فهرست مطالب

مطالعات روانشناختی - سال یازدهم شماره 4 (پیاپی 41، زمستان 1394)

فصلنامه مطالعات روانشناختی
سال یازدهم شماره 4 (پیاپی 41، زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1395/01/08
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مریم زادباقرصیقلانی*، بهروز بیرشک، علی زاده محمدی صفحات 7-22
    هدف تحقیق حاضر تعیین اثربخشی موسیقی درمانی بر اضطراب و افسردگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بود. روش پژوهش شبه آزمایشی و طرح آن پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش کلیه بیماران مبتلا به MS مراجعه کننده به انجمن MS تهران بودند که 30 نفر از آن ها به روش تصادفی انتخاب و به روش کاملا تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمون افسردگی و اضطراب بک استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات افسردگی و اضطراب بیماران مبتلا به MS در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری داشت. به عبارت دیگر میانگین نمرات افسردگی و اضطراب بر اثر موسیقی درمانی کاهش یافت. این یافته ها حاکی از آن است که موسیقی درمانی می تواند به عنوان یک روش درمانی غیر دارویی و با هزینه ای بسیار کم تر، در بهبود علائم افسردگی و اضطراب بیماران مبتلا به MS استفاده شود.
    کلیدواژگان: موسیقی درمانی، افسردگی، اضطراب، بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس
  • سیده منور یزدی*، زهره خسروی، هانیه رحیم جمارونی صفحات 23-36
    آسیب پذیری نسبت به اختلال بی اشتهایی عصبی با تعارض سوسیوتروپی- خودمختاری همراه است. از این رو هدف پژوهش حاضر مقایسه وابستگی، تمایزیافتگی و قاطعیت در افراد دارای علائم بی اشتهایی عصبی و افراد بدون این علائم بود. مطالعه حاضر علی- مقایسه ای و نمونه پژوهش 173 نفر از دانشجویان دختر شهر تهران بودند که به صورت خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش سیاهه شخصیت وابسته (DPI-R)، آزمون نگرش به خوردن (EAT)، سیاهه تمایز یافتگی خود (DSI-R) و سیاهه خودگزارشی ابراز وجود (ASRI) بود. برای انتخاب افراد در دو گروه نمونه، یک انحراف استاندارد بالا و پایین میانگین بی اشتهایی عصبی و نیز احتساب معیار BMI به عنوان وجود و عدم وجود علائم بی اشتهایی عصبی لحاظ شد. بدین ترتیب 39 نفر در گروه دارای علائم و 75 نفر در گروه بدون علائم قرار گرفتند. نتایج آزمون یومن ویتنی، تفاوت معنادار بین وابستگی، تمایزیافتگی و خرده مقیاس های واکنش پذیری عاطفی، گریزعاطفی و هم آمیختگی با دیگران و بین خرده مقیاس جایگاه من، تمایزیافتگی و قاطعیت عدم تفاوت معنادار را نشان داد. طبق یافته های این پژوهش افراد دارای علائم بی اشتهایی عصبی وابستگی بیش تر و تمایزیافتگی پایین تری نسبت به افراد بدون علائم دارند، لذا پیشنهاد می شود مداخلاتی آموزش محور با هدف آموزش تمایزیافتگی به منظور حل تعارض وابستگی- خودمختاری در مبتلایان به اختلال بی اشتهایی عصبی مدنظر قرار گیرد.
