فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات برنامه درسی
پیاپی 38 (پاییز 1394)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1394/08/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سخن سردبیر: آرمان آشکار برنامه های درسی در تقابل با آثار پنهان باورهای فرهنگی
    نعمت الله موسی پور صفحات 1-4
    مشاهده متن زبان: فارسی
  • پدیدارنگاری تعاملات آموزشی بین معلمان و دانش آموزان
    جمال سلیمی* صفحات 5-36
    انتظارات ذینفعان آموزش (یادگیرندگان، خانواده ها و بخش های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه) هرساله بسی متنوع تر و گسترده تر می گردد و این امر باعث شده که معلمان با دسته های بسیار گوناگون تر از فرهنگ ها، علایق و خواسته ها مواجه شوند و در محیطی از شک و تردید و ابهام کار کنند. تغییرات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این رویه را ایجاد کرده است و معلمان به دنبال یافتن راه های جدید برای مواجهه با این تنوع ها و ایجاد تعامل سازنده و انطباق درست در امورات آموزشی هستند. در این پژوهش سعی شده تا با روش کیفی پدیدارنگاری به جستجوی گونه های روابط متقابل بین معلم و دانش آموز در امور آموزشی پرداخته شود. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 20 نفر از معلمان دارای تجربه آموزشی حداقل 15 سال و بالاتر هستند که در مدارس متوسطه شهر سنندج به فعالیت آموزش و تدریس مشغول هستند. این تعداد با روش نمونه گیری ملاکی انتخاب و تا حد اشباع نظری جمع آوری اطلاعات ادامه داشت. روش گردآوری داده ها و اطلاعات مصاحبه نیمه ساختارمند و تجزیه و تحلیل مصاحبه ها با استفاده از روش استقرایی انجام شد. با ترسیم افق های درونی و بیرونی، در نهایت، فضای نتیجه پژوهش طراحی گردید. نتایج پژوهش، شش روش متفاوت را نشان می دهد که در آن معلمان امور آموزشی را در ارتباط با دانش آموز تجربه می کنند؛ که آن ها را در طبقات توصیفی آموزش دهنده مهارت ها، فراهم کننده و ارائه دهنده اطلاعات؛ تسهیل گر یادگیری؛ حضور مشارکتی و هدایت کننده؛ مربیگری (ناظر و راهنما) و روشنگری اندیشه ورزانه دسته بندی کردیم. نقش معلمان در یک پیوستار از «انتقال دهنده دانش» شروع و با «روشنگری اندیشه ورزانه» که در آن معلمان به عنوان اشخاص خاصی در زندگی دانش آموزان ظاهر می شوند که نفوذشان فراتر از دیوارهای کلاس و سال های تحصیل در مدرسه، در کل زندگی اجتماعی آنان ادامه می یابد. همچنین هر کدام از این سبک های تعامل دارای ویژگی های خاص در ارتباط با نقش معلم، یادگیرنده، جو کلاس، برنامه درسی و... هستند.
    کلیدواژگان: تعامل آموزشی، تجارب معلمان، پدیدارنگاری، دانش آموز، تعامل معلم، یادگیرنده
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه پدیدارشناسانه تلفیق پژوهش در برنامه درسی تربیت معلم به منظور توسعه حرفه ای معلمان
    یحیی معروفی*، زهره کرمی صفحات 37-60
    هدف از این پژوهش، مطالعه پدیدارشناسانه تلفیق پژوهش در برنامه درسی تربیت معلم به منظور توسعه حرفه ای معلمان بود.. این مطالعه به معلمان کمک خواهد کرد تا تاثیر پژوهش در عمل را روی فرایند تدریس و یادگیری درک کنند. در این مطالعه، ابتدا معلمان دانشجو طی یک ترم تحصیلی با روش پژوهش در عمل آشنا شدند و از این شیوه در کلاس های درس خودشان به منظور حل مسائل آموزشی، استفاده کردند. پس از پایان ترم، با معلمان دانشجو مصاحبه شد و از آن ها خواسته شد تجاربشان را بیان کنند. 106 نفر از دانشجو معلمان رشته های مختلف به مدت یک ترم، درگیر در انجام پژوهش در عمل بودند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند و نمونه گیری هدفمند همگون تا رسیدن به نقطه اشباع ادامه یافت. نتایج یافته های حاصل از تجارب معلمان نشان داد که پژوهش در عمل توانسته دانش و مهارت پژوهشی، دانش و مهارت تدریس، دانش شناسایی مسائل و مهارت حل مسئله آن ها را افزایش دهد؛ همچنین نگرش آن ها را نسبت به مسائل و نقش پژوهش در حل مسئله تغییر داده و به آن ها کمک کرده است که بعد از حل مسئله به رضایت درونی دست یابند. با توجه به این تجارب می توان نتیجه گرفت که با تلفیق پژوهش در برنامه درسی تربیت معلم می توان به توسعه حرفه ای معلمان کمک کرد.
