فهرست مطالب

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی - پیاپی 11 (بهار 1386)

فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی
پیاپی 11 (بهار 1386)

  • 100 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1386/07/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مقاله
  • پریرخ دادستان، مرضیه حاجی زادگان، احمد علی پور، علی عسگری صفحه 189
    پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی، رواسازی و تعیین ساختار عاملی مقیاس راهبردهای مقابله ای (فرایدنبرگ و لویس، 1993 الف) در نوجوانان ایرانی در نمونه ای به حجم 799 نفر از دانش آموزان دبیرستانی (345 پسر و 454 دختر) که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا شد. ابزار پژوهش را دو پرسشنامه مقیاس راهبردهای مقابله ای نوجوانان (ACS) و فرم فارسی پرسشنامه سبک های دفاعی (اندروز، سینگ و بوند، 1993؛ بشارت، 1383) تشکیل داد. تحلیل سوالهای مقیاس بر پایه محاسبه درجه دشواری، قدرت تشخیص (ضریب دو رشته ای نقطه ای) و ضریب آلفای کرونباخ نشان داد 12 سوال که با کل مقیاس همبستگی ضعیف و منفی داشتند، با مفهوم انزوای مایوسانه تشکیل یک زیر مقیاس مستقل با ضریب آلفای 63/0 را می دهد. این ضریب، برای کل مقیاس برابر با 88/0 و ضریب بازآزمایی با فاصله (دو هفته) برابر با 71/0 بود. نتایج تحلیل مولفه های اصلی (PC) با استفاده از چرخش پروماکس نشان داد که پرسشنامه (با حذف 5 سوال بدون بار عاملی) از 9 عامل کمک طلبی، پیوندجویی، نگرانی پذیری، تلاش و پیشاپیش نگری، مثبت نگری، انکار ، پرخاشگری فعل پذیر، مذهب گرایی و فعالیت بدنی تشکیل شده است. شاخصهای برازش تحلیل عاملی تاییدی بر پایه نرم افزارLISREL، وجود عوامل نه گانه را تایید کرد. نتایج مقایسه مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم و مدل تک عاملی برای بررسی ساختار عاملی مشخص کرد که مدل نخست با دو عامل مرتبه یکم یعنی سبک های سازش یافته (با پنج عامل) و سازش نایافته (با چهار عامل) برازش بیشتری نسبت به مدل تک عاملی دارد. همبستگی مثبت و معنادار بین عوامل نه گانه با پرسشنامه سبک های دفاعی، روایی همگرای مقیاس راهبردهای مقابله ای را تایید کرد.
    کلیدواژگان: راهبردهای مقابله ای، سبک مقابله ای، اعتبار، روایی، نوجوان، تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل عاملی مرتبه دوم
  • مسعود نوروزیان، شادمان شکروی صفحه 209
    در این مقاله دو مدل ریاضی برای بررسی کنش وری های مغز در بازسازی خاطره ها، فراموشی و برخی از نارسا کنش وری های مغز مانند الزهایمر و روان گسیختگی ارائه شد. همچنین تلاش شد تا بر مبنای این مدلها، مکانیزمی برای تبیین رویاها ارائه شود و چگونگی تعامل بین هیجان و شناخت و همچنین مسائلی مانند هشیاری و ناهشیاری با توجه به نظرات پیاژه (1972) توصیف شدند.
