردباری مایه انسجام دین و عزت مسلمین است. مهتمرین عامل مخالفت با امامت الهی، حسادت و فریب شیطان معرفی شده که عاقبت آن، آتش دوزخ خواهد بود.
    کلیدواژگان: امامت، عصمت، شناخت امام، امام، ویژگی ها، حکم عقل، جهل، مخالفت با امام، امام رضا علیه السلام - احادیث مربوط به امامت
  • سید مصطفی مطهری* صفحه 38
    متن روایات، اسناد روایات و رویکردها در نقل روایات رضوی در منابع تفسیری اهل سنت بررسی شده است. در منابع تفسیری اهل سنت، پنجاه و شش روایت از امام رضا علیه السلام نقل کرده اند که در این میان، تفسیر سلمی با 20 حدیث و تفسیر ثعلبی با دوازده حدیث، بیشترین عدد و تفاسیر الدرالمنثور، تفسیر الرازی و تفسیر ابی السعود هر کدام تنها با یک روایت کمترین روایت را نقل کرده اند.
    کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، احادیث رضوی، تفاسیر اهل سنت
  • سید محمدرضا حسینی جلالی ترجمه: فهمیه فهیمی نژاد* صفحه 63
    مسئله ولایت عهدی امام رضا علیه السلام از جنبه های مثبت (مورد نظر امام) و از جنبه های منفی (مورد نظر مامون) قابل بررسی است. برگزاری جلسات مناظره های علمی با دانشمندان، فرقه ها و مذاهب دیگر برای مشغول ساختن علمای دربار به اموری بود تا آنها را از فکر کردن تصرفات دستگاه خلافت دور سازد. اگر امام علیه السلام در مناظره موفق می شد، افتخاری برای حکومت مامون محسوب می شد و اگر شکست می خورد، خط بطلانی بر دعوی شیعه به امامت ایشان می بود. امام رضا علیه السلام در دوران ولایت عهدی، پایه های مذهب شیعه را استوار کرد و در مناظره ها، معجزات علمی خویش را آشکار ساخت و با هر دین و کتابی به زبان و کتاب خودش احتجاج کرد. مهمترین هدف مامون در پیشنهاد ولایت عهدی، ظاهر سازی و حل و فصل امور به نفع خودش بود. دلایل امام علیه السلام برای پذیرش آن و موضع گیری آن حضرت، آثار مثبت و پر خیر و برکتی برای مردم، شیعیان و علمای شیعه داشته است. امامت امام علیه السلام ربطی به قیام او ندارد. امام، امام است چه قیام کند و چه قیام نکند.
    کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، ولایت عهدی، مامون، مناظره های علمی، پذیرش ولایت عهدی، نتایج ولایت عهدی، قیام امام علیه السلام، امامت
  • بخش ویژه
  • محسن احتشامی نیا* صفحه 83
    حدود دو هزار حدیث از امام رضا علیه السلام در موضوعات مختلف جمع آوری شده که حدود پانصد حدیث آن در موضوعات اعتقادی و توحیدی است. در احادیث رضوی توحید تنزیهی از ابعاد مختلف بررسی شده است: اولین درجه معرفت خدا خروج از حد تعطیل و تشبیه است. توحید تنزیهی به معنای اعتقاد به یگانه دانستن خدا و بی دلیل دانستن او در تمامی صفات کمالی و عدم اشتراک هیچ یک از مخلوقات با او نه در ذات و نه در صفات. در این مقاله عناوین زیر آمده است: وصف ناپذیری خدا با حواس و ادراکات، منع تشبیه، اثبات بلا تشبیه، حدود شرک و کفر، نهی از توصیف خدا به غیر آنچه خود توصیف کرده، همراه نبودن چیزی با خدا، خالقیت خدا، حدوث عالم، علم خدا، رد سخن ثنویه. در بیان رضوی، معرفت، صنع و فعل خدا است و پاداش توحید، بهشت و ایمنی از عذاب الهی می باشد. تفکر درباره خدا به معنای «تفکر در قدرت و عظمت خدا با دقت در عظمت مخلوقاتش»، معادل با عبادت ذکر شده است.
    کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، توحید تنزیهی، احادیث رضوی، حد تشبیه، حد تعطیل، معرفت خدا، درجات معرفت خدا، معرفت، فعل خدا، پاداش توحید، وصف ناپذیری خدا
  • محمد بیابانی اسکویی* صفحه 110
    علم بلا معلوم در حدیث رضوی بیان و با توضیحات میرزا مهدی اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی بررسی و تبیین شده است. خداوند وصف ناپذیر است. اما توصیفی که از جانب بندگان نسبت به خدای متعال انجام می شود، دو گونه است: 1. وصف خداوند آنگونه که خود توصیف کرده(معرفت فطری). 2. وصف خدا آنگونه که بشر ادراک می کند. بندگان مخلص خدا وصفی از جانب خود نسبت به خدای متعال نمی کنند. کسی که به دنبال توصیف خداست، جاهل به خداست و درباره خدا به الحاد افتاده است. امام در حدیث رضوی بندگان را از توصیف خدا به علم و قدرت به سان توصیف خودشان به علم و قدرت بر حذر داشته است. علم و قدرت در انسان کمالی مستقل از حقیقت انسان و در گفتار اوست. همچنین اراده خدا غیر از علم و قدرت است. اراده خدا، احداث و ایجاد اوست و برای خدا قصد چیزی را داشتن و فکر نمودن در کار مطرح نیست. وجود معلوم همراه با علم، تحدید علم است و خداوند از هر گونه تحدید و تعینی در علمش منزه است.
