فهرست مطالب
ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 100 (اردیبهشت 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/02/25
- تعداد عناوین: 15
-
-
صفحه 4وجه بارز وجود انسان اینست که فعالیتهای ارادی را با نمونه گیری، طراحی و ابداع الگوهایی برای حصول اهداف مشخصی انجام میدهد. این اهداف به منظور دستیابی به مطلوبیتهایی است که نیازهای مادی و معنوی او را برآورده میسازد و زندگی بهتر و متعالیتری برای او فراهم میکند. «بهرهوری» هم یک مفهوم است و هم معیار ارزیابی عملکرد نظامها با نسبتی از مطلوبیتهای حاصل یا ستانده ها در برابر آنچه که برای بهدست آوردن آن صرف میشود. این مفهوم در قرن حاضر برای ارزیابی عوامل تولید (کار، سرمایه، مواد و انرژی) در اقتصاد بهکار گرفته شده و در دهه های اخیر در کشورهای مختلف، حرکت برای ارتقاء این مفهوم با جنبش بهرهوری مطرح گردیده و فعالیتهای گستردهای به وسیله سازمان های بهرهوری ملی و منطقهای انجام شده است. بهرهوری یک نگرش، شیوه، منش فکری و دیدگاه است که سعی میکند به طور پیوسته و مستمرآنچه را که بوده و هست بهبود بخشد. متخصصان بر این عقیدهاند که بهره وری پدیدهای چند بعدی بوده و به معنای استفاده موثر و مفید از تمام منابع از جمله نیروی انسانی، سرمایه، مواد مصرفی، انرژی، زمان، اطلاعات و غیره میباشد. ضمن اینکه باید توجه داشت که بهرهوری تنها بر کمیت متمرکز نبوده و مقوله کیفیت را نیز حائز اهمیت میداند. از آنجا که برای ارتقاء کیفیت، باید وجوه اجتماعی، روانی و اقتصادی متعددی مورد توجه قرار گیرد، مسائلی مثل کیفیت محیط کار، رضایت شغلی و غیره نیز در این حیطه مهم تلقی میشوند. امروزه اهمیت و ارزش بهرهوری به حدی است که این مفهوم را بهعنوان یک فرهنگ، با ارزشها و بینشهای خاص خود جلوهگر ساخته است. در حال حاضر بسیاری از کشورها سرمایهگذاری های زیادی جهت بهبود و ارتقاء بهرهوری در سطح ملی، بخشی، منطقهای و حتی واحدهای کوچک انجام داده اند. در اکثر این کشورها، سازمان یا مراکز ملی بهرهوری وجود دارد که مسئولیت تحقیق و توسعه بهره وری، مشاوره و بهطور خلاصه ترویج فرهنگ بهره وری بین تمامی اقشار جامعه را بر عهده دارد. در حال حاضر فعالیتهای سازمانیافته و سیستماتیک برای ارتقاء بهرهوری از طریق استقرار نظام مدیریت بهرهوری آغاز شده است. در واقع مدیریت بهرهوری یک فرآیند مداوم و مستمر است که شامل چهار مرحله اندازهگیری، ارزیابی یا تحلیل، برنامهریزی و بهبود میباشد. در ادبیات بهرهوری، عوامل موثر بر بهرهوری یک سازمان از دیدگاه های مختلف تعریف و دسته بندی شده است. برخی از صاحبنظران با نگاه درونسازمانی و برونسازمانی به تعیین عوامل موثر بر بهرهوری پرداختهاند. عوامل برونسازمانی تحت اختیار افراد و مدیران درون سازمان نیستند ولی عوامل درونی در حیطه اختیارات افراد و مدیران سازمان قرار داشته و با تعمق و مدیریت صحیح میتوانند از بهره وری کافی برخوردار باشند. پایینبودن سطح بهرهوری در بخشهای مختلف یکی از مشکلات مهم پیش روی کشور است. با عنایت به این موضوع، در برنامه های توسعه بر افزایش بهرهوری بهعنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد رشد اقتصادی تاکید گردیده است. بهگونه ای که در برنامه چهارم و پنجم توسعه تاکید شده که یک سوم از رشد اقتصادی مورد نظر این برنامه ها منوط به افزایش بهرهوری است. با توجه به اهمیت بهرهوری و تکلیفی که برنامه چهارم و پنجم توسعه در این زمینه تعیین کرده و با عنایت به اهمیت صنعت نفت ایران در تحقق رشد اقتصادی کشور، لزوم پیادهسازی کامل مدیریت بهرهوری در شرکت نفت از جمله ضرورتهای غیرقابل انکار خواهد بود. در همین راستا در گام نخست، برآورد بهرهوری و تخمین عوامل مختلف موثر بر آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. همچنین اقدامات مهم و قابلتوجهی وجود دارند که با در اولویت قرار دادن آنها میتوان سطح بهرهوری موجود را به میزان قابلتوجهی افزایش داد. برخی از این اقدامات عبارتند از: استفاده و بهکارگیری موثرتر فن آوری اطلاعات، جلوگیری از سوزانده شدن گازهای همراه، بهبود شیوه های مدیریت و روش های انجام کار، تحول در مدیریت منابع انسانی، افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفت و گاز، کاهش انرژی مصرفی واحدهای عملیاتی، کاهش زمان و هزینه انجام پروژه ها، بهبود کیفیت اجرای پروژه ها و... نکته مهم اینکه برای این منظور بسترهای قانونی مناسبی نظیر قانون اصلاح الگوی مصرف، قانون هدفمندی یارانه ها و سیاستهای اجرایی اصل44 قانون اساسی موجود است که در همین خصوص میتوان از توانمندی های بخش خصوصی نیز استفاده مناسبی کرد. در حقیقت بخش خصوصی داخلی در بسیاری از زمینه ها پیشرفت قابلتوجهی داشته که میتوان با هدایت و نظارت صحیح، از توانمندی های این بخش نیز برای ارتقاء بهرهوری در صنعت نفت استفاده کرد. خوشبختانه در راستای افزایش بهرهوری در شرکت ملی نفت ایران اقدامات بسیار مناسبی در حال انجام است. به عنوان نمونه جهت جمعآوری گازهای همراه، تعداد 22 پروژه در مناطق عملیاتی دریا و خشکی تعریف شده که در حال حاضر از پیشرفت مناسبی برخوردار بوده و امید است تا پایان برنامه پنجم توسعه، 90 درصد گازهای همراه نفت در سطح کشور جمعآوری شود. همچنین طرحهای احداث واحدهای گاز و گازمایع (NGL) در دستور کار است که از آن طریق گاز و مایعات همراه نفت در مراحل مختلف از نفتخام جدا شده و گاز سبک جهت تزریق به میادین نفتی و مایعات همراه نیز به عنوان خوارک واحدهای پتروشیمی اختصاص خواهد یافت. سردبیر