    کلیدواژگان: تابع لوجیستیک، انتگرال کورلیشن، رویا، الزهایمر، روان گسیختگی، ثابت فیگن باوم
  • محمدعلی بشارت، بهزاد شالچی صفحه 225
    هدف پژوهش حاضر مطالعه نوع رابطه سبک های دلبستگی ایمن، اجتنابی و دو سوگرا با راهبردهای مقابله با تنیدگی در قالب سه سبک مقابله مسئله محور، هیجان محور مثبت و هیجان محور منفی بود. 223 دانشجو (120 دختر، 103 پسر) با تکمیل فهرست دلبستگی بزرگسال (بشارت، 1384؛ هازن و شیور، 1987) و مقیاس سبک های مقابله تهران (بشارت، 1385؛ کارور، شییر و وینتراب، 1989) در این پژوهش شرکت کردند. نتایج وجود رابطه معنادار بین سبک های دلبستگی و راهبردهای مقابله با تنیدگی را نشان دادند. همبستگی بین سبک دلبستگی ایمن با سبک های مقابله هیجان محور مثبت و مسئله محور، مثبت بود، در حالی که با سبک منفی هیجان محور، همبستگی منفی به دست داد. سبک دلبستگی اجتنابی با سبک مقابله مسئله محور و سبک مقابله هیجان محور منفی و سبک دلبستگی دو سوگرا با سبک مقابله هیجان محور مثبت، همبستگی مثبت داشت. براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که راهبردهای مقابله ای تحت تاثیر سبک های دلبستگی قرار می گیرند.
    کلیدواژگان: نظریه دلبستگی، سبک های دلبستگی، سبک های مقابله، تنیدگی
  • سعیده بزازیان، یدالله رجایی صفحه 237
    هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین شاخصهای موقعیت اقتصادی و اجتماعی (درآمد، تحصیلات و شغل) با سلامت روانی و جسمانی بود. 150 نفر از مدیران ارشد، معاونین و روسای دانشگاه ها، استادان دانشگاه، دبیران، کارمندان، کارگران و کشاورزان استان زنجان، پرسشنامه سلامت روانی MHI (ویت و ویر، 1983)، فهرست سلامت جسمانی PHC (بوآردمن، 2004) و فرم اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از روش های آماری تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون مجذور کای تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که اثر تعاملی شغل و درآمد بر زیر مقیاس درماندگی روان شناختی سلامت روانی معنادار بود. بین سطوح تحصیلات با دو زیر مقیاس سلامت روانی (بهزیستی روان شناختی و درماندگی روان شناختی) همخوانی وجود داشت اما سطوح تحصیلات با سلامت جسمانی فاقد همخوانی بود. زنان در مقایسه با مردان از سطوح پایین تر بهزیستی روان شناختی و سطوح بالاتر درماندگی روان شناختی برخوردار بودند. اما در زمینه سلامت جسمانی تفاوت معنادار نبود. پژوهش حاضر با تایید رابطه بین سلامت روانی با موقعیت اقتصادی اجتماعی می تواند راهگشای سیاستگذاری های مناسب در زمینه ارائه برنامه های پیشگیرانه و برنامه های مرتبط با ارتقای سطح سلامت جامعه باشد.
    کلیدواژگان: موقعیت اقتصادی، اجتماعی، سلامت جسمانی، سلامت روانی، بهزیستی روان شناختی، درماندگی روان شناختی
  • نقش سبک های مقابله در تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی
    امید شکری، پروین کدیور، زهره دانشورپور صفحه 249
    پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش کنترل کننده سبک های مقابله بر تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان اجرا شد. نمونه ای متشکل از 419 دانشجو (166 پسر و 253 دختر) پرسشنامه های تنیدگی دوران دانشجویی (گادزلا، 1991) و مقابله با موقعیتهای تنیدگی زا (اندلر و پارکر، 1990) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از همبستگی گشتاوری پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج همبستگی بین متغیرها نشان داد که بین تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی، بین سبک مقابله مسئله محور و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت، بین سبک های مقابله هیجان محور و اجتنابی با پیشرفت تحصیلی رابطه منفی، بین تنیدگی تحصیلی با سبک مقابله مسئله محور رابطه منفی، و بین تنیدگی تحصیلی و سبک های مقابله ای هیجان محور و اجتنابی رابطه مثبت وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای تنیدگی تحصیلی، سبک های مقابله مسئله محور، هیجان محور و اجتنابی به ترتیب 9%، 3%، 2% و 1% از واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کردند. به عبارت دیگر، رابطه بین تنیدگی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی فقط تحت تاثیر سبک های مقابله مسئله محور و هیجان محور قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر بر ضرورت بازشناسی نقش کنترل کننده سبک های مقابله با تنیدگی (مسئله محور و هیجان محور) را در رابطه تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی تاکید کرد و راهبردهای موثر برای ارتقای سبک های مقابله ای کارآمد در دانشجویان مورد بحث قرار گرفت.
