فهرست مطالب

پژوهش سیاست نظری - پیاپی 9 (زمستان 1389 و بهار 1390)

نشریه پژوهش سیاست نظری
پیاپی 9 (زمستان 1389 و بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1391/02/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • روح الله اسلامی *، فاطمه ذوالفقاریان صفحه 1

    این مقاله با مبنا قرار دادن فناوری، یعنی عرصه اندیشه عملی و توانایی ناخودآگاهی، بدیهی و حضوری انسان سعی می کند، سه گونه از حکومت مندی در سیر فلسفه سیاسی را ترسیم کند. حکومت مندی تنظیم رفتار جمعی انسان ها به شیوه مطلوب در امر سیاسی و کاهش احتمال مخاطرات آن و افزایش احتمال سود، لذت و شادی است. بر این اساس سه نوع آرمانی پدیدار آگاهی سیاسی یعنی متافیزیک، فیزیک و اطلاعات سه عصر را شکل می دهند. این مقاله سیر اندیشه ای و عملی به صورت وجه منفی و مثبت سیاست را بررسی کرده و با عرضه بحران ها و گذرها نظریه شانس را معرفی می کند. اینکه انواع گوناگون حکومت مندی کدام اند؟ آیا هیچ قانون خاصی در حکومت مندی ها به لحاظ تاریخ فلسفه سیاسی وجود دارد؟ تبلور حکومت مندی در سه عصر آگاهی بشر به چه نحوی است؟ سوال هایی هستند که در این مقاله بررسی می شوند، تا حکومت مندی از سازه منفی در عصر اطلاعات به تمام حوزه اندیشه سیاسی بسط پیدا کند و در قالب یک نظریه بی طرفانه خود را نمایان سازد.

    کلیدواژگان: حکومت مندی، عصرمتافیزیک، عصرفیزیک، عصراطلاعات، فناوری، شانس
  • امیر روشن، محسن شفیعی سیف آبادی صفحه 21
    پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، متخصصان و عالمان حوزه دین و سیاست با مسائل جدید علمی، آراء سیاسی تازه و روش های نوین تفسیر متون دینی روبرو شدند. در این میان، محمدتقی مصباح یزدی و محمد مجتهد شبستری با استفاده از روش های سنتی یا هرمنوتیکی به سراغ متون دینی رفتند. آنها با بهره گیری از روش های مختلف و قصد و نیت متفاوت، دو گونه فهم و تفسیر از متون دینی و مقولاتی چون آزادی عرضه می کنند. نگارندگان در این مقاله با بهره گیری از روش هرمنوتیک قصدگرای کوئنتین اسکینر و پرداختن به نیت و انگیزه این دو شخصیت سیاسی-مذهبی، به علت اصلی اختلاف آنها در تفسیر متون دینی و تاثیر این برداشت و تفسیر بر مقوله آزادی در آراء سیاسی آنها می پردازند. مجتهد شبستری با اتخاذ روش تفسیری و هرمنوتیکی و با قصد حفظ ایمان و انسانیت مومنان و تغییر وضع موجود، دین را به گونه ای تفسیر می کند که قابلیت پذیرش آزادی و شرایط سیاسی-اجتماعی باز توام با مدارا و تساهل را داشته باشد. مصباح یزدی نیز با تاکید بر روش سنتی و فقه محور، به قصد حفظ جایگاه دین در حوزه مسائل سیاسی و اجتماعی و با توجه به اینکه معتقد است دین برنامه جامع و کاملی برای تمام امور دنیوی و اخروی انسان دارد، آزادی انسان را محدود و آن را وسیله ای برای رسیدن به هدف های متعالی تری که دین تعیین کرده است می داند و اوضاع سیاسی-اجتماعی لیبرال را نفی می کند.
