نشریه پژوهش ادبیات معاصر جهان
پیاپی 24 (تابستان 1384)

اقوامی که قرن ها در ناحیه ای زیسته اند، همواره شاهد وقوع رخدادهای گوارا و ناگوار، دشوار و سهل بوده اند. پیروزی ها داشته اند و فتح ها، شکست ها و هزیمت ها، جهان گشایی و پهلوانی ها. راندن مهاجمان و پذیرا شدن آنان. گذشتگان رفتند و بستری از خاطرات حماسی برای آیندگان فراهم آوردند، خاطراتی که استواری مبانی ملیت آنان است، و از همین خاطرات است که ا سطوره ها، افسانه ها، داستان ها و قصه ها پدید امدند.داستان هایی که بیانگر عظمت، جلال قوم و جانفشانی ها و فداکاری ها بود. داستان هایی که خود منظومه هایی شدند، عظیم و جاودانه. جاودانه از جاودانگی های پهلوانان حماسی،رویین تنان قهرمان و نامیرایان تاریخ، موضوع مورد بحث این مقاله. برخاسته از اسطوره وپیوسته به تاریخ یا بالعکس است. منظومه هایی حماسی که گرچه در اغاز، هر یک به قومی تعلق داشته اند، اما امروزه همه آنان عضو خانوادهء ادبیات داستانی جهانند.

در زبان های فارسی و رومی، با توجه به ساختار نحوی، واژه در جمله می تواند نقش های زیادی ایفا کند. نقش اسم در جمله، بستگی به واژه ای دارد که از لحاظ نحوی تحت تاثیر آن قرار می گیرد. دستورنویسان زبان فارسی، با توجه به وظیفه اسم در جمله. برای آن نقش های مختلفی را در نظر گرفته اند. این نقش ما، عموما از لحاظ تعریف در یک چهارچوب قرار می گیرد. زبان شناسان روسی برای نقش های اسم، معمولا از نام های یکسان استفاده می کنند اخیرا دستورنویسان زبان فارسی، با پژوهش و مطالعاتشان توانسته اند، نقش های اسم را به طور کامل طبقه بندی کرده و برای هر کدام از این نقش ها، تعاریف مشخص و قابل درک، ارائه ک هند که در این مقاله به نقطه نظرات دستورنویسان زبان فارسی، از لحاظ تعداد و نام گذاری نقش های اسم پرداخته خواهد شد.

از ویژگی های برجستهء داستان های آنتون چخوف، نویسندهء نوآور ر وسیه، ساده نویسی وکوتاه نویسی است. آثارش حجم کم، زبان شیوا و واژه های پرمعنا دارند. در این مقاله ابتدا به چگونگی فعالیت ادبی نویسنده و انتشار آثار اولیهء وی با اسامی مستعار و سپس به ویژگی های محتوایی و نحوهء به کار گیری کلمات و عبارانی که دارای مفاهیم درونی اند اشاره می شود، پس از آن ساختار داستان های اولیهء او «مرگ! کارمند،،»چاق ر لاغر«و»بوقلمون صفت «مورد بررسی قرارمی گیرند. از ویژگی های ساختاری داستان های چخوف، می توان به وجودقهرمان های پشت صحنه که نقشی سازنده در گسترش جریان اثر دارند، اشاره کرد. چخوف در داستان های اولیهء خود، گاهی بدون اشاره به شکل ظاهری قهرمان و یا با اشاره های بسیارکوتاه، یعنی فقط در حد یک یا چند کلمه، به بررسی شخصیت آنان می پردازد.

اسطوره از دیدگاه پدیدارشناسی، باوری دینی- آیینی است. روایت دربارهء ایزدان یا ایزدگونه هایی است با قدرت های جسمانی و روحانی فوق طبیعی، که مردم آن را حقیقی پندارند. با نگاهی به متون کهن در ادیان گوناگون به روایت هایی اسطوره ای برمی خوریم که قهرمانان آنان گاه پیام آوران دینی الهی اند چون نوح و سلیمان و گاه شهریاری ایزدگونه چون جم اوستایی که موضوع این مقاله است. مقالهء حاضر اسورهء جم (جمشید) را در دو بخش بررسی می کند نخست جم از کهن ترین مستندات هند و ایرانی (وداها و گاهان) بازیابی شده و در بخش های گوناگون اوستا مورد بازنگری قرار می گیرد، سپس نکاتی دربارهء این شخصیت اسطوره ای که در آثار نویسندگان سده های نخستین اسلامی آمده بیان می شود تا تحول بن مایه های این روایت کهن در اقوال و تفاسیر راویانش در گذر زمان ملاحظه شود.