    کلیدواژگان: تنیدگی تحصیلی، پیشرفت تحصیلی، سبک های مقابله
  • علی اصغر بیانی، عاشور محمد کوچکی، حسنیه گودرزی صفحه 259
    هدف مطالعه حاضر بررسی اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی SWLS (دینر و دیگران، 1985) بود. بدین منظور 109 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر این مقیاس را تکمیل کردند. اعتبار مقیاس رضایت از زندگی (SWLS) با استفاده از روش آلفای کرونباخ 83/0 و با روش بازآزمایی 69/0 به دست آمد. روایی سازه مقیاس رضایت از زندگی از طریق روایی همگرا با استفاده از فهرست شادکامی آکسفورد OHI (آرگیل، 2001) و فهرست افسردگی بک BDI (بک و دیگران، 1961) برآورد شد. این مقیاس (SWLS) همبستگی مثبت با فهرست شادکامی آکسفورد (OHI) و همبستگی منفی با فهرست افسردگی بک (BDI) نشان داد. براساس نتایج این پژوهش، مقیاس رضایت از زندگی (SWLS) یک مقیاس مفید در پژوهشهای روان شناختی ایرانی است.
    کلیدواژگان: رضایت از زندگی، اعتبار، روایی
  • مروری بر پژوهشها
  • روی آورد نوین در روان سنجی / قسمت یکم - مبانی و محدودیته ای نظریه کلاسیک اندازه گیری
    علی عسگری صفحه 266
    از پیدایش علم روان سنجی تقریبا یک قرن می گذرد. از آن زمان تاکنون، تغییرات بنیادی زیادی در نظریه های آن به وجود آمده اند و تداوم این سیر تحولی، دانش روان سنجی را به سوی تکامل رانده است. با آنکه تهیه و تفسیر تستها بر پایه نظریه های جدید و پیشرفته از فعالیتهای عمده و مهم روان شناسان و متخصصان تعلیم و تربیت به شمار می آید، متاسفانه اصول آنها هنوز برای کاربران و حتی بسیاری از متخصصان اندازه گیری در کشور ما به درستی شناخته شده نیست و بیشتر کتابهای اندازه گیری و سنجش و نیز راهنمای اجرا و تفسیر تستها هنوز بر پایه نظریه کلاسیک تست قرار دارند. بنابراین، تلاش شده است تا با استناد به آثار مختلف در سلسله مقاله هایی که از شماره حاضر آغاز می شوند به معرفی و توصیف این نظریه ها پرداخته شود. برای درک بیشتر نظریه های جدید و علل پیدایش آنها، در این مقاله مبانی نظری، مشکلات و محدودیتهای مدلهای کلاسیک اندازه گیری توصیف شده است...
  • چکیده پژوهشهای رواشناختی
  • زهره صیادپور صفحه 271
    بررسی هیجان و عواطف در عرصه روان شناسی امروز جایگاه وسیعی را به خود اختصاص داده است. ارتباط هیجان با ویژگی های شخصیتی، اختلالها، نظام پردازش اطلاعات شناختی، ارتباطهای بین فردی و...، یافته های بی بدیلی را فراروی جهان بشری قرار داده که کوششهای نخستین ویلیام جیمز در باب پاسخگویی به فرایندهای هیجانی را پر بارتر کرده است. به لحاظ جذابیت موضوع؛ تاثیر شگرف آن بر حافظه و جلب توجه مخاطب؛ ارتباط تنگاتنگ آن با استعاره ها و درک موسیقی؛ و چگونگی توجیه تصاویر ادراکی؛ چکیده هایی که حول محور هیجان شکل گرفته اند، در پی می آیند. پژوهشگرانی که هم خود را در این راه مصروف داشته اند، امید دارند که پژوهشگران جوان نیز در آینده به ادامه این مسیر بپردازند...