    کلیدواژگان: تفسیر دین، آزادی، مجتهد شبستری، مصباح یزدی
  • یاشار جیرانی صفحه 45
    یکی از بزرگترین مدعاهای اندیشه لیبرال در نیمه دوم قرن بیستم به این نکته بر می گردد که می توان لیبرالیسم را به مثابه یک دستگاه هنجاری، با ارجاع به مفهوم تکثرگرایی ارزشی توجیه کرد. اولین اندیشمندی که این ادعا را در قالب اندیشه ای نظام مند عرضه کرد سر آیزایا برلین فیلسوف سیاسی انگلیسی بود. برلین با تعریف لیبرالیسم به عنوان مکتبی که آزادی منفی را در راس سلسله مراتب ارزشی می نشاند، استدلال می کند که می توان لیبرالیسم را به طور منطقی از مبانی تکثر گرایی ارزشی استنتاج کرد. برلین سعی می کند به سه شیوه، یعنی محوریت انتخاب، ضدیت با آرمان شهر، و وجود ارزش های جهان شمول، استلزام منطقی میان تکثرگرایی ارزشی و ارجحیت آزادی منفی را اثبات کند. همه این شیوه ها از اثبات این استلزام باز خواهند ماند. در پایان نیز سعی شده است به طوری ایجابی و با اتکا به خصیصه عقلانیت ستیزی و الگو های تصمیم گیری در تکثرگرایی ارزشی، امکان استنتاج هرگونه ارجحیت ارزشی از تکثرگرایی مورد بحث قرار بگیرد.
    کلیدواژگان: لیبرالیسم، تکثرگرایی ارزشی، آزادی، آزادی منفی، آیزایا برلین
  • شروین مقیمی صفحه 59
    این مقاله می کوشد تا با بررسی فقراتی اساسی و مهم از رساله شهر خدا اثر سنت آگوستین، متاله برجسته مسیحی، پرتویی بر تضمنات سیاسی آن بیفکند. در اینجا با توجه به رای پیتر بورنل، که در مقاله ای با عنوان «جایگاه سیاست در شهر خدای آگوستین» به نگارش درآمده است، نشان خواهیم داد که در الهیات آگوستین، جایی برای بحث از «سیاست» به مثابه موضوعی مستقل وجود ندارد. سیاست در نظر وی، امری سلبی و ملازم با سرشت عدمی و اینجهانی وضعیت پساهبوط است و در بهترین حالت می تواند نمودی از حفظ امنیت و آرامش در این سرای فانی، به عنوان منزلگاهی برای زائران «شهر خدا» باشد. آگوستین انسان را موجودی بالطبع «اجتماعی» می داند، اما این اجتماعی بودن به زعم وی، در اثر «سیاسی شدن» وی که به ضرورت شرایط پساهبوط بر او رخ نموده است، مخدوش گشته است. بنابراین، آگوستین با اعراض کامل از سنت فلسفه سیاسی یونانی، و با نفی مناسبات مدنی، اینجایی و اکنونی، شهر خدای خود را در ساحتی غیرجسمانی ترسیم می کند.
    کلیدواژگان: امر سیاسی، امر اجتماعی، شهرخدا، آگوستین، طبیعت
  • ایوب امیرکواسمی صفحه 81
    تحولات موجود حاکی از آن است که دولت- ملت توجیه پذیری عملکرد خود را از دست می دهد؛ زیرا چنانچه وظایف اساسی این قبیل دولت ها، حفظ ایدئولوژی، اقتصاد، فرهنگ و... در سطح ملی باشد؛ امروزه، چنین کارکرد هایی با فرایند بحران مواجه شده است و دولت های ملی نمی توانند سیاست های دلخواه خود را در عرصه های ملی کاملا اعمال نمایند. با این وجود در رویکرد کارکردگرایی، ماندگاری نهاد ها، منوط به کارکرد آنها است. بنابراین، پس از این، بقاء نهاد دولت- ملت، نامفهوم خواهد شد. هدف اساسی این مقاله، بیان آینده احتمالی دولت های ملی و جانشین آنها است. نگارنده برای تبیین این موضوع از روش استدلالی بهره می گیرد. نتایج این مقاله شامل دو نکته مهم است: تکوین دولت های ایالتی و شکل گیری نظام سیاسی جهانی بر مبنای دموکراسی.
