فهرست مطالب

رشد فناوری - پیاپی 56 (پاییز 1397)

فصلنامه رشد فناوری
پیاپی 56 (پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/10/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • روزبه حبیبی، زهرا اصغری، کامران جعفری صفحه 1
    مراکز رشد یکی از ابزارهای رشد اقتصادی هستند که به منظور حمایت از کارآفرینان تحصیل کرده تاسیس می شوند و با ارائه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه پا گرفتن شرکت های جدید را فراهم می کنند. امروزه مراکز رشد نقش بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه اقتصادی و صنعتی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ایفا می کنند. شناسایی و بررسی عوامل مختلفی که بر توسعه کارآفرینی و مراکز رشد موثر هستند، می تواند در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های کلان برای ارتقای فعالیت های کارآفرینانه کمکی موثر باشد. تحقیق حاضر در پی شناسایی عوامل موثر بر توسعه مراکز رشد بوده و در این راستا 36 عامل را شناسایی نموده و آن ها را در شش دسته مشخصات عمومی شرکت، ویژگی های نیروی انسانی، زیرساخت ها، بازار و رقابت، مسائل مالی و عوامل محیطی طبقه بندی کرده است. جامعه آماری پژوهش را 6 تن از کارشناسان مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه گیلان تشکیل می دهد. اولویت بندی 36 عامل با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای نشان دهنده آن است که پنج عامل مکانیزم های حمایتی (دولت و دانشگاه) ، وجود تیم های مشاوره ای باتجربه، ساختار سازمانی شرکت های مستقر در مراکز رشد، زمینه فعالیت این شرکت ها و سن آن ها از بالاترین اولویت ها برخوردار هستند و به عبارت دیگر بیشترین تاثیر را بر توسعه مراکز رشد دارا هستند. البته با توجه به این که در اولویت بندی این عوامل از نظر خبرگان مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه گیلان بهره گرفته شده است، نمی توان به طور کامل آن را قابل تعمیم به سایر مراکز دانست.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، توسعه، مرکز رشد، فرایند تحلیل شبکه ای، دانشگاه گیلان
  • مهرنوش میرزایی، محمدرضا کربلایی رضایی، مازیار امیرحسینی صفحه 10
    قطب علم و فناوری می تواند به واسطه ی تدوین و اعمال سیاست های حمایتی، قوانین مناسب و چارچوب های نهادی کارآمد، بهره وری را افزایش داده، موجب تحریک رشد اقتصادی پایدار از طریق تغییرات فناورانه پویا که به وسیله ی سیستم های نوآوری کارا و موثر حمایت می شوند، گردد. ایجاد محیط مناسب برای نوآوری در سطح ملی و استانی به شرکت ها و صنایع اجازه می دهد که رشد نموده، سود بیشتری به دست آورده و اشتغال بیشتری ایجاد نمایند. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل بسترهای لازم جهت توسعه منطقه ای علم و فناوری در استان قزوین است. بدین منظور با استفاده از روش میدانی از محققین و صاحبان شرکت های دانش بنیان به عنوان جامعه نمونه، پرسشنامه هایی تکمیل و متغیرها با طیف لیکرت مورد ارزیابی و تحلیل عاملی قرار گرفت و بسترهای لازم برای منطقه ای شدن علم و فناوری اولویت بندی گردید نتایج پژوهش نشان می دهد وجود سرمایه لازم جهت کمک به شکل گیری و تجاری شدن برنامه های کسب و کار، وجود سازوکارهای مشخص در ایجاد نهادهای دانش بنیان، سرانه ایجاد سامانه های الکترونیک، وجود زیرساخت های اجتماعی برای همکاری های منطقه علم و فناوری، متوسط تعداد پژوهش در منطقه، دسترس پذیری به نتایج حاصل از پژوهش، وجود قوانین و مقررات برگرفته از اسناد بالاسری در توسعه علم و فناوری، دسترس پذیری به نشریات، سرانه زیرساخت های ارتباطی، موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای، دسترسی به اطلاعات کاربردی و ترویجی و سرانه استفاده از اینترنت، بسترهای لازم برای ایجاد و توسعه منطقه علم و فناوری در استان قزوین می باشند.
