فصلنامه رشد فناوری
پیاپی 26 (بهار 1390)

یکی از مشکلات صنایع کشورهای در حال توسعه عدم اثربخشی فناوری انتقال یافته وارداتی می باشد. که مهمترین عامل این امر عدم طی کامل فازهای انتقال فناوری و یا عدم استفاده از روش انتقال فناوری مناسب می باشد.
امروزه در شرکتها و کشورهای درحال توسعه به جهت کمتر نمودن فاصله خود با کشورهای توسعه یافته در زمینه نوآوری و ایجاد مزیت رقابتی متوسل به روش های گوناگونی می شوند یکی از مهمترین آنها انتقال فناوری های جدید است که از آن طریق توانسته اند تا حدی فاصله خود را با توجه به شتاب کشورهای صنعتی کمتر نمایند. انتقال فناوری باروش های مختلف امکانپذیر است که با توجه به موقعیت انتقال دهنده فناوری وانتقال گیرنده فناوری مشخص می شود. اما این روش علی رغم داشتن فرصتهای بالقوه و آشکار دارای تهدیدات ضمنی است که اگر فناوری به درستی انتخاب نشود و از مسیر صحیح، انتقال نیابد منجر به خسارتهای جبران ناپذیری خواهد شدفرآیند انتقال فناوری شامل 6 فاز عمده می باشد که در صورت طی موفقیت آمیز کلیه این فازها تجاری سازی فناوری انتقال یافته میسر می گردد. این 6 فاز اصلی عبارتند از: گزینش و اکتساب، انطباق فناوری وارداتی:، جذب فناوری وارداتی، کاربرد فناوری انتقالی، توسعه و بهبود فناوری وارداتی، اشاعه(انتشار) فناوری. از آنجا که شرکت آذرآب از بزرگترین و مهمترین شرکت های درگیر در امر انتقال فناوری در کشور می باشد، در این پژوهش در پی آن هستیم که میزان موفقیت پروژه های انتقال فناوری صنایع آذرآب را مورد بررسی قرار داده و در نهایت روش های مناسب انتقال فناوری برای این شرکت را به ترتیب الویت بوسیله مدل AHP مشخص نمائیم.

نوآوری توانایی شناسایی فرصت ها، مشاهده روابط و استفاده از مزایای آنهاست که این فرصت ها نه تنها در خصوص گشودن بازارهای جدید، بلکه شامل روش هایی نوآورانه برای بازارهای موجود نیز شامل هست. نوآوری ذاتا امری پرمخاطره و دارای ریسک است و حتی شرکت های رشد یافته و قوی نیز نمی توانند ریسک های نامحدود انجام دهند. در واقع سوال این نیست که آیا باید نوآوری صورت گیرد یا نه، بلکه چگونه این نوآوری به شکل موفقیت آمیزی انجام شود و چه درس هایی از موفقیت یا شکست آن می توان دریافت و اینکه آیا الگویی را می توان برای آن به وجود آورد که در فعالیت های آتی مورد بهره برداری قرار گیرد؟ ازطرفی همواره این پرسش بزرگ مطرح بوده است که آیا می توان آنچه را که به عنوان نوآوری شناخته شده است، کنترل و مدیریت کرد یا خیر؟ در نگاه اول ممکن است مدیریت نوآوری، فرایندی بسیار پیچیده و غیرممکن به نظر برسد؛ اما ما برین باوریم که علیرغم ماهیت غیرقابل پیش بینی و تصادفی نوآوری، امکان یافتن یک الگوی اساسی موفقیت وجود دارد. چرا که نوآوری، خود یک مسئله مدیریتی است؛ از آن لحاظ که باید در خصوص منابع، جابجایی، ترکیب و هماهنگی میان آن ها تصمیماتی اتخاذ گردد. در این مقاله پس از شرح مطالبی پیرامون مفاهیم نوآوری و مدیریت آن، یک مدل مفهومی و چگونگی استفاده از آن برای تمرکز بر جنبه های کلیدی مدیریت نوآوری تشریح شده است. در ادامه، خلق و حفظ یک بافت سازمانی خلاق مورد بحث قرار گرفته و در نهایت به تحلیل مقایسه ای پیرامون مدیریت نوآوری در شرکت های ژاپنی و کره ای پرداخته می شود.

