فهرست مطالب

رشد فناوری - پیاپی 12 (پاییز 1386)

فصلنامه رشد فناوری
پیاپی 12 (پاییز 1386)

  • 80 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1387/02/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • سرمقاله
    صفحه 3
  • مقالات
  • سعید صمدی، مهدی طاهرزاده صفحه 4
    پارک های فناوری به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی و حلقه ای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری در دهه 1960 شکل گرفتند. با توجه به رویکرد سیاست گذاران به توسعه همه جانبه (زیر بنایی و ساختاری) تحت راهبری فناوری که از دهه 1980 شروع شد، توسعه و ایجاد پارک های فناوری نیز به عنوان بخشی از این رویکرد رواج یافت و مورد استقبال دولتمردان، اندیشمندان و صاحب نظران کلیه کشورها اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه قرار گرفت. به نحوی که در حال حاضر بیش از هزار پارک فناوری در عرصه بین المللی شکل گرفته و توسعه یافته اند. در ایران نیز توجه به راهبرد و سیاست ایجاد پارک ها که از دو دهه گذشته مورد توجه واقع شده، سبب شد تا پارک های متعددی در سطوح ملی و منطقه ای شکل بگیرد. اما به دلا یل گوناگونی از جمله عدم حمایت های مالی و اعتباری مناسب، مبهم و نامشخص بودن سیاست گذاری ها، اهداف و راهبردهای ایجاد و مهمتر از آنها فقدان ضوابط، معیارها و شاخص های نظام مند در زمینه مکان یابی، طراحی و... احداث برخی از این پارک ها با موفقیت چندانی روبرو نبوده است.
    در این مقاله که بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و دیدگاهی تعمق نگر در خصوص تجارب کشورهای توسعه یافته ای چون آمریکا و استرالیا و همچنین کشورهای در حال توسعه ای چون سنگاپور تنظیم شده، سعی شده است تا با بررسی تحلیلی طرح جامع1 پارک های ذکر شده و ساختار کالبدی- فضایی کنونی پارک های علم و فناوری کشور بتوان به تعیین و تبیین معیارها و ضوابط طراحی و معماری این پارک ها دست یافت.
    امید است نتایج حاصل از این مطالعه بتواند به تدوین آیین نامه ضوابط و مقررات طراحی و معماری احداث پارک های علم و فناوری کمک کرده و با خلق افقی روشن در این زمینه، ضمن ارتقای بهره وری و کارایی این پارک ها، زمینه و بستر لا زم برای رسیدن به اهداف آنها را فراهم آورده و مسئولا ن و برنامه ریزان را برای تحقق راهبرد ها و سیاست های مورد نظر یاری دهد.
    کلیدواژگان: پارکهای علم و فناوری، شاخصها، ضوابط طراحی، مبانی معماری، تجارب جهانی
  • قاسم مصلحی، مرتضی راستی برزکی، حمید مهدوی صفحه 13
    برای تمام مدیران و از جمله مدیران مراکز رشد، «ارزیابی» موضوعی بسیار جذاب است. ارزیابی عملکرد مرکز رشد به وسیله ایندکس ها1 روشی ساده، جالب و کارا برای محاسبه شاخص عملکردی یک مرکز رشد است. اساس این روش تبدیل دامنه ای از عملکردها به مقیاس های ثابت برای چند نماگر، وزن دهی و ترکیب آنها برای سنجش میزان دستیابی به اهداف می باشد. اصولا ارزیابی راهبرد با توجه به میزان دستیابی به اهداف شامل سه فعالیت اساسی بررسی مبانی اصلی راهبرد های شرکت ها و سازمان ها، مقایسه نتیجه های مورد انتظار با نتیجه های واقعی و انجام دادن اقدامات اصلا حی می باشد. توجه این مقاله به مورد دوم به منظور اطمینان تطابق عملکردها با برنامه های پیش بینی شده است. در این مقاله، شاخصی برای اندازه گیری سطح ارتقاء فناوری در مرکز رشد و پارک شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به همراه روش محاسبه آن آورده شده است. اندازه گیری شاخص برای شهرک، به عنوان یک مطالعه موردی آورده شده است.
