فهرست مطالب

مهندسی معدن - پیاپی 24 (پاییز 1393)

فصلنامه مهندسی معدن
پیاپی 24 (پاییز 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/09/17
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمود عبدالهی، بیژن طاهری، سید ضیاالدین شفایی تنکابنی، سهیلا جوادیان فرزانه صفحه 1
    در این تحقیق، رفتار شناورسازی کالکوپیریت بصورت تک کانی و ترکیبی (کنسانتره کالکوپیریت) در حضور مقادیر مختلف سولفیدسدیم در سه سطح pH (7، 9 و 12) تحت کنترل پتانسیل الکتروشیمیایی پالپ مورد بررسی قرار گرفت. از روش اسپکتروسکوپی فتوالکترون اشعه ایکس (XPS) بعنوان یک روش توانمند آنالیز سطح برای شناسایی ترکیبات سطحی هیدروفیل و هیدروفوب به منظور تحلیل مکانیزم شناورسازی و بازداشت کالکوپیریت در شرایط مختلف الکتروشیمیایی پالپ در حضور سولفیدسدیم استفاده گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تغییرات پتانسیل پالپ منجر به اثر دوگانه سولفیدسدیم بر شناورسازی کالکوپیریت می گردد؛ بگونه ای که با کنترل و تنظیم پتانسیل پالپ، می توان شرایط را هم برای بازداشت موثر کالکوپیریت و هم شناوری آن مهیا نمود. مشخص شد که گوگرد عنصری و گونه های سولفوراکسی ناشی از واکنش های الکتروشیمیایی بین سولفیدسدیم و محتویات پالپ و نیز محصولات اکسیداسیون کالکوپیریت، بشدت قابلیت شناورسازی کالکوپیریت را تحت تاثیر قرار می دهند. بهترین شرایط بازداشت کالکوپیریت در 12=pH و پتانسیل mV200- تا mV 100- بر حسب پتانسیل استاندارد هیدروژن و غلظت M1-10 و M2-10 سولفیدسدیم بدست آمد. همچنین شرایط بهینه برای فعال سازی (سولفوراسیون) سطح کالکوپیریت برای شناوری موثر آن، در 9=pH و غلظت M3-10 در محدوده پتانسیل mV300+ تا mV 400+ بدست آمد.
    کلیدواژگان: فلوتاسیون، کنترل پتانسیل، کالکوپیریت، سولفیدسدیم (Na2S)، واکنش گر گوگرددار
  • مدلسازی تاثیر طول کارگاه استخراج جبهه کار طولانی بر توزیع تنش ها (مطالعه موردی: معدن زغالسنگ شماره 1 پروده طبس)
    محمود عبدالله زاده، جعفر خادمی حمیدی، مسعود منجزی صفحه 5
    در روش جبهه کار طولانی با پیشروی سینه کار، طبقات سقف در قسمت عقب سینه کار تخریب می شود و به دنبال آن بارهای زیادی در اطراف پهنه های استخراجی و منطقه تخریب توزیع می شود. تعیین مقدار و نحوه توزیع تنش های اطراف پهنه استخراجی و عوامل تاثیرگذار بر آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. طول کارگاه استخراج یکی از عوامل تاثیرگذار بر نحوه توزیع این تنش هاست. برای بررسی تاثیر طول کارگاه استخراج بر توزیع و مقدار تنش های وارده بر پهنه استخراجی می توان از روش های تجربی و عددی استفاده نمود. در این مطالعه، از مدلسازی عددی سه بعدی برای بررسی تاثیر طول کارگاه استخراج بر توزیع تنش ها در معدن زغال سنگ شماره 1 پروده طبس استفاده شده است. یک تحلیل حساسیت از تاثیر شش مقدار مختلف از طول کارگاه بر شدت تنش های تکیه گاهی انجام شده است. نتایج نشان می دهد که طول کارگاه تاثیر غیرخطی بر توزیع تنش تکیه گاهی جلویی در کارگاه استخراج دارد به نحوی که با افزایش 30 درصدی طول کارگاه از 190 به 245 متر، تنش در سقف به میزان 10% (از 55/5 به 6 مگاپاسکال) افزایش می یابد. برای طول های بیشتر از 245 متر تا 300 متر با افزایش 20 درصدی طول کارگاه، تنش در سقف به میزان 27 درصد (از 6 به 4/4 مگاپاسکال) کاهش می یابد. همچنین با تغییر طول کارگاه از 190 تا 300 متر، فاصله موقعیت حداکثر تنش از 5 به 15 متری سینه کار افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: جبهه کار طولانی، طول کارگاه استخراج، توزیع تنش، معدن زغالسنگ شماره 1 پروده طبس
  • کامران گشتاسبی، پریسا باقرزاده صفحه 17
    هنگامیکه تونلسازی در زمین های سست و یا کم عمق انجام می گیرد، لازم است که توده سنگ و خاک موجود در سینه کار تحکیم شود. قوس چتری از جمله روش های پیش تحکیمی می باشد که در آن قسمتی از نگهداری مقطع، قبل از شروع حفاری و با نصب لوله های فولادی و تزریق درون آنها ایجاد می شود.