    کلیدواژگان: قطب - علم و فناوری، تحلیل های زیرساختی، تحلیل عاملی، راهبرد توسعه، استان قزوین
  • قاسم آذری آرانی، جلال رضایی نور صفحه 17
    نقش دانش و مدیریت دانش در شکوفایی اقتصاد کشور ها غیرقابل انکار است و از آن به عنوان عامل مهمی در افزایش بهره وری و تولید ناخالص داخلی کشورها می توان نام برد. هوش نیز به عنوان عنصری که بر خلق دانش تاثیرگذار است، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. بر این اساس این مقاله به دنبال شناسایی شاخص های موثر در هر یک از ابعاد خلق دانش ملی، هوش ملی و تولید ناخالص داخلی است. این مقاله از نوع تحقیق کیفی و بصورت مرور ادبیات نظام مند در حوزه های خلق دانش، تولید ناخالص داخلی و هوش ملی انجام شده است. در این راستا، جستجوی مقالات انگلیسی در پایگاه های اطلاعات علمی نظیر ساینس دایرکت، امرالد، تیلور و فرانسیس، اسپرینگر و IEEE در بازه زمانی سال های 1992 تا 2017 و جستجوی مقالات فارسی در پرتال جامع علوم انسانی و پایگاه مجلات تخصصی نور و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی در بازه زمانی سال های 1384 تا 1395 صورت گرفته است. در مجموع، 186 مقاله برای شروع مورد بررسی قرار گرفتند که پس از جستجو، غربالگری و ارزیابی این تعداد به 114 مقاله تقلیل یافت. این مطالعه در مقالات مختلف با حجم نمونه و روش های پژوهش متفاوت و نیز مدل های گوناگون انجام شده است. در نهایت چهار شاخص با شش بعد در حوزه خلق دانش سازمانی، چهار شاخص با هفت بعد در حوزه تولید ناخالص داخلی و شش شاخص با بیست بعد در حوزه هوش ملی شناسایی شدند که برای پژوهش های آتی و ارزیابی تاثیر این شاخص ها بر یکدیگر مفید خواهند بود. نتایج نشان داد که چهار شاخص با شش بعد استخراج شده از مقالات بررسی شده در حوزه خلق دانش سازمانی بوده و قابل تعمیم به حوزه خلق دانش ملی نیستند و نیاز به بررسی عمیق تر ابعاد خلق دانش در سطح ملی با استفاده از روش های کیفی و کمی در پژوهش های آتی خواهیم بود.
    کلیدواژگان: تحقیق کیفی، تولید ناخالص داخلی، خلق دانش ملی، مرور ادبیات نظام مند، هوش ملی
  • گیتی کاظمی، محمود رفیعی صفحه 28
    امروزه شرکت های دانش بنیان به عنوان گزینه ای کلیدی برای تولید در کشورها، وظیفه تبین و مدل سازی فرایندهای تحقیق و توسعه را بر عهده دارند. توسعه کسب و کار نیاز به مهارت های خاص دارد و با توجه به محیط رقابتی و جدیدبودن موضوع دانش بنیان بودن در کشور، این امر این شرکت ها را وا می دارد که به توسعه محصولات و خدمات خود فکر کنند. در این خصوص استفاده از هویت سازمانی که به عنوان یک ابزار راهبردی سازمان می باشد. تاثیر به سزایی در هویت بخشی به محصول و خدمات و ارائه بهتر آنها به مشتریان دارد. هویت به شرکت کمک می کند تا سطح عملکرد و بهره وری خود را افزایش دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تعیین تاثیر هویت سازمانی بر عملکرد کارکنان شرکت های دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل 850 نفر از کارکنان شرکت های دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 350 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. این تحقیق به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آن ها در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. در سطح توصیفی مشخصه های آماری نظیر فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و در سطح استنباطی متناسب با سطح داده ها و فرضیه ها، آزمون های آماری معادلات ساختاری مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد به طور کلی تاثیر هویت سازمانی بر عملکرد کارکنان شرکت های مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان معنادار و مثبت است.  