    کلیدواژگان: ارزیابی عملکرد، شاخص، نماگر، مرکز رشد و پارک علم و فناوری
  • مهدی کنعانی صفحه 18
    وجود بیش از 800 هزار نفر بیکار و جویای کار در شهر تهران و افزایش نرخ بیکاری در استان تهران و به ویژه در میان تحصیل کرده های شهری، باعث ایجاد معضلا ت اجتماعی و آسیب های فراوانی شده است. این روند منحصر به کلان شهر تهران نیست و بسیاری از شهرهای دیگر کشور با آن دست به گریبان هستند. حتی بسیاری از شهرهای دنیا نیز به نوعی با این مسئله دست به گریبان هستند. از طرفی شهرداری ها نیز پتانسیل بی شماری برای توسعه کسب و کار و حمایت از کارآفرینی1 دارند که از جمله آنها می توان به امکان برقراری تعاملا تی کارآمد با بخش های دولتی خدمات رسان در حوزه شهر و محوریت و جهت دهی ارائه خدمات آنها به سمت کارآفرینی، توان اطلا ع رسانی بالا و امکانات تبلیغاتی گسترده، داشتن دفاتر اداری در تمام مناطق، نواحی و محلا ت شهر، امکان دسترسی به آمار و اطلاعات مختلف مرتبط با شهروندان و آشنایی با روحیات زندگی و کسب و کار شهروندان در مناطق مختلف و فرصت ها و تهدیدهای تجاری و شغلی موجود در هر ناحیه، دسترسی به بازارچه های مختلف و زمین ها و املا ک بلا تکلیف اشاره کرد. سیاستگذاری توسعه کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان در سطوح کشوری و حوزه های صنعتی پیشینه ای چند صد ساله دارد; اما کمتر از یک دهه است که مدیران شهری و شهرداری ها و مناطق کمتر توسعه یافته در گوشه و کنار جهان به مدد حمایت هایی سازمان یافته از کارآفرینان شهری توانسته اند «طرحی نو» در جامعه شهری خود دراندازند و از فاصله خود با شهرها و مناطق توسعه یافته بکاهند. مراکز رشد کارآفرینان شهری یکی از این ایده ها است و مقاله حاضر طرح اولیه راه اندازی مراکز رشد کارآفرینان شهری را تبیین می کند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، توسعه اقتصاد شهری، مرکز رشد کارآفرینان شهری، کلان شهرها، مدیریت توسعه، کارآفرینی شهری
  • محمدرضا ادراکی صفحه 26
    حمایت های مالی تنها بخشی از حمایت های مورد نیاز بنگاه های کوچک و متوسط را شامل می شود که توسط بانک ها، مؤسسات مالی توسعه ای، شرکت های لیزینگ، شرکت های سرمایه گذار مخاطره پذیر و... برای کمک و پشتیبانی از این بنگاه ها به اجرا در می آید. با این حال توسعه و ایجاد مؤسسات تخصصی جدید در زمینه فعالیت های حمایتی مالی و مشاوره ای از بنگاه های کوچک و متوسط ضروری به نظر می رسد. بانک توسعه بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط ایران1 یکی از این مؤسسات مورد نیاز و جدید است که می تواند نقشی مهم به عنوان یک نهاد مالی توسعه ای برای ایجاد و شروع کسب و کار بنگاه های کوچک و متوسط و پاسخگویی به نیازهای خاص آنها داشته باشد. این بانک به عنوان یک نهاد مالی و از طریق خدمات مشاوره ای و ارائه محصولات مالی مرتبط و به هنگام، به رشد و تامین مالی و ارائه محصولات تکمیلی مورد نیاز بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط کمک می کند. خدمات مشاوره ای این بانک می باید به طور یکپارچه و فراگیر در زمینه حمایت های مالی و ایجاد کسب و کار ارائه گردد.