    کلیدواژگان: توسعه حرفه ای، پژوهش در عمل، برنامه درسی پژوهش محور
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر آموزش معلمان بر اثربخشی درس تربیت بدنی
    عباس نظریان مادوانی*، علیرضا رمضانی، مریم مختاری دینانی صفحات 61-86
    هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش بر اثربخشی درس تربیت بدنی بود. روش تحقیق نیمه تجربی و جامعه آماری آن شامل کلیه معلمان کلاس های اول، دوم و سوم ابتدائی آموزش و پرورش تهران بودند که با شیوه نمونه گیری در دسترس در انتخاب مناطق آموزش و پرورش و مدارس ابتدائی و نیز با شیوه نمونه گیری غیرتصادفی داوطلبانه، 36 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده و به سه گروه تقسیم شدند و در یک برنامه آموزشی از قبل طراحی شده شرکت کردند. جمع آوری داده ها از طریق ثبت مدت زمان صرف شده برای فعالیت های مختلف یک کلاس درس تربیت بدنی جهت تعیین میزان اثربخشی اجرای برنامه آموزش معلم و نیز مصاحبه به منظور درک باورهای معلمان از برنامه آموزش معلم و درک وضعیت آموزش خود و همچنین درک باورهای دانش آموزان از درس تربیت بدنی انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد بعد از اجرای این برنامه، میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیت های کلاسی افزایش، و زمان غیرفعال آن ها کاهش یافته است.
    کلیدواژگان: آموزش، اثربخشی، تربیت بدنی، معلم، دانش آموز، ابتدائی، آموزش ضمن خدمت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تعیین باورهای معلمان درباره اثربخشی انواع روش های آموزش تفکر انتقادی بر اساس توان متفاوت دانش آموزان
    رحیم بدری گرگری* صفحات 87-104
    پژوهش حاضر با هدف تعیین باورهای معلمان درباره اثربخشی انواع روش های آموزش تفکر انتقادی بر اساس توان متفاوت دانش آموز ان انجام گرفت. روش پژوهش از نوع پیمایشی بود. برای این منظور 202 دبیر مقطع متوسطه تبریز با روش خوشه ایتصادفی از ناحیه چهار تبریز انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس ارزیابی باورهای معلمان درباره تفکر انتقادی استفاده شد. نتایج به دست آمده با استفاده از تحلیل واریانس درون گروهی و مقایسه های زوجی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد: دبیران شهر تبریز باور دارند فعالیت آموزشی رشد تفکر انتقادی برای دانش آموز ان توان بالا موثرتر از استفاده از این روش برای دانش آموز ان ضعیف می باشد. همچنین یافته های این پژوهش نشان داد که دبیران روش های آموزش مستقیم را نیز برای دانش آموز ان توان بالا موثرتر از دانش آموز ان ضعیف می دانند. یکی از کاربردهای عملی پژوهش حاضر این است که باید در برنامه های تربیت معلم به طور گسترده و آشکارتر در زمینه آموزش مهارت های عالی تر تفکر به دانش آموز ان ضعیف توجه شود.