    در صورتیکه لوله ها مشبک باشند، در نتیحه تزریق دوغاب ناحیه تحکیم یافته ای در بین لوله ها ایجاد می شود. بنابراین می توان لوله، دوغاب و ناحیه تحکیم یافته در اطراف لوله ها را به عنوان اجزای روش چتری در نظر گرفت. در این مقاله چگونگی مدلسازی عددی روش چتری به صورت سه بعدی توسط نرم افزار تفاضل محدود FLAC 3D، با درنظرگرفتن هر سه جز روش چتری بررسی شده است. قسمتی از مقطع تونل راه آهن قزوین - رشت به دلیل قرار گرفتن در مصالح سست و ریزشی دارای پتانسیل ریزش می باشد، بطوریکه عملیات تونلسازی با روش های نگهداری موجود و متداول امکانپذیر نمی باشد. بدین منظور، ضرورت بکارگیری روش چتری با مقایسه سه نوع سیستم نگهداری بررسی شده است. این سه روش نگهداری شامل 1- روش سنتی (شاتکریت و قاب فولادی)، 2- روش سنتی و میل مهارهای جبهه کار و 3- روش سنتی، میل مهارهای جبهه کار و قوس چتری می باشد. معیار بررسی ها جابجایی رخ داده در تاج تونل و سطح زمین و سطوح خطر ساکورایی می باشد.
    نتایج نشان می دهد که روش چتری منجر به کاهش جابجایی های تاج تونل و سطح زمین به میزان 41% و 61% شده است. همچنین استفاده از قوس چتری به میزان 31% و 41% از جابجایی تاج تونل و سطح زمین نسبت به حالتی که تنها از میل مهارهای جبهه کار (روش دو) استفاده شده، می کاهد. ضمنا در صورت استفاده از روش چتری مقادیر کرنش زیر سطح خطر دو ساکورایی که وضعیت ایمن در تونلسازی است، قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: تونلسازی، قوس چتری، روش پیش تحکیمی، مدلسازی عددی، جابجایی تاج تونل و سطح زمین
  • محمدرضا مرادی، سید محمد جواد کلینی، محمود عبداللهی، احمد امینی صفحه 29
    نمونه ای از محدوده ی اکتشافی زایلیک تهیه گردید. مطالعات میکروسکوپ نوری (مقاطع نازک-صیقلی و صیقلی)، XRD، XRF و SEM نشان داد که این کانه از نوع اکسیدی می باشد. کانی اصلی کوارتز و کانی های دیگر شامل کانی های رسی، اکسیدهای ثانویه و آبدار آهن و بندرت پیریت، کالکوپیریت، طلا، آزوریت و مالاکیت می باشد. بدلیل پراکندگی طلای ریزدانه در زمینه، فرآیند سیانوراسیون کانه بدون پیش عمل آوری انجام شد.
    آزمایش های سیانوراسیون با عوامل تاثیرگذار pH، 80d، غلظت سیانور و زمان لیچینگ توسط نرم افزار DX8 طراحی شد. نرم افزار مدل های بازیابی طلا و سیانور آزاد باقی مانده با 2R بترتیب برابر 77/0 و 83/0 را ارائه داد. شرایط بهینه ی به دست آمده از نرم افزار، در مرحله ی بعد توسط آزمایش های اکسیداسیون و سینتیک، بهبود یافت. پیش هوادهی با دبی lit/min 6/0 در 3 ساعت، و هوادهی در زمان لیچینگ مناسب می باشد همچنین افزودن سیانور سدیم بطور متناوب نسبت به افزودن آنی سیانور سدیم در زمان صفر، به دلیل دارا بودن بازیابی تقریبا برابر و مصرف سیانور کمتر موثرتر تشخیص داده شد. با توجه به اینکه بازیابی در 24 ساعت و 12ساعت تفاوت چندانی با هم ندارد، زمان بهینه لیچینگ، 12 ساعت در نظر گرفته شد. با توجه به سیانور مصرفی در 12 ساعت میزان مصرف آن ppm 1050 بدست آمد. pH بهینه 15/10 و 80d بهینه 106 میکرون برای دستیابی به بازیابی بهینه ای برابر 93/93٪ بدست آمد.