    کلیدواژگان: دولت، ملت، دولت ایالتی، قومیت، سیاست جهانی، دموکراسی جهانی
  • رضا سیمبر، ارسلان قربانی شیخ نشین صفحه 103
    مقاله حاضر تصویری از رهیافت های گوناگون فکری در روابط بین الملل معاصر را که در صدد بررسی ساختار های نظم و ترسیم افق آینده هستند، ارائه و سپس آنها را ارزیابی و تحلیل خواهد نمود. پرسش بنیادین مقاله، این است که امروزه در سیاست جهانی چگونه نظامی حاکم است و چگونه نظمی آن را به پیش می برد؟ کدام یک از گزینه های مطرح از جمله لیبرالیسم، نظام تک قطبی، ایده برخورد تمدن ها، جهاد در مقابل نظام نو استعماری غرب و یا نظام آنارشی گونه به بهترین وجه می تواند ترسیم کننده چشم انداز نظام سیاست جهانی در آینده باشد؟ آیا هر کدام از این موارد به تنهایی می توانند سرنوشت فعلی ساختار جهانی را رقم بزنند یا اینکه هر کدام از آنها قسمتی از پارادایم نظام معاصر جهانی محسوب می شوند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر می توانند پاسخگوی سوال های مربوط باشند. ایده نوشتار حاضر این است که هر بحثی راجع به نظم جهانی باید دربرگیرنده چهار وجه گوناگون باشد: موازنه نظامی و سیاسی قدرت، تقویت نهادهای بین المللی و پیدایش حاکمیت جهانی، تاکید بر ارزش های مشترک فکری انسانی در سطح جهانی و تبیین و تعیین ساختار اقتصاد سیاسی جهانی درباره تولید، مالیه و توزیع. با توضیح این موارد مقایسه مختصری از نظم فعلی در مقابل نظم های گذشته در ساختار نظام جهانی صورت می گیرد و در نهایت توصیه هایی نیز برای پیشبرد نظم آینده جهانی ارائه می گردد.
    کلیدواژگان: نظام بین الملل، نظم جهانی، امنیت بین الملل، سیاست خارجی آمریکا، یک جانبه گرایی، چند جانبه گرایی
  • الهه کولایی، بهاره سازمند صفحه 127
    در دو دهه اخیر منطقه گرایی نوین به یکی از اصلی ترین موضوعات خاص رشته های علوم اجتماعی، سیاست مقایسه ای، اقتصاد بین الملل، روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی بین المللی تبدیل شده است. در تعریف مفهوم منطقه گرایی بین پژوهشگران حوزه های مطالعات منطقه ای و روابط بین الملل اتفاق نظر وجود ندارد. گاه همگرایی در سیاست بین الملل با منطقه گرایی یکسان برآورد شده است. در رویکردی دیگر، منطقه گرایی گاه فرا ملی گرایی یا گرایش های بین حکومتی برآورد می شود که به گسترش چشمگیر همکاری های اقتصادی و سیاسی در میان دولت ها و سایر کنشگران در مناطق جغرافیایی خاص اشاره دارد. یکی از علل عرضه رویکردهای مختلف نسبت به موضوع منطقه گرایی و حتی بیان تعاریف متفاوت درمورد آن، مبانی فرانظری رویکردها و نظریه های مختلف است. سوال اصلی این مقاله این است که عوامل تاثیرگذار در تغییر و حتی تحول نظریه های منطقه گرایی کدام هستند؟ هدف اصلی نگارش این مقاله، پاسخ به این سوال و بیان نگاه جامع نظری به تحول در نظریه های منطقه گرایی است. فرضیه نویسندگان این است که هم عوامل درون نظری و هم عوامل برون نظری موجب تحول در این نظریه ها شده اند.
    کلیدواژگان: منطقه گرایی، همگرایی، جهانی شدن، مناظره های نظری، جنگ سرد، روابط بین الملل
|
  • Rouhollah Eslami, Fatemeh Zolfagharian Page 1

    The present article is an attempt to depict three types of government establishment in the process of political philosophy, based on technology, i.e., the field of practical thought and unconscious capability. Government establishment is to adjust communal behavior of humans in a political affair in an acceptable way, to reduce possible threats from it and to increase the occurance of benefit, joy, and pleasure. Accordingly, the three ideal types of political consciousness-metaphysics, physics, and information- form three eras. The present article studies the process of theoretical and practical politics as its negative and positive aspects, and introduces the theory of chance studying crises and transitions. It discusses what different types of government establishment are. Is any regularity in them when the history of political philosophy is involved? What is the realization of government establishment in three eras of consciousness? The purpose here is to offer government establishment in an unbiased theory, which can move from its state as a negative constituent in the era of information to cover all the area of political thought.

