فهرست مطالب
مجله کاشان شناسی
پیاپی 6 (بهار و تابستان 1388)
- 256 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1389/09/10
- تعداد عناوین: 10
-
صفحه 3تاویل القرآن یا التاویلات، یکی از مهم ترین تالیفات کمال الدین عبدالرزاق کاشانی (متوفی 725/ 730 ه.ق) است که به اشتباه به محیی الدین عربی نسبت داده شده است. مؤلف این اثر در تاویل آیات، گرفتار نوعی تعسف گردیده به گونه ای که حتی اشیای محسوس و حتی اشخاصی که وجود خارجی و عینی داشته اند، خاصه انبیا و اولیا را تاویل نموده است. وی حروف مقطعه را اشاره و کنایاتی به حقایق و مراتب دانسته و معجزات پیامبران را نیز مورد تاویل قرار داده است. نویسنده در این مقاله، ضمن اثبات انتساب این اثر به کمال الدین عبدالرزاق کاشانی، به تحلیل و بررسی انتقادی آن پرداخته و با بیان چگونگی سبک و شیوه مؤلف در تاویل آیات قرآن، به میزان تاثیر آن بر سایر مفسران و اندیشمندان اسلامی و جایگاه این کتاب اشاره کرده است.
کلیدواژگان: تاویل قرآن، تاویلات، عبدالرزاق کاشانی، تفسیر، صوفیه -
صفحه 25علامه ملا محسن فیض کاشانی که در حکمت و فلسفه از شاگردان به نام صدرالدین شیرازی است، یکی از پرکارترین علمای شیعه در عصر صفویه است. وی در «هستی شناسی» و سایر موضوعات فلسفی نیز از پیروان حکمت متعالیه صدرایی بوده و همچون صدرالحکمای شیرازی با تسلط به فلسفه مشائی و اشراقی و آشنایی کامل با عرفان به مبانی عرفا و طریقه ایشان نظر داشته و مطالب عرفانی مربوط به مباحث هستی شناسی را با مبانی عرفانی برهانی بررسی نموده است. وی امهات مسائل وجود را به طریقه محققین، از حکما و عرفا مورد بحث قرار می دهد. علامه فیض در صدد است بین طریقه حکمت و معرفت حاصل از طریق برهان، و فلسفه معهود بین حکمای اوایل و اساطین فن از اعاظم حکمای یونان، و بین معارف وارد از طریق شریعت محمدیه و انوار فائض از طریق ائمه شیعه جمع نماید. این پژوهش، به برخی از مهم ترین مسائل هستی شناسی در اندیشه فلسفی این حکیم فرزانه اشاره می کند. همچنین در بررسی نظریه فیض، به آرای پیشینیان از حکما (از ارسطو تا ابن سینا) نیز نظر داشته و سعی در تطبیق آن دارد.
کلیدواژگان: هستی شناسی، عرفان، عصر صفویه، علامه ملا محسن فیض کاشانی، شیعه -
صفحه 51حاجی سلیمان صباحی بیدگلی (م حدود 1213 .ق) یکی از آشناترین چهره های دوره بازگشت ادبی در پایان سده دوازدهم هجری است. وی که پس از پیمودن مراحلی از تکامل ادبی در زادگاه خود بیدگل به مصاحبت شاعر نام آور عصر زندیه، حاجی لطفعلی بیک آذر بیگدلی توفیق یافت، توانست در پرتو حمایت های بی دریغ این شاعر به نقطه اوج تکامل ادبی دست یابد و گوی سخنوری و گشاده زبانی را از همگنان برباید و به مدد آذر به حلقه ادبی مشتاق اصفهانی راه پیدا کرده، با نشان دادن استعداد خارق العاده خود در سرون غزل و قصیده نام خویش را به عنوان یکی از نام آورترین پیشاهنگان دوره بازگشت ادبی در تاریخ ادبیات فارسی جاودانه سازد.
