فهرست مطالب

پژوهش سیاست نظری - پیاپی 6 (تابستان و پاییز 1388)

نشریه پژوهش سیاست نظری
پیاپی 6 (تابستان و پاییز 1388)

  • بهای روی جلد: 25,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/07/10
  • تعداد عناوین: 9
|
  • صفحه 0
  • علی اشرف نظری صفحه 1
    گفتمان «احیاگری اسلامی» مبین نخستین و مؤثرترین کنش فکری در یک سده اخیر است. توسل به سنت های دینی و طرح اسلام به عنوان ایدئولوژی و به مثابه مدلی از سازماندهی اجتماعی، نقطه محوری تجمع و صف آرایی فکری- سیاسی اندیشه پردازان آنان می باشد. آنها در تلاش بر می آیند تا با ایفای نقشی مؤثر، با طرفداری از عقلانیت، عدالت، حریت، مساوات، تحول تدریجی و اصلاح، شورا و حکومت پارلمانی، انطباق سیاست با شریعت اسلامی،... گفتمان خویش را وضع و تثبیت نمایند.
    گفتمان احیاگری در عصر مشروطه واجد سه خصیصه اصلی بود که ساختار اصلی مقاله حاضر را شکل می دهد: بصیرت و آگاهی عمیق دینی، «تحدید حدود سلطنت» از طریق «استقرار اساس قویم مشروطیت» با هدف حفظ اسلام، و رویارویی با غرب و محوریت دادن به ارزش های اسلامی. نظر به این که فهم این سه خصیصه می تواند چارچوب کلی اندیشه احیاگری اسلامی را مکشوف نماید در ادامه به بررسی آنها می پردازیم. در ادامه جهت تحلیل موردی اندیشه های حاملان گفتمان اصلاح، به بررسی یکی از محوری ترین واضعان این گفتمان، «آیت الله محمدحسین نائینی» می پردازیم.
    نویسنده در بخش نتیجه گیری، تلاش برای تبیین معرفت شناختی پارادایم هویتی اسلام، تبیین گفتمان مترقی اسلام، جست و جوی خستگی ناپذیر برای یافتن نشانه ها و دال های معنایی گفتمان اسلام حقیقی از لابلای متون اسلامی، و قرار دادن اسلام در متن سنت تاریخی پیشتاز، مترقی و متمدن را از خصیصه های بارز گفتمان احیاگری اسلامی معرفی می کند.
    کلیدواژگان: احیاگری اسلامی، هویت، آزادی، مساوات، مشروطیت، ایران
  • حاتم قادری صفحه 27
    ایرانیان و یونانیان در راستای گسترش فضای زندگانی خود، خیلی زود با یکدیگر در تماس قرار گرفتند: به رغم غلبه سویه های سیاسی-نظامی، نباید از سویه های تاثیرگذاری و تاثیرپذیری سیاسی، فلسفی-دینی صرف نظر کرد. تا جایی که به تعامل گسترده ایرانیان و یونانیان دراوان رابطه آنان برمی گردد، باید توجه داشت که یونانیان بیشتر از آموزه ها و سلوک سیاسی، فلسفی-دینی ایرانیان متاثر بودند. این بخش از مقاله، مهمترین تاملات یونانیان، (آتنیان)، بر آموزه های سیاسی، فلسفی-دینی ایرانیان را برجسته می سازد.
    کلیدواژگان: فلسفه سیاسی، ایرانیان، یونان، افلاطون، گزنفون
  • جهانگیر معینی علمداری صفحه 61
    در این مقاله درباره نظریه انتقادی جدید بحث شده است. این رویکرد در پاسخ به شبهه های پست مدرنیسم بر تفکر انتقادی و به منظور بازگشت به سنت اولیه مکتب فرانکفورت مطرح شده است. هدف اصلی صاحبان این نظریه، به چالش کشیدن شکاکیت و بدبینی نگرش پسا انتقادی پست مدرنیسم و احیای تفکر رادیکال است. نظریه انقادی جدید، اهمیت و ضرورت انطباق با شرایط جدید را تشخیص داده است. این نظریه می خواهد به اصول پایبند بماند، بی آنکه ضرورت بازنگری در نظریه های مکتب فرانکفورت را نایده بگیرد. این طرز تلقی، نظریه انتقادی جدید را به سمت دفاع از اصل «تداوم در عین تغییر» سوق داده است. این دیدگاه از ارائه یک راه حل رادیکال برای نقد سرمایه داری متاخر، فراسوی تفکر پسا انتقادی و پست مدرنیسم، دفاع می کند و در عین حال ملاحظات جدیدی را در برنامه خود گنجانده است.