    کلیدواژگان: هویت، هویت سازمانی، عملکرد، عملکرد کارکنان، شرکت های دانش بنیان
  • رضا آقایی، میلاد آقایی صفحه 33
    امروزه سازمان ها در محیطی مشغول به فعالیت هستند که اصلی ترین جزء آن فضای عدم اطمینان به سبب شکل گیری رقابت و فضای رقابتی در بازار است و هوشمندی در کسب و کار می تواند موجب ایجاد رضایت در مشتریان و وفادارسازی انها به سازمان گردد که در نهایت این امر به رشد سودآوری و بهبود ارزش ویژه برند سازمان کمک می نماید. از این رو و با توجه به اهمیت این مساله، هدف از این مطالعه بررسی ارتباط متغیرهای هوش تجاری، رضایت و وفاداری مشتریان و ارزش ویژه برند در صنعت بهداشتی و سلولزی ایران است. این تحقیق با استفاده از نظرات 10 نفر از خبرگان صنعت و روش DEMATEL به بررسی روابط میان متغیرهای تحقیق می پردازد. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر وجود روابط سیستمی و شبکه ای میان متغیرهای تحقیق می باشد. همچنین نتایج تحقیق بیانگر آن است که رابطه میان هوش تجاری و متغیرهای رضایت و ارزش ویژه برند رابطه ای دوسویه است و بر مبنای نتایج حاصل، وفاداری، هوش تجاری و ارزش ویژه برند متاثر از رضایت مشتریان خواهد بود.  
    کلیدواژگان: هوش تجاری، رضایت مشتریان، وفاداری مشتریان، ارزش ویژه برند، صنعت بهداشتی و سلولزی
  • سحر سرخوندی، راحله زینی وند، سیدحامد فیض جوادیان صفحه 41
    شناسایی نیازها و خواسته های کارکنان و مشتریان همواره در برگیرنده مجموع هایی از زوایای پنهان بوده که متناسب با فرهنگ و شرایط هر کشور پیچیدگی های خاصی را در خود پرورش داده است، در این میان مدیریت دانش ابزار سودمندی برای سازمان هاست تا سرمایه خود را توسعه دهند و عملکرد مطلوب را بیشینه کنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر مدیریت دانش بر عملکرد بانک های خصوصی با میانجی گری کیفیت خدمات در بانک های خصوصی شهر کرمانشاه می باشد. روش تحقیق از نوع روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه بوده و جزء تحقیقات کاربردی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش بانک های خصوصی (پارسیان، پاسارگاد، کارآفرین، سامان و بانک آینده) شهر کرمانشاه بوده، حجم نمونه در این پژوهش برابر با 100 نفر و روش نمونه گیری در این پژوهش تمام شماری می باشد. تجزیه وتحلیل داده ها براساس ماهیت داده ها و شیوه ی بیان فرضیات در قالب آماره های پراکندگی مرکزی و مدل های رگرسیونی با متغیر پنهان با نرم افزارهای SPSS و AMOS صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که؛ مدیریت دانش بر عملکرد و کیفیت خدمات بانک های خصوصی موثر بوده، کیفیت خدمات نیز بر عملکرد بانک های خصوصی تاثیر مثبت و معناداری داشته و با توجه به بحث میانجی گری متغیر کیفیت خدمات، مدیریت دانش هم به طور مستقیم بر عملکرد بانک های خصوصی و هم به واسطه متغیر کیفیت خدمات می تواند بر عملکرد بانک های خصوصی تاثیر بگذارد.    