    کلیدواژگان: کانسنگ طلا، زایلیک، سیانوراسیون، اکسیداسیون
  • سهیلاا نظری، محمد فاتحی مرجی، علیرضا یاراحمدی بافقی صفحه 45
    در توده سنگ های درزه دار مانند شیب سنگ ها، نوک درزه ها به عنوان نقاط ضعیف سنگ به شمار می روند با این وجود، کدهای تحلیل عددی پایداری توده سنگ های درزه دار تنها حرکت بلوک بر سطوح موجود ناپیوستگی ها را مورد توجه قرار می دهند و امکان ایجاد شکست و ناپیوستگی جدید در نقاطی که دارای شدت تنش بالا و یا دارای حالت پلاستیک است را ندارند.
    هدف از این تحقیق ارائه مدلی است که بتواند با استفاده از تئوری مکانیک شکست الاستیک خطی سنگ، مکانیسم انتشار ترک پایدار یا ناپایدار در ناحیه پل سنگی و اتصال آن تا تشکیل بلوک های سنگی در شیب سنگ های درزه دار شامل چند دسته درزه را شبیه سازی کند. جهت دستیابی به این هدف، تلفیق روش عددی المان مرزی غیرمستقیم با عنوان ناپیوستگی جابجایی مرتبه سوم و معیار حداکثر تنش مماسی، در محیط نرم افزاری Mathematica برنامه نویسی شده و با نتایج حاصل از تحقیقات در این زمینه اعتبارسنجی شده است.
    نتایج حاصل از این برنامه، پیش بینی حالت شکست، زاویه شروع رشد ترک و مدلسازی مسیر انتشار و اتصال ترک ها در ناحیه پل سنگی دیواره خواهد بود. پس از انتشار و اتصال ترک ها، حرکت و جابجایی برشی بلوک ها روی ناپیوستگی های جدید به عنوان نقاطی با شدت تنش بالا یا نواحی دارای حالت پلاستیک با روش اجزای مجزا بوسیله نرم افزار UEDC، تحلیل شده است.
    کلیدواژگان: مدلسازی عددی، شیب سنگ درزه دار، مکانیسم انتشار ترک، روش ناپیوستگی جابجایی
  • محمدعلی سرپرنده، بهزاد مهرگینی، امیر ملاجان، فریدون سحابی، غلامحسین نوروزی، حسین معماریان صفحه 57
    برای تداوم عملیات حفاری در چاه های نفت و گاز، شناسایی بخش های ریزشی در بعضی طبقات حفاری شده حائز اهمیت است. ریزش دیوار چاه و یا تورم آن، افزون بر توقف عملیات حفاری، می تواند به بروز مشکلات مکانیکی متنوعی منجر شود. از مهمترین عوامل موثر در این فرایند فراوانی رس و رخساره های رسی در توالی رسوبی میادین نفت و گاز است. برای آگاهی از میزان و نوع رس، روش های مختلفی، از جمله محاسبه ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، وجود دارد. برخی کانی ها نظیر اسمکتیت و ورمیکولیت، ضمن آنکه از خاصیت تورم بالایی برخوردارند، دارای ظرفیت بالای تبادل کاتیونی می باشند. مطالعه حاضر روی سازند شوریجه (کرتاسه آغازین) در میدان گازی گنبدلی صورت گرفته است. ابتدا مقدار CEC برای 20 نمونه مغزه به روش آزمایشی باور (Bower) مورد سنجش قرار گرفت. در ادامه به کمک تخمین گر شبکه عصبی مصنوعی، لاگ های پتروفیزیکی و نتایج آزمایشگاهی، مدل مناسبی برای تخمین این پارامتر در طول چاه به دست آمد. سپس با استفاده از مقادیر ظرفیت تبادل کاتیونی بدست آمده و لاگ قطرسنجی ارتباط بین ریزش چاه با CEC مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه ی حاضر نشان داد که بیش از 75 درصد نقاطی که CEC بالاتر از 70 دارند در چاه1، و بیش از 74 درصد این نقاط در چاه2، ریزش داشته است. در نتیجه پس از انجام عملیات حفاری و با کمک این پارامتر می توان برای تشخیص و پیش گیری ریزش زون های رسی چاه استفاده نمود.