-
صفحه 5مقدمه از جمله چالش های مهم صنعت نفت میتوان به کمبود راهبردها، استراتژی ها و سازوکارهای مناسب و مورد نیاز در عرصه های مختلف اطلاعرسانی و آگاهیبخشی بهویژه در بخش بالادستی این صنعت اشاره کرد. شناخت فرآیندها و بهرهگیری از قابلیتها و پتانسیلهای علمی و اجرایی تنها در قالب نظامی سیستماتیک و متکی به مدیریت اطلاعات، تعاملات فنی و تخصصی، گردش دانش و تسهیم تجربیات و ایجاد فرهنگ خلاقیت و نوآوری محقق میگردد. در همین راستا روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران با هدف برقراری ارتباط بهینه و موثر بین بخشهای مختلف این ساختار عظیم باید تلاش کند تا زمینه تعامل مناسب نیروی انسانی در رده های مدیریتی و کارشناسی را جهت ارتقاء سطح دانش، خلق فنآوری، خلاقیت و نوآوری و نیز صدور خدمات و انگیزهبخشی به صاحبنظران عرصه های فنی و تخصصی در زنجیره امور بالادستی صنعت نفت فراهم آورد. ماهنامه فنی-تخصصی اکتشاف و تولید از جمله این ساز و کارهاست که در جهت تحقق سیاست های اطلاعرسانی و آگاهیبخشی شرکت ملی نفت با اهداف زیر منتشر می شود: شفافسازی، تحلیل و تبیین علمی و تخصصی خطوط مدیریت استراتژیک در شرکت ملی نفت ایران درج و نشر یافته ها و دستاوردهای علمی و کاربردی متناسب با نیازهای حوزه بالادستی صنعت نفت (علوم زمین، مهندسی مخزن، مهندسی حفاری و مهندسی بهرهبرداری) ایجاد انگیزه و زمینه پژوهش و ایجاد تعامل علمی و عملی متخصصین صنعت و دانشگاه اطلاعرسانی در خصوص آخرین یافته ها و رویدادها متناسب با فعالیتهای حوزه بالادستی صنعت نفت ایجاد فرهنگ عمیق و اصولی در نشر و توزیع دانسته ها و تسهیم دانش در عرصه داخلی و بین المللی صنعت نفت و معرفی توان فنی و راهبردی نیروی انسانی در این صنعت نقد و تحلیل تخصصی نقاط ضعف و قوت صنعت و نیز چالشها و فرصتهای بین المللی صنعت نفت به طور دقیق و واقعبینانه در قالب مقالات معتبر و ارزنده کارشناسی در همین راستا به مناسبت انتشار یکصدمین شماره از ماهنامه فنی- تخصصی اکتشاف و تولید بر آن شدیم طی گفتاری کوتاه به معرفی این ماهنامه و تاریخچه آن بپردازیم. تاریخچه شکلگیری ماهنامه اکتشاف و تولید به همت روابط عمومی شرکت ملی نفت و بهمنظور اطلاعرسانی در خصوص آخرین اخبار، فنآوری ها و تحقیقات علمی در زمینه علوم مربوط به حوزه بالادستی صنعت نفت شامل فعالیتهای اکتشاف، حفاری، تولید، پژوهش و توسعه، ایمنی، بهداشت و محیطزیست و سایر زمینه های مرتبط ابتدا به صورت خبرنامهای تخصصی با مضامین فوق منتشر گردید و پس از انتشار چند پیششماره در سطح محدود مورد استقبال قرار گرفت. پس از آن به پیشنهاد مدیر عامل وقت شرکت ملی نفت و موافقت وزیر محترم وقت، اولین شماره ماهنامه اکتشاف و تولید در اسفند ماه سال 1381 با شمارگان 50 نسخه و در 15 صفحه انتشار یافت. انتشار این ماهنامه در حالی آغاز شد که تا قبل از آن، شرکت ملی نفت نشری های تخصصی نداشت. در همان سالهای نخست با همت و تلاش مدیر مسئول، سردبیر و اعضای هیات تحریریه وقت و با بهرهگیری از تجربیات صاحبنظران، ماهنامه رشد کمی و کیفی قابلتوجهی پیدا کرده و با افزایش تعداد مقالات و مطالب ارسالی به دبیرخانه نشریه، استفاده بیشتر از مطالب تالیفی و تحقیقی، برگزاری میزگردهای تخصصی، بهبود کیفیت داوری مقالات و لحاظ نمودن جنبه های نوآوری توانست علاقه مندان بیشتری را از مراکز مختلف علمی، دانشگاهی و تحقیقاتی جذب کرده و جایگاه مناسبی در کتابخانه های این مراکز به دست آورد. دوره جدید فعالیت و انتشار از سال 86 13 و پس از انتشار 48 شماره از اکتشاف و تولید، لزوم اصلاح و تحول در ساختار کمی و کیفی آن، گردانندگان ماهنامه را بر آن داشت که به بازنگری کلی در شکل و محتوای آن بپردازند. بر همین اساس بخشی با عنوان سرفصلهای ویژه که مخاطب آن بیشتر مدیران، سرپرستان و کارشناسان ارشد هستند با هدف بررسی چالش های حوزه بالادستی صنعت نفت و آسیبشناسی وضع موجود به ماهنامه اضافه گردید. همچنین برگزاری سمینارها و نشستهای تخصصی با حضور مدیران و کارشناسان، مصاحبه با مدیران شرکتها پیرامون برنامه های در دستاقدام و چالش های فرارو، استفاده بیشتر از مقالات کاربردی و مطالعات موردی در مقایسه با مقالات ترجمهای، معرفی فنآوری های جدید، انتشار اخبار در بخش جداگانه و اضافه کردن اخبار فنآوری های نوین و خبرهای تحلیلی به بخش اخبار، تغییر در طراحی جلد و صفحات داخلی، توزیع نشریه در سطحی وسیعتر از شرکتها و مدیریتهای تابعه شرکت ملی نفت از جمله مراکز علمی کشور و سازمان های مرتبط و در یک کلام تنوعبخشی در دستور کار ماهنامه قرار گرفت. با انجام اقدامات ذکر شده، در سال 1388 ماهنامه موفق شد رتبه اول انتشارات در سطح صنعت نفت و رتبه اول سرفصلهای ویژه در سطح روابط عمومی های سراسر کشور را از آن خود کند. موضوعیکردن مطالب اکتشاف و تولید از سال 1389 با محور قراردادن موضوعی خاص برای مطالب هر شماره، تا کنون به مواردی مثل نقش تاثیرگذار حفاری در پیشبرد اهداف صنعت نفت، رشد بهرهوری در صنعت نفت، امنیت انرژی، مدیریت منابع انسانی، تولید صیانتی نفت و گاز، پژوهش و فنآوری، ساخت داخل و خوداتکایی صنعت نفت، مدیریت میادین مشترک، ازدیاد برداشت، اکتشاف در سایه دانش فنی و فنآوری، توسعه شبیهسازهای داخلی و تجاریسازی فنآوری در صنعت نفت، فوران چاه های نفت و گاز از پیشگیری تا