    کلیدواژگان: بانک توسعه بنگاه های کوچک و متوسط، خدمات مشاوره ای
  • شیماسادات هاشمی صفحه 34
    حق اختراع یا به عبارت دیگر، حق استفاده و بهره برداری مخترع از حاصل فکر و ابتکار خویش یک حق مالی است; یعنی می تواند مورد داد و ستد واقع شود. اما از آنجا که این حق، یک حق غیرمادی و نامحسوس است و نمی توان با در دست داشتن آن ادعای مالکیت نمود، و از سوی دیگر باید تنها اولین کسی که با زحمت و تلا ش به ساخت آن نائل شده را مستحق بهره برداری از آن دانست و مقلدان را از استفاده رایگان و بدون زحمت از حاصل تلا ش مخترع منع نمود، تنها با ثبت اختراع به نام مخترع است که می توان اثبات کرد دارنده ورقه اختراع اولین کسی است که موفق به آن اختراع شده و مالک آن محسوب می شود. بنابراین ثبت اختراع و سایر اموال غیرمادی نقش مهمی دراثبات مالکیت مخترع دارد. هدف از این مقاله آشنا نمودن مخترعان از مراحل ثبت اختراع و لزوم ثبت اختراعشان برای حمایت از آنها، بررسی و مطالعه نظام های ثبت اختراع و مراحل ثبت اختراع در چند کشور مختلف و کشورمان، ایران است.
    کلیدواژگان: اظهارنامه ثبت اختراع، جدید بودن، ابتکاری بودن و کاربرد صنعتی اختراع، ورقه اختراع
  • بهرام صلواتی سرچشمه، معصومه مداح، احسان یزدانی راد صفحه 39
    در حال حاضر، حمایت از ایجاد و توسعه کسب و کارها و بنگاه های کوچک و متوسط یکی از اولویت های اساسی در برنامه های توسعه اقتصادی اکثر کشورهای دنیا است. در کشور ما نیز جایگاه خاصی برای حمایت و توسعه صنایع کوچک و متوسط در برنامه های کلان توسعه ای در نظر گرفته شده است. در ماده 21 و 39 برنامه چهارم توسعه کشور نیز، مستقیما«به ضرورت حمایت و توسعه از SMEها اشاره شده و دولت موظف به طراحی، تدوین و اجرای برنامه های حمایتی ویژه برای آنها شده است. با این حال همچنان نیاز به الگویی منسجم، کارآ و اثربخش جهت حمایت و توسعه از این نوع بنگاه ها در کشور مشاهده می شود. بنابراین این مقاله با محور قرار دادن این چالش اصلی سعی در پیشنهاد چارچوبی کاربردی برای برنامه ریزی، حمایت و توسعه بنگاه های کوچک و متوسط دارد. در این مقاله، مروری جامع بر ادبیات بنگاه های کوچک و متوسط صورت پذیرفته است و علا وه بر تعاریف کمی آنها، تعاریف کیفی مطرح در این حوزه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با شناسایی و بررسی عناصر و روندهای تاثیرگذار و اثربخش بر فرایند سیاست گذاری و برنامه ریزی برای حمایت و توسعه بنگاه های کوچک و متوسط، چارچوبی عملیاتی برای حمایت و توسعه این بنگاه ها با اتکا بر نمونه ها و تجربیات ارزنده و موفق اتحادیه اروپا در این زمینه، تدوین و معرفی شده است.
    کلیدواژگان: بنگاه کوچک و متوسط، رویکرد پایین به بالا، جامعه بنگاه مدار و کارآفرین
  • علیرضا آیت اللهی صفحه 50
    فرض بر این است که به جای آن که رشد و توسعه کلی کشور را در نظر بگیریم، توسعهء کل آن را تا رسیدن به «توسعه متوازن» هدف قرار دهیم. حال در فضایی علمی که فناوری موتور توسعه محسوب می شود و نوآوری اصل رشد به شمار می رود، توزیع رشد فناوری در مناطق، شهرها و چه بسا روستاهای کشور به مفهوم توسعه ای فراگیر و یکپارچه است. این یکپارچگی باید میان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، و شهرک های علمی و تحقیقاتی، پارک ها و مراکز رشد فناوری باشد.