    کلیدواژگان: بی اشتهایی عصبی، وابستگی، تمایز یافتگی، قاطعیت
  • زهرا درویزه، سوده حسینی* صفحات 37-56
    در پژوهش حاضر، تاثیر اعمال استرس بر ظرفیت حافظهکاری بررسی شد. این مطالعه در چهارچوب یک طرح شبه آزمایشی به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل طراحی شد. 28 نفر از دانشجویان دختر خوابگاه دانشگاه الزهراء تهران با میانگین سنی 20سال، بر اساس روش نمونه گیری در دسترس مبتنی بر هدف، پس از اعمال متغیرهای کنترل به وسیله آزمون های غربالگری انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش در فاصله بین پیش آزمون و پس آزمون برای القای استرس به عنوان متغیر مستقل، به مدت 20 دقیقه به انجام دادن تکالیف استرس زای شناختی مشغول شدند، در حالی که گروه کنترل در این فاصله استراحت کردند. داده ها برای سنجش ظرفیت حافظهکاری و علائم فیزیولوژیک، به ترتیب با کمک آزمون گستره لغات و دستگاه فشارسنج گردآوری شدند و از طریق آزمون کوواریانس و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس نشان داد که تفاوت بین دو گروه در میزان ظرفیت حافظهکاری معنادار نیست (5/0=F، 05/0< P). همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، در مقایسه تغییرات فشارخون دیاستول، در طی اجرای مجموعه تکالیف نشان داد که بین دو گروه در میزان تغییرات فشارخون دیاستول در طی اجرای مجموعه تکالیف، تفاوت معناداری وجود دارد (05/0< ، P 418/4=F). نتایج نشان داد که مجموعه تکالیف استرس زا سبب القای استرس شد. با وجوداین در ظرفیت حافظهکاری بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: حافظهکاری، القای استرس، تکالیف استرس زا، گستره لغات، علائم فیزیولوژیک
  • مهدی پوررضاییان صفحات 57-70
    بر اساس DSM-5 کلپتومانیا یک اختلال کنترل تکانه است که با ناتوانی در مقاومت در برابر تکانه دزدی مشخص می شود. اگرچه روش درمانی شناختی-رفتاری در مورد این اختلال به کار رفته است، اما معمولا از دارودرمانی استفاده می شود. بر اساس پژوهش های محقق، از روش سایکودراما که روشی در روان درمانی با یک شکل نمایشی است، تا به حال برای درمان این اختلال استفاده نشده است. بنابراین، مهم ترین هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی سایکودراما در درمان دزدی مرضی است. در این پژوهش از طرح تک آزمودنی (A-B) استفاده شد و مقیاس ارزیابی نشانگان کلپتومانیا به کار رفت. درمانجو، دختری 11 ساله بود که با نشانه های کلپتومانیا به درمانگر معرفی شد. طول درمان این مراجع، هشت جلسه (هر هفته یک جلسه) بود. بعد از جلسات درمان، جلسات پیگیری نیز انجام شد. نمره درمانجو در پیش آزمون 34 بود که در مقیاس ارزیابی نشانگان کلپتومانیا، نمره بسیار بالایی است. در پس آزمون، نمره او به 11 کاهش یافت که نشان دهنده ایجاد تغییری محسوس در وضعیت او است. گزارش های درمانجو و مادرش از افکار و رفتارهای مربوط به دزدی در جلسات پیگیری نیز حاکی از کاهش بارز نشانه های کلپتومانیا بودند. بر اساس یافته های پژوهش، می توان گفت که روش سایکودراما در درمان کلپتومانیا موثر است. در نتیجه مهم ترین پیشنهاد پژوهش حاضر، استفاده از این روش روان درمانی در پژوهش ها، به قصد آزمون اثربخشی آن و اطمینان از تعمیم نتایج و در جلسات درمانی با هدف روان درمانی است.