    کلیدواژگان: آگاهی، بازسازی گرایی، اصلاح طلبی، ارتدوکس، پسا انتقادی، بازاندیشی، نظریه انتقادی
  • عباس منوچهری صفحه 77
    میراث اندیشه سیاسی در دو حوزه تمدنی ایرانی- اسلامی و غرب منبعی غنی از اندیشه هنجاری است که ظرفیت قابل توجهی برای مواجه شدن با معضلات و مسائل پسا استعماری معاصر را دارد. آنچه در این میان اهمیت اساسی دارد، بهره گیری درخور از این منابع است. اندیشه سیاسی قلمرو معرفتی پویایی است که در بهبود زندگی در جامعه امتداد می یابد. در این مقاله، نظریه پارادایمی به عنوان یک نظریه سیاسی برای تبیین اندیشه سیاسی مطرح شده است که می تواند تضمنات عملی اندیشه سیاسی را تسهیل کند.
    کلیدواژگان: اندیشه سیاسی، نظریه سیاسی، دلالتهای هنجاری، رهیافت پارادایمی
  • مصطفی یونسی، علی تدین راد صفحه 95
    هانا آرنت به عنوان متفکر سیاسی تاثیرگذار قرن بیستم در آثار مهم خود تلاش می کند تا اصلی ترین مسائل سیاسی و اجتماعی انسان عصر را بررسی کند. او در بررسی پدیده هایی چون خشونت، ترور، جنگ و تمامیت خواهی، به «عمل» که تعریفی خاص نیز از آن دارد، توجهی ویژه داشته و گویا آن را راه عبور از مشکلات می داند. وی در رویکردی اگزیستانسیالیستی، «عمل» را راه درمان بحران های پیش روی انسان معاصر می داند. «عمل» در اندیشه آرنت پیوند دهنده سیاست و اگزیستانسیالیسم است.
    کلیدواژگان: اصالت وجود، تقلا، حوزه عمومی، عمل، کار، وضع بشری
  • شهروز ابراهیمی صفحه 123
    تعامل حاکمیت ملی با حاکمیت فراملی در بستر جهانی شدن، موضوع بررسی این نوشتار است. این بررسی نشان می دهد که جهانی شدن به خودی خود حاکمیت را با تحدید مواجه نمی سازد. بلکه حاکمیت ها ضمن نگهداشت هویت ملی، یک هویت جهانی هم پیدا کرده و این دو در کنار هم می توانند همزیستی داشته باشند. جهانی شدن صرفا از بالا نیست بلکه با شکل جدیدی از جهانی شدن تحت عنوان «جهانی شدن از پایین» هم مواجه هستیم که فشارهای «جهانی شدن از بالا» را تعدیل می سازد. نگاه تعاملی از سوی جمهوری اسلامی ایران می تواند از فشارهای حاکمیت جهانی در جهت سلبی کاسته و به طور متقابل و اثباتی بر پویش های حاکمیت فراملی تاثیرگذار باشد که نمونه آن رویکرد «گفتگوی تمدنهای» و «دیپلماسی عمومی» است.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، حاکمیت فراوستفالیا، جهانی شدن از بالا، جهانی شدن از پایین، سازمان ملل متحد
  • سعید میرترابی صفحه 161
    این مقاله بر آن است تا با رویکردی مقایسه ای نشان دهد که ادبیات دولت رانتیر در خلال حدود چهار دهه اخیر خلاف تصور رایج، نه به لحاظ محتوی و نه از نظر روش مطالعات، وضعیتی یکدست نداشته و فراز ونشیب های بسیاری را طی کرده است. این مطالعات را از نظر چارچوب های تحلیلی وروشی، به دو دسته متمایز از هم تقسیم کرده ایم. نسل اول این مطالعات از دهه 1970 آغاز شد اما ناکامی تحلیل های رانتیری در توضیح شرایط کشورهای نفت خیز و تبیین آثار کاهش شدید درآمدهای نفت در دهه 1980، انتقادهایی جدی را بر انگیخت. نقدهایی که در ارتباط با موج نخست این مطالعات مطرح شد، زمینه بازنگری های اساسی را در روش مطالعات و شیوه مفهوم سازی رانت های خارجی و سنجش آن ها فراهم کرد. در نتیجه به تدریج موج دومی از این دست مطالعات بویژه از دهه 1990 شکل گرفت که می توان آن را نوعی تجدیدنظرطلبی در مطالعات دولت رانتیر در نظر گرفت. این رویکرد بتدریج متغیرهای تازه ای در مطالعات وارد کرد و به پیشینه تاریخی کشورهای نفت خیز و زمان ورود درآمدهای نفت(با توجه به مراحل مختلف شکل گیری دولت و رژیم حاکم) توجه بیشتری نشان داد. همچنین با پرهیز از نگاه ساختاری به رانت های نفتی، بر رابطه دو سویه میان این گونه رانت ها و شرایط اجتماعی، سیاسی کشورهای نفت خیز تاکید کرد. شماری از هواداران این رویکرد جدید نیز معیارهای تازه ای برای سنجش آثار درآمدهای نفتی پیشنهاد کردند. این رویکرد جدید، امکان ارائه تحلیل هایی پیچیده تر را بویژه در حوزه های ثبات سیاسی و گذار دموکراتیک در کشورهای نفت خیز فراهم کرد؛ تحلیل هایی که تجربه های متفاوت دولت های متکی به صدور نفت را در این حوزه ها بهتر توضیح می دهند.