مهار و... پرداخته است. انتشار ویژهنامه در سال 1390 ماهنامه اقدام به انتشار مقالات برگزیده از ابتدای انتشار آن تا پایان سال 1389 در مجموعه ای با عنوان “ویژهنامه اکتشاف و تولید” نمود. هدف اصلی در تهیه این ویژهنامه اطلاع رسانی تخصصی به کارشناسان صنعت نفت هم چنین بررسی پتانسیل مقالات علمی منتشر شده برای ارتقاء جایگاه ماهنامه در محافل و مجامع داخل و خارج از کشور بود. در انتشار این مجموعه با بررسی دقیق جنبه های فنی و ساختاری مربوط به 478 مقاله تخصصی منتشر شده تا پایان سال 1389 در حوزه زمین شناسی و اکتشاف، مهندسی مخازن، مهندسی حفاری، مهندسی بهره برداری، ایمنی، بهداشت و محیط زیست و سایر موضوعات بالادستی، با لحاظ نمودن معیارهایی هم چون تالیفی بودن مقالات، نو بودن و کاربردی بودن در صنعت بالادستی نفت و گاز کشور، 173 مقاله در زمینه های مختلف بالادستی برگزیده و پس از داوری و بازبینی مجدد، نهایتا 42 مقاله در قالب ویژهنامه اکتشاف و تولید منتشر گردید. نشستها و سمینارهای تخصصی طی سالهای اخیر ماهنامه اکتشاف و تولید با برگزاری نشستها و میزگردهای تخصصی و ایجاد مشارکت فرابخشی برای بهرهگیری از همه افکار و نظرها تلاش کرده درک واقعبینانهای از وضعیت بالادستی کشور فراهم آورده و در معرض نگاه جامعه علمی حوزه بالادستی صنعت نفت قرار دهد و امیدوار است نشستهایی از این دست با حمایت مدیران ارشد وزارت نفت بتواند پل ارتباطی بین مدیران تصمیمگیر و متخصصان فعال در حوزه های مختلف بالادستی تشکیل دهد. از جمله این نشستها و سمینارها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: نشست تخصصی ارتباط صنعت نفت با دانشگاه: در سال 1389 با حضور جمعی از اعضای هیات علمی دانشگاه های صنعت نفت، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر و متخصصان صنعت نفت نشستی با هدف بررسی مشکلات و چالش های ارتباط صنعت نفت و دانشگاه و برقراری تعامل سازنده با دانشگاه های فعال در حوزه بالادستی صنعت نفت برگزار گردید. سمینار تخصصی زمان های انتظار دکلهای حفاری: در سال 1389 با دعوت از مدیران، کارشناسان و علاقه مندان صنعت حفاری و با حضور نمایندگان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، شرکت نفت فلات قاره، شرکت نفت مناطق مرکزی، شرکت ملی حفاری و شرکت حفاری شمال بهعنوان اعضای پنل تخصصی نشستی به منظور بررسی عوامل تاثیرگذار در زمانهای انتظار دکلهای حفاری و سهم هر یک از این عوامل برگزار شد. نشست مشترک با نشریات صنعت نفت: در سال 1390 با حضور مدیران مسئول، سردبیران و نمایندگان بیش از 20 نشریه فعال در بخش انرژی نشستی با هدف تعامل با نشریات همسو و دریافت نظرات سازنده در زمینه رویکردهای علمی و فنی و جنبه های مربوط به شکل و ساختار نشریه برگزار گردید. سمینار ازدیاد برداشت: در سال 1391 با دعوت از مدیران، صاحبنظران و کارشناسان صنعت نفت نشستی به منظور ارزیابی اقداماتی که تاکنون در زمینه ازدیاد برداشت و افزایش ضریب بازیافت مخازن هیدروکربوری کشور و ارائه راهکارهای دستیابی به اهداف تعیین شده در زمینه ازدیاد برداشت از جمله تعهد به افزایش یک درصدی ضریب بازیافت در برنامه پنجم توسعه، در تهران برگزار شد. همچنین از سال گذشته و در راستای بسترسازی برای جذب مخاطب بیشتر، اعمال تغییرات محتوایی و تغییرات گرافیکی نیز در دستور کار ماهنامه قرار گرفت که به این منظور برگزاری نشستهای تخصصی، فراخوان ارسال مقالات تخصصی و سفارش موضوع، ارائه مطالب تخصصی با زبانی سادهتر، شکل صفحهبندی مطالب، طراحی جلد و... مورد توجه و بازنگری قرار گرفته است. در سال 1391 ماهنامه موفق شد به لیست ژورنالهای زیرمجموعه بپیوندد.در سال 1392 با تلاش دست اندرکاران، اکتشاف و تولید از وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری رتبه علمی- ترویجی دریافت کرد که این امر موید سطح کیفی مطلوب نشریه است. بدون شک انتشار و تداوم نشری های با محتوای مقالات فنی-تخصصی و لزوم جلبنظر مخاطبان خاص و علاقه مند به موضوعات فنی و تخصصی کار سادهای نیست که خوشبختانه ماهنامه اکتشاف و تولید تا امروز با همت و تلاش و بهرهگیری از تجارب همکاران بدون هیچگونه وقفهای به راه خود ادامه داده است. امید است این ماهنامه با پشتوانه تجربه 10 ساله خود، با محور قرار دادن مسائل روز بهویژه در عصر تحریمها و تهدیدها و با جدیت بیش از پیش به نشری های اثربخش و تاثیرگذار در صنعت نفت کشور تبدیل گردد. لازم است از کلیه پژوهشگران، نویسندگان و همکارانی که در طول فعالیت ماهنامه با آن همکاری داشته و در ارتقاء سطح علمی آن نقش داشته اند بهویژه مدیران مسئول پیشین آقایان آقاجانی و رویور و سردبیران پیشین آقایان گلشیرازی و مستقل و اعضای هیات تحریریه قبلی تشکر و قدردانی گردد. در پایان جهت آشنایی بیشتر خوانندگان با اعضای فعلی هیات تحریریه و کادر اجرایی ماهنامه اکتشاف و تولید به معرفی مختصر این عزیزان که همگی از کارشناسان و نخبگان شاغل در بخشهای مختلف شرکت ملی نفت ایران هستند میپردازیم:
-