در سال 1975 و سپس در سال های بعد است که رولان بارت آشکارا از تاثیرپذیری خرد از آندره ژید سخن می گوید و خوانندگان را به تامل وا می دارد. این اظهارات علنی در سال های بعد و در مصاحبه هایی که انجام می گیرد بارزتر می شود. اما آنچه که از دید همگان به دور مانده بود، اهمیت همین تاثیرپذیری از ابتدای جوانی او و دقیقا از نخستین مقالات و تتبعاتش بود. بارت با گفتن این که ژید در جوانی او جایگاه بزرگی در مطالعاتش داشته است، دفعتا به ایام اشغال خاک فرانسه در جنگ دوم توسط آلمان و اقامش در آسایشگاهی برای مدارا برمی گردد، یعنی به محلی که نخستین مقاله هایش را در آنجا به آثار ژید اختصاص داده و یا این که به تقلید از او آثاری را منتشر کرده بود. در این مقاله ما پیرامون تاثیرپذیری او از چندین اثر ژید، که منجر به تالیف چندین تتبع عالمانه شده و حتی به تاملات و آخرین گفته هایش در همین باره پرداخته و آن ها را بررسی می کنیم.

از نظر الیوت بسیاری از شاعران مفهوم آزادی در شعر آزاد را به درستی درک نکرده اند؟ به این معنا که در نظر این دسته از شاعران، تنها و مهم ترین ویژگی شعر آزاد، نبود قافیه، وزن، و یا دیگر عناصر انسجام بخش شعر سنتی است. این در حالی است که در نظر الیوت هیچ شعری نمی تواند آزاد باشد، زیرا گرچه شعر آزاد از ادات متعارف شعر سنتی بی بهره است، اما، برای اجتناب از هم گسیختکی ناگزیر باید از تکنیک هایی جایگزینی همچون هم آوایی تکرار واژگان، و مکث سود جوید و هماهنگی و نظمی زیربنایی و کلی را به نمایش بگذارد. از ابن روست که سرودن شعر آزاد به هیچ وجه آسان تر از سرودن شعر قافیه دار و موزون نیست. آزادی شعر آزاد تنها به معنای آزادی در انتخاب قافیه، وزن، و یا زبان نثرگونه و محاوره ای است به عبارت دیگر، آزادی شعر آزاد به شاعر این اختیار را می دهد که بنا به دلیلی موجه همچون تاکید بر معنا یا احساسی خاص و یا برانگیختن احساس خاص در نزد خواننده، شعری را کاملا به زبان محاوره ای و یا حتی بخش هایی از شعر خود را قافیه دار ر موزون و بخش هایی دیگر را محاوره ای و نثرگونه بسراید. نتیجهء طبیعی این دگرگونی و تنوع، ساختاری ناهمگون و به ظاهر نامنظم است، که در نظر الیوت خود یکی از نقاط قوت شعر به شمار می رود.

شکسپیر از بسیاری جهات با سایر نمایشنامه نویسان تفاوت دارد که برجسته ترین این ویژگی ها خلق شخصیت ها و موقعیت های تراژیک و کمیک. و نیز بعد تلفیق چیزهایی است که در ظاهر سنخیتی با هم ندارند. از جمله، شکسپیر بیش از هر کمدی نویس دیگری اسطورهء ازدواج رمانتیک را در قالب کمدی پروراند. آنچه او را تا این اندازه منحصر به فرد می کند ورود وی به درون ذهن و قلب شخصیت های در حین عیاشی یا دلقک بازی است. شکسپیر هیچگاه کمدی را در قالب مفهرم عرفی پذیرفته شده نمی آفریند. راز هنر وی در چگونگی واکنش خلاق نسبت به زندگی نهفته است. این مقاله تلاشی است برای بحث دربارهء هنر کمدی شکسپیر و تفاوت آن با اسلافش، بالاخص نویسندگان کمدی کلاسیک!. نمایشنامهء برگزیده شده برای این بحث «هر طور که درست داری! است که ویژگی های متنوعی را در صحنه های بی پیرایه، ادبیات شبانی، عشق و ظاهرپردازی داراست.