    کلیدواژگان: موج اول مطالعات دولت رانتیر، تجدید نظر طلبی در مطالعات دولت رانتیر، شرایط اجتماعی وسیاسی کشورهای نفت خیز، زمان ورود درآمدهای نفت، معیارهای جدید سنجش آثار نفت سیاسی، اجتماعی
|
  • Ali Ashraf Nazari Page 1
    The discourse of ‘Islamic Revival’ is the first influential reaction to Modernity. Opposing the secular modernists, they tried to develop and establish their own discourse, supporting rationalism, justice, freedom, equality, gradual changes and reforms, councils, parliamentary government system, adapting to Islamic Law (Shari‘a), and so on.In fact, the discourse of ‘Islamic Revival’ that developed in the period of Qajar from the inside of the domestic changes in Islamic countriesas attempted to offer a religious understanding of the ways of confronting the issues challenging Islamic societies (including Iran), and stressed the necessity of taking actions about and reactions to the modern identity. The Consequences and effects of modernity on political, economic, social, and cultural sectors of the Iranian society made the theorists of the discourse redefine traditions, models and institutions related to the traditional life, and clarify their relations to the concepts such as rationalism, freedom, equality, progress and law, in confrontation with the concepts emerging from the condition of the new civilization.
  • Hatam Qaderi Page 27
    Iranians and the Greek came to have contacts with each other very soon in line with expanding their territories. In spite of the dominance of politico-military aspects, the political and the philosophical-religious mutual effects should not be neglected. As far as their early contacts concerns, it was the Greeks who were influenced more by Iranian's teachings, and their political and philosophical-religious manners. In the first part of this article the Greek's main speculations, focusing on Athenians and Iranian's political and philosophical-religious teachings is analyzed.
  • Jahangir Mpeini Alamdari Page 61
    In this article, first, the main characteristics of new critical theory (NCT) is described as a response to postmodernism and a return to the early Frankfurt School. NCT challenges pessimism and Skepticism of postmodernism and post - critical thinking and revives radical tradition. of critical theory of course NCT is also concerns about recent developments and wants to accomodate it, without assimilations with it simultaneously, NCT adheres principals and take refuge in reformism. So, NCT tries to compromise continuity and discontinuity, Finally NCT seeks for a radical solution for ills of late capitalism and for this matter goes beyond Habermasian and postmodern reconstructive approach.
  • Abbas Manochehri Page 77
    Political Thought is usually applied to the commentaries on political Ideas and concepts. There should, however, be a distinction between political ideas and the commentaries and explanation of such ideas. In fact such commentaries should be called “Political Theories”, for they explain political thoughts and concepts and elaborate on issues regarding normative thought. In this article, after discussing some major political theories, a paradigmatic theory is introduced.
  • Mostafa Younesie, Ali Tadayon Rad Page 95
    The question of the present paper regards Hanna Arnedt’s ideas about human action. Is “action”, in Arnedt’s thought, merely an answer to the problems of the contemporary man, or what? The hypothesis is that Arnedt has an existentialist approach to “action”, and offers it as a solution of disastrous crises upon the contemporary man. To test the hypothesis, we begin with the study of the concept of “action” in Arnedt’s thought, then we will see what existentialism is, and what its main principles are, and finally we will show the relationship between existentialist thoughts and Arnedt’s approach, contrasting her approach to “action” with the main principles of existentialism already made clear.
  • Shahrooz Ebrahimi Page 123
    The subject matter of the present article is the interaction of national sovereignty with the transnational one in the context of globalization. This study shows that, national sovereignty is not threatened by globalization in itself. Rather, it, maintening its identity, acquires a global identity, so they can coexist with each other. Globalization does not take place merely from above, but there is a new form known as "globalization from below" which lessens the pressures of "globalization from above". Interactive view of the Islamic Republic of Iran can have such influence, and can lessen the pressures of globalization, and positively contribute to transnational sovereignty. Examples of such a view are "dialogue of civilizations", and "public diplomacy".
  • Saeed Mir Torabi Page 161
    This paper aims to show that, during the past four decades, the literature on Rentier State, contrary to popular opinion, has not been consistent, whether in content or in methodology. Based on their methodological framework, the studies have been classified into two distinct types. The first generation of studies emerged in 1970s, but their failure at explaining the situation of oil-rich countries and clarifying the consequences of fall in oil incomes sever criticisms. The criticisms in connection with the first wave of the studies provided a ground to revise the methodology, and the way of conceptualizing foreign rents and their assessments. This resulted, particularly since 1990s, in the second wave of studies a wave that could be considered as revisionism. This approach brought new variables into the studies. It paid more attention to the historical background of oil-rich countries and the historical periods when oil incomes raised (with respect to the various stages of formation of the government and the regime in power). It focused on the interrelationship between oil rent and social and political condition of these countries, avoiding structural look to the oil rents. Some of the supporters of the new approach proposed new criteria for evaluation of oil incomes. This approach offered the possibility of more complex analyses, especially in the areas of political stability and democratic transition in the oil-rich countries, analyses that better explain different experiences of the oil-dependant states.