    کلیدواژگان: وصف ناپذیری خدا، علم الهی، قدرت الهی، اراده الهی، علم بلا معلوم، حدیث رضوی، اصفهانی، میرزا مهدی، قزوینی، شیخ مجتبی
  • اسماعیل تاج بخش* صفحه 131
    توحید بنیادی ترین پایه اصول اعتقادی اسلام است. امام رضا علیه السلام پنج اصل را در توحید بیان کرده اند:-نفی تشبیه: در برخی منابع عرفانی با استناد به حدیث صورت، انسان را مظهر تجلی صفات و اسماء خداوند شمرده اند.
    - عینیت ذات و صفات: اشاعره معتقد به قدیم بودن و زاید بودن صفات بر ذات هستند و معتزله صفات را عین ذات خدا بر شمرده اند.
    - تفاوت اراده خالق و مخلوق: اراده مخلوق نیت درونی است که منشا بروز فعل می شود، اما اراده خداوند همان فعل خدا است و کیفیت ندارد.
    - رابطه خالق و مخلوق: در نظام علی و معلولی سنخیت مطرح می شود در حالی که مباینت ذاتی در رابطه خالق و مخلوق وجود دارد.
    - نفی وحدت عددی: وحدت خداوند، بی مانندی و نفی هر گونه ترکیب از ذات اوست.
    کلیدواژگان: توحید، نفی تشبیه، حدیث صورت، صفت ذات، اراده خدا، سنخیت، علیت، مباینت، وحدت عددی
  • معرفی و نقد
  • رسائل و متون
  • تصحیح: محمدحسین نجفی* صفحه 153
    عباسقلی شریف رازی از دانشوران سده چهاردهم، در رساله مامونیه در موضوع شهادت امام رضا علیه السلام سخن می گوید. مولف با بررسی مقاله ها و نوشته های دانشمندانی همچون ابوبکر خوارزمی، قطیفی، ابوالفرج اصفهانی، شیخ صدوق، حسن بن محمد نوفلی، ابوالصلت هروی، قول مجلسی را بهترین سخن در این موضوع می داند که امام رضا علیه السلام با سم مامون به شهادت رسیده است. این رساله تاکنون خطی بوده و متن آن در اینجا چاپ شده است.
    کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، شهادت، مسمومیت، ولایت عهدی، رساله مامونیه، شریف رازی، عباسقلی
  • بایسته های پژوهشی
  • محسن صادقی * صفحه 173
    شناسایی مدخل ها و عنوان های شایسته پژوهش در هر موضوع، از مقدمه های تحقیق به شمار می رود. در موضوع شناخت امام رضا علیه السلام عناوین برخی بایسته های پژوهشی در ذیل موضوعات کلی تر زیر ذکر شده است: مناظره ها، خطبه ها، عیون اخبار الرضا علیه السلام، ادعیه و زیارات، زیارت، سبک زندگ، توحید و اعتقادات، القاب، موسوعه الامام الرضا علیه السلام، مواعظ رضوی، اخلاق اجتماعی، فرقه های اعتقادی، ولایت عهدی، آثار منسوب.
    کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، بایسته های پژوهشی، مدخل ها
  • رضا بیات * صفحه 181
    نگارنده پس از بیان مقدمه ای در ضرورت توجه بیشتر به ادبیات شیعی، ادبیات رضوی را شاخه ای از آن برمی شمارد. پس از آن 27 موضوع در زمینه ادبیات رضوی پیشنهاد می دهد، از جمله: سبک شناسی، علوم ادبی، تصحیح متون، زبانها و ادیان گوناگون، تاریخ ادبیات، زیارت، ارتباط با جریان های سیاسی و اجتماعی، آسیب شناسی.
    کلیدواژگان: امام رضا7 - ادبیات، ادبیات رضوی - بایسته های پژوهشی، ادبیات شیعی - ادبیات رضوی
  • مریم رضوی حق گو صفحه 189
|
  • Asghar Gholami Page 10
    in the present study, some sayings of Imam Riza have been analyzed. These sayings include "Imamate is a position which should be appointed by God" and "people's conflict results from their ignorance rooted from human being's thoughts". God by appointing Imam in Ghadir provided people with a perfect religion. Imam's position necessities his obedience; and for this, Imam should be purified in each aspect; People, though, do not have enough ability to recognize a person who is fully purified (Masoom).The Imamate position of Abraham after his prophethood can show the higher rank of Imamate comparing to prophethood. Imam has the role of instructor in all affairs of people: spiritual issues or daily life of people. Imam is like a sun, the source of guidance and saving from darkness. Imam is the confide of God, the leader among people, inviter to God, purified, …. The most significant enemy of Imamate is jealousy and temptation of Satan which eventually could lead people to the hell.
