فهرست مطالب

شیعه شناسی - پیاپی 28 (زمستان 1388)

فصلنامه شیعه شناسی
پیاپی 28 (زمستان 1388)

  • 222 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/03/10
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محسن الویری صفحه 7
    سیره اجتماعی فاطمه(علی ها السلام) را بر اساس تعامل بین شبکه ارتباطات اجتماعی آن حضرت و مؤلفه های مؤثر بر منزلت ایشان، می توان به دست آورد. منزلت ایشان از سه خاستگاه متاثر بود: نخست برخورداری از سرشتی پاک، دیگری وابستگی به خانواده ای پاک و برگزیده و سوم شهروندی جامعه اسلامی. شبکه ارتباطات اجتماعی فاطمه(علی ها السلام) را نیز خانواده، خویشاوندان، خواص صحابه پیامبر(صلی الله علیه وآله) و صاحب نفوذان مدینه، زنان مدینه، مراجعه کنندگان برای تقاضاهای مالی یا علمی و سرانجام توده مردم تشکیل می داد. هدایتگری به مثابه یک فرانقش همه نقش ها و ابعاد سیره اجتماعی فاطمه(علی ها السلام) را زیرمجموعه خود قرار می دهد. در این مقاله، بخشی از یافته های مربوط به سیره اجتماعی فاطمه(علی ها السلام) با محوریت ارائه الگوی زیستی همسان با توده مردم و معطوف به فرانقش هدایتگری به عنوان درآمدی بر شناخت سیره اجتماعی آن بانوی بزرگوار، مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: حضرت زهرا (س)، سیره اجتماعی، الگوی زیست، هدایتگری، نقش اجتماعی، منزلت اجتماعی
  • احمد رضایی صفحه 31
    توجه به مدح، منقبت و زندگی حضرت علی(علیه السلام) از جمله بخش های نخستین اکثر مثنوی های فارسی، بهویژه مثنوی های حکمی و عرفانی است. شاعر در این بخش ضمن برشمردن صفات و ویژگی های ایشان، بسیاری از حوادث مهم زندگی حضرت را به صورت موجز بیان می کند.
    پژوهش حاضر، بررسی این موضوع در چهار مثنوی اسرارنامه، الهی نامه، مصیبت نامه و منطق الطیر عطار نیشابوری است. در این تحقیق، ابتدا صفات و ویژگی های حضرت امیر(علیه السلام) دسته بندی و تحلیل شده است; سپس مسائل و حوادث مربوط به ایشان با عنوان اشارات استخراج شده، بر اساس مستندات تاریخی و تفسیری بررسی گشته است. در بخش سوم نیز آیات و احادیثی که در شان علی(علیه السلام) آمده، یا احادیثی که از ایشان نقل شده و عطار بدان ها پرداخته است، بررسی شده است.
    کلیدواژگان: مدح و منقبت، علی (ع)، مثنوی های عطار
  • حسن بشیر صفحه 59
    تحولات اخیر عراق، یکی از عوامل مهم گسترش مطالعات مربوط به آن از آغاز تشکیل دولت ملی و حتی قبل از آن و اثرات آن بر تاریخ سیاسی و اجتماعی کشور است. در این مقاله تلاش شده است از یک سو نقش علمای دین و نخبگان شیعی در انقلاب سال بیست (1920) عراق و تشکیل اولین دولت ملی عراق مورد بحث و بررسی قرار گیرد و از سوی دیگر نمونه هایی از طرد و محرومیت آنان در طول تاریخ، حتی پس از انقلاب سال بیست، از مناصب سیاسی و حکومتی و مسلط کردن اقلیت اهل سنت بر اکثریت شیعیان مطرح گردد.
    در شرایط کنونی، تحول اساسی در حاکمیت عراق و دستیابی شیعیان به قدرت سیاسی، با کمک امریکا به وجود آمده است که علی رغم ضرورت اجتماعی سیاسی بودن، از شکنندگی ویژه ای نیز برخوردار است. شکنندگی مزبور از آنجا ناشی می شود که شرایط کنونی تا اندازه زیادی به درجه وابستگی حکومت جدید به امریکا و پذیرش خواسته های آن بستگی دارد.