صفحه 9جنابعالی بهواسطه تخصص خود از گذشته نیز با اکتشاف و فعالیتهای مربوط به آن آشنا بودید. اکنون که مسئولیت مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران را پذیرفتهاید آنرا چگونه ارزیابی میکنید و نقاط قوت و ضعف اکتشاف را در چه زمینه هایی میدانید و چه برنامهای برای پیشبرد اهداف اکتشافی دارید؟ از جمله نقاط قوت مدیریت اکتشاف می توان به موارد زیر اشاره کرد: نیروی انسانی متخصص نظاممندی و رعایت سلسله مراتب اداری عادت به هماندیشی و کار تیمی ارتباط سازنده با محافل علمی جهانی و بهروز بودن در زمینه های اکتشافی روز جهان و اما نقاط ضعف زیاد محسوس نیست؛ شاید بتوان اذعان کرد که زودتر از این باید جهت شناسائی انواع تله های هیدروکربوری اقدام کنیم. درزمینه اکتشاف منابع هیدروکربوری متعارف و تله های معمول تاقدیسی، هم دانش فنی لازم در مدیریت اکتشاف وجود دارد و هم به خوبی به این دانش عمل شده است. نشانه های این امر در اکتشافات موفق سالهای اخیر مشخص است. در زمینه اکتشاف سایر انواع تله های هیدروکربوری نظیر تله های مرکب و چینهای فعالیتهای خوبی صورتگرفته و حتی حفاری هایی نیز انجام شده است؛ اما به جهت پیچیدگی شناسایی این گونه تله ها و شناسایی کم آنها، این مطلب حتی در سطح جهانی هنوز نیاز به کار بیشتری دارد که از جمله نکات مورد توجه مدیریت اکتشاف در آینده خواهد بود. اکتشاف میدان سپهر شروع خوبی برای شناخت اینگونه منابع بود. امید است بتوانیم با تولید دانش مربوط به اکتشاف تله های مرکب در سنگهای کربناته، قدمی در راستای ارتقاء دانش فنی کشورمان و حتی جهان برداشته و مرزهای دانش را در این حوزه گسترش دهیم. از جمله نکات حائز اهمیت دیگر میتوان به اکتشاف منابع غیرمتعارف اشاره کرد که با کمی تاخیر اما با همت مدیران پیشین در مدیریت اکتشاف آغاز شده و امید است با سرعت بخشیدن به روند مطالعات بتوانیم در این زمینه به سطح قابلقبولی برسیم.: مدیریت اکتشاف در سالهای اخیر همواره فراتر از برنامه پیشبینی شده عمل کرده؛ جنابعالی دلیل این امر را ضعف در پیش بینی هایی میدانید که نیاز به اصلاح دارند یا اعتقاد دارید اصولا ماهیت کار اکتشافی قابل پیشبینی دقیق نیست؟ بنده معتقدم ماهیت کار اکتشافی اینگونه است. در عین حال پیشنهاد میکنم همواره تعهدات ایجاد شده برای مدیریت اکتشاف را باید دستپائین گرفت. زیرا دستبالا بودن تعهدات قدرت ریسک را از این مدیریت میگیرد که این امر موجب می شود کلیه اولویتهای با ریسککم در صف نخست قرار گیرند و موارد پرریسکتر برای آیندگان باقی بماند. در عین حال اکتشاف یک فرآیند زمانبر است. مشغول کردن مدیریت اکتشاف به انجام تعهدات سنگین مانع از ایجاد فرصت لازم جهت توجه به تولید دانش فنی مورد نیاز جهت انجام اکتشافات پیچیدهتر پیشرو و آزمایش ایده های نوآورانه میشود. شاید بتوان اینگونه تفسیر کرد که در سالهای گذشته پیشبینی و تعهدات کم اکتشافی این اجازه را به مدیریت اکتشاف داد که با آسودگی بیشتر، ضمن تولید دانش فنی مورد نیاز، ریسکپذیری بیشتری داشته باشد که برکات این امر به صورت اکتشافات فراتر از برنامه متجلی شد.: پیشیگرفتن اکتشاف از برنامه و تولیدی نشدن میادین کشف شده زمزمه هایی را بهگوش رسانده مبنی بر اینکه شاید بهتر باشد سرعت رشد اکتشاف را کاهش داد و بیشتر روی توسعه میادین کشف شده متمرکز شد. نظر شما در این زمینه چیست؟ اینجانب بهشدت با این نظر مخالفم و معتقدم این تفکر ناشی از شناخت ناصحیح ماهیت فعالیتهای اکتشافی است. همانگونه که ذکر شد اکتشاف فرآیندی زمانبر است. کاهش فعالیتهای امروز تبعات خود را در سالهای آتی (4 تا 5 سال دیگر) نشان میدهد. بنده نه تنها به حفظ سرمایهگذاری کشور برای اکتشاف معتقدم، بلکه پیشنهاد میکنم افزایش سرمایهگذاری اکتشافی در وهله نخست به تثبیت جایگاه ایران در بازار انرژی کمک خواهد کرد و از دیدگاه دیگر شناسائی پتانسیلهای هیدروکربوری متعارف (و در آینده نزدیک غیرمتعارف) زمینهساز جذب سرمایهگذاری های بخش خصوصی و شرکتهای نفتی بین المللی در کشور خواهد بود. ضمن اینکه با افزایش اکتشافات نفت و گاز، تعداد میادین بیشتر و متنوعتری را میتوانیم برای سرمایهگذاری در آینده در دست داشته باشیم. اکنون که در کشور عراق رقابت شدیدی در اکتشاف و تولید آغاز شده، اکتشاف منابع غیرمتعارف در کشورهای منطقه و جهان مورد توجه قرار گرفته و به نظر من ایران نباید بهواسطه فشارهای موجود از تحرک اکتشاف بکاهد. زیرا شناخت منابع، قدرت چانهزنی را در عقد قراردادها بیشتر کرده و جذابیت سرمایهگذاری را افزایش میدهد. پر واضح است که عدمشناسایی و واگذاری بدون شناخت به جهت ریسکزیاد حافظ منافع کشور نیست.: اخیرا شرکتهای تولیدی نیز به نوعی در تلاش برای انجام فعالیتهای اکتشافی هستند. اصولا جنابعالی با تمرکز فعالیتهای اکتشافی در مدیریت اکتشاف موافق هستید یا تقسیم آن در شرکتهای تولیدی را به صلاح کشور می دانید؟ بنده به دلایل زیر به شدت با تقسیم اکتشاف مخالف هستم و متمرکز بودن عملیات اکتشاف در یک مدیریت را به صلاح کشور میدانم: نداشتن سازمان مناسب و نیروی انسانی با تخصص اکتشافی در داخل و حتی خارج از شرکت ملی نفت (غیر از مدیریت اکتشاف) شرکتهای تولیدی به جهت محدودیت نواحی عملیاتی ملزم به بخشینگری در مطالعات ناحی های هستند. اولویتبندی شرکتهای تولیدی در سطح محدوده عملیاتی خود میباشد نه در سطح کشور. لذا شرکتها مجبور به انجام لرزهنگاری و حفاری با ریسکهای زیاد اکتشافی هستند. عدم وجود سازمانی چابک در شرکتهای تولیدی عدم وجود نیروهای اکتشافی راهبر در شرکتهای تولیدی عدم استقلال اکتشاف وابسته به شرکتهای تولیدی در بخش پشتیبانی استفاده از نیروهای تولیدی در بخش اکتشاف: جنابعالی با جذب سرمایهگذاری خارجی در اکتشاف موافقید؟ و اصولا در این زمینه برنامه ای دارید؟ بنده به شرط حفظ منافع کشور با جذب سرمایهگذاری خارجی در اکتشاف و تولید نفت موافقم. یعنی دانش و فنآوری در اختیار کارشناسان ایرانی قرار گیرد و به منافع کشور آسیب نرساند که این امر موجب تسریع رشد کشور خواهد شد. در عین حال به منظور مذاکره و جذب سرمایهگذاری خارجی یا بخش خصوصی داخلی، شناخت دقیق و صحیح پتانسیلهای اکتشافی کشور قدم نخست خواهد بود.: آیا با گذشت بیش از یکصد سال از آغاز اکتشاف نفت در ایران آیا توان رقابت با رقبای خارجی و شرکت در مناقصات بین المللی جهت اکتشاف نفت و گاز در مدیریت اکتشاف وجود دارد و آیا تاکنون فعالیتی در این زمینه صورت گرفته است؟ اینجانب به جرات اعلام میکنم که توانایی صدور خدمات و دانش فنی به منظور ورود به حوزه فعالیتهای اکتشافی برون مرزی کاملا در کشور وجود دارد. در زمینه امکان ورود به مناقصات بین المللی و سرمایهگذاری به منظور اکتشاف و تولید در خارج از کشور نیز میتوان گفت توان فنی موجود است. موضوعی که نیاز به کار دارد مباحث حقوقی ورود واحدهای تابعه شرکت ملی نفت به این مناقصات و مبحث سرمایهگذاری است. به عنوان مثال در این زمینه به صورت محدود در حال ارزیابی فنی بلوکهای اکتشافی کشور بولیوی هستیم.: آیا برآوردی از میزان نفت باقیمانده برای اکتشاف در حوضه های رسوبی ایران دارید؟ در این زمینه نمیتوان آمار دقیقی ارائه داد اما بر پایه آمار منتشر شده بین المللی و بررسی های صورت گرفته در مدیریت اکتشاف، زاگرس در قرن 21 نیز به واسطه پتانسیل بالای خود کانون توجه فعالیتهای اکتشافی و تولیدی خواهد بود.: همانطور که جنابعالی واقفید نیروی انسانی کارآمد از جمله مهمترین منابع هر سازمان موفقی است. چه برنامه هایی برای حفظ نیروهای فعلی با شرایط موجود (عدم تساوی پرداختها با پرداختهای کشورهای همسایه) دارید؟ بررسی های صورت گرفته حاکی از اینست که برای ترککنندگان خدمت، عدم رضایت شغلی در رتبه نخست قرار دارد که این امر موجب بروز پدیده فرار مغزها و کارشناسان آموزش دیده و مجرب خواهد شد. همچنین کافی نبودن دستمزدها نیز دومین دلیل افراد برای خروج از مدیریت است. لذا توجه به شایستهسالاری و گماردن افراد در مشاغل مرتبط با تخصص و شان آنان، نقش مهمی در حفظ نیروی انسانی دارد. بنده به این اصل معتقدم که حس خدمت به کشور و تحمل سختی ها و مشاهده رشد و شکوفایی کشور به واسطه تفکر و تلاش جمعی بسیار لذتبخش است. این احساس که هر نفر سهم کوچکی از این توفیق دارد با تحمل زندگی در قربت و دور بودن از اصل و ریشه انسان قابلمقایسه نیست. در عین حال در تلاش برای کسب حقوق و مزایای مناسب شان پرسنل اکتشاف نیز هستیم و ضروری است این معضل در سطح شرکت ملی نفت ایران با شناسایی نقاط ضعف و قوت، آسیبشناسی شود.: میزان وابستگی فعالیتهای اکتشاف به فنآوری های خارجی را چگونه ارزیابی میکنید و نظر شما در خصوص برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی داخلی به منظور کاهش وابستگی و حتی در صورت امکان صدور دانش فنی چیست؟ قطعا در مدیریت اکتشاف که مدیریتی دانش محور است همواره نیاز به تحقیق و ارتباط با مراکز تحقیقاتی وجود دارد. اما به نظر میرسد ارتباط صنعت کشور با دانشگاه ها نیاز به کار بیشتری دارد. دانشگاه های کشور بیشتر آموزش محور هستند و به اندازه کافی با مشکلات صنعت آشنایی ندارند. البته از 10 سال قبل وضعیت بهتر شده ولی کماکان در این حوزه نیازمند کار بیشتری هستیم. باید پژوهشمحوری در دانشگاه ها تقویت شود و تلاش کنیم با تعامل بیشتر و ایجاد بستر مناسب، صنعت از توانایی های دانشگاه مطلع و منتفع شده و دانشگاه نیز ضمن آشنایی با مشکلات صنعت به شکل هدفمند برای پاسخگویی به این نیازها گام بردارد. به نظر میرسد دو طرز فکر در سیستم تربیت نیروی متخصص کشور وجود دارد. تربیت نیروی کیفی و تربیت نیروی کمی. در تربیت نیروی کمی هدف اینست که در کشور همواره نیروهای متخصص در حد متوسط وجود داشته باشند که با خروج نیروها از سیستم، کار متوقف نشود. اما بنده فکر میکنم در صورتی که بخواهیم ارتباط صنعت و دانشگاه شکل بهتری گیرد باید نیروی کیفی تربیت کنیم. این کار به دانشگاه ها فرصت میدهد که با آسودگی خاطر بیشتری پا به عرصه پژوهش گذارده و در رفع معضلات صنعت نقش اثربخشی ایفا کنند.: به عنوان آخرین سوال نظر جنابعالی در زمینه برونسپاری فعالیتهای اکتشافی چیست و چه بخشی از این فعالیتها را حاکمیتی و غیرقابلواگذاری دانسته و کدام بخشها را قابل برونسپاری میدانید؟ برون سپاری امور غیرحاکمیتی در چارچوب هدف کلی کوچکسازی بدنه دولت بوده ولازم الاجراست. این امر قطعا مزایایی دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: تسریع در انجام امور و در صف نماندن پروژه ها به دلیل کمبود نیروی انسانی دولتی ایجاد بازار کار ایجاد رقابت و کمک به بهبود کیفیت و کاهش قیمت امکان شکلگیری و تقویت شرکتهایی که توان رقابت در سطح بین المللی را داشته و برای کشور ارزآور هستند. افزایش زمان تفکر پرسنل و تقویت خلاقیت و نوآوری اما ذکر این نکته نیز ضروری است که برونسپاری نکته ظریفی دارد؛ به این معنی که برونسپاری تضعیف بخش دولتی نیست بلکه نیروهای شاغل در ادارات دولتی باید در بالاترین سطح علمی و فنی قرار داشته باشند تا ضمن نظارت صحیح و دریافت نتیجه مناسب، موجبات ارتقاء بخش خصوصی را نیز فراهم آورند. به نظر بنده در زمینه تفکیک امور حاکمیتی و تصدیگری باید که امور مربوط به نواحی مرزی (بهویژه میادین مشترک)جهت حفظ امنیت اطلاعات در زمره امور حاکمیتی قرار گیرند.