    کلیدواژگان: باورهای معلم، روش آموزش تفکر انتقادی، دانش آموز ان توان بالا، دانش آموز ان توان پایین، آموزش مستقیم
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی ماهیت علمی تحقیقات انجام شده اقدام پژوهی توسط معلمان دوره ابتدایی
    مصطفی قادری*، خلیل غلامی، بهیه خاطری صفت صفحات 105-136
    مطالعه حاضر به منظور بررسی ماهیت علمی تحقیقات اقدام-پژوهی انجام گرفته توسط معلمان پژوهنده، انجام شد. رویکرد این پژوهش آمیخته (کمی-کیفی) و در آن از دو روش توصیفی و تحلیل اسناد استفاده شده است و دارای دو جامعه آماری بود؛ 1. جامعه اول: کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر سنندج که حداقل یک بار تحقیق اقدام-پژوهی انجام داده بودند. 2. جامعه دوم: کلیه گزارشات اقدام پژوهی برتر استانی که در دوره های دوازدهم و سیزدهم برنامه معلم پژوهنده به دبیرخانه مرکزی معلم پژوهنده ارسال شده اند که طبق آمار اعلام شده توسط پژوهشکده تعلیم و تربیت استان کردستان، شامل 36 گزارش بود. برای تعیین حجم نمونه در بخش کمی از نمونه گیری در دسترس و در بخش کیفی از نمونه گیری هدفمند استفاده شد. پرسشنامه، چک-لیست و مصاحبه نیمه ساختارمند نیز برای گردآوری داده ها به کار برده شد. جهت بررسی روایی صوری پرسشنامه به نظر ده نفر از معلمان پژوهنده برتر استناد گردید، همچنین جهت سنجش پایایی از ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد که مقدار آن برای پرسشنامه برابر با (89/0) و برای چک لیست (77/0) بود. نتایج پژوهش نشان می دهد که معلمان دیدگاه مثبتی نسبت به روش تحقیق اقدام پژوهی برای بررسی و حل مسائل آموزشی دارند و تمایل زیادی دارند از رویکرد تفسیری برای انجام اقدام پژوهی استفاده کنند، اما بررسی گزارشات اقدام پژوهی بیانگر کیفیت پایین این گزارشات از لحاظ علمی بود. در واقع معلمان در مرحله جمع آوری و تحلیل اطلاعات از روش های مناسبی استفاده نکرده اند و ابزار مورد استفاده، دقت و روایی لازم را ندارند. نتایج همچنین نشان داد که معلمان در رعایت اصول اخلاقی تا حدودی موفق عمل کرده اند.
    کلیدواژگان: اقدام پژوهی، معلم پژوهنده، معلم، تدریس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقش آموزش های ضمن خدمت در ارتقای دانش، نگرش و مهارت های زیست محیطی معلمان ابتدایی شهر تهران
    فریبا بشیری اسکویی*، سید محمد شبیری، پرویز انصاری راد، شهلا کاظمی پور صفحات 137-160
    زندگی در شرایط ناپایدار، پیچیده و مخاطره آمیز امروزی، دانش، مهارت و نگرش های ویژه ای را طلب می کند. کودکان و نوجوانان جهت رویارویی با دنیایی چنین متغیر و مبهم با دگرگونی های شتابنده نیازمند آموزش هایی هستند که بتواند همه ابعاد جسمی، ذهنی، عاطفی وجود آن ها را به صورت هماهنگ توسعه دهد و آنان را با وظایف خود جهت مشارکت موثر در سطح محلی، ملی و جهانی آشنا سازد. لازم است دیدگاه جدیدی در مورد جهان به وجود آید و طرز زندگی را طوری تغییر کند که با محیط زیست طبیعی مطابقت داشته باشد. یکی از راه های ممکن، آموزش محیط زیست است. لذا این پژوهش به بررسی رفتارهای زیست محیطی معلمان دوره ابتدایی در ابعاد دانش، نگرش و مهارت پرداخته و نقش آموزش های ضمن خدمت در ارتقای این دانش بررسی می شود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. پرسشنامه به روی 360 نفر از معلمان دوره ابتدایی اجرا شده است. نتایج پژوهش گویای این است که بیش از 59 درصد از معلمان دوره ابتدایی، در حد متوسط رفتارهای مناسب زیست محیطی دارند. داده ها همچنین نشان می دهند که دانش معلمان درباره رفتارهای زیست محیطی متوسط است.
    کلیدواژگان: آموزش محیط زیست، آموزش های ضمن خدمت، سواد زیست محیطی، رفتار زیست محیطی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تبیین دلایل شکست اصلاحات آموزشی و میزان مقاومت معلمان
    رضا میرعرب رضی* صفحات 161-180
    هدف این پژوهش تبیین دلایل شکست اصلاحات آموزشی و میزان مقاومت معلمان در مواجهه با طرح های اصلاحی برنامه درسی است. ابتدا با روش سنتز پژوهشی، پژوهش های موجود در زمینه مورد بحث گردآوری شده، سپس جهت مطالعه میزان مقاومت معلمان، واکنش های 137 معلم دوره ابتدایی (پایه های اول، دوم و سوم) نسبت به اصلاحات آموزشی جمع آوری و تحلیل شده است. نتایج نشان داده است اصلاحات آموزشی با مقاومت معلمان تازه کار و باسابقه مواجه است. جامعه آماری پژوهش شامل 78 نفر معلم روستایی و 59 نفر معلم شهری کم سابقه و پر سابقه بودند. یافته ها نشان داد حدود 68 درصد معلمان مرد روستایی و شهری مخالف تغییرات بودند. این یافته بین معلمان روستایی زن نیز 67 درصد بود. درصد مخالفان در بین معلمان زن شهری اندکی کمتر و 59 درصد بود. آزمون تی نشان داد بین معلمان زن و مرد، معلمان شهر و روستا و معلمان کم سابقه و پر سابقه تفاوت معنی داری در نحوه رویارویی با تغییرات وجود ندارد. مجموع یافته های سنتز پژوهی و پیمایشی نشان داد شکست اصلاحات آموزشی در ایران به دلایل زیر اتفاق می افتد: عدم زنده انگاری پدیده مدرسه، برنامه درسی و گروه اجرا کننده آن و در نظر نگرفتن بعد فرهنگی در اصلاحات آموزشی. نمی توان بدون درک عملکرد واقعی مدارس به تغییر خوش بین بود. نقطه شروع اصلاحات در تحول بنیادین اخیر، درک شیوه های عملکرد واقعی مدارس نبوده است. در آخر پیشنهاد هایی برای اجرای موثر تغییرات ارائه شده است.