    کلیدواژگان: کلپتومانیا، سایکودراما
  • سیدمحمدکاظم واعظ موسوی، جلیل فتح آبادی، شهلا پاکدامن، اصغر جعفری* صفحات 71-95
    پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش خودگویی انگیزشی و مهارت های روانی تصویرسازی ذهنی در ارتقاء عملکرد ورزشی بازیکنان فوتبال انجام شد. 60 بازیکن پسر(20-28سال) به روش نمونه گیری در دسترس از بین تیم های نیمه حرفه ای فوتبال استان تهران انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل(30N1=N2=) جایگزین شدند. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود. ابتدا عملکرد ورزشی، مهارت های تصویرسازی و خودگویی بازیکنان به ترتیب با استفاده ابزارهای فهرست وارسی رفتار ، مهارت های روانی و مهارت خودگویی اندازه گیری شدند، سپس مهارت های تصویرسازی و خودگویی در 14جلسه گروهی به گروه آزمایش آموزش داده شد و گروه کنترل فقط مهارت های فنی را تحت نظر مربی تمرین کردند. بعد از مداخلات، عملکرد ورزشی آزمودنی ها دوباره اندازه گیری شد. دو هفته بعد، به منظور تعیین ماندگاری مداخلات، عملکرد آزمودنی ها در مرحله پیگیری اندازه گیری و داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و t استودنت تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش خودگویی انگیزشی و مهارت های تصویرسازی ذهنی می توانند عملکرد های «پاس دادن، حفظ و کنترل توپ و گرفتن توپ از حریف» را به طور معناداری افزایش دهند. همچنین نتایج نشان داد که اثر مداخلات در مرحله پیگیری ماندگار بوده است. نتایج شواهدی را پیشنهاد می کند که برنامه آماده سازی روانی مبتنی بر خودگویی انگیزشی و مهارت های تصویرسازی روش مناسبی برای ارتقاء سطح عملکرد بازیکنان فوتبال است. لذا به منظور بهبود سطح آمادگی روانی و عملکرد فرآیندی بازیکنان فوتبال، لازم است زمینه به کارگیری برنامه آماده سازی روانی بازیکنان فراهم شود.
    کلیدواژگان: آمادگی روانی، تصویرسازی ذهنی، خودگویی انگیزشی، عملکرد ورزشی، مهارت های روانی
  • عباسعلی حسین خانزاده، محبوبه طاهر، حاتم محمدی* صفحات 97-118
    این مطالعه با هدف تعیین رابطه ظرفیت خودمهارگری، و خودنظم بخشی با شادزیستی انجام شد. جامعه مورد مطالعه را تمامی دانشجویان دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می دادند که از میان آن ها نمونه ای به حجم 187 نفر با روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های خودمهارگری، راهبردهای خودنظم بخشی عاطفی و شادزیستی آکسفورد استفاده شد. نتایج نشان داد بین نمره کل شادزیستی و خرده مقیاس های تجربه مثبت و احساس مثبت آن با ظرفیت خودمهارگری و راهبردهای خودنظم بخشی (شامل شناختی، رفتاری، تمرکز بر تغییر عاطفه و افزایش عاطفه مثبت) رابطه مثبت معنا دار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد متغیرهای ظرفیت خودمهارگری و راهبرد افزایش عواطف مثبت قادر هستند 17% از واریانس کل شادزیستی دانشجویان را تبیین کنند. همچنین نتایج آزمون تی نشان داد بین نمره کل شادزیستی و خرده مقیاس های آن در دانشجویان مجرد و متاهل تفاوت معنادار وجود دارد.بر اساس یافته های این پژوهش به کارگیری ظرفیت خودمهارگری و خود نظم بخشی می تواند موجب شادزیستی شود.
    کلیدواژگان: ظرفیت خودمهارگری، خودنظم بخشی، شادزیستی
  • الهام قائدی، قربان همتی علمدارلو* صفحات 119-136
    پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش حافظهکاری رایانه یار بر عملکرد ریاضی دانش آموزان با ناتوانی ریاضی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. شرکت کننده های پژوهش شامل 24 نفر از دانش آموزان با ناتوانی ریاضی پایه سوم تا پنجم ابتدایی شهر لارستان در سال تحصیلی 93-92 بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش و کنترل جاگماری شدند. به طوری که هر گروه 12 نفر بود. از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد و گروه آزمایش آموزش حافظهکاری رایانه یار در 25 جلسه دریافت کردند در حالیکه به گروه کنترل این آموزش ارائه نشد و در پایان برای هر دو گروه پس آزمون اجرا شد. برای سنجش عملکرد ریاضی از آزمون ریاضی ایران کی مت استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس نشان داد که میانگین نمرات عملکرد ریاضی و خرده مقیاس های آن(بعد عملیات و کاربرد ریاضی) در گروه آزمایش به طور معنا داری افزایش یافته است(01/0>P). اما این آموزش تاثیر معناداری بر بهبود بعد مفاهیم ریاضی نداشته است. یافته ها بیان کننده تاثیر آموزش حافظهکاری رایانه یار بر بهبود عملکرد ریاضی دانش آموزان با ناتوانی ریاضی بود. بنابراین، پیشنهاد می شود با آموزش حافظهکاری رایانه یار جهت بهبود عملکرد ریاضی دانش آموزان با ناتوانی ریاضی اقدام شود.