در این مقاله به ویژگی های رفتاری و فردی مدیران شرکت هایی پرداخته شده است که در شرکت های فناور نوپا بوده و در محیط های حمایتی به فعالیت مشغولند. در این تحقیق تلاش شده است شاخص های فردی موثر در موفقیت این گروه از مدیران شناسایی و ارائه گردد. همچنین این تحقیق تلاش می کند ویژگی ها و شاخص های موثر در انتخاب و انتصاب صحیح مدیران و در نتیجه پیشرفت و بهبود صنعت کشوررا تعیین کند. برای مطالعه ی موردی شرکت های مستقر در پارک علم وفناوری خراسان در نظر گرفته شده اند.
بر مبنای نتایج این تحقیق از میان ویژگی های متعدد شخصیتی افراد، 6 ویژگی و شاخص فردی برجسته انتخاب شد که عبارتند از: داشتن اعتماد به نفس، توانایی رهبری، خلاقیت وابتکار، مشارکت و تفویض اختیار، مهارت های روابط انسانی و کنترل درونی. شاخص ها و ویژگی های پیش گفته بر اساس نتایج تحقیقات و مطالعات دیگر محققین شنایایی و تعیین شده اند. آنگاه از طریق بررسی نتایج به دست آمده از توزیع پرسشنامه بین مدیران، اطلاعات لازم به دست آمد و از این رهگذر، شاخص های فردی موثر در موفقیت مدیران مورد بحث شناسایی گردید. نتایج این تحقیق، نشان می دهد که فرضیه های اول و ششم مطرح شده در تحقیق درست هستند یعنی اعتماد به نفس و کنترل درونی به عنوان شاخص های موثر در موفقیت این مدیران مورد تایید قرار می گیرد. در این تحقیق به بحث رضایتمندی کارکنان پرداخته نشده است.

اطلاعات نیروی محرکه اقتصاد و دانش امروزی است و ابزار بکارگیری آن سیستمهای اطلاعاتی میباشد. با وجود منافع زیاد بکارگیری سیستم های اطلاعاتی، هنوز ریسک بالای شکست بر پیاده سازی این پروژه ها سنگینی می نماید. عوامل حیاتی موفقیت وجود دارند و باید آنها را شناسائی و کشف کرد. عدم توجه به این عوامل کل سیستم و فرآیند را با خطر اساسی و شکست پروژه در اجرا مواجه می سازد.
در این تحقیق با شناسایی چارچوب های موجود برای انتقال تکنولوژی سیستمهای اطلاعاتی و شاخص های هر کدام از طبقات این چارچوبها، سعی بر آن شده است که این عوامل را در سازمان های ایرانی که تمایل به انتقال این تکنولوژی را دارند ارزیابی و رتبه بندی گردد. طبقاتی که برای این شاخصها میتوان در نظر گرفت شامل سه طبقه عوامل سازمانی، عوامل تاکتیکی و عوامل فنی میباشد.
بعضی از عوامل کلیدی موفقیت که شناسایی شدند عبارتند از: تعهد و حمایت مدیریت ارشد سازمان، درک واضح از اهداف کسب و کار و نیازمندی های سازمان، آمادگی سازمان و زیرساخت مناسب IT (عوامل سازمانی)- مدیر پروژه قوی، تیم مناسب و متخصص (عوامل تاکتیکی)- آموزش کافی، مشارکت کاربران در پروژه و حفظ نیروی متخصص و آموزش دیده (عوامل فنی).
این تحقیق در میان کارشناسان حوزه IT و IS شرکتهای مرتبط با صنعت خودروسازی نظیر شرکتهای پارس خودرو، سایپا و سازه گستر سایپا صورت گرفته است.
این شرکتها تجربه انتقال تکنولوژی سیستمهای اطلاعاتی نظیر MES و ERP را در سازمان خود داشته اند.