    کلیدواژگان: تغییر، برنامه درسی، مقاومت، معلم
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • A Phenomenography of Teacher-Student Instructional Interactions
    Jamal Salimi* Pages 5-36
    Abstract: the expectations of educational system stakeholders (learner, families, and cultural, social and economic section) show increasing diversity and complexity. This confronts the teachers with a variety of interests, cultures and demands and they have to work in an environment of uncertainty and ambiguity. This trend is rooted in the changes that societies have experienced in several aspect (political, economical and cultural) and it has led the teachers toward finding ways for facing these conditions, maintaining positive interaction, and higher adaptation with the educational demands. Therefore, this study has focused on teachers experiences to find an interactions style in instructional engagements of teacher and students through phenomenography (as one of qualitative research method). The participants included 20 experienced teachers teaching in Sanandaj secondary schools. Semi-structured interviews were the primary instrument of data collection in this study. The obtained data was analyzed by inductive method. The data analysis revealed six qualitatively different ways in which teachers experienced instructional interaction with students. These categories included providers of information, transmitters of a body of knowledge, facilitators of learning, guided participators role, mentoring and speculative illumination. Each category had special characteristics with regard to the roles of teacher, students, classroom climates and curriculum.
    Keywords: Instructional interaction, teacher experiences, phenomenography, student, teacher, learner instruction
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Phenomenological Study of Integrating Research in Teacher Training Curriculum for Professional Development
    Y. Marofi*, Z. Karami Pages 37-60
    The purpose of this research was a phenomenological study of integrating research in teacher education curriculum. In this study, first, the student teachers became familiarized with action research method during a semester, and they applied this method to their own classes. After the end of the semester, they were interviewed, and were asked to express their experiences. The teachers were asked to explain weather action research would lead to teacher's professional development. The sample for this study included 106 student-teachers of various fields who were studied throughout a semester, and finally, in order to gather data to reach saturation point, thirty of them were interviewed both verbally and by questionnaires. The findings related to teachers’ experiences indicated that action research could increase their research knowledge and skills, their teaching knowledge and skills, their knowledge of identifying problems, and their problem-solving skill; moreover, it could change their attitudes towards issues and the role of research in solving problems, and it would result in higher inner satisfaction after solving a problem. According to these findings, it could be concluded that by integrating research in teacher education curriculum we can contribute to the teachers’ professional development.
    Keywords: professional development, action research, research, based curriculum
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effects of Training Teachers on Effectiveness of Physical Education Courses
    A.Nazarian Madavani*, A. Ramezani, M. Mokhtari Dinani Pages 61-86
    Abstract: The purpose of the present research was investigating the effects of teaching on effectiveness of physical education lesson in primary schools. The method of this research was semi-experimental. Three groups of primary school teachers participated in an education program voluntarily. The statistical population included all of teachers of physical education teaching at the first, second, and third grades in Tehran. In this level, 36 teachers were selected through convenience and non-random sampling for selecting the educational districts and the primary schools. In this research, data was collected by two methods including observation and interview. The first method was informed by recording the time spent for a variety of activities in physical education lesson in primary grades. And the second method involved examining the perception of teacher beliefs about teacher training program and perception of teaching situation and also perception of student's beliefs about physical education lesson through interviews. The results showed that after implementing the program the student's participation in class activities indicated an increase and the non- active time decreased.