  • بررسی کتاب
  • محمدتقی دلخموش صفحه 275
    انگیزه اصلی برای اختصاص این کتاب به بررسی های کیفی، تحولات شگرفی است که طی سالیان اخیر در علوم اجتماعی و رفتاری صورت گرفته است. تکیه بر جنبه های گوناگون و به گونه کلی پیچیدگی های این علوم، ضرورت استفاده از این روش ها را به گونه جدی مطرح ساخته است. اما واقعیت این است که این روش های نسبتا پیچیده بوده و فراز و نشیبهای فراوانی دارد و کمبود منابع معتبر در این زمینه، همواره مسائل و مشکلاتی را از لحاظ روش شناسی برای علاقه مندان به پژوهش علمی ایجاد کرده است.... نگارنده امیدوار است مطالعه این کتاب بصیرتهای جدیدی در مسائل قدیمی و پاسخهای جدیدی درباره تجربه همه افرادی که در پژوهش شرکت می کنند، کشف و ایجاد کنند...»...
  • معرفی پایگاه های اطلاعاتی
  • جمیله کلانتری خاندانی صفحه 278
    جامعه بین المللی روان شناسی سیاسی یک سازمان بین رشته ای است که معرف کلیه حوزه هایی است که به مطالعه رابطه بین فرایندهای سیاسی و روان شناختی می پردازند. اعضای این جامعه را از یکسو روان شناسان، دانشمندان علوم سیاسی، روان پزشکان، مورخان، جامعه شناسان، اقتصاددانان و انسان شناسان و از سوی دیگر، روزنامه نگاران، دولتمردان و غیره از کلیه مناطق دنیا، آمریکا، اروپا، آسیا، خاورمیانه و آفریقا، تشکیل می دهند...
  • اخبار
|
  • Parirokh Dadsetan , Marzie Hajizadegan, Ahmad Alipour , Ali Asgari Page 189
    this study investigated the validity, reliability and factor structure of Adolescent Coping strategies (Fry- denberg & Lewis, 1993 a) in Iranian adolescents. 799 high school students (365 males, 434 female) was selected through multi-stage sampling method and administered the ACS and Persian version of Defense Mechanism Questionnaire (Andrews, Singh, & Bond, 1993). The re- sults based on item analysis (item-total correlation & difficulty degree) showed 12 items (correlated lowly with the total) constituted a sub-scale (apathetic withdrawal) whit alpha coefficient 0.63. Cronbach's alpha and test-retest coefficient for the scale were 0.88 & 0.71 respe- ctively. The result of principle component analysis (PC) and Promax rotation suggested the structure of the scale in Iranian population (deleting 5 items without the factor loads) contains 9 factors (help seeking, affiliation, worry, try & anticipation, focus of the positive, denial, passive aggression, seek spiritual support, physical recreation). Goodness-of-fit indices of confirmatory factor analysis confirmed the 9 extracted factors. In addition, the results of second-order factor analysis showed the model of two first order factors as adjusted (with 5 factors) and mala- djusted (with 4 factors) strategies fitted more than the one-factor model. The positive correlation coefficients be- tween the factors of ACS and Defense Mechanism Ques- tionnaire confirmed the convergent validity of the scale.
  • Masoud Norouzian, Shademan Shokravi Page 209
    this article presents two mathematical models for studying brain functions in memory reconstruction, forgetfulness, and some types of brain malfunctioning such as Alzheimer disease and Schizophrenia. Based on these models, a mechanism is suggested that can explain dreams. Using these two models, the interaction between emotions and cognition, as suggested by Piaget (1972), as well as, issues like consciousness and unconsciousness are de- scribed.