سازمان های پژوهش و فناوری مسئولیت پیشبرد توسعه فناوری و اجرای فرایند پیچیده تجاری سازی را برای آنها بر عهده دارند. فرایند تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی فناورانه در سازمان های پژوهش و فناوری فرایندی بسیار پرهزینه و سرمایه بر است و اغلب سازمان های پژوهش و فناوری به تنهایی از عهده اجرای آن برنمی آیند. از سوی دیگر صنایع به علت حضور در محیط رقابتی و برای بقا و رشد در این فضا نیازمند محصولات و فناوری های نوین و برتر می باشند که یاری گر آنها در عرصه رقابت باشد. مزیت صنایع در فرایند تجاری سازی است، چرا که آنها اغلب دارای منابع مالی و انسانی فراوانی می باشند و این دارایی ها امکان پذیرش ریسک های بزرگ را برای آنها فراهم می کند.
در این میان حلقه مفقوده، پیوند میان سازمان های پژوهش و فناوری و صنایع بکارگیرنده فناوری است. یکی از راهکارهایی که برای برطرف کردن این مشکل و ایجاد حلقه مفقوده در برقراری پیوند سازمان های پژوهش و فناوری و صنایع وجود دارد بهره گیری از کارآفرینی شرکتی می باشد. کارآفرینی شرکتی یکی از انواع کارآفرینی است که در آن، در درون شرکت های موجود کارآفرینی صورت می گیرد. کارآفرینی شرکتی به دنبال معرفی محصولات جدید و نظام های سازمانی نوین در چارچوب شرکت می باشد. کارآفرینی شرکتی پنج شیوه مختلف و متفاوت دارد و هر یک از شیوه های آن به گونه ای این فرایند را اجرا می کنند که از میان آنها کارآفرینی تحصیلی و کارآفرینی فرصتی بیشترین تناسب را برای تقویت رابطه همزیستی صنایع و سازمان های پژوهش و فناوری برای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی فناورانه دارد.

امروزه فرایندهای کسب و کار، کلید موفقیت هر سازمان می باشند. بنابراین داشتن یک رویکرد مدیریت فرایند کسب و کار قوی در سازمان ها حائز اهمیت است، و سازمان ها به تجربه آموخته اند که مدیریت فرایند کسب و کار، سرمایه گذاری قوی در رویارویی سریع با تغییرات محیطی است. مدیریت فرایند کسب و کار با داشتن الگوهای متعدد مورد نیاز سازمان ها، روشی یکپارچه و نظام مند را برای طراحی، اجرا و مدیریت فرایندهای کسب و کار سازمان ها ارائه می نماید. در هر یک از فرایندها، افراد و سامانه ها نقش دارند. با توجه به اینکه سیستم مدیریت فرایند کسب و کار، بستری را فراهم می آورد تا انجام کلیه فرایندها در سازمان به صورت خودکار درآیند، همه راه ها در حال منتهی شدن به سیستم مدیریت فرایند کسب و کار به عنوان هسته اصلی سیستم های سازمانی جهت بهبود عملکرد سازمان ها می باشد. در این مقاله انواع داده های مربوط به یک فرایند عنوان شده و سپس یک مدل یکپارچه برای هماهنگی این داده ها با مدیریت فرایند کسب و کار، بیان می گردد، پس از آن سیستم مدیریت فرایند کسب و کار معرفی می گردد. در نهایت به بررسی همسوسازی مدیریت فرایند کسب و کار و مدیریت استراتژیک پرداخته می شود، زیرا که تدوین استراتژی مناسب و مهم تر از همه پیاده سازی مطلوب آن با استفاده از مدیریت فرایند باعث بهبود عملکرد و ارتقا اثربخشی سازمان شده و رضایت ذینفعان را سبب می گردد.