-
صفحه 12با وجود تلاش بسیار برای ایجاد تنوع در سبد انرژی کشورها در سطح جهان، نفت همچنان در بین سایر حاملهای انرژی، سهم قابلتوجهی را به خود اختصاص داده و از اصلیترین گرداننده های اقتصاد جهان است. در ایران با توجه به وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای حاصل از صادرات نفت، بررسی و برآورد میزان تغییرات در نرخ تولید نفتخام با درنظر داشتن عوامل فنی، اقتصادی و سیاست بین الملل و... از اهمیت بهسزایی برخوردار است. در همین راستا، این مقاله به بررسی پویایی های عواملی پرداخته که در وقوع سقف تولید نفتخام کشور موثرند. این مقاله با استفاده از رویکردی سیستمی، ابتدا به شناسایی متغیرهای فنی، اقتصادی، زمینشناختی و سیاسی تاثیرگذار پرداخته و سپس روابط علت و معلولی بین آنها را مورد بررسی قرار داده است. در نهایت یک مدل مفهومی که بخشهای اکتشاف، تولید و عرضه، فنآوری، تقاضا و قیمت، و درآمد و سرمایهگذاری را درنظر گرفته توسعه داده شده است. این مدل میتواند درکی سیستمی، جامع و مناسب را از تعاملات و روابط کلانی که منجر به وقوع سقف تولید نفتخام میشوند ایجاد کرده و از این دیدگاه میتواند برای فعالان حوزه نفت کشور به ویژه مدیران و سیاستگذاران مفید واقع گرددکلیدواژگان: سقف تولید نفتخام، رویکرد سیستمی، اکتشاف و تولید، کاهش منابع، حلقه های علت و معلولی
-
صفحه 19با ورود یا نزدیک شدن تعدادی از میادین نفتی مناطق نفت خیز جنوب به دوره کاهش تولید، در سالهای اخیر توجه بیشتری به استفاده از روش های نوین حفظ و نگه داشت تولید از جمله روش های فرازآوری مصنوعی معطوف شده است. به طوریکه پس از انجام چند پروژه آزمایشی، در حال حاضر استفاده از روش های فرازآوری مصنوعی به ویژه انواع پمپ های درون چاهی (پمپ الکتریکی شناور، پمپ میل های مکشی و پمپ خلاء پیشرو) در برنامه های آتی توسعه میادین نفتی بهطور جدیتری مورد توجه قرار گرفته است. در بین انواع پمپهای درون چاهی نصب شده در چاه های مناطق نفت خیز جنوب، پمپ های الکتریکی شناور نسبت به پمپ های میل های مکشی عملکرد ضعیفتری از خود نشان داده و در اغلب موارد، طول عمر این پمپها (متوسط زمان کارکرد پمپ پیش از خراب شدن) کمتر از آمار متوسط جهانی و طول عمر پیشبینی شده توسط شرکت نصب کننده بوده است. در این مقاله پس از معرفی اجزاء اصلی پمپ الکتریکی شناور و شایعترین عوامل موثر در کاهش طول عمر کارکرد این پمپها، طول عمر متوسط پمپ های نصب شده در میادین مناطق نفت خیز جنوب و علل شایع خرابی آنها مورد بررسی و مقایسه با آمار جهانی قرار گرفته و راهکارهایی برای افزایش طول عمر آنها پیشنهاد شده است.
کلیدواژگان: طول عمر پمپ های الکتریکی شناور، علل شایع خرابی پمپ، افزایش طول عمر پمپ، سامانه پایش مداوم عملکرد پمپ ها -
صفحه 31از مهمترین ملزومات پایداری طرحها و برنامه های توسعهای کلان هر کشور، رعایت اصول امنیتی است. یکی از راه های برقراری امنیت زیرساختهای حیاتی و حساس هر کشور جهت توسعه پایدار، پدافند غیرعامل است. پدافند غیرعامل تنها محدود به امنیت اطلاعات و حفظ سامانه های ارتباطی نشده و شامل زیرساختهای حیاتی و صنعتی که پشتوانه اقتصاد کشور است نیز می باشد. با توجه به اینکه در حال حاضر حوزه صنعت نفت و گاز یکی از ارکان اصلی اقتصادی و در برگیرنده عمدهترین مراکز صنعتی و تامین کننده عمده انرژی کشور است از مهمترین حوزه های پدافند غیرعامل به شمار میآید. همجواری برخی از شهرها، مراکز صنعتی و مناطق سوقالجیشی با میادین نفت و گاز به دلیل توسعه شهرنشینی و ازدیاد جمعیت، حفاری در جزایر با وسعت کم و در خطوط ساحلی2 و همچنین اولویت توسعه میادین مشترک مرزی ایجاب میکند تا با اتخاذ راهکاری مناسب در قالب تدوین سند راهبردی پدافند غیرعامل همراه با راهکار استقرار نظام جامع مدیریت بحران، اقدامات پیشگیرانه جهت به حداقل رساندن آسیبها و خسارات احتمالی با انجام برخی اقدامات صورت گیرد. از جمله این اقدامات می توان به احداث چاه های خوشهای با حوضچه عمیق3، تامین دستگاه های حفاری با قابلیت حفر چاه های خوشهای4، استفاده از فنآوری حفاری دستیابی به اهداف از راه دور (ERD)5 با سیستم دورانی هدایت شونده (RSS)6 برای حفر چاه های جدید جهت توسعه میادین در فواصلی مناسب از مناطق مسکونی شهری و مرزی و مناطق مشخصی از جزایر و خطوط ساحلی اشاره کرد. با به کارگیری این اقدامات می توان از یک سو احتمال وقوع خطرات و از سوی دیگر هزینه های تمام شده توسعه میادین را به شدت کاهش داد. رعایت اصول پدافند غیرعامل (احداث چاه های خوشهای با حوضچه عمیق) در این مناطق و استفاده همزمان از دستگاه های حفاری با قابلیت حفر چاه های خوشهای و بهکارگیری فنآوری حفاری به روش ERD از طریق سیستم RSS باعث ایمنسازی چاه ها در مناطق شهری، مرزی، جزایر کوچک و خطوط ساحلی می شود. ضمن اینکه این اقدام باعث کاهش چشمگیر مشکلات زیستمحیطی و هم چنین کاهش هزینه های سیالات حفاری، کاهش هزینه های توسعه میادین، کاهش هزینه های ساخت حوضچه چاه، کاهش زمان و هزینه جابجایی، کاهش آسیب دیدگی دستگاه های حفاری حین جابجایی و به ویژه ورود فنآوری نو به کشور خواهد شد.