  • M. Ali Besharat , Behzad Shalchi Page 225
    we examined the relationship between attachment styles (secure, avoidant, and ambivalent) and three strategies of coping with stress (problem-focused, positive emotion-focused, and negative emotion-focused). The Adult Attachment Inventory (Besharat, 2005; Hazan & Shaver, 1987) and the Tehran Coping Styles Scale (Besharat 2005; Carver, Shearer, & Winthrop, 1989) were completed by 120 female and 103 male Iranian students. The results revealed a statistically reliable relationship between attachment styles and coping strategies. Secure attachment style was positively correlated with problem-focused and positive emotion-focused coping styles, and negatively associated with negative emotion-focused co- ping style. Avoidant attachment style was positively cor- related with problem-focused and negative emotion-foc- used coping styles. Ambivalent attachment style was posi- tively correlated with positive emotion-focused coping style. We concluded that coping strategies are influenced by attachment styles.
  • Sa-Eideh Bazzazian, Yadollah Raga-Ei Page 237
    this research examined the relationship between the indicators of socioeconomic status (income, edu- cation, and occupation) and mental and physical health. 150 participants from Zanjan, Iran who worked as uni- versity presidents, professors, teachers, administrators, far- mers and a few other employees were administered the Me- ntal Health Inventory (Veit & Ware, 1983), the Physical Health Checklist (Boardman, 2004), and a demo- graphic information questionnaire. Data were analyzed using multi- variate analyses and chi square tests. Results showed a significant interaction effect of occupation and income on the psychological distress subscale of mental health. The relations between the level of education and two subscales of mental health (psychological well-being and distress) were significant, but between the level of education and physical health was not significant. Women as compared to men, showed lower levels of psycho- logical well-being and higher levels of psychological distress. But no gender differences were found in physical health. By confirming the relationship between mental health and socioeconomic status, the present research can be helpful in devising preventive policies and programs for promoting public health.
  • The Role of Coping Styles in Academic Stress and Academic Achievement
    Omid Shokri, Parvin Kadivar , Zohreh Daneshvarpour Page 249
    In order to study the role of coping styles on aca- demic stress and academic achievement 253 female and 144 male Iranian university students were asked to complete the Student Life Stress Inventory (SLSI; Gad- zella, 1991) and the Coping Inventory for Stressful Situ- ations (CISS, Endler & Parker, 1990). Data showed ne- gative correlations between academic achievement and academic stress, and between emotion-oriented and avo- idant coping styles. The correlation between academic achievement and task-oriented coping style was positive. Academic stress showed a negative relationship with task-oriented coping style and positive relationships with em- otion-oriented and avoidant coping styles. Stepwise re- gression analysis showed that academic stress, task-ori- ented coping style, emotion-oriented coping style, and avoidant coping style respectively accounted for 9%, 3%, 2% and 1% the variance in academic achievement. More precisely, the relationship between academic stress and academic achievement is influenced only by task-oriented and emotion-oriented coping styles. Strategies of pro- moting effective coping styles among university students are discussed.
  • Ali Asghar Bayani , A. Mohammad Koocheky, Hossnieh Goodarzi Page 259
    the reliability and validity of the Satisfaction With Life Scale (SWLS; Diener et al., 1985) was exami- ned in this study. 109 Iranian university students com- pleted the SWLS. The reliability of the SWLS was tested through measuring the Cronbach’s alpha (.83) and ap- plying the method of test-retest (.69). The construct vali- dity of the SWLS was evaluated through convergent vali- dity with the application of both Oxford Happiness Inve- ntory (OHI; Argyle, 2001) and the Beck’s Depression In- ventory (BDI; Beck et al., 1991). SWLS showed a positive correlation with OHI and a negative one with BDI. The research suggest that SWLS is a useful scale in Iranian psychological research.