فهرست مطالب

جستارهای حقوق عمومی - سال یکم شماره 1 (تابستان 1396)

نشریه جستارهای حقوق عمومی
سال یکم شماره 1 (تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/06/23
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علی اکبر گرجی ازندریانی، سمانه رحمتی فر صفحات 10-35
    سطح حقوق شهروندی، سنجه میزان توسعه یافتگی یک کشور است؛ هر چه منابع داخلی حقوق شهروندی غنیتر باشد و نهادهای حکومتی و بخش خصوصی به آن پایبندتر، وضعیت شهروندان مطلوب تر محسوب میشود. لازمه این پایندی، وجود ضمانت اجراهای کارآمد است که در عالی ترین شکل ممکن (ضمانت اجرای قضایی) در اختیار دستگاه قضایی است. دستگاه قضایی مستقل ابزار لازم را جهت تضمین حاکمیت قانون و پاسخگویی، به هدف نهایی توسعه حقوق شهروندان، در درون و بیرون از خود فراهم میکند. وظیفه ای که در نظام حقوق اساسی ایران به موجب اصل صد و پنجاه و شش قانون اساسی با عنوان احیا حقوق عامه و آزادی های مشروع بر عهده قوه قضاییه است.
    کلیدواژگان: حقوق شهروندی، استقلال قضایی، حاکمیت قانون، نظارت، پاسخگویی
  • ولی رستمی، فائزه آخوندی صفحات 36-61
    یکی از مواردی که نظام های اجتماعی جهان در حال حاضر با آن روبرو است، حقوق کار و حمایت از کارگر می باشد. نقش این حقوق و قوانین مرتبط با آن امروزه در کشورهای جهان، در امنیت شغلی کارگران انکار ناپذیر است. دولت های فعلی با استفاده از این حقوق، در روابط میان کارگران و کارفرمایان دخالت می نمایند و این مهم به عنوان یکی از کارویژه های دولت مدرن مطرح می گردد. ضرورت دخالت دولت در روابط کار دو دلیل عمده دارد که عبارت اند از تغییر ماهیت روابط کار پس از انقلاب صنعتی و تغییر کارکرد دولت در دوران معاصر. پیچیدگی و دگرگونی روابط گوناگون از جمله روابط کار، لزوم دخالت قدرت برتری را برای حمایت و پشتیبانی از طرف ضعیف این رابطه توجیه می نماید و و هدف اصلی و عمده حقوق کار نیز بهبود وضع اقتصادی– اجتماعی کارگران و تامین هرچه بیشتر امنیت و عدالت و استقرار نظم اجتماعی برای این طبقه از جامعه می باشد. در این راستا دولت روش های گوناگونی من جمله نظارتی، تقنینی، مشارکت در مدیریت، ترافعی وقضایی را برای سامان دادن به این روابط پیش بینی نموده است. دراین مقاله مهم ترین طرق اجرایی این موضوع درحقوق کارایران موردنظراست. با توجه به مطالب مزبور آنچه در تحقیق پیشرو در پی آنیم عبارتست از اینکه دخالت اجرایی دولت جمهوری اسلامی ایران در روابط کار از چه طرقی وچگونه صورت می گیرد؟
    کلیدواژگان: دولت، روابط کار، کارگر، کارفرما، بازرسی کار، شورای عالی کار، شورای اسلامی کار
  • محمد امامی، حمید شاکری صفحات 61-89
    پاسداری از قانون اساسی یکی از دستاوردهای بزرگ حقوق عمومی در قرن اخیر به شمار می رود. در حقیقت، ارزش و اعتبار قانون اساسی هنگامی حفظ می شود که تمامی عناصر نظام حقوقی هماهنگ با آن عمل کنند و صیانت از قانون اساسی وجه غالب در این نظام باشد. از این منظر، بین صیانت از قانون اساسی در قوانین عادی و مقررات اجرایی نمی توان تمایزی قائل شد، زیرا هریک بخشی از نظام حقوقی به شمار می روند. از این رو نظارت بر فقدان تعارض مقررات اجرایی با قانون اساسی امری غیر منطقی نیست. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین نظارتی به گونه ای صریح پیش بینی نشده است اما قانونگذار اساسی در اصل 173 حق مردم را در شکایت و اعتراض به مامورین و آیین نامه های دولتی و نهایتا حقوق آنها به رسمیت شناخته و مرجع رسیدگی به آن را دیوان عدالت اداری معرفی نموده است. دیوان عدالت اداری در همین راستا در برخی از آرای خود ضمن استناد و تاکید بر اصول قانون اساسی نسبت به ابطال تصمیمات اداری مغایر با آن اصول مبادرت نموده است. بررسی آرای دیوان در این زمینه می تواند ضمن تحکیم جایگاه دیوان در دفاع از حقوق آزادی های اساسی افراد، آگاهی هرجه بیشتر شهروندان از حقوق اساسی خود و مراجعه به دیوان را موجب شود.