    کلیدواژگان: حافظهکاری، عملکرد ریاضی، ناتوانی ریاضی
|
  • Maryam Zadbagherseyghalani *, E EيO, Behroz Birashk Pages 7-22
    The aim of this study was to determine effectiveness of music therapy on anxiety and depression of patients with multiple sclerosis. The research method was quasi-experimental and its design was pretest-posttest with control group. Study population was all of MS patients that had referred to Tehran MS association and 30 of them randomly selected and then, randomly assigned in experimental and control groups (15 people). Depression and anxiety Beck scales were performed for data gathering. For data analysis, Analysis of Variance with repeated measures was performed. The results showed that the mean scores of depression and anxiety of patients with MS in experimental group significantly different from control group in post-test. Namely, the mean scores of anxiety and depression decreased on the effect of music therapy. Music therapy can use as a complementary treatment and less expensive than other treatments in improving symptoms of depression and anxiety of patients with MS.
    Keywords: music therapy, depression, anxiety, patients with multiple sclerosis
  • Seyedeh Monavar Yazdi*, Zohreh Khosravi, Hanieh Rahim Jamarouni Pages 23-36
    Vulnerability to anorexia nervosa disorder is associated with sociotropy-autonomy conflict. Thus the purpose of this study was to compare dependency, differentiation of self and assertiveness in individuals with and without anorexia nervosa symptoms. The research design was causal- comparative research method. A sample group of 173 girl students were selected through random cluster sampling. All participants filled out Dependent Personality Inventory, Eating Attitudes Test, Differentiation of Self Inventory and Assertiveness Self-Report Inventory. Participants selection was based on one standard deviation above and below the anorexia nervosa’s mean score, as well as BMI criteria. Therefore there were 39 subjects at anorexia nervosa symptoms and 75 subjects, without anorexia nervosa symptoms group. U-Mann-Whitney test was used for the data analysis. There were in terms of Dependency and Differentiation of Self (total score and subscales of ER, EC and FO) a significant difference between the two groups with anorexic individuals had higher levels of dependency and lower levels of differentiation of self compared to individuals without symptoms. There was no significant difference between IP subscale of differentiation and assertiveness between the two groups. Training- based interventions in order to solve sociotropy -autonomy conflict and to increase the level of differentiation was recommended.
    Keywords: Anorexia Nervosa, Dependency, Differentiation of Self, Assertiveness
  • Soodeh Hosseini Pages 37-56
    The purpose of this study, was to investigate the effect of stressful tasks on working memory capacity. This study was based on quasi- experimental design through a pretest- posttest with a control group model during 1390-91 academic years. The sample group consisted of 28 female students (age mean=20 years) of the Alzahra university who were selected via accessible sampling with respect to neuropsychological control variables. The subjects were divided randomly into an experimental and a control groups. During the pretest and posttest, stressful tasks administered for, subjects in the experimental groups while the subjects in the control group were relaxed. For evaluating the working memory capacity, it was used a word span test and physiological variables such as diastolic blood pressure (BPD) and heart rate (HR) were recorded with a blood pressure monitor. These data were analyzed by covariance test and repeated variance test. Subjects were asked to evaluate the perceived stress by self-report measure. The results showed the effect of stressful tasks in stress induction (F= 4/814, P 0/05). The results of this study indicated that the moderate stress will not affect working memory capacity.