  • Seyyed Mostafa Mottahhari* Page 38
    following, the texts of the traditions, the documents, and the approaches of narrating Imam Riza's narrations in Sunnite source books – including 56 narrations, 20 in Salmi's traditions, 12 in Salabi's are the most and 1 in each of Al-Razis, Ibi Al-Sooods, A-Dorol Mansour's are the least tradition-mentioned interpretation books.
  • Seyyed Muhammad Reza Hoseini Jalali, Translator: Fahimeh Fahimi Nejad Page 63
    the issue of imam Reza's succeeding Mamoon can be reviewed from its negative aspects (aimed by Mamoon) and its positive aspects (aimed by Imam Riza). Holding scientific discussion sessions with the scientists, or the leaders of other Islamic sects were all planned to distract elite's attentions of the court to other issues rather than the policy of the ruling system. If Imam could win these discussion sessions, it was an honor for Mamoon, if not, it was a cross-out on the claim of Shia about Rizas(a.s.) Imamate. Imam Reza in the time of this time stabilized the foundation of Shia belief and in its discussion sessions he declared his scientific broad knowledge. He could be able to discuss any one by his language and according to their source books. The most important aim of Mamoon in his offer to Imam Reza about successorship was to pretend to be loyal to Shia beliefs and in fact to get advantages of Imam's name and fame to illegitimate his own governorship. Imam's reasons to accept this offer were to provide people and Shia scholars with a lot of benefits and opportunities. His Imamate has nothing to do with his uprising, as imam is imam, no matter he arises, or not.
  • Mohsen Ehteshami Nia* Page 83
    About 2000 traditions have been gathered from Imam Riza which about 500 among them are about belief or about the unity of God. In these traditions Transcendence unity of God has been studied from different aspects: the first stage in knowing God is to overpass the level of Tatil and Tashbih. The Transcendence unity of God refers to knowing God One, His being Unique in all of his Attributes. In the present article, we are dealing with the following issues: the impossibility of describing God trough senses, the forbiddance of comparison, proving He is impossible to be compared, the boundaries of polytheism and blasphemy, the forbiddance of describing God other than things He describes, forbiddance of describing God other than things He Himself describes, …. In Imam Riza's sayings, Knowing God is from God's Act, and the reward to believing in the Unity of God is heaven. The meaning of thinking about God is in fact thinking in the power and greatness of God which is possible through contemplating on the greatness of His creatures which this thinking is equal to God's worship.
  • Muhammad Biabani Oskouei Page 110
    In the present article, the "Elm BilaMaloom" in the sayings of Imam Riza has been reviewed by the explanations of Mirza Mahdi Esfahani and Sheikh MojtabaGhazvini. Definitely, God is out of description; the description that people made regarding God is of two kinds:1. describing God as He has stated 2. God's description as people could understand. The most purified servants of God never describe God according to their own interests.Anyonewho is looking for describing God, is in fact ignorant to Him. Imam in his saying, prohibit people from describing God based on the criteria they use to describe themselves upon. Knowledge of human being is something separated from his/her essence. God's Will is separated from His Knowledge and Power.The Will of God to do something is the Realization of that thing, and God does not need to aim to do something. God is far from any limitation in His Power and Knowledge.
  • Ismaeel Tajbakhsh Page 131
    the unity of God is of the most fundamental issues regarding religious belief. Imam Riza introduced five principles about the Unity of God: In the Sunnite source books, about 56 narrations have been quoted from Imam Riza including Salmi's tradition 20 narrations, Thaalabi12 narrations, and tafsir of Al dorr Al Manthor, and tafsirAbi Al Sood one in each.
  • Edited By: Mohammad Hussein Najafi Page 153
    Abasgholi Sharif Razi, a 14th century scholar, in his " Risala Al-Mamoniya" talks about imam Riza's martyrdom. The author reviewed writings of some scholars like AbobakrKharazmi, Ghatifi, AbulfarajEsfehani, Sheikh Sadooq, Hasan bin Muhammad Nofeli, Abu Salt Heravi; he recognized Majlisi's narration the best one in this subject which says Imam has been poisoned by Mamoon. This Risala is a manuscript one which has not been published so far.
  • Mohsen Sadeghi Page 173
    recognizing the entries and proper topics valuable to be studied is of the first steps to prepare a good research. The proper topics to be studied regarding Imam Rizacan be like this: his discussions, his sermons, his prayers and supplications, his life style, his recommendations, his social morality, his works, his life style, his Mosoe.
  • Reza Bayat Page 181
    The author after an introduction on the necessity of more atte ntion to Shia literature counts imam Riza's literature a branch of it; he su ggests 27 topics in this regard such as Topology, literary science, Various languages and religions, history of literature, ziarat, political and social i mpacts.