    نویسنده می کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانه ای، ضمن بررسی الگوهای دادرسی اساسی، به بررسی چگونگی پاسداری قانون اساسی در مقابل قوانین و مقررات در ایران بپردازد.
    کلیدواژگان: دادرسی اساسی، پاسداری از قانون اساسی، شورای نگهبان، دیوان عدالت اداری تصویب نامه، آیین نامه اجرایی
  • کوروش استوار سنگری صفحات 90-123
    برای تحقق آزادی در جامعه، قانونمند بودن و تنظیم روابط دولت و مردم ضروری است. «دادرسی اداری»، یکی از راه های تضمین آزادی ها می باشد، در ایران، هدف از تاسیس دیوان عدالت اداری حراست از حقوق و آزادی های شهروندان در برابر تعدیات قدرت بوده است. اعطای حق شکایت و دادخواهی از اعمال و تصمیمات مقامات اداری و دولتی و احقاق حقوق شهروندان در راستای تضمین این هدف می باشد.
    پژوهش حاضر حاکی از آن است که، این نهاد در رسیدگی به پرونده هایی که به لحاظ ماهوی و ضمنی با آزادی ها سروکار دارد اغلب به صورت تکنیکال و بحث قانونیت آن مورد بررسی قرار داده است و به صورت صریح ومستقل به بحث آزادی ها نپرداخته است. اما برخی آراء به طور ضمنی و حتی صریح با آزادی های شهروندان مرتبط می باشد.
    در این پژوهش کوشیده شده است، با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بررسی اسنادی به مطالعه آرای مرتبط دیوان عدالت اداری در زمینه آزادی ها پرداخته شود.
    کلیدواژگان: آزادی ها، دیوان عدالت اداری، آزادی مطبوعات، آزادی اجتماعات، آزادی شغل
  • محمدحسین زارعی، محمد حسنوند، مرضیه سلمانی سیبنی صفحات 124-146
    حکمرانی تنظیمی به عنوان رویکردی نوین در مدیریت و خط مشی گذاری عمومی، بر همیاری حکومت، جامعه مدنی و بازار تاکید دارد. این مفهوم بر این اصل بنیادی استوار است که حکومتها به جای آنکه به تنهایی اداره جامعه را در تمام سطوح آن بر عهده گیرند، بهتر است در کنار شهروندان، بخش خصوصی و نهادهای مدنی، تنها به عنوان یکی از نهادها یا عوامل مسئول در اداره جامعه، محسوب شوند. با این نگرش، حکومت نقشی تنظیم کننده و زمینهساز توسعه جامعه را در سطوح ملی، محلی و شهری ایفا میکند. حکمرانی نوین در قالب حکمرانی تنظیمی بر راهکارهایی تمرکز دارد که بخش دولتی و خصوصی میتوانند به وسیله آن با موفقیت همکاری کنند و بر اهمیت حاکمیت مشارکتی و خود-تنظیمی از طریق پیشبینی نهادها و نیز نهادینه کردن فرهنگ نظارت و خودسازمانی تاکید دارد، این همان ویژگی هایی است که آن را از رویکرد سنتی فرمان و کنترل متمایز می سازد. نوشتار پیشرو به تحلیل مفهوم حکمرانی نوین با تکیه بر مفهوم خود-تنظیمی و خودسازمانی بنگاه های اقتصادی پرداخته و دلایل حرکت از رویکرد سنتی فرمان و کنترل به حکمرانی تنظیمی تشریح مینماید در نهایت راهکارهایی را بررسی میکند که دولت ها با استفاده از آن میتوانند بازار را صورتی مطلوب و بهینه تنظیم کنند و مثالهایی از مزایای حکمرانی نوین در حوزه های حقوق زیست محیطی، ایمنی شغلی، حقوق تبعیض، نظارت مالی و دستورالعمل های سازمانی بیان خواهد شد.