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، کیفیت خدمات، عملکرد بانک های خصوصی
  • حمیدرضا دزفولیان، پروانه سمویی صفحه 49
    امروزه دانش یکی از بزرگ ترین مزیت های رقابتی سازمان ها در عرصه اقتصاد جهانی است. در جهان کنونی که تولید کالاها و ارائه خدمات به صورت روزافزون «دانش محور» شده، دانش دارایی کلیدی برای کسب مزیت رقابتی و مهم ترین عامل برای ایجاد ارزش و درآمد پایدار در سازمان هاست، بنابراین لازم است هر سازمانی نسبت به کسب دانش های مورد نیازش اقدام نماید. محدودیت منابع سازمانی امکان کسب کلیه نیازهای دانشی را بطور همزمان نمی دهد، بنابراین با ارزش گذاری و اولویت بندی نیازهای دانشی می توان به گونه ای عمل کرد که منابع محدود سازمانی را در ابتدا صرف ضروری ترین و ارزش آفرین ترین نیازهای دانشی نمود و بدین ترتیب از منابع به بهترین شکل بهره برد. براین اساس در مدل پیشنهادی در مقاله پس از شناسایی کلیه دانش های صنعت مورد نظر، نیازهای دانشی سازمان مورد مطالعه استخراج می شود و با توجه به اهداف و شرایط سازمان، معیارهای مناسبی جهت اولویت بندی دانش ها برگزیده می شوند. در مرحله آخر با توجه به معیارهای منتخب، دانش های مورد نیاز اولویت بندی می شوند. نیازسنجی دانش های ضروری برای سازمان با کمک ماتریس SWOT صورت می گیرد تا بتوان دانش هایی که موجب تقویت نقاط قوت و بهترین استفاده از فرصت ها و همچنین رفع نقاط ضعف و گذر از تهدیدات می شوند را بدرستی شناسایی کرد. مطالعه موردی مقاله در صنعت سفالگری انجام شده و نتایج حاصل از اجرای آن در یک کارگاه سفالگری مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه نیازسنجی منجر به انتخاب 10 دانش از 24 دانش صنعت سفال گردید که با انتخاب پنج معیار و سه زیرمعیار دانش ها ارزش گذاری شده و برحسب اهمیتشان به منظور انتقال به کارگاه اولویت بندی شدند.  
    کلیدواژگان: انتقال دانش، ارزش گذاری، بهره وری، مطالعه موردی، صنعت سفال
  • حمزه امین طهماسبی، مهسا حامی صفحه 56
    یکی از ابزارهای مدیریت دانش ایجاد شرکت های دانش بنیان است که نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشور دارند. در واقع شرکت دانش بنیان، شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که هدف از ایجاد و گسترش آن هم افزایی علم و ثروت و توسعه اقتصاد دانش محور است که نتیجه این امر خلق ثروت و توسعه اقتصاد از طریق گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری به واسطه تجاری سازی فعالیت های تحقیق و توسعه است. با توجه به اهمیت و تاثیرگذاری صنایع دانش محور در اقتصاد کنونی، در این پژوهش به شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر موفقیت این صنایع پرداخته خواهد شد. جهت شناسایی این عوامل، ادبیات و پیشینه پژوهشی موجود جمع آوری و مکتوب گردید سپس با توزیع پرسشنامه بین مدیران و خبرگان شرکت های حاضر در پارک علم وفناوری استان گیلان مهم ترین عوامل شناسایی شدند. در گام بعدی با توجه به اطلاعات به دست آمده، پرسشنامه دیگری طراحی گردید که معیارها را با استفاده از مقایسه زوجی نسبت به یکدیگر مورد سنجش قرار داد. برای رتبه بندی عوامل شناسایی شده، از روش دی متل استفاده شده است و با توجه به عدم قطعیت موجود در نظرات خبرگان، ارزیابی در محیط فازی صورت پذیرفته است. در نتیجه ارزیابی انجام شده مشخص گردید که عوامل محیطی موثرترین نقش را در رشد و توسعه شرکت های دانش بنیان ایفا می کنند و از میان زیرمعیارهای آن، خط مشی های دولتی، معافیت های مالیاتی و گمرکی به عنوان موثرترین عوامل موفقیت شرکت های دانش بنیان معرفی شدند. لذا لازم است تا تصمیم گیرندگان ارشد کشور در تدوین قوانین حمایتی در تاسیس و توسعه شرکت های دانش بنیان مشوق ها و مقرراتی را در جهت ایجاد فضای مناسب کسب وکار فراهم نمایند.
    کلیدواژگان: صنایع دانش بنیان، پارک علم و فناوری، دی متل، فازی، عدم قطعیت، تجاری سازی دانش