    کلیدواژگان: عراق، شیعیان عراق، علمای دین، نخبگان شیعی، انقلاب 1920 عراق
  • منصور میراحمدی، عبدالرضا احمدی صفحه 93
    میرسیدعلی از عارفان بزرگ شیعه است. وی در همدان در خاندانی ثروتمند و اهل سیاست به دنیا آمد; اما خود در جوانی توجه چندانی به سیاست نداشت. همدانی در علوم مختلف اسلامی تبحر داشت و قطبیت سلسله «ذهبیه رضویه» از آن او بود. از نکات جالب زندگی میرسیدعلی همدانی سفرهای بسیار اوست که هدف آن تبلیغ دین و راهنمایی مردم بود. سفرهای متعدد او به کشمیر، این دیار را به پایگاه استواری برای اسلام تبدیل کرد. برخی از ملاحضات صوری همدانی در مکاتباتش با حاکمان سنی باعث شد تعدادی از نویسندگان، وی را از صوفیان سنی برشمارند; در حالی که مدارک روشنی دال بر تشیع او موجود است. زمانه همدانی مصادف است با حمله مغول به ایران. از وی آثار و نوشته های متعددی برجای مانده که بسیاری از آنها به صورت خطی است و به چاپ نرسیده است.
    کلیدواژگان: میرسیدعلی همدانی، تشیع، تبلیغ دین، تصوف، کشمیر و عرفان
  • سید رضامودب، سید محمد موسوی مقدم صفحه 117
    مبانی تفسیر قرآن یکی از مهم ترین مباحث در حوزه علوم قرآنی به شمار می آید و پیوسته مورد توجه و اهتمام قرآن پژوهان و علاقه مندان به قرآن کریم بهویژه مفسران بزرگ شیعه بوده است. مقاله حاضر با هدف بررسی اهم مبانی و پیش فرض های مفسران قرآن در تفسیر تدوین شده است. در این پژوهش، سعی شده است که کامل ترین و اهم مبانی از منظر مفسران شیعه برگزیده شود و مورد تحلیل قرار گیرد. انواع مبانی تفسیر قرآن از منظر مفسران شیعه عبارتند از: قدسی بودن قرآن، نص و قرائت واحد قرآن، امکان و جواز تفسیر، حجیت ظهور قرآن، نیاز مخاطبان قرآن به تفسیر، ساختار چندمعنایی قرآن، زبان قرآن، منابع تفسیر قرآن، انسجام و پیوستگی آیات، و جامعیت قرآن; که در این مقاله به اهم آنها که قدسی بودن قرآن، امکان و جواز تفسیر، ساختار چندمعنایی قرآن، زبان قرآن و انسجام و پیوستگی آیات می باشند، پرداخته می شود.
    کلیدواژگان: قرآن، مبانی تفسیر، مفسران شیعه، قدسی بودن قرآن، امکان و جواز تفسیر، ساختار چند معنایی قرآن، زبان قرآن
  • سید حسین سیدی، هوشنگ استادی صفحه 149
    این مقاله با بررسی زمینه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی شعر حماسی آیینی عاشورایی، دوره شکل گیری و تحول آغازین و ساختار آن را تبیین می کند و ارزش های دینی نهفته در قیام کربلا، همچون استمرار غدیر و ولایت، تولی و تبری، جهاد و شهادت و انتظار را منعکس می سازد. در ادامه، شیوه های تبلیغ و ترویج آرمان های انسانی و اسلامی همانند ظلم ستیزی و عدالت محوری و اندیشه های انقلابی تشیع را مطرح می نماید. مقاله حاضر، در موضوعات یادشده، نمونه های تامل برانگیز و آموزنده را از گستره ادبیات عربی ارائه می دهد و در پایان به بررسی پیامدهای ارزشی و ادبی این شعر می پردازد.
    کلیدواژگان: ادبیات عرب، شعر شیعه، شعر عاشورایی، ارزش دینی
  • محمود کریمی، سعید طاوسی مسرور صفحه 183
    ابومحمد جابر بن یزید جعفی کوفی (حدود 50128 ق) از تابعان و از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)است. او در اواخر دوره اموی، یک مرجع عمده درباره علوم دینی زمانش به شمار می رفت. عمده فعالیت های علمی این عالم برجسته شیعی و شاگرد مکتب اهل بیت(علیهم السلام) در شاخه های تفسیر، حدیث، تاریخ، فقه و کلام بوده، از آن جا که شاگردان نامداری از شیعه و سنی داشته است، سهم فراوانی در توسعه این علوم در بین عامه مسلمانان و به خصوص شیعیان امامی داشته است.