    Keywords: Working Memory, stress induction, stressful tasks, word span, physiological signs
  • Mehdi Pourrezaeian Pages 57-70
    The main aim of this study was to evaluate the effectiveness of psychodrama in the treatment of kleptomania. In this study, single subject design (A-B) and Kleptomania Symptom Assessment Scale were used. Client was an eleven years old girl who presented with symptoms of Kleptomania to the therapist. Duration of treatment for this client was eight sessions (one session per week). After treatment sessions, follow-up sessions were performed too. The client’s score on the pretest was 34 that is a very high score in the kleptomania Symptom Assessment Scale. On the post test, her score reduced to 11, which represents a significant change in her status. Reports of the client and her mother about the thoughts and behaviors related to the theft in follow-up sessions also showed a significant reduction in symptoms of Kleptomania. According to the findings it can be said that psychodrama was effective in The treatment of kleptomania. So, the main Suggestion of this research is to use this method of psychotherapy in The future researches.
    Keywords: Kleptomania, Psychodrama
  • Sayed Mohammad Kazem Vaez Mosavi, Jalil Fatabadi, Shahla Pakdaman, Asghar Jafari* Pages 71-95
    The Present research aimed to determine the effectiveness of training of motivational self-talk and mental imagery skills in enhancing sport performance of soccer players. 60 boy athletes (aged20-28) selected with available sampling through teams in leagues2 of Tehran and They were assigned randomly in experimental and control groups (n1=n2=30). Methodology was semi- experiment al design. At first, sport performance, motivational self-talk and mental imagery skills were measured by checklist, mental skills and self-talk, then the skills of mental imagery and self-talk were trained to experiment al group in 14 sessions and athletes in control group practice only technical skills under their coach. At The end of interventions, participants performance was measured again, also after 2 weeks The follow-up and data were analyzed by ANCOVA and T-student. Results indicated that and motivational self-talk and mental imagery skills can enhance performance of passing, touching and tackle in soccer players. In addition, findings showed that the effect of intervention lasted in follow up. The results provided some evidence to suggest that mental preparation based on motivational self-talk and mental imagery is an appropriate package on enhancing performance of soccer players. Therefore, in order to improve level of mental preparation and process performance of athletes, it may be useful to use package of mental preparation.
    Keywords: mental imagery, mental preparation, mental skills, motivational self, talk, sport performance
  • Abbas Ali Hossein Khanzadeh, Mahboobe Taher, Hatam Mohammadi* Pages 97-118
    The aim of the present research was to study the relationship between self-control capacity, and self-regulation with happiness. The statistical population consisted of all students of Guilan University in the 2011-2012 academic year, which among them a sample of 187 students were selected by random cluster sampling method and they completed emotional self-regulation strategies questionnaire (Salehi Morkani,1385), Tangney’s self-control scale (2004), and Oxford happiness scale (Argyle, 1989). The results showed there were significant positive correlations between happiness total score and subscale of positive experience and positive sensation with self-control capacity and self-regulation strategies (consist of cognitive, behavioral and, focusing on change affect and increasing positive affect). Results of regression analysis revealed that self-control capacity and increasing positive affects can explain 17 percent of the variance of students’ happiness. There were significant differences between happiness and it’s subscales in married and unmarried students. According to these results using self-control and self-regulation can leads to happiness.
    Keywords: self, control capacity, self, regulation, happiness
  • Ghorban Hematialamdarlo Pages 119-136
    The purpose of the present study was to investigate the computer-Assisted working memory training on mathematical performance of students with mathematic disability. The study’s procedure was quasi-experimental with pretest-posttest design employing a control group. The participants include 24 students with mathematic disability in Larestan in the academic year of 2013- 2014 who were selected by in available sampling method from third to fifth grade students and assigned into experimental and control groups, randomly; hence, each group consisted of 12 students. Both groups were undergone a pre-test. The experimental group received computer-Assisted working memory training in 25 sessions while control group did not. After the intervention period for experimental group the post-test was administered for both groups. The Iran Key-math mathematic test was employed to assess the mathematical performance. The analyses of data by ANCOVA showed that there was a significant increase in the mean scores of mathematical performance and subscales (operation and the applied of mathematics) in experimental group (P
    Keywords: Working Memory, Mathematical Performance, Mathematic Disability