امروزه فناوری های پیچیده، مثل سیستم های فناوری اطلاعات تقاضاهای جدیدی را برای درک ما از تکنولوژی ها و تغییر آنها به وجود می آورند. با افزایش تمایل به استفاده از تکنولوژی های مبتنی بر وب برای پیشتیبانی و افزایش عملکرد شغلی، سیستم های فناوری اطلاعات به یک بخش حیاتی از عملیات کسب و کار بدل شده اند.
در این پژوهش، نتایج بدست آمده از لحاظ توسعه سازمانی درباره فاکتورهای تعیین کننده در رابطه با دست یابی به انتقال اثر بخش تکنولوژی مدیریت دانش مبتنی بر وب مورد توجه واقع شده است.
دو فرآیند، گسترش و انتشار از طریق پذیرفتن اثربخشی تکنولوژی مدیریت دانش مبتنی بر وب در سیستم های سازمانی برای تغییر ارزیابی می شوند. انتقال و پذیرش آغازین یک ابزار فناوری اطلاعات در فرایندهای کسب و کار سیستم در حال پذیرش، لزوما تغییر را به شکل مقصود طراحان یا کاربرانش تضمین نمی کند. این مهم فقط هنگام گسترش آشکار می شود که سیستم های فناوری اطلاعات سبب تغییر شوند. با یک بار مستقر شدن این تکنولوژی، نیاز برای به دست آوردن و سپس اندازه گیری یکپارچگی به وجود می آید؛ این موضوع اشاره می دارد که نیازی برای اندازه گیری درجه گسترش به عنوان منبع تغییر در این سیستم وجود دارد. هر یک از این فرآیندها (انتشار و گسترش) توسط مجموعه های تعیین کننده تحت تاثیر واقع می شوند. در این پژوهش، از مدل های تجربی انتشار و گسترش در تکنولوژی مدیریت دانش مبتنی بر وب استفاده می شود. منشا تغییر در انتقال این تکنولوژی ها در این مطالعه بررسی می شود. این مطالعه همچنین برای انتقال اثربخش تکنولوژی مدیریت دانش مبتنی بر وب در سازمان ها، توصیه هایی را ارایه می دهد.
این پژوهش به دنبال این است که چه عواملی بر روی فرایند انتقال تکنولوژی و پذیرش تکنولوژی های فناوری اطلاعات تاثیر می گذارد و چه کاری باید به منظور تسهیل انتقال موفق این تکنولوژی ها انجام شود.

عدم اطمینان موجود پیرامون زنجیره تامین و اجزاء متعدد آن باعث تغییر پذیری تقاضا در طول زنجیره می شود، به طوریکه با فاصله گرفتن از مشتری نهایی و تقاضای واقعی، نوسان بیشتری در مقدار سفارشات دیده می شود که این امر می تواند آثار سوئی در پی داشته باشد. این پدیده موسوم به اثر شلاقی است. عوامل متعددی در بروز این مسئله نقش دارند که راهکارهایی برای مقابله با آنها ذکر شده اند. در این مقاله پس از تعریف اثر شلاقی و آنچه که موجب بروز آن در زنجیره تامین می شود، عوامل موثر در کاهش این اثر بررسی و نظر کارشناسان صنعت خودرو در این زمینه مورد مطالعه قرار می گیرد. در نهایت با عنایت به قابلیتهای کسب و کار الکترونیک، نقش آن در مقابله با این پدیده بیان خواهد شد. این مقاله از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از ابزار پرسشنامه(با 26 سوال) برای تحلیل های خود در استفاده کرده است. در این مقاله با استفاده از آزمون میانگین به بررسی هر یک از فرضیه ها پرداخته شده است و در نهایت برای بررسی یکسان بودن رتبه های عوامل کاهنده اثر شلاقی، از آزمون فریدمن استفاده شده است. جنبه نوآورانه تحقیق را می توان در بررسی و شناسایی عوامل موثر در ایجاد اثر منفی اثر شلاقی و تاثیر کسب و کار الکترونیک در کاهش این اثر منفی دانست.