کلیدواژگان: صباحی بیدگلی، آذر بیگدلی، مشتاق اصفهانی، دوره بازگشت، غزل، قصیده -
صفحه 95نسخه خطی منحصربه فرد و ناشناخته جامع القصص، تحریر و تالیف «ابن ابوالحسن الواعظ الادیب کاشانی» از جمله آثار و متون دینی قرن یازدهم هجری است که به سال 1077 به زبان فارسی به رشته تحریر درآمده است. موضوع این اثر، دنباله آثار مشابه دیگر همچون تاج القصص، قصص الانبیا و تفسیر الستین الجامع است که اتفاقا مؤلف از این آثار به عنوان منبع نیز سود جسته است.
مؤلف از طبقه تحصیل کرده در حد متوسط کاشان است که به تعلیم و تعلم اشتغال داشته و در هیچ کدام از کتب رجال از قرن دهم تاکنون از او یادی نشده است. گرچه موضوع این اثر تا حدودی تکراری است، تحقیقا از آخرین آثار تالیف شده در داستان انبیاست که به سبک متقدمان در حدود چهارصد سال پیش تالیف شده است.
سبک مؤلف در روایت قصص همراه با بیان آیات قرآن و بعضا ترجمه آیات با استفاده از ترجمه های کهن تر زمان خود آوردن شواهد فراوان شعری (648 بیت) با عنوان «بیت و نظم» که عموما رباعی و تک بیت و تغزل و مثنوی های چند بیتی است، ضرب المثل ها بر ارزش ادبی و زبانی اثر افزوده است.
در پرتو بازخوانی و تصحیح قیاسی این اثر، افزون بر شناخته شدن مؤلفی ناشناخته از دل تاریخ چهارصد ساله، چند کتاب و مؤلف و دو شاعر به نام سلیمی و مولانا بیدلی نیز شناسایی شد. امید که احیا و عرضه آن به جامعه نسخه پژوه، مایه دلگرمی و اهتمام بیشتر در این زمینه باشد.
کلیدواژگان: جامع القصص، ابن ابوالحسن الواعظ الادیب الکاشانی، نسخه خطی -
صفحه 127در میان عالمان علوم اسلامی گذشته، کسانی به دلیل نبوغ ویژه خود، در شاخه های مختلف علمی تبحر داشته اند. این احاطه از دانش های عقلی و ریاضی و فلسفی گرفته تا آگاهی بر دانش های نقلی و تاریخی را شامل می شده است. مرحوم علامه محقق مولی محمدمهدی نراقی از جرگه این عالمان به شمار می رود. به دلیل وسعت آگاهی علمی او، اثری در خور توجه در این زمینه از ایشان باقی مانده که به مشکلات العلوم نامبردار است. از دیدگاه این عالم، گونه شناسی مشکلات علمی در شاخه-های گوناگون نشان می دهد دانش های تفسیر، حدیث، ریاضیات و ادبیات گستره وسیعی از دشواری هایی است که باید بدان اهتمام ورزید. این مقاله، کاوشی است در بررسی طرح و تنوع مشکلات مذکور از دیدگاه علامه نراقی. بررسی ها نشان می دهد نراقی در برخی موارد پاسخ های ابتکاری به این مشکلات داده و در بسیاری از مواضع نیز پاسخ های او در لابلای آثار پراکنده اندیشمندان دیگر نهفته است.
کلیدواژگان: نراقی، کاشان، مشکلات العلوم، تفسیر، حدیث، ریاضیات، ادبیات -
صفحه 147میرزا احمد کاشانی متخلص به «صبور»، برادرزاده فتح علی خان صبا، از شاعران توانا و کم شناخته دوره قاجار است. او در سده سیزدهم هجری در کاشان متولد شد و نزد پدر و عموی خویش تربیت یافت و از آنان شاعری آموخت. او از شاعران عهد فتح علی شاه و از ندیمان دربار وی بود که بعد از استقرار عباس میرزا در آذربایجان، از دارالخلافه به آنجا رفت و نزد وی مقام و منزلت پیدا کرد و از منشیان خاص او شد.
در سال 1228 ه.ق در جنگ بین ایران و روس در ارکوان طالش سرهنگ فوجی از اسیران روسی نومسلمان مشهور به فوج «بهادران» بود و در همین جنگ به دلیل شکست سپاه ایران از سپاه روسیه به درجه شهادت رسید و در همان طالش به خاک سپرده شد.