    Keywords: teaching, effectiveness, physical education, teacher, student, primary, in, services teaching
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Teacher's Beliefs about Methods of Teaching Critical Thinking According to Student's Capacities
    R. Badri Gargari* Pages 87-104
    Abstract: This research was conducted with the purpose of evaluating teachers’ beliefs about critical thinking methods based on learner advantages through the method of correlation. 202 teachers were selected through cluster random sampling from Tabriz. The instrument employed in the study was the Critical Thinking Belief Appraisal (CTBA). Within-Subjects ANOVA procedures were applied for determine differences for each of the four factors. The results revealed significant differences among the teacher's beliefs regarding the four-factor model. The results also indicated that teachers rated high-CT prompts as more effective with high-advantage learners than low-advantage ones. In addition, teachers also rated low-CT prompts as more effective with high-advantage than low-advantage learners. From this viewpoint, teacher training practices are needed in order to promote more equitable use of high-CT activities in the classroom, with the goal of fostering the application of high-CT activities for low-advantage learners.
    Keywords: teacher's beliefs, critical thinking activity, high, advantage learners, low advantage learners, direct teaching teacher experiences, phenomenography, student, teacher, learner instruction
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Study of scientific quality at ended action research reports of primary school Teacheres
    M. Ghaderi*, Kh. Gholami, B. Khaterisefat Pages 105-136
    Abstract: the present study investigated the scientific nature of action research reports provided by teacher researchers. This study was conducted within a qualitative-quantitative approach through descriptive as well as analytic methods. The statistical population included all the primary school teachers in Sanandaj who had conducted action research at least for one time. The corpus included all the action research reports sent to central secretariat for the 12th and 13th courses of action research program in Kordestan (36 reports). In the quantitative phase the convenience sampling and in the qualitative phase the purposive sampling was used as the sampling methods. Questionnaires, checklists, and semi-structured interviews were used for the purpose of gathering data. The reliability of instrument was checked by Cronbach's alpha which estimated .89 for questionnaire and .77 for checklist. The results showed that teachers have positive viewpoints toward action research for identifying and finding solutions for educational issues. The analysis of the reports revealed a poor scientific basis in teacher's reports. They did not employ effective methods for data collection and analysis and the instruments had poor reliability and validity.
    Keywords: action research, Teacher, Researcher, Norton, Mertler
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Role of In-service Training in Promoting Environmental Knowledge of Elementary School Teachers in Tehran
    F.Bashiry*, S. M. Shobeiri, P.Ansaryrad, S.Kazmipour Pages 137-160
    Abstract: Life in today's restless and complicated situation requires specific knowledge, skills and attitudes. Hence, children and adolescents need specific training for encountering such variable and rapid transformations in order to develop in physical, mental and emotional aspects and identify their responsibilities for effective cooperation at the local, national, and universal levels. The only ways which can change the effects of human activity on the environment and develop lifestyle is developing new perspectives toward life and try to change life in a way that has some more coordination with our natural environment. One of the paths to this end is promoting environment education and appropriate environmental behavior. Countries, governments, schools and teachers should prioritize this goal and focus on environmental ethics in the educational practices. Public educational system and the role of the teacher in education process can be used as the sources for changing knowledge, attitudes and skills which could equip the future generations for encountering with environmental crisis and issues. The present study aimed to investigate the environmental related behaviors of the primary schools teachers from knowledge, attitudes, and skills aspects and the role of in-service training for improving these aspects. This study was conducted within a descriptive-applied approach through questionnaires. 360 primary school teachers answered the questionnaires and the results revealed that more than 59 percent of showed average appropriate environmental behaviors and they have average knowledge about environmental behaviors.
    Keywords: environmental education, training in, service, environmental literacy, environmental behavior teacher experiences, phenomenography, student, teacher, learner instruction
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Explaining the Reasons for Failure of Educational Reform and Resistance by Teachers
    R. Mirarab Razi* Pages 161-180
    Abstract: the present study explained the potential reasons behind failure of educational reform and the resistance of teachers. The research synthesis method was used to review the existing studies about failure of educational. In the second phase the teacher resistance was examined through analyzing the reactions of 137 primary school teachers (at the first, second and third grades) teaching in City Azadshahr toward educational reform. The sample included 78 teachers from villages and 59 teachers from cities who were a mixed group of novice and experienced. The findings showed that 68 percent of the male teachers in villages and cities and 67 percent of the female teachers in the villages were opposed to the recent reform of curriculum.T-test showed there is no significant difference between male and female teachers, teachers in urban and rural teachers and less and experienced teachers. You cannot change schools without understanding the actual performance. The starting point for reform in Iran, did not understand the ways of the actual performance of schools. Finally, proposed some proposal for the effective implementation of the changes.
    Keywords: Change, Curriculum, resistance, teachers
    Abstract View Paper Original: Persian