کلیدواژگان: پدافند غیرعامل، چاه های خوشهای با حوضچه عمیق، فنآوری حفاری دست یابی به اهداف از راه دور(ERD)، سیستم دورانی هدایت شونده(RSS) -
صفحه 46مواد رادیواکتیو طبیعی مانند اورانیوم و توریوم در غلظت های مختلفی در پوسته زمین وجود دارند که با فعالیتهای استخراج نفت و گاز این مواد به سطح راه مییابند و با گسترش فعالیتها، پراکندگی آنها در سطح زمین افزایش می یابد. این مواد در رسوبات صنعتی، لایه های چسبیده به سطوح، گل حفاری و... وجود دارند. راهنما و استاندارد مشخصی برای مواد رادیواکتیو طبیعی در صنایع نفت و گاز موجود نیست و به همین دلیل نیاز است تحقیقات در این زمینه گسترش یافته و استانداردهای لازم تهیه شوند. این مقاله ضمن معرفی مواد رادیو اکتیو طبیعی در صنایع نفت و گاز تلاش دارد چارچوبی جهت مدیریت این مواد در صنایع نفت و گاز ارائه دهدکلیدواژگان: مواد رادیواکتیو طبیعی، رسوبات، لایه های چسبیده به سطوح، اشعه آلفا، اشعه بتا، اشعه گاما، ژ
-
صفحه 54با توجه به اهمیت دقت در اندازه گیری محصولات هیدروکربنی به دلیل ارزش فراوان اقتصادی آنها، وجود تنوع در فنآوری سیستم های اندازهگیری جریان و تفاوت بسیار زیاد دقت و قیمت آنها به ویژه در شرایط کنونی صنعت نفت، استفاده از سیستمهایی که قابلیت ساخت و توسعه در کشور دارند از اهمیت ویژهای برخوردارست. در این مقاله به یکی از ارزانترین و قدیمی ترین روش های اندازه گیری سیالات که در عین سادگی میتواند دقت بالایی داشته باشد، پرداخته شده و با مقایسه نقاط قوت و ضعف آن، امکان استفاده از این روش در صنعت عظیم نفت که نیازمند داشتن انطباق کامل با استانداردهای بین المللی روز دنیاست، بررسی شده استکلیدواژگان: اندازهگیری جریان، اختلاف فشار، دقت، خطا، اریفیس، ونچوری، شیپوره
-
صفحه 62از جمله مسائل مربوط به مخازن گاز- میعانی معضل تشکیل میعانات در مخزن است که منجر به کاهش ضریب بازیافت میعانات می شود. جهت پیشگیری از این مشکل باید به شیوهای فشار مخزن را بالا نگه داشت. در این نوشتار تزریق آب به عنوان یک روش حفظ فشار مخزن توسط شبیه ساز سهبعدی مورد بررسی قرار گرفته است. در این روش پس از گذشت یک سال از تولید، آب در مرز مخزن و آبدهی که نسبتا ضعیف است تزریق می شود. تزریق آب تا زمانی که بر نرخ جریان تولید میعانات تاثیر گذار باشد ادامه می یابد و پس از آن تزریق متوقف شده و مخزن تا زمان ترک به تولید طبیعی2 خود ادامه می دهد. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان می دهد فرآیند تزریق آب منجر به کاهش افت فشار مخزن شده و این امر موجب می گردد تا تشکیل میعانات در مخزن مدت زمان قابلملاحظه ای به تعویق بیافتد. همچنین در این حالت میزان اشباع میعانات تشکیل شده در مخزن نیز کمتر از حالت تولید طبیعی است که این امر سبب می شود ضریب بازیافت میعانات گازی در سطح به میزان 1/4 درصد افزایش یابد. لذا این نکته مهم که مخازن گاز- میعانی دارای آبده، به دلیل حفظ فشار ناشی از آبده نسبت به مخازن گاز- میعانی حجمی ضریب بازیافت میعانات بیشتری دارند نیز اثبات میشود. همچنین ضریب بازیافت گاز در اثر حفظ فشار ناشی از تزریق آب از 3/65 درصد برای تولید طبیعی به 2/72 درصد برای سناریوی تزریق آب افزایش یافته است. این امر نشان می دهد که پدیده به تلهافتادن گاز در مناطق مورد هجوم آبده تاثیر زیادی بر تولید گاز نداردکلیدواژگان: مخازن گاز، میعانی، تزریق آب، حفظ فشار، تشکیل میعانات، به تله افتادن گاز
-
صفحه 68چاه های میدان مورد مطالعه در این مقاله که یکی از سازند آسماری و دیگری ازسازند بنگستان تولید میکنند، سالانه حدود 10 پام افت فشارتحتانی دارند؛ به طوری که در حال حاضر جریان دادن این چاه ها به مرحله اول تفکیک امکانپذیر نیست و پیش بینی می شود که در آینده و با ادامه روند فعلی تولید، این امر به کاهش بیشتر فشار جریانی سر چاهی بیانجامد. از جمله راه های موجود برای حفظ تولید، استفاده از روش های فرازآوری مصنوعی مثل سیستم فرازآوری با گاز است. در این مقاله به شبیه سازی فرازآوری با گاز در دو حلقه چاه که فشار سرچاهی یکی به دلیل تولید زیاد آب همراه، صفر شده و مقدار نفت تولیدی دیگری با وجود پتانسیلی بیشتر از نرخ تولید فعلی کاهش یافته، توسط نرم افزار PIPESIM پرداخته شده و مدلها با شرایط واقعی تطبیق داده میشوندکلیدواژگان: فشار جریانی سرچاهی، فرازآوری با گاز، بهینه سازی، افت فشار
-
صفحه 74هم اکنون تزریق گاز یکی از پرکاربردترین روش های ازدیاد برداشت به شمار می رود. به طور معمول جهت افزایش سطح تماس سیالات تزریقی، گاز به طور متناوب با آب تزریق می شود که این فرآیند تزریق متناوب آب و گاز (WAG)1 نام دارد و به صورت گسترده در میادین نفتی مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، آزمایش های انجام شده روی مغزه ها در شرایط مخزن با استفاده از دستگاه سیلاب زنی مغزه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آزمایش های تزریق در ترکیب درصد مختلف متان در گاز تزریقی و سه نسبت تزریق 5/0، 1 و 2 انجام شده است. نتایج حاصل از آزمایش ها نشان می دهد که می توان نسبت تزریق بهینه را 1:1 انتخاب کرد. علاوه بر این با افزایش ترکیب درصد دی اکسیدکربن در گاز تزریقی بازیافت نفت افزایش پیدا می کند که البته با توجه به هزینه بر بودن جداسازی دی اکسیدکربن تولیدی از نیروگاه ها، با وجود زیاد بودن بازیافت نفت، این حالت از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. متان نیز با توجه به بازیافت کم و فشار امتزاجی زیاد شرایط مساعدی برای تامین فشار عملیاتی تزریق نخواهد داشت. لذا با استفاده از ترکیب این دو گاز هم می توان از خاصیت مطلوب زیاد بودن بازیافت نفت در تزریق دی اکسیدکربن و هم از در دسترس بودن گاز متان در سرچاه بهره برد. مدل شبیه ساز نیز در شرایط فوق قرار گرفته که نتایج آن تا حد قابل قبولی با نتایج آزمایشگاهی مطابقت دارد.