صبور از شاعران دوره بازگشت است و مانند دیگر بازگشتی ها در قصیده بیشتر پیرو سنایی، انوری و به ویژه فرخی است و در غزل پیرو سعدی و حافظ. قصیده های او بیشتر مدح و ستایش است، هم ستایش پیشوایان دین و هم ستایش درباریان قاجار به ویژه فتح علیشاه، غزل-های او نیز بیشتر عاشقانه است با چاشنی هایی از عرفان و...، قطعه-های بسیاری نیز دارد که به ویژه از نظر تاریخی و اجتماعی قابل توجه اند. روی هم رفته به گواهی سروده هایش شاعری توانا و چیره دست است.
از صبور دیوان اشعاری به جا مانده که چهار نسخه خطی از آن موجود است که ما بر اساس آن ها، دیوان شاعر را تصحیح و تعلیق نموده ایم و بر پایه آن در این مقاله کوشیده ایم تا شعر و شخصیت او را اندکی بکاویم و او را که شاعری کم شناخته است، بیشتر بشناسیم.
کلیدواژگان: میرزااحمد صبور کاشانی، دیوان اشعار، نسخه خطی، سبک -
صفحه 173اطلاعاتی که یاقوت حموی (575 625 ق) در فرهنگ نامه جغرافیایی معجم البلدان، درباره کاشان به دست داده است، مجمل ولی متنوع است. یاقوت از موقعیت جغرافیایی و اداری کاشان، برخی نواحی آن، پیوستگی اش با قم، فتح آن به دست مسلمانان، صنایع سفالین آن و برخی علمای این شهر گزارش داده است. شاید جالب ترین بخش گزارش یاقوت، اشاره او به رواج کامل مذهب تشیع امامیه در کاشان و خبر از رسمی رایج در میان روستائیان این شهر در استقبال از ظهور امام غایب باشد.
کلیدواژگان: یاقوت حموی، معجم البلدان، کاشان -
صفحه 181نوشته پیش رو در پی معرفی یکی از معروف ترین مفسران پارسی زبان و فارسی نویس سده دهم هجری، ملا فتح الله کاشانی است. هر چند از این عالم، تالیفات متعدد و ارزنده ای در دست است، نیز کتاب تفسیری قیم او با عنوان منهج الصادقین در عالم تشیع پارسی، شهرت به سزایی دارد، درباره چهره تاریخی او گزارش چندانی نداریم. در این نوشتار، در پی آنیم تا با گردآوری و تحلیل گزارش های متفاوت و گاه متضاد از شخصیت آن بزرگوار، تا حدی در شناسایی او بکوشیم. در پایان نیز، نگاهی تحقیقی به دو اثر ارزنده او در ترجمه و تفسیر قرآن و نهج البلاغه خواهیم داشت.
کلیدواژگان: ملافتح اله کاشانی، ابوالحسن علی ابن حسن زواره ای، تفاسیر فارسی، تنبیه الغافلین و تذکره العارفین، منهج الصادقین -
صفحه 213آیت الله سید محمدحسین رضوی، فرزند آیت الله هبه الله رضوی و ملقب به «علم الهدی» از فقهای کاشان در قرن چهاردهم هجری است. وی با شاگردی نزد استادانی بنام همچون آیت الله ملا حبیب الله شریف و سید محمد علوی بروجردی و سید حسین کاشانی و با سفر به مراکز علمی و بهره جویی از محضر بزرگانی همچون ملا محمدکاظم خراسانی، سید محمدکاظم یزدی به درجه اجتهاد نایل شد. وی در تفسیر، علوم حدیث، رمل و جفر، اصول و فقه و ادبیات عرب آثاری در خور از خود به یادگار گذاشت. نگارنده در این مقاله، به معرفی او، استادان، مشایخ اجازه و آثار علمی ایشان پرداخته است.
کلیدواژگان: محمدحسین رضوی، فقه، رجال -
صفحه 229
-
Page 3‘’Quran’s interpretations’’ or ‘‘Interpretations’’ is one of the most important works of Abd-o-Al Rezaagh Al-Kashani, erroneously attributed to Muhyiddin Ibn Arabi. Abd-o-Al Rezaagh has gone to extremes in interpreting the verses of holy Quran so much so that he has interpreted tangible objects and even real people especially the prophets and religiousauthorities. He regarded Al-Mogattae letters as allusions to ‘truths’ and has even (arbitrarily) interpreted the miracles performed by prophets. Trying to 4 prove Abd-o-Al Rezaagh as the author of the work, the researcher in this article critically reviews the author’s approach to interpretation of Quranic verses and sheds light on the extent to which this work has affected other Islamic scholars and interpreters.
