International Multidisciplinary Journal of Pure Life
Volume:2 Issue: 3, 2015

محیط خانواد و زندگی در سیره مولای متقیان حضرت علی علیه السلام به عنوان موثرترین و کاملترین الگو ‏برای جوامع اسلامی است، الگویی که جهت ترسیم سبک زندگی اسلامی می باشد. نکته بسیار جالبی که در زندگی یا سیره حضرت علی علیه السلام وجود داشته، این است که ‏حضرت در منزل کار می کردند؛ این مطلب امری ثابت شده است، تا آنجا که حضرت ‏گندم آرد می کردند، بچه داری می کردند و... از نظر اسلام مهم ترین ارکان استحکام خانواده، مودت و رحمت میان زن و مرد ‏است. مودت به معنای دوستی عاقلانه است، نه دوستی غریزی. رحمت نیز به معنای ‏عشق و ایثار و مهربانی است.‏ خانواده در اسلام، به عنوان نخستین و مهم ترین نهاد اجتماعی، محل شکل گیری ‏پایه های شخصیتی و الگوهای رفتاری است. باورها، ارزش ها و هنجارهای اخلاقی در ‏خانواده نهادینه می شوند. خانواده در الگوی زیست اسلامی از اهمیت فوق العاده ای ‏برخوردار است؛ به نحوی که محبوب ترین بنیان مورد علاقه اسلام نام برده شده است.‏ در این تحقیق با تاکید بر خانواده و مسایل آن، به تبیین سبک زندگی خانواده از منظر اسلام ‏پرداخته شد، و تبیین موضوع از زوایای مختلف قرآنی و روایی مورد بررسی قرار گرفت.

یکی از ارکان مهم هر جامعه ای، نهاد خانواده است. خانواده برای هر جامعه ای حکم ‏مادر را دارد. اگر مادر سالم باشد، همه چیز در خانه در جای خود است، و امور خوب ‏پیش می رود؛ اما اگر مادر، مریض شود، اهل خانه نیز با او مریض می شوند، و کارها و ‏امور زندگی مختل می شود. بنابراین اگر خانواده ها سالم باشند، طبعا جامعه نیز سالم ‏است؛ زیرا جامعه حقیقت جداگانه و مستقلی ندارد، بلکه مجموعه ای از خانواده ها، ‏جامعه را تشکیل می دهند.‏ پس اگر بخواهیم جامعه ای سالم داشته باشیم، ابتدا باید خانواده ای سالم داشته ‏باشیم. حال این پرسش پیش می آید، که چگونه خانواده های سالم داشته باشیم؟ مهمترین راهکار برای داشتن خانواده های سالم، شناخت مهارت های لازم در هر ‏خانواده است؛ البته منظور از مهارت، مهارت های اخلاقی و رفتاری است.‏ بنابر یافته های این پژوهش، شناخت شاخصه های اخلاقی و رفتاری زوجین سهم ‏بسزایی در کاهش مشاجرات و منازعات خانوادگی دارد، و همچنین می تواند جلوی ‏بروز طلاق های عاطفی و حقوقی نیز گرفته شود، و از این رهگذر نهاد خانواده از ‏استحکام شایسته ای برخوردار گردد، و زندگی مطلوب تر و شیرین تر گردد.

در کشور ایران، و به خصوص در سالهای اخیر، بازار مسکن و ساختمان سازی رونق ‏بیشتری گرفته است. در این میان شاهدیم، که هر روز رعایت مباحث قانونی و اسلامی ‏در ساخت و سازها، زیباسازی چهره شهرها و ایمن سازی ساختمانها، به هم ریخته ‏می شود.‏ با مروری که در این نوشتار در روایات وارده از انوار مقدس اهل بیت علیهم السلام به انجام ‏رسیده، به این نتیجه می رسیم که زیباسازی چهره شهرها، ایمن سازی ساختمانها، ‏ضرورتهای هر منطقه مسکونی و... امور بسیار مهمی هستند، که از یک طرف توجه ‏کردن به آنها این امر- ساخت و ساز- را بسیار زیبا جلوه می دهد؛ اما چنانچه به روی ‏دیگر قضیه نگاه بیندازیم، با عدم رعایت این توصیه های اهل بیت: حقوق شهروندی ‏همسایگان، عابران و حتی خود را نقض کرده ایم.‏ روایات جمع آوری شده در قالب 6 بخش: نکات اخلاقی- مذهبی، نکات روانی، ‏نکات فنی و توصیه های معماری خانه، نکات ایمنی و امنیتی، نکات بهداشتی- رفاهی و ‏نکات اقتصادی گنجانده شده است.‏ در بخش نکات اخلاقی- مذهبی، روایاتی مدنظر است، که مربوط به حقوق ‏همسایه، آداب خرید و ورود به خانه است. و این در حقیقت به نمایش گذاشتن هنر ‏دین اسلام؛ یعنی پیوند بخشیدن بین دنیا و آخرت است.‏ در بخش نکات روانی، هشدارهای پیشوایان معصوم علیهم السلام در خصوص نکو بودن و ‏بایستگی وسعت مسکن در حد نیاز، و تاثیر فوق العاده آن در روحیات و بهداشت روانی ‏افراد بیان شده است.‏ در بخش نکات فنی و توصیه های معماری، روایاتی بیان شده است که در نهایت ما ‏را به این مطلب می رساند، که آپارتمان سازی گزینه مسئله داری است.‏ در بخش نکات ایمنی و امنیتی با روایاتی آشنا می شویم، که نکات و هشدارهایی را ‏مدنظر قرار داده است، که مراعات آن بر سازندگان مسکن و استفاده کنندگان آن الزامی ‏بوده، و باید در مرحله ساخت یا بهره برداری مورد توجه قرار گیرد.‏ در بخش نکات بهداشتی- رفاهی، پنجره ای رو به نکات لازم جهت حفظ بهداشت ‏خانه، از دریچه احادیث باز می شود. از کراهت نگهداری حیواناتی همچون سگ تا ‏نکاتی در مورد روشنایی منازل و ضروریات هر منقطه مسکونی و... سخن به میان آمده ‏است.‏ آخرین بخش نیز که به نکات اقتصادی- مالی اختصاص می یابد، در حقیقت نمایش ‏تلاش پیشوایان معصوم: را نشان می دهد، که حتی در امور دنیایی نیز از ایجاد تحول ‏در نگرش و ذهنیت دیگران دریغ نداشته اند.‏ به این ترتیب روایات، باورها و ارزشهای اسلامی نقش انکارناپذیری در عرصه ‏نظری، عملی و ارتقای زیبایی عینی، ذهنی و معنوی شهرها دارند.