ابداع و استفاده از شیوه های گوناگون آموزش زبان خارجی همواره با هدف افزایش کمی و کیفی در مهارت های چهارگانه کلاسیک صورت گرفته است. پیشرفت های تکنولوژیکی در بعد استفاده از رسانه ها و تحولات علمی در رشته های مرتبط با یادگیری به طور اعم و آموزش زبان به طور اخص، تاثیر مستقیم در مقوله های نظری و عملی آموزش زبان دارد. چگرنگی انتقال دانش و ایجاد و تقویت مهارت های کتبی و شفاهی با استفاده از یک شیوهء آموزشی ثابت و یا ترکیبی از پارامترهای گوناگون دو یا چند شیوه بارها در بستر فیزیکی مورد مداقه و بررسی قرار گرفته است. در مقالهء حاضر ضمن بررسی قابلیت شیره انتقالی که خود روشی تلفیقی و حاصل ابتکار آلمانی ها می باشد، امکان به کارگیری این شیوه در بستر الکترونیکی و در مقایسه با بستر فیزیکی از منظر چگونگی تقطیع محتوا، نظارت بر نحوهء انتقال و نگرش به زبان آموز مورد بحث قرار می گیرد.

«ضمیر» از جمله اقسام کلماتی است که تعابیر متفاوتی در خصوص ماهیت و جایگاه آن در نظام اقسام کلمات از سوی زبان شناسان و دستورنویسان روس مطرح می شود. اکثر زبان شناسان روس، با تاکید بر نقش «اشاره ای یا کنایه ای» بودن ضمیر به منزله یکی از مهمترین مشخصه های دستوری آن، از تعیین «ضمیر» به عنوان یک قسم کلمه مستقل خودداری نموده اند و آن را بیشتر به عنوان «کلمهء ضمیرگونه» به اقسام کلمات مختلف نسبت می دهند. در این مقاله سعی شده است که در نتیجه بررسی مشخصه های صرفی و نحوی ضمایر و انطباق این مشخصه ها با معیارهایی که بر اساس آن ها وجود دیگر اقسام کلمات مستقل اثبات می گردد، «ضمیر» نیز به عنوان یک قسم کلمهء مستقل و هم وزن با دیگر اقسام کلمات تعیین شرد.

اضطراب آزمون یکی از ویژگی های شخصیتی است که مشخصا و بیثتر برای دانشجویان پیش می آید. شایان ذکر است که اضطراب را، گاه با فشار و ترس مترادف می گیرند. مدسن اظهار می دارد که اکثر دانش آموزان یا دانشجویان پش از زمان شرکت در یک آزمون دچار حالت اضطراب می شرند. گاه میزان این اضطراب به حدی بالاست که تاثیر منفی بر کنش آنان در آزمون می گذارد. اما مقدار کمی از اضطراب موجب تحرک و انگیزهء بیشتری می شود. ساراسون و سایرین معتقدند که اضطراب آزمون، همه را در تمام سطوح آموزشی تحت تاثیر قرار می دهد. بسسیاری از دانش آموزان/ دانشجویان برای مقابله با تاثیرات منفی اضطراب، از راهبردهای آزمون استفاده می کنند و رضایی یکی از عواملی که باعث استفاده بیشتر شرکت کنندگان در آزمون سنجش یادگیری از راهبردهای آزمون می شود بروز اضطراب و ترس از پایین آمدن نمرهء آنان می داند. مقالهء حاضر به بحث تحلیلی پیرامون اضطراب آزمون می پردازد و برآن است تا نکاتی سرامرن راهبردهای مقابله با آن را بررسی می کند.

این تحقیق با توجه به اهمیت راهبرد فراشناختی در ایجاد زبان آموزان خوداتکا که از مساثل مطروحه در بحث های جدید آموزش زبان انگلیسی است، در جهت بررسی روایی و پایایی خودارزیابی و تاثیر توانش زبان، جنسیت و پیش آگاهی از سنجش عینی صورت گرفت. در این تحقیق از دو گروه متفاوت آزمودنی استفاده گردید. کلیهء آزمودنی ها، توان خود را در زمینه های مهارت شنیداری، ساختار زبان و مهارت خواندن برحسب درصد خودارزیابی کردند و سپس نتایج خودارزیابی ها و نتایج حاصله از آزمون تافل تجزیه و تحلیل آماری شد. نتایج حاصله نشان داد که خودارزیابی از نظر پایایی و روایی قابل قبول است و باید از اهمیت بالایی در آموزش و ارزشیابی برخوردار باشد. ضمنا نتایج نشان داد که توانش زبانی و جنسیت از نظر آماری تاثیری قابل تامل در روایی ر پایایی خودارزیابی ندارند. ولی پیش آگاهی از آزمونی که به منظور تطابق خود ارزیابی ها با نمرات عینی استفاده می شرد، تائیر قابل توجهی در روایی خودارزیابی دارد.