-
Page 25Molla Mohsen Feiz Kashani is one of the most famous students of Sadr Al-din Shirazi. He is one of the most prolific Shiite writers. In writing on ontology, Molla Mohsen Feiz Kashani can be said to be a follower of the philosophical school of Sadr Al-din Shirazi and the methods of this school. Molla Mohsen Feiz Kashani attempts to reconcile the teachings of the wise, of the Sufis and of the Greeks with those of the Muhammadan Shariah.This paper discusses some of the most important ontological views of this great scholar in juxtaposition with those of his predecessors.
-
Page 51Haji Soleiman Sabbahi Bidgoli (born circa 1213 AD) is one of the most well-known scholars of the reformation period of literature (Bazghasht). He developed as a poet in his hometown Bidgol and his poetry evolved under the influences of the works and teachings of Zandieh poets like Haj Lotfali Beik Azar Bidgoli and gradually came to the pinnacle of his fame and joined the Moshtaghe Isfani School with the help of Azar. The present paper reviews his life as a poet in late 12th and early 13the century.
-
Page 95The Unique manuscript by Ibne Abolhassan Al-Vaez Al-Adib Kashan Called Jame Alghasas that was produced in 1077 (AD) in its Persian form is not truly known. The present work is the continuation of works done before on books like Taj Al-ghasa, Ghasa Al-Anbia, And Al-Settin and draws upon such works as needed. Ibne Abolhassan Al-Vaez Al-AdibKashani belonged to an average educated social class involved in teaching and learning. He was not mentioned in the works of the scholars of his century but he produced this invaluable work about 400 years ago in the same vein as his contemporaries. His writing style incluses the narration of the prophets stories using the verses of the Holy Quran and their translations as well as a few lines of poetry of other literary pieces like quadrines or proverbs (including 648 lines of poetry in this work). The paper aims to introduce an unknown author through a reexamination of his work in the light of similar works.
-
Page 127Among the past Islamic scholars, there have been some who had specialized in different branches of science, from logical, mathematical and philosophical science to traditional and historic areas of knowledge. The late great scholar Mohammad Mehdi Naraghi was one of these scholars. He left us a precious work titled "the Problems of Science" which indicatesthe breadth and depth of his knowledge. He believed that the diversity of scientific problems in such areas of knowledge as Hadith, exegesis, mathematics and Litreture need the Urgent attention of the scholars. This article aims to review the ideas of Allameh Naraghi on this issue. Research indicates Naraghi had provided innovative answers to these questions, some of which could be found in the works of other scholars.
-
Page 173Information presented about kashan in Yaghoot Hemawi's Majma Al-Boldan that is a reference book on geography is brief but at the same timevarious and scattered. The work includes information on the geography ofthe city, its attachments to neibouring Ghom, its different areas, and official administration. The paper also discusses a great custom of the area in waiting for and welcoming the 12th Shiite Imam.
-
Page 181The present paper seeks to introduce one of the most famous tenthcentury Iranian scholars and interpreters, Molla Fathollah Kashani. His numerous works are well-known and his book on interpretation called Menhaj-alssadeghin in known throughout the Persian-speaking world. However, little is known about the life history of this great scholar. Thispapers discusses controversial and sometimes radically different views on this great scholar and discusses two of his great works.
-
Page 213Ayyatollah Sayyad Mouhammad Razavi Kashani, son of AyyatollahHabbatallah Razavi, also known as Alam-alhoda, is one of the great 14th century Iranian jurists. He achieved the status of Ijtehad or Islamic independent reasoning after visiting numerous scholarly circles and taking lessons from such graet people as Molla Habibollah Sharif Kashani, SayyadMouhammad Alavi Borojerdi, Sayyad Hossein Kashani, Molla Muhammad kazim Khorasani, and Sayyadd Muhammad Kazim yazdi. He produced valuable works in interpretation, hadith or tradition, Islamic principles, and jurisprudence. This paper discusses his life and his scholarly works.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.