    کلیدواژگان: حکمرانی نوین، حکمرانی تنظیمی، مقررات گذاری، بازار، خود تنظیمی، بازیگران خصوصی، بازار کار
  • نظام مدیریت خطر و اعلام بلایای طبیعی / مطالعه تطبیقی مقررات اساسی و اداری ایالات متحده آمریکا و ایران
    رحمت الله فرخی صفحات 147-175
    هر ساله شاهد وقوع هزاران بلای طبیعی در کشورهای مختلف هستیم. هر یک از کشورها با سیستم های خاصی به این بلایا واکنش نشان داده اند. این امر نشان می دهد که چطور یک سانحه طبیعی می تواند کشورهای واقع در مناطق مختلف با ساختار دولتی و چارچوب حقوقی متفاوت از هم را تحت تاثیر قرار می دهد. با این وجود، هر کشوری می تواند در جهت بهبود و توسعه نظام حقوقی خود در زمینه بلایای طبیعی از نظام سایر کشورها بهره ببرد. تجربه طوفان های وحشتناک سندی و کاترینا در آمریکا و همچنین زلزله های مهیب و خسارت بار رودبار و بم در ایران گویای صدق این مدعاست که این دو کشور از جمله کشورهای حادثه خیز جهان هستند. هر یک از این دو کشور سیاست ها و نظام حقوقی خاصی را در واکنش به این سوانح طبیعی اتخاذ نمودند. مقایسه قانون اساسی و اداری این دو کشور در زمینه مدیریت خطر و اعلام بلایای طبیعی می تواند در یافتن نقاط ضعف مقررات ایران و تحقق هدف این مقررات یعنی مدیریت هرچه بهتر خطر این بلایا و در نتیجه کاهش تلفات وخسارات ناشی از آن و تضمین بهتر حقوق افراد حادثه دیده موثر باشد.
    کلیدواژگان: بلایای طبیعی، مقررات آمریکا و ایران، نظام مدیریت خطر بلایا، اعلام بلایای طبیعی، وضعیت اضطراری
|
  • Pages 10-35
    Citizenship rights is recognizable as the substantial measure of the development of a country; if the internal sources of citizenship rights become more rich and if governmental bodies and privet sector respect them the condition will be more satisfied. In according to article hundred fifty six of constitution of Iran judicature is obliged to revival citizen's rights. The aim of the present research is proposing an approach to the citizenship rights development
    at judicial activities. An independent judiciary provides required tools to guarantee rule of law and accountability inside and outside itself; the high goal is development of citizen's rights.
    Keywords: Citizenship Rights, Judicial Independence, Rule of Law, Control, Accountability
  • Pages 36-61
    One of the things that the global social system is currently facing, labor rights and protection of workers. Today the role of this Law and related rules in countries's world, in the job security of workers is undeniable. The current governments interfere with using this law, in relations between workers and employers, and this is considered as one of the functions of the modern state. The need for government intervention in labor relations have for two major reasons, which include the changing nature of labor relations after the Industrial Revolution and change the function of government in contemporary period.
    the complexity and change various relations, including labor relations, Necessity higher power intervened to support the weak side of this relationship justifies and the main goal of labor law is improving the socio-economic situation of workers and the provision of more security and justice and the establishment of social order for this class of society.
    In this regard, the government has forcast the variety of methods, including regulatory, legislative, participation in management and adversarial and judicial, to order these relationships.In this article, the most important ways of this issue at labor law of Iran is consulted.
    With respect to the leading research what we seek is that the the executive government of the Islamic Republic of Iran's in labor relationsº in which ways and how can be done?
    Keywords: the Government, Labor relation Employer, worker, labor inspection, Supreme Council of work, Islamic Council of work
  • Pages 124-146
    New governance has emerged as a school of thought focusing on the significance of institutional design and culture for effective and legitimate regulation. This chapter analyzes the field of new governance from a regulatory perspective and examines the ways in which governments can effectively regulate markets from both a theoretical and practical lens. New governance as regulatory governance focuses on the ways that government and the private sector can successfully operate together- a distinct departure from traditional command-and-control regulation. The chapter explains the reasons for this shift away from traditional regulation toward regulatory governance and provides examples of the benefits of new governance’s approach as applied in environmental law, occupational safety, discrimination law, financial regulation, and organizational sentencing guidelines. In these contexts, the self-regulation structure of new governance relies on internal reporting, and the chapter therefore stresses the importance of private reporting to support the regulatory process. The chapter concludes
    Keywords: regulation, labor markets, discrimination new govemance, markets, private actors
  • Pages 147-175
    Every year we witness thousands of natural disasters in various countries. Each of countries has responded to these events with their own systems. This event shows how a disaster affects countries from different regions, with distinctive forms of government and with diverse legal frameworks. Nevertheless, each country can learn from the other in order to improve the legal system. Experience of terrible hurricanes like Sandy and Katrina in the United States as well as dreadful and detrimental earthquakes of Roodbar and Bam in Iran tells the truth of the claim that the two countries are accident-prone in the world. Each of which has its own political and legal systems in order to respond to the natural disasters. Comparative studies of the regulations of the two countries in the field of disaster risk management and declaration of disaster can be useful in finding the weakness points of regulations of Iran and fulfill the purpose of the regulations i.e. better risk management of disasters and thus reduction of casualties and losses caused by it and better ensuring of the rights of affected people.
    Keywords: Natural Disasters, Regulations in the United States, Iran, Disaster Risk Management System, Declaration of Disaster, State of Emergency