فهرست مطالب

جامعه شناسی ایران - سال ششم شماره 2 (پیاپی 10، تابستان 1384)

مجله جامعه شناسی ایران
سال ششم شماره 2 (پیاپی 10، تابستان 1384)

  • 168 صفحه، بهای روی جلد: 12,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/05/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مسعود چلبی، محمد مبارکی صفحات 3-44
    مفهوم «سرمایه اجتماعی» به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح درحوزه انسانی و اجتماعی، از جمله حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص جرم، ارتباط پیدا می کند. با توجه به این تاثیرات متقابل، هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم می باشد. این مطالعه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است: قسمت اول، پیمایشی است در بین 320 نفر از افراد عادی بالای 18 سال شهر تهران و مجرمان زندان های اوین، رجایی شهر و ورامین. قسمت دوم، تحقیق در سطح بین المللی و به صورت تحلیل ثانویه بوده و مقطع زمانی خاص (1997 تا 1999) را شامل می شود. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره، رگرسیون لوجستیک و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که هم در سطح کلان و هم در سطح خرد بین سرمایه اجتماعی و جرم رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی، آنومی، نابرابری، توسعه، جرم
  • فاطمه جوهری صفحات 45-72
    در دوران کنونی که دستاوردهای علمی نقش زیادی در تنظیم و اداره امور جامعه دارند، حرفه های تخصصی از جمله حرفه پزشکی دارای جایگاه قابل ملاحظه ای هستند. نویسنده این نوشتار می کوشد تا به سهم خود نقش و تاثیر حرفه پزشکی را بر نظم دهندگی به جامعه آشکار سازد. به این منظور، با تکیه بر روش تحلیل نظری، دلالت های حرفه پزشکی برای نظم جامعه در دو سطح خرد و کلان بررسی می شود. تحلیل های به عمل آمده بیانگر آن است که حرفه پزشکی در سطح خرد در تنظیم پاره ای از نیازهای کنشگر انسانی (که شامل ابعاد جسمی، شخصیتی و برخی مولفه های فرهنگی و اجتماعی مداخله کننده در نظام کنش است) تاثیر می گذارد. در سطح کلان نیز حرفه پزشکی در فراهم آوردن برخی مقتضیات ضروری خرده نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه مشارکت دارد. در خاتمه دیدگاه انتقادی برخی اندیشمندان جامعه شناسی نسبت به عملکرد حرفه پزشکی در جوامع معاصر مطرح می شود.
    کلیدواژگان: نظم جامعه، حرفه پزشکی، نظام کنش
  • غلامعلی نجفی، شمس سادات زاهدی صفحات 73-106
    بررسی پایداری کشاورزی با توجه به بحث های مختلفی که در مورد کشاورزی و عناصر و کارکردهای آن صورت می گیرد، بسیار مهم است و در واقع بررسی وضعیت آینده کشاورزی در صورت ادامه روند فعلی است. در این مقاله، با مرور مبانی نظری، توسعه پایدار، اهداف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و سیاسی تعریف و بر مبنای آن، مدل مفهومی کشاورزی مرکب از عناصر درونی و ارتباط با چهار محیط اصلی اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و سیاسی ترسیم می شود. بر همین اساس پایداری کشاورزی از ابعاد اجتماعی (با مولفه های جمعیت، آموزش وفقر)، اقتصادی (با مولفه های رشد اقتصادی، سرمایه گذاری و اشتغال)، طبیعی (زمین، آب و تنوع زیستی) و سیاسی (قانون، برنامه و سازمان)، و نیز پایداری درونی کشاورزی (با مولفه های الگوی کشت و تولید، نظام بهره برداری و ترویج بر مبنای تعریف و تحلیل مفهومی پایداری مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت مشخص گردید که کشاورزی از لحاظ همه ابعاد مورد بررسی (با توجه به مولفه های مورد نظر، و مولفه ها بر حسب مولفه های فرعی مربوط، و مولفه های مربوط بر حسب نماگرها) ناپایدار نیست. اما پایدار هم نیست و تداوم روند فعلی بدون اصلاحات و تغییرات لازم موجب بهبود اساسی وضعیت نظام کشاورزی نمی گردد.
