فصلنامه مدیریت پروژه
پیاپی 3 (پاییز 1385)

امروزه به دلیل رویکرد بیشتر سازمانها به شناخت ژرفتر مدیریت پروژه و میل به کاربرد هر چه بیشتر این دانش و بهسازی فرهنگ سازمانی مدیریت پروژه، نیاز به یافتن روشی برای ارزیابی سازمانها از نظر میزان بالندگی سازمانی در مدیریت پروژه و یافتن نقاط ضعف و قوت و تعیین گامهای مسیر رشد و بالندگی آنها بیش از پیش احساس می شود. در همین ارتباط، دیرسالی است تلاشهای گسترده ای برای یافتن روش های سیستماتیک جهت ارزیابی میزان کارکرد/ بالندگی/ موفقیت مدیریت پروژه در سازمانها صورت گرفته است.
در این نوشتار، پس از بحث کوتاهی درباره دلایل نیاز به الگوهای ارزیابی کارکرد مدیریت پروژه و تاثیر آن بر موفقیت پروژه، به معرفی مدل بالندگی سازمانی کرزنر در مدیریت پروژه می پردازیم. در ادامه، نتایج برآمده از کاربرد این مدل در ارزیابی یکی از شرکتهای بزرگ مهندسی- پیمانکاری کشور و در نهایت ارزیابی خود مدل، ارائه می شود.

تدوین روشی برای واکاوی و پیش بینی پیروزی یا شکست پروژه های جاری، به چند دلیل کار آسانی نیست. یکی این که مفاهیمی مانند پیروزی و شکست، مانند زیبایی، بیشتر به نظر بیننده بستگی دارند. به سخن دیگر، تا آنگاه که برای ارزیابی پروژه معیارهای پذیرفته پیدا نکرده ایم، بیم آن می رود پروژه ای را که در اصل پیروز است شکست خورده قلمداد کنیم، و برعکس. دلیل دیگر، کاستی ذاتی داده ها است. بسا اوقات پروژه در فضایی گنگ، و حتی ضدونقیض، از داده ها انجام می شود و همین امر، پیش بینی فرجام پروژه را در میانه راه دشوار می سازد. دلیل سوم (که بسیار به دلیل نخست نزدیک است) این که ارزیابی پروژه یک امر ذاتا ذهنی است که به نگرش ارزیاب بستگی دارد و همین امر تعیین معیارهای قابل اعتماد را دشوار می سازد.
در این نوشتار به نکات گفته شده می پردازیم و معیارهای گوناگون پیروزی پروژه و دلایل اصلی ابهام در ارزیابی عملکرد آن را واشکافی می کنیم به این امید که مدیران پروژه بهتر بتوانند پروژه خود را دنبال کنند. در پایان، نکات مهمی که مدیران برای ارزیابی پروژه خود نیاز دارند یادآوری می شود.

امروزه در بیشتر سازمان های کوچک و بزرگ پروژه محور، مدیران ارشد به ویژه مدیران پروژه ها برای مدیریت درست پروژه که همان رسیدن به اهداف اصلی و از پیش تعیین شده آن است با چالش های فراوانی روبه رو هستند. آنها می دانند ایجاد تعادل منطقی و قابل قبول در عواملی مانند زمان، هزینه و کیفیت می تواند موفقیت پروژه را تا حد زیادی تضمین کند. برای کاهش هزینه و زمان اجرا و افزایش کیفیت پروژه باید رویکرد مدیریت سنتی به مدیریت علمی تغییر یابد تا پاسخ گوی بهینه سازی کارایی و عملکرد یک پروژه در دوره عمر آن باشد. برای رسیدن به این مهم تشکیلات سازمان یافته ای جهت مدیریت و برنامه ریزی پروژه ها موردنیاز خواهد بود. دفتر مدیریت پروژه بر خلاف سازمان های پروژه محور، دارای نگرش سازمان محور است. در این نوشتار ضمن شرح مدلهای سازمانی دفتر مدیریت پروژه، به وظایف اصلی و مزایای جانبی آن پرداخته می شود و در پایان درباره مراحل تاسیس یک دفتر مدیریت پروژه بحث می شود..

با توجه به افزایش روز افزون پروژه های عمرانی، به کارگیری روش ها، ابزارها، و فنون کارامد برای آگاهی از پیشرفت مالی و فیزیکی پروژه ها و سنجش آنها با یک دیگر از نظر اطلاعات مدیریت سازمان بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد. برای این کار از شیوه ها و قالبهای اطلاع رسانی گوناگون بهره گرفته می شود. این گزارش یکی از آن قالبهای اطلاع رسانی است که برای آگاهی از وضع تعهدات و مطالبات پروژه ها در رده های مدیریت و سنجش پروژه ها با یکدیگر به منظور تصمیم گیری های کلان تهیه گردیده است.

امروزه دولتها، سازمانها، و بنگاه های کوچک و بزرگ دنیا از مدیریت پروژه به عنوان راهکاری برای به تولید رساندن کالاهای جدید و برآورده نمودن نیازهای مشتریان خود بهره می گیرند.
از آنجا که مدیریت پروژه در محیط پرتغییر و پیچیده امروزی نیازمند دانش و مهارتهای لازم در این زمینه است، افزون بر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و تخصصی، انجمنهای مدیریت پروژه نیز در بیشتر کشورها از جمله ایران تشکیل و آغاز به فعالیت نموده است. «انجمن بین المللی مدیریت پروژه» سازمانی است که بسیاری از انجمنهای کشورها عضو آن هستند و ضمن بده بستان دانش مدیریت پروژه، فعالیتهای خود را در یک قالب یک نواخت سازمان می دهند.
یک اقدام مهم انجمن بین المللی مدیریت پروژه ارایه راهکاری برای ارزیابی و گواهی ویژگی ها و توانایی های لازم برای مدیران پروژه در رده های گوناگون است. برای انجام این کار یک کتاب راهنما زیر عنوان «شاخصهای توانمندی» پدید آورده که ویرایش سوم آن در سال گذشته چاپ شده است.
در این نوشتار به شناسایی کوتاه انجمن بین المللی مدیریت پروژه و این کتاب می پردازیم و شاخصهای چهارگانه ارزیابی مدیران و اعطای گواهینامه انجمن را شرح می دهیم

موفقیت پروژه در گرو برنامه ریزی و اجرای درست آن است. برنامه ریزی ضعیف به اجرا و کنترل شایسته و دست یابی به هدفهای پروژه نمی انجامد. هدف این مقاله، ارزیابی تاثیر مدیر پروژه بر کیفیت فرایندهای برنامه ریزی پروژه برابر با 9 حوزه دانش تعریف شده در استاندارد «دفتر دانش مدیریت پروژه» و شناخت روش های افزایش اثربخشی مدیریت است. همکاران این پژوهش، فرایندهای برنامه ریزی این استاندارد را که برای مدیریت درست پروژه لازم است، بررسی کرده اند. این بررسی نشان می دهد کیفیت برنامه ریزی در حوزه های مدیریت ریسک و مدیریت ارتباطات از دیگر حوزه ها پایین تر است. علت این امر آن است که ابزارها و راهکارهای رسمی ارتباط با ستاد در دست مدیران پروژه نیست، و مدیران ستادی نیز ابزارها و راهکاری لازم برای مشارکت مؤثر در فرایندهای مدیریت ریسک پروژه را در اختیار ندارند. بهبود کیفیت فرایندهای برنامه ریزی پروژه در گرو طراحی راهکارهای نوین برای ارتباطات و آموزش مدیران ستادی است.