کلیدواژگان: تزریق متناوب آب وگاز، مخلوط گاز هیدروکربوری و دی اکسیدکربن، متان، شبیه سازی، مطالعه آزمایشگاهی -
صفحه 86مهندسان بهره برداری همواره به دنبال یافتن روابطی هستند تا بتوانند بر اساس آن رابطه ای بین نرخ جریان چاه در سطح زمین و فشار جریانی ته چاه ارائه کنند. برای تعریف این رابطه منحنی1IPR به کار میرود. در این مقاله منحنی های جریان دو فازی (نفت-گاز) در یک چاه افقی برای مدلهای تجربی و همچنین مدل حاصل از شبیه سازی ارائه میشوند. داده های لازم جهت رسم منحنی های IPR از شبیه ساز ECLIPSE100 نسخه A2005 به دست آمدهاند. بدین ترتیب که در ضریب های بازیافت و فشارهای مختلف مخزن میتوان مقادیر نرخ جریان را در مقابل مقادیر متفاوت Pwf رسم نمود. در مرحله بعد منحنی های IPRحاصل از شبیه ساز که مربوط به یکی از چاه های افقی نفتی ایران است با منحنی های IPR حاصل از روابط تجربی مقایسه میشوند. نتیجه مهم این مقایسه تطابق مناسب نتایج شبیه سازی با منحنی IPR حاصل از رابطه Vogel در هر ضریب بازیافت است. بنابراین میتوان نتایج رابطه Vogel را به جای نتایج مدل شبیه سازی که تهیه آن زمانبر میباشد به کار گرفت.
کلیدواژگان: عملکرد جریان داخلی2، فشار جریانی ته چاه3، ضریب بازیافت4، مدل شبیه سازی5 -
صفحه 91هدف از انجام این مطالعه ارزیابی ژئوشیمیایی سازندهای ایلام، لافان و سروک در میدان نفتی نصرت است. امروزه یکی از بهترین روش ها جهت ارزیابی ژئوشیمیایی سنگهای منشاء استفاده از آنالیز پیرولیز راکایول و کروماتوگرافی گازی میباشد. در این مطالعه به منظور ارزیابی ویژگی های ژئوشیمیایی سازنده ای ایلام، لافان و سروک در چاه NH-01 میدان نصرت آنالیزهای ژئوشیمیایی (آنالیزهای مقدماتی و تکمیلی شامل پیرولیز راکایول، استخراج مواد آلی و تفریق بیتومن و کروماتوگرافی گازی) روی نمونه های تهیه شده از خرده های حفاری2 صورت گرفت. نتایج پیرولیز راکایول روی نمونه ها بر این امر دلالت میکند که نوع کروژن نمونه ها، ترکیبی است از انواع II و III که تمایل بیشتری به کروژن نوع III دارند. در مجموع نمونه های سازندهای ایلام، لافان و سروک پتانسیل هیدروکربنی فقیر تا ضعیف و درجه بلوغ پائینی را نشان میدهند. از آنجایی که S1+S2 نمونه های سازند لافان کمتر از دو بود از نمونه های سازند لافان برای ارزیابی تکمیلی کروماتوگرافی گازی استفاده نشد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز کروماتوگرافی ستونی، نمونه های سازندهای ایلام و سروک از هیدروکربنهای پارافینیک تشکیل شده اند. نتایج حاصل از کروماتوگرافی گازی نمونه های سازندهای ایلام و سروک بیانگر بلوغ نسبتا زیاد سازندهای ایلام و سروک، تهنشست در شرایط احیایی و تاثیر بیشتر مواد آلی دریایی نسبت به قارهای در محیط تشکیل آنها به گونه ای است که می توان فهمید که منشاء مواد آلی نمونه ها (سنگ منشاء مولد احتمالی) بیشتر از نوع دریایی با اندکی ورودی از خشکی میباشدکلیدواژگان: پتانسیل هیدروکربنی، پیرولیز راکایول، سازندهای ایلام، لافان و سروک، کروماتوگرافی گازی، میدان نفتی نصرت
-
صفحه 101میدان گازی پارس جنوبی از بزرگترین میادین گازی جهان است که در آبهای خلیج فارس واقع شده است. سازند دالان یکی از مهمترین سنگهای مخزنی میادین گازی را تشکیل میدهد. هدف از این مطالعه شناخت رخساره ها و محیط های رسوبی سازند دالان در چاه های- A وB میدان پارس جنوبی است تا از این طریق بتوان جغرافیای دیرینه دوره زمانی پرمین را در این منطقه بازسازی کرد. بر اساس مطالعات انجام شده هشت رخساره رسوبی تفکیک شد که نشاندهنده محیط های رسوبی، بالای پهنه جزر و مدی، پهنه های جزر و مدی، لاگون، سد و دریای باز است. رخساره های سدی به عنوان بهترین رخساره مخزنی سازند دالان در نظر گرفته میشود. نتایج حاصل میتواند به دلیل دارا بودن شرایط مخزنی در تفسیر محیط رسوبی سنگهای پرمین در مقیاس منطقه ای مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به بررسی رخساره ها در منطقه مورد مطالعه به نظر میرسد سازند دالان روی یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال تشکیل شده است.
کلیدواژگان: پارس جنوبی، سازند دالان، رخساره، پرمو، تریاس، محیط رسوبی