  • Amir Roshan, Mohsen Shafii Seifabadi Page 21
    After the triumph of Islamic Revolution in Iran, scholars in the fields of religion and politics faced many new issues in the areas of politics and interpreting religious texts. Among them Mohammad Mojtehed Shabestari and Mohammad Taqi Mesbah Yazdi dealt with religious texts either using traditional ways or hermeneutical ones. Having different methods, tendencies and intensions, they offered to interpretations of religious texts and issues like freedom. Using Quitin Skiner’s methodology of intentional hermeneutics, the authors of the present article try to clarify the main cause of the difference in their political views and its effect on their political views on issues like freedom. Shabestari, taking interpretative and hermeneutical method, with the purpose of preserving fate and human aspect of the believers, interprets religion in a way that can accept freedom and open socio-political conditions with tolerance. Mesbah, focusing on traditional jurisprudential ways, with the purpose of preserving the status of religion in political and social affairs as he believes that religion has perfect and comprehensive teachings and instructions for humans in achieving transcendental goals, limits human freedom and denies liberal social and political conditions.
  • Yashar Jeirani Page 45
    One major claim of liberalism in the latter half of the twentieth century was that it can be considered as a normative system due to value-based pluralism, a concept of its. The first scholar to introduce this in terms of a systematic thought was the English political philosopher, Sir Isaiah Berlin. Defining liberalism as a school placing negative freedom on top of value hierarchy, he argues that liberalism is inferable from the principles of value pluralism. He tries to confirm a logical entailment between value pluralism and preference of negative freedom in three ways, including, giving importance to having choice, opposition to utopia, and belief in existence of universal values. We will see how these ways fail to confirm such an entailment. The article discusses the possibility of inferring any value preference from the above mentioned relying on its anti-rationalist feature and decision making patterns.
  • Shervin Moghimi Page 59
    This article tries to cast a new light on the political implications of Saint Augustine’s City of God. Considering Peter Burnell views as in his “the status of politics in St. Augustine’s city of god”, we will show that in Augustine’s theology there is no room to discuss “politics” as an autonomous subject. For him, politics is a matter of worldly and post Descent status. At best, politics in can be a means of maintaining peace and security at this temporal world, and as an abode for the pilgrims of “the City of God”. Though man is naturally considered as a “social being” in Augustine’s thought, he believes this feature has been faded at the result of “politicalization” which has been imposed on him by his post Descent condition. So Augustine, completely detaching from Greek tradition of political philosophy and denying of civic relations, depicts his own city of God in non-corporeal utopia. Keywords:
  • Ayoub Amir Kavasemi Page 81
    The current upheavals suggest that nation-state has lost its functional tenability; that is because the supposed basic functions of such systems that were maintenance of ideology, economics, culture, and so on at the national level are facing crises. Nation-state can no longer fully implement their political ideals at national areas. In the functionalist approach, the existence of institutions depends on their functions, so with no place for their functions, the survival of nation-state will be unintelligible. The principle objective of this paper is to study a possible future of nation-states and their successors. The method of the study is reasoning. The results of this paper include two important points: the development of statehood and the formation of global political order based on democracy.
  • Reza Simbar, Arsalan Ghorbani Page 103
    Portraying different approaches towards contemporary international relations which attempt to study the structures of its present order and depict the future horizon, this paper poses the main questions of what the current structure of international system and its dominant order is, and what approaches best explain the prospect of the future: liberalism, unipolar system, clash of civilizations, jihad against new colonialism, or anarchism. Can any of these systems explain future scenarios by itself or they are just parts of the paradigm of current world system when put together may provide answers to the question? The main idea of the article is that any discourse about world order has to cover four aspects: political and military balance of power, strengthening international institutions and global sovereignty, emphasis on shared human values, and explaining the structure of world political economy and finance production and distribution.
  • Elaheh Koulaee, Bahareh Sazmand Page 127
    Regionalism has been one of the main topics of social science, comparative politics, international economy, international relations, and international political economy in the last two decades. There is no consensus about its meaning among scholars. It is often considered as integration in international politics. Perhaps one of its reasons is the more objectivity of it in the regional level. Sometimes regionalisms perceived as intergovernment, and increased cooperation of different states. The main question of this essay is “what are the causes of development of regionalism theory?”; the assumption of the authors is that intra and supra theoretical factors have lead to changes in these theories.