    کلیدواژگان: جابربن یزید جعفی، صادقین (ع)، شیعه امامیه، تفسیر، حدیث، تاریخ، فقه، کلام، کوفه، اهل تسنن
  • صفحه 221
|
  • Dr. Mohsen Alviri Page 7
    The social method of Hazrat-e Fatemeh (Peace Be Upon Her) is reachable through the working between social communication network of her activities and effective features of her social rank. Her social rank was affected from three origins: a true nature, dependence on a selected and pure family, and being a citizen of the Islamic society. The social communication network of Hazrat-e Fatemeh (Peace Be Upon Her) was consist of the family, relatives, the companions of the Prophet (Peace Be Upon Him), the influential people of the city of Medina, women of the city, and those who came to her for financial and other requests and finally the mass of the society. The writer of this article has tried to study the role of leadership and the social method of Hazrat-e Fatemeh (Peace Be Upon Her).
  • Dr. Ahmad Rezaee Page 31
    In the first parts of many Persian Masnavis (Books of poetry), mostly mystic ones, a special attention has been paid to the life and virtue of Hazrat-e Ali (Peace Be Upon Him). In these parts, the poets mostly talk about the most important events that have happened during the life of Hazrat-e Ali (Peace Be Upon Him), and his virtues. This research, studies this subject in the four Masnvis of Attar of Neishabour; Asrar Name, Elahi Name, Mosibat Name, and Mentegh-o Tair. The writer, first classifies and analyzes the virtues of Hazrat-e Ali (Peace Be Upon Him) and then studies the most important events that have happened during the life of this Imam. In the last part of the paper, he studies the Ahaadith that have been mentioned by Attar.
  • Dr. Hasan Bashir Page 59
    Recent political events in Iraq, has been the main reason for the study of the country from the beginning of the national government and its effects on the political and social history of this country. The writer of this article has tried to study the role of Shiite's choicest people of Iraq and its religious leaders in the political changes of the country in the revolution of 1920 and the formation of the first national government, from one side, and from the other, he has studied the samples and examples of the deprivation of Shiite's choicest people of Iraq and its religious leaders from taking part in the governmental and political positions, and the dominance and rule of the Sunni minority on the majority of the Shiites.
  • Dr. Mansour Mir Ahmadi, Abdolreza Ahmadi Page 93
    Mir Seyyed Ali Hamedani is one of the biggest Shiite Gnostics. He was born in a rich family that was also interested in politics; but Mir Seyyed Ali himself was not interested in politics. Hamedani, was a true scholar in different branches of science, and he was the center of the "Zahabiye Razaviye" Dynasty. One of the most important points about his life is his travels and his different trips to Kashmir for the propaganda of the religion. Hamedani's different trips to Kashmir, made this area as a strong base for Islam. Some of his considerations in his writings to the Sunni rulers have been the reason for considering him as a Sunni. But there are clear documents that show, he has been a Shiite. He has also written some works that many of them are not published yet.
  • Dr. Seyyed Reza Moadab, Seyyed Mohammad Mousavi Moghadam Page 117
    The basics of interpretation of The Holy Koran are considered as the most important issues in the discussions and the area of Koranic sciences. These basics have always been the center of attention of the great Shiite interpreters. The writers of this article study the most important basics of interpretation of The Holy Koran from the view point of Shiite commentators and interpreters. Different kinds of basics of interpretation of The Holy Koran that are studied in this article, are: The holiness of the Koran, the uniqueness of Koran, the possibility and the license for its interpretation, the need for the interpretation of the Holy Koran, the poly-semantic structure of Holy Koran, the language of Koran, the sources for its interpretation, cohesion and coherence of its verses.
  • Dr. Seyyed Hosein Seyedi, Houshang Ostadi Page 149
    The writers of this article study the historical, political, social, cultural and the epic poetry and literature of Ashoura. The article also studies the structure, the change and the religious values that are hidden and inherent in this movement. It also presents the different methods of the propaganda and the development of such a humanitarian and Islamic movement from the Arabic literature.
  • Dr. Mahmoud Karimi, Saeed Taavousi Masrour Page 183
    Abu Mohammad, Jaaber Ibn-e Yazid-e Jafi, has been one of the companions and a trusted follower of Imam Bagher and Imam Sadegh (Peace Be Upon Them). He has also been a religious leader of his own period. His main areas of activities and researches have been in different branches of interpretation of the Holy Koran, Hadith, history, Fegh-h and Kalaam. Since this great scholar has had many Shiite and Sunni students; has had a great share in the development of religious sciences among Muslims, mostly Shiites.