    کلیدواژگان: کانی های رسی، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، زون های ریزشی چاه، سازند شوریجه، میدان گازی گنبدلی
  • گلناز جوزانی کهن، غلامحسین نوروزی، فریدون سحابی، حسین معماریان صفحه 65
    خطا در تخمین حجم رس(Vcl)، منجر به محاسبه نادرست پارامترهای مخزنی از جمله تخلخل موثر و درجه اشباع آب می شود که نهایتا خطر تفسیر نادرست از تولید مخزن را در پی دارد. لذا تخمین صحیح این پارامتر، یکی از مهم ترین مراحل ارزیابی کیفیت مخازن ماسه سنگی به شمار می رود. حجم رس با اعمال تصحیحات مختلفی از قبیل ضریب 6/0، لارینف، کلاویر و استیبر بر حجم شیل محاسبه می شود. روش های پتروفیزیکی متعددی مبتنی بر داده های یک یا چند لاگ برای تخمین حجم شیل وجود دارد که در این پژوهش، پس از انجام آنالیز حساسیت روی سری کامل داده های لاگ های پتروفیزیکی سازند مخزنی شوریجه به سن کرتاسه تحتانی و حجم رس آزمایشگاهی داده های مغزه این سازند در دو چاه تولیدی (A) و خشک (B) یکی از میادین شرق حوضه رسوبی کپه داغ، هفت رابطه پتروفیزیکی با استفاده از داده های شش نوع لاگ و ترکیب برخی از آن ها، مورد بررسی قرار گرفت. با اعمال کلیه تصحیحات روی تخمین های حجم شیل به دست آمده از این روش ها، تخمین های متعددی از حجم رس حاصل شد. مقایسه نتایج این تخمین ها با مقادیر اندازه گیری های آزمایشگاهی این پارامتر در 76 نمونه مغزه نشان داد، بر مبنای کمترین خطای نسبی به دست آمده، روش شاخص پرتوی گاما و تصحیح استیبر به ترتیب بهترین روش و بهترین تصحیح تخمین حجم رس در این سازند محسوب می شوند. همچنین بهترین رابطه تصحیح کننده تجربی برای این منطقه براساس داده های حجم شیل شاخص پرتوی گاما به دست آمد که کمترین خطای متوسط را به نسبت سایر تصحیحات در هر روش دارد.
    کلیدواژگان: حجم رس، حجم شیل، آنالیز مغزه، سازند شوریجه، حوضه رسوبی کپه داغ
  • مجید ذوالقدری صفحه 77
    یکی از مشکلات موجود در لیچینگ کالکوپیریت در محیط سولفاتی، غیر فعال شدن سطح کالکوپیریت است که مانع انحلال کامل می گردد. در محیط کلریدی، که بر سرعت انحلال کالکوپیریت می افزاید، جلوگیری از غیر فعال شدن سطح کانی امکانپذیر است. در تحقیق حاضر یک کنسانتره کالکوپیریتی بوسیله محلول کلرید فریک با غلظت 5/ 31% تا 9/ 46%، که بیش از غلظت مورد استفاده در فرآیند کوپرکس می باشد، تحت لیچینگ قرار گرفت و مشخص شد که تبخیر محلول کلرید فریک قبل از شروع لیچینگ، تاثیر بسزایی در افزایش انحلال کالکوپیریت دارد بگونه ای که 97% کالکوپیریت ظرف مدت 4ساعت در دمای 109 درجه سانتیگرادحل می شود. همچنین مشخص شد که اگر غلظت محلول کلرید فریک از حد معینی (حدود 5/ 43%) فراتر رود، سرعت انحلال کاهش می یابد که این امر را می توان به زیاد شدن گرانروی محلول در غلظت های بیش از 5/ 43% نسبت داد.