    بنابراین بحث مقاله حاضر ابتدا بر نوآوری در حوزهء رشد فناوری است و این که در دستیابی به آن مکان یا به اصطلا ح محل استقرار صنایع و نزدیکی مکانی دو یا چند صنعت به یکدیگر چه نقش ها و فوایدی می توانند داشته باشند. به این ترتیب اصل توجه بر سیاست و برنامه های علمی، صنعتی، اقتصادی کشور، منطقه و شهر و کیفیت رشد فناوری از راه نوآوری است. آیا نزدیکی جغرافیایی مراکز صنعتی به نوآوری و به طور کلی رشد فناوری کمک می کند؟ یا برعکس، هرچه فناوری ها، به ویژه در بخش های اطلاعات و ارتباطات، یعنی مخابرات و حمل و نقل پیشرفت کنند، نه تنها از مشکلات و هزینه ارتباط متخصصان و صنعتگران و مؤسسات صنعتی و بنگاه های اقتصادی با یکدیگر کاسته می شود، بلکه طبیعتا و به موازات آن از نقش اقتصاد فضایی و تمرکز و تا حدودی آمایش سرزمین و آمایش شهری می کاهند و به سیاست عدم تمرکز میدان می دهند؟
    پس از بحث های نظری بسیار ضروری که در ابتدای مقاله می آید پروفسور بوگرن به بررسی مراکز رشد فناوری منطقهء مرکز فرانسه، نوآوری و انتقال فناوری بین آنها، شبکه ای علمی، تحقیقاتی که به این منظور بین آنها ایجاد شده است و گریز آنها از همکاری های محلی به منظور استفاده بیشتر از همکاری با بنگاه های صنعتی پیشرفته تر و بنابراین مفیدتر می پردازد.
    اهمیت گزارش مطالعهء بوگرن در فرانسه بنا به برخی از مشابهت هایی است که بین سیاست های علمی، رشد، صنعتی، شهری و منطقه ای ایران و فرانسه وجود دارد و به این ترتیب «راه طی شده» در فرانسه، راهنما، و آزمون و خطاهای آن مانع از خطاهای مشابهی است که مسلما مشمول صرف وقت و هزینه اند.
  • میزگرد
  • خلاصه مقالات به زبان انگلیسی
    صفحه 79
|
  • Saeed Samadi, Mehdi Taherzadeh Page 4
    Technology parks were formed in 1960s as social foundations and as a part of the chain in knowledge - based development. From 1980s, the policy-makers pointed out to a sustainable development based on the technology infrastructure. Development of technology parks was promoted as part of this trend. As a result, there are currently more than 1500 STPs around the world. The development of STPs in Iran began since two decades ago and resulted in establishing a number of these parks. In some cases, challenges of allocating spaces, ambiguities in policies, poor funding, lack of rules and regulations, and bad strategic planning have caused that some of theses parks are not successful in their goals and objectives. Sustainable master planning concepts for science & technology park sites prepares a way for sustainable design of research facilities. For the ultimate success research facility design it is critical that early master planning principles facilitate as many passive and sustainable techniques as possible. By using these techniques for science parks, the designers and science park managers will help to reduce costs, conserve resources, and reduce life cycle costs at the first stage, while providing a higher quality research environment. By reducing waste and planning for conservation of materials, the design team intends to improve the entire design and to build user processes. The outcomes show the reduction use of lands resources, and to reach a higher quality, more research productive facility and more money to devote to the core business of research. In this article, which is organized based on a descriptive analysis method, and an in-depth review on experiences from Australia and USA, we have attempted to analyse the master plan of those parks to evaluate the architecture considered to next figure out a proper trend relevant bases for development of STPs in Iran. In this view, essential factors such as scale, development process, accommodation and locality trend, space, are thoroughly assessed. Finally a case study was performed that investigates the master plan of KSTP from the point of view of regulations, specifications and key factors towards the success. Results obtained from this study can yield a framework for architecture and plan of STPs. It could also draw a bright outlook in the field to level the efficiency of STPs and draw a way toward the goals of policy- makers and STP managers.
  • Ghasem Moslehi, Morteza Rasti Barzaki, Hamid Mahdavi Page 13
    Self assessment is an interesting subject for all managers, especially for the managers of incubators. The incubator performance assessment by indexes (IPAI) is a simple, interesting and effective method for measuring the performance index of an incubator. The system is based on changing the scope of performance of several indicators to fixed scales (metrics), weighing them and combining them. Strategic evaluation is basically consists of three basic activities which are investigating the principles of the companies or organizations strategies, comparing the ideal and real results and making improvements. This paper focuses on the second part to make sure that the performance adjusts correctly with the planning programs. This paper is going to introduce an index for measuring and assessing the level of technology improvement in Isfahan Science and Technology Town (ISTTs) Incubator and Science Park. It also addresses the methodology used for these calculations. Measuring the indicators for ISTTs incubator will be discussed at the final part of this paper as a case study.