    کلیدواژگان: توسعه پایدار، کشاورزی پایدار، پایداری
  • فرهنگ ارشاد، عزیز حزباوی صفحات 107-120
    الگوی کلی مهاجرت داخلی در کشورهای موسوم به جهان سوم جابه جایی نیروی انسانی از مناطق کمتر توسعه یافته به مناطق توسعه یافته تر است که مهاجرت روستاییان به شهرها نمود بارز آن است. زمینه اصلی این مهاجرت گروهی که باعث تعمیق شکاف توسعه بین مناطق مبدا و مقصد می شود، تا حدود زیادی ناشی از وابستگی سیاسی – اقتصادی مناطق کوچک تر و کمتر توسعه یافته به مناطق شهری، به ویژه مرکز استان ها، و از همه مهم تر مرکز کشور است که محرومیت مبدا مهاجرت را بیشتر و پیچیده تر می کند. چون مهاجرت اصولا فرایندی گزینشی است. بنابراین بیشتر نیروی انسانی برتر – از لحاظ فکری و بدنی – اقدام به کوچ می کنند، که استان خوزستان هم از این امر مستثنی نیست. منتها به نظر می رسد طی چند سال اخیر موج مهاجرت افراد مجرب و آموزش دیده شدیدتر شده است. در این تحقیق کوشش شده است عواملی که ممکن است تمایل به برون کوچی این نیروی انسانی برتر را تقویت کرده و تمایل بالقوه آن ها را تبدیل به تصمیم گیری بالفعل کند مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: انگیزه مهاجرت، نیروی انسانی با کیفیت بالا، برون کوچی، مهاجرت بالقوه، مهاجرت بالفعل
  • هما زنجانی زاده، علی محمد جوادی صفحات 121-146
    اینترنت، پدیده ای است که تاثیرات زیادی بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی بر جای می گذارد. این تحقیق به دنبال بررسی میزان و نوع استفاده از اینترنت و تاثیر آن بر ارزش های خانواده است. به منظور بررسی تاثیر اینترنت، از نظریات ارتباط جمعی، پویایی گروه ها و کنش ارتباطی هابرماس استفاده شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین دانش آموزان دبیرستان های دولتی ناحیه 3 مشهد در سال تحصیلی 82 – 83 انجام شد. روش نمونه گیری خوشه ایبوده است و حجم نمونه 403 نفر می باشد. نتایج نشان می دهند که 45% دانش آموزان از اینترنت استفاده می کنند، میانگین میزان استفاده از اینترنت 498 دقیقه در هفته بوده و میزان استفاده از چت با 127 دقیقه در هفته بیشترین میانگین را در میان انواع استفاده از اینترنت به خود اختصاص داده است. در تحلیل رگرسیون چند متغیره با وارد کردن تمام متغیرها، تاثیر اینترنت بر ارزش های خانواده 10% بوده است. همچنین در تحلیل رگرسیون چند متغیره با وارد کردن تمام متغیرها، تاثیر دسترسی به اینترنت بر ارزش های خانواده معنی دار نشد.
    کلیدواژگان: اینترنت، خانواده، ارزش، ارزشهای خانواده، انواع استفاده از اینترنت، میزان استفاده از اینترنت
  • سارا شریعتی صفحات 147-155
    از میان چهره های گوناگون، هانری دروش – کشیش و کارگر، متخصص مارکسیزم و متاله، جامعه شناس دین و توسعه... – و از خلال دوران های متفاوت زندگی وی، تصویر هانری دروش جامعه شناس دین، به یمن آثار بسیار و تحقیقات ارزشمندش، در «گالری چهره های بنیان گذار» جامعه شناسی ادیان قرار دارد (ارویو له ژه، 263:2001). «جامعه شناسی انتظار و امید» با نام وی پیوند خورده است (پولات، 1994) و سهم دروش در «جامعه شناسی تخیل» قابل ملاحظه است. سه شاخصه جامعه شناسی دین هانری دروش را از دیگران متمایز می سازد: تاکید او بر چند مرکزی بودن این رشته. توجه به جنبش ها، فرقه ها و جماعت های کوچک مذهبی. امید و جلوه های آن در اتوپی، موعودگرایی و هزاره گرایی، به عنوان محور اصلی کتاب شناسی وی.
  • نقد و معرفی کتاب
  • سیداحمد فیروزآبادی صفحات 156-164