    کلیدواژگان: کالکوپیریت، لیچینگ، کلرید آهن، غیر فعال شدگی
|
  • M. Abdollahy Page 1
    The flotation behavior of chalcopyrite in the presence of different concentration of sodium sulphide at pHs 7، 9 and 12 was investigated for both chalcopyrite single mineral and chalcopyrite flotation concentrate samples under controlled potential conditions. The surface analytical techniques of X-ray Photoelectron Spectroscopy (XPS) has provided information on the surface of chalcopyrite particles to identify surface species which are responsible for depression or flotation of chalcopyrite at different oxidation-reduction states of pulp. It was found that changes in pulp potential resulted in dual effects of sodium sulphide on flotation behavior of chalcopyrite. In other words، both flotation and depression of chalcopyrite could be achieved via controlling the pulp potentials. It was found that elemental sulphur and sulphoxy species resulted from electrochemical interactions between sodium sulphide and pulp contents and oxidation-reduction products of chalcopyrite، strongly affect the floatability of chalcopyrite. It was also found that maximum depression of chalcopyrite occurred at pH 12، Na2S concentrations about 10-1-10-2M and potential ranges between -200 mV to -100 mV (SHE). The optimum conditions for activation (sulphidisation) of chalcopyrite were found at pH 9، Na2S concentration about 10-3M and potential ranges between +300 mV to +400 mV (SHE).
    Keywords: Flotation, controlled potential, chalcopyrite, sodium sulphide, sulphur bearing reagent
  • Modeling the effect of stope length of longwall miningon stress distribution (Case study: Tabas Coal Mine, Parvadeh No. 1)
    Jafar Khademi Hamidi Page 5
    In longwall mining, the roof strata behind the stope is caved with face advancing. This is followed by a high load distribution around the panel and gob. Determination of the stress concentration, its distribution around the panel and the influencing parameters such as the stope length are of critical important to design of longwall mining. Both numerical and empirical methods can be used to investigate the effect of stope length on distribution and concentration of stress induced at the panel. In this paper, numerical modeling and analysis of a longwall panel were carried out by using a 3D numerical model for investigating the effect of stope length on stress distribution in Tabas coal mine, Parvadeh No. 1. A sensitivity analysis of the impact of six different values of stope length on abutement stress showed a nonlinear relation between the stope length and front abutment stress. The analyses results revealed that with a 30 percent increase in the stope length from 190 to 245 m, front abutment stress increases only to 10 percent (i.e. 5.55 to 6 MPa).With stopes longer than 245 meters up to 300 meters, an increase of 20 percent in stope length resulted in a 27 percent decrease of roof stress (i.e. 6 to 4.4 MPa). Also, results obtained from modeling studies revealed that the location of maximum front abutment stress increases from 5 to 15 meters in front of the face with change in stope length from 190 to 300 meters.
    Keywords: Longwall mining, Length of stope, Distribution of stress, Tabas Coal Mine
  • Parisa Bagherzadeh Page 17
    During tunneling in poor ground conditions or when there is shallow overburden above the tunnel crown, the rock or soil mass needs to be reinforced ahead of the face before tunnel excavation. Umbrella arch is a pre-reinforcement technique which is obtained by installing steel pipes and injecting grout inside. If pipes are perforated, there should be a reinforcing zone between pipes due to injection. So pipe, grout and reinforcing area around pipes could be considered as pipe umbrella components. In this paper three dimensional modeling of umbrella arch method by FLAC 3D finite difference method is investigated. Then, the effectiveness of umbrella arch method at Qazvin-Rasht railway tunnel, where it is located at poor and very poor rock condition, is investigated by comparing three support types. These are 1- conventional supports (steel sets and shotcrete), 2- conventional method and face cable bolts and 3- conventional method, face cable bolts and umbrella arch method. Analyses are based on crown displacement, settlement and saqurai hazard warning levels.It has shown that Pre-supports application (face bolts and umbrella method) have reduced crown displacement and settlement magnitudes 41% and 61% respectively. On the other hand, umbrella arch use (case three) has decreased crown displacement and settlement 31% and 49% in comparison to just face blot application and conventional supports (case two). According to Saqurai hazard warning levels, displacement magnitudes are just located below level two, where umbrella arch is used.