  • Mehdi Kanani Page 18
    One of the major priorities of each big cities developing plan is to support & promote SMEs through Incubators. This policy has played a key role in innovation, entrepreneurship & economical growth. Entrepreneurs play as a growth motor for the economics of the cities. So in most countries, various laws & facilities have been developed for supporting them. In our country, the capital city “Tehran” is the largest city in the country and developing an Urban Incubator in Tehran will play the role of a pilot plan for the other cities. Then this article by analyzing available trends and models in other cities, intends to make a model for supporting SMEs in Tehran city by Urban Incubators and its infrastructure and sub-structures.
  • Mohammad Reza Edraki Page 26
    Financial supports just include a part of SMEs essential needs which will be performed through Banking institutions, Development Financial Institutions (DFIs), Leasing and Factoring Companies, Venture Capital Companies (VCs) to support and assist these Enterprises. But development and formation new technical institutions in financial and advisory services lines from SMEs still seems to be necessary. SME Bank of Iran is one of these new and necessary institutes which can be effective as a Development Financial Institution to initiate SMEs businesses, and responding to their special necessity. This Bank as a financial institute and through related financial and advisory processes can help for financial supports and necessary supplement helps of SMEs. Advisory services in SME Bank of Iran, absolutely, must be presented in an integrated form for financial supports and venture creation.
  • Shima Sadat Hashemi Page 34
    PATENT - the inventor’s right to use and exploit out of his thought and invention - is an economic right; i.e. it can be bought and sold. Since it is an intangible right and we have no physical possession on it. Since the inventor is the only and the first person who must benefit from his invention and prevent others from copying, the best way for protecting the inventor against competitors who wants to imitate the inventor’s invention is to register the invention in a governmental organization and give the actual inventor a PATENT. So patenting an invention - and other intangible properties - has an important role to prove property rights on it. The aim of this paper is to affiliate the inventors with patent offices, the steps of patenting, and the necessity of patenting their invention for protecting against competitors. More over, this paper aims to have a study about some patent registration systems in some countries including Iran.
  • Bahram Salavati Sarcheshmeh, Masoomeh Maddah, Ehsan Yazdani Rad Page 39
    Today, supporting & development of SMEs is one of major priorities of each country’s developing plans. Although these enterprises need less investment but have more outputs and play a key role in innovation, entrepreneurship & increasing share of country’s exports. SMEs play as a motor of growth in the countries in knowledge based economy era. So in most countries, various laws & facilities has been developed for supporting SMEs. In our country, supporting the development of SMEs have a special position in country’s development plans and article 21 and article 39 have a direct refer to support the development of SMEs. In this way, government has to design and implement special supportive plans for SMEs. But until now, there is no complete, efficient & effective model to support SMEs in the country. Thus, this paper by focusing in this challenge, tries to introduce a framework to present a support plan for SMEs. This article has a whole literature review on SMEs and beside the quantitative definition of SMEs, introduces qualitative definition of them. Then in this paper we analyze available trends and models in context of planning and developing processes for SMEs, and recognize factors which affect this process and on the base of the best practices of EU for SMEs, introduce a functional framework for planning, supporting & development of SMEs.
  • Fredric Bougrain, Alireza Ayatollahi Page 50
    In scientific environment, technology is the prim over of local development, and innovation is the essence of economic growth. Technological development in regions, cities and rural regions is as total and integrated development. This paper, first discusses about technological innovation and effect of geographic proximity of industries and research centers at national, regional and urban levels. In other words this paper focuses on this question that “Does this proximity helps the growth of innovation and technology. There are many questions about national development. For example Does geographic proximity of industries help innovation and technology growth?, Does this matter accelerate national development or vice versa? Will ICT, telecommunication and transportation decrease the cost and problem of industries and their expertise? Or is it cause of centralization in policy and reduction of country and urban logistic effects? This paper also discusses about technology incubators in central region of France and technology transfer between them and a science and research network in order to facilitate technology transfer.