    Keywords: tunneling, umbrella arch method, pre, reinforcement, numerical modeling, crown, surface displacement
  • Mohammadreza Moradi, S.M.J. Koleini Page 29
    A sample from "Zaylik" exploration area were taken. Microscopic studies (polished thin sections and polished sections), XRD, XRF and SEM showed that this ore is an oxidized zone. The main mineral is quartz and other minerals consist of clay, secondary hydrous iron oxides and rarely Pyrite, Chalcopyrite, Gold, Azurite and Malachite. Due to the dispersion of fine gold, cyanidation process was conducted without any pre-processing. Cyanidation experiments with effective factors concluding pH, d80, cyanide concentration and leaching time were conducted in a CCD design using the DX8 software. The software proposed models for gold recovery and remaining free cyanide respectively with R2 values of 0.77 and 0.83. In the next step, the optimum conditions obtained from the models were validated experimentally and improved by oxidation and kinetics tests. Pre-aeration was done with flow rate 0.6 lit /min in 3 hours and this was found suitable. Periodic addition of sodium cyanide was found preferable rather than instant adding at time zero. Considering the fact that the recovery did not differ significantly in 24 hours and 12 hours, the optimum leaching time was considered 12 hours. In 12 hours, 1050 ppm sodium cyanide was consumed and in order to achieve optimum recovery of %93.93, pH of 10.15 and d80 of 106 microns should exist in the system.
    Keywords: Gold Ore, Zaylik, Cyanidation, Oxidation
  • Page 45
    In the jointed rock masses such as rock slopes، the joints considered as cracks in which their tips are the weak points for fracture initiation. Some of the numerical codes for the stability analysis of jointed rock masses have considered only blocks movement on the surfaces of the existing fractures. The tips of these rock joints may act as the fracture creation points and some new discontinuities containing high stress intensity points or plasticity situation may develop. The purpose of this research is to simulate the stable or unstable crack propagation mechanism in the rock bridge area and the cracks coalescence phenomena until the blocks can be created in the fractured rock slopes using linear elastic fracture mechanics (LEFM) theories. Thus، combining the displacement discontinuity based indirect boundary element method (called the higher order displacement discontinuity method) with the maximum tangential stress criterion and programming it by Mathematica software has been used for the crack analysis in this study. The fracture types or modes of fracturing predicted and the crack propagation and cracks coalescence estimated in the rock bridge area for several examples of typical rock slopes. After cracks propagation and coalescence، blocks velocity and shear displacement on new discontinuities obtained as high stress concentration points or plastic mode zones using a distinct element method (UDEC).
    Keywords: numerical modeling, Jointed rock slopes, Crack propagation mechanism, Displacement discontinuity method
  • Page 57
    To continue drilling operation, identification of unstable zones in some parts of oil and gas wells is important. Wellbore wall collapse or swelling, in addition to stop drilling operations can lead to variety of mechanical problems. The most important factors in this process are presence of clay and clay facieses in sedimentary sequences of oil and gas fields. There are several methods to identify clay type and volume such as determination of Cation Exchange Capacity (CEC). In some minerals like smectite and vermiculite, while expanding property is noticeable, cation exchange capacity is high. This study has been done in Shurijeh Formation (Early Cretaceous) in Gonbadli gas field. First, for 20 samples, CEC has been measured applying Bower method and then by neural network estimator, based on the petrophysical logs and laboratory results, an appropriate model was fitted to estimate this parameter in well interval. The cation exchange capacity values obtained and Caliper log were used to examine the relationship between wellbore collapse and CEC. This study implied that more than 75 percent of the points in which CEC are higher than 70 in well No.1 and more than 74 percent in well No.2, have been collapsed. As a result this parameter can be used to detect and prevent collapses in clayey zones of well.
    Keywords: Clay minerals, Cation Exchange Capacity (CEC), Wellbore collapse zones, Shurijeh Formation, Gonbadli gas field
  • Golnaz Jozanikohan, Fereydon Sahabi, Hosein Memariyan Page 65
    Erroneous estimation of clay volume can result in miscalculation of reservoir parameters such as effective porosity and water saturation which finally leads to false interpretation of reservoir production. Thus, volume of clay (Vcl) is the most critical parameter to determine in shaly sand reservoir quality assessments. In this study, volume of clay in Shurijeh Formation, aging Lower Cretaceous, was estimated after carrying out a sensitivity analysis between a suite of petrophysical logs and laboratory measure volume of clay, using seven different petrophysical methods from six types of well logs and combination of some of them. On each method different petrophysical corrections (such as 0.6-coefficient, Larinov-1, Clavier and Steiber) were applied and then the results were compared to the results of quantitative analysis of 76 core samples from produce well (A) and non produce well (B) in one of eastern Kopet-Dagh basin fields. Finally, based on minimum average relative error, the best log and the best correction are determined as gamma ray log and Steiber correction for volume of clay estimation in this formation. Also, an empirical equation was developed based on index of gamma ray method for evaluating the volume of clay which has the minimum relative error.
    Keywords: Volume of Clay, Volume of Shale, Core Analysis, Shurijeh Formation, Kopet, Dagh basin