فهرست مطالب
نشریه زن در توسعه و سیاست
سال چهارم شماره 1 (تابستان 1385)
- تاریخ انتشار: 1385/05/11
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 5«نقش جنسیتی» یکی از مفاهیم اساسی مباحث جنسیت است که در سال های اخیر مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی به ویژه فمینیست ها قرار گرفته برای تبیین چرایی و چگونگی شکل گیری نقش های جنسیتی، نظریه های گوناگونی مطرح شده است. این مقاله ضمن بازنگری مهم ترین نظریه های خرد و کلان نقش جنسیتی می کوشد تبیینی چند علتی و منطبق با [فهم مولف از] آموزه های دینی ارائه دهد. در این تبیین، ابعاد متنوع زیستی، روانی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و سهم هر یک از عوامل و نحو? ارتباط آنها با یکدیگر مشخص شده است. پذیرش تاثیر اعدادی تفاوت های جنسی طبیعی در شکل گیری نقش های جنسیتی در عین انکار جبرگرایی، مهم ترین نتیج? این نوشتار است.
کلیدواژگان: اسلام، تفاوت های جنسی، تقسیم کار جنسیتی، فمینیسم، نقش جنسیتی -
صفحه 33
امروزه در سطح جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بیشترین تمرکز بر چگونگی دستیابی به اهداف توسعه همه جانبه، یعنی توسعه پایدار و توسعه انسانی می باشد. این نوشتار به طرح این پرسش می پردازد که مشارکت افزون تر زنان چه نقشی در توسعه پایدار در کشورهای اسلامی ایفا می کند؟ با توجه به تجربیات کشورهای توسعه یافته چه چشم اندازی برای این کشورها در این خصوص وجود دارد؟ نویسندگان بر این باور هستند که مقایسه وضعیت کشورهای خاورمیانه و کشورهای مسلمان آسیای جنوب شرقی نشان می دهد که توسعه پایدار در کشورهای اسلامی بدون مشارکت گسترده زنان محقق نمی شود. به همین سبب، مشارکت افزون تر زنان در روند توسعه کشورها امری ضروری است. مهمتر از آن اراده انجام اصلاحات لازم برای تسهیل شرایط ورود زنان به فرایند توسعه تنها راه تضمین تحقق این هدف می باشد.
کلیدواژگان: برابری جنسیتی، توسعه پایدار، حوزه عمومی، خاورمیانه، مشارکت سیاسی -
صفحه 61سینما به عنوان یکی از ابزارهای مهم اجتماعی سازی در دنیای مدرن، با بازنمایی الگوها و هنجارهای جنسیتی حاکم بر زندگی اجتماعی در قالب اجراهای نمایش گونه، عملا نقش برسازنده و بازتولید کننده این هنجارها را در زندگی اجتماعی امروزی بر عهده دارد. همچنین سینما به خاطر امکانات ویژه اش برای نمایش مناسبات مربوط به جنسیت، حوزه ای مطلوب برای مطالعات جنسیتی فراهم می کند. در این مطالعه، هدف اصلی بررسی تصویری است که سینمای پس ازانقلاب از روابط جنسیتی به مخاطبان ارائه می دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که نابرابری های جنسیتی چگونه در کنش متقابل بازیگران زن و مرد در فیلم های سینمایی پس از انقلاب برساخته می شود. چارچوب نظری این مقاله، براساس رویکرد نظری و الگوهای تحلیلی جامعه شناس بزرگ و صاحب سبک، ایروینگ گافمن درباره نمایش جنسیت در رسانه های بصری شکل گرفته است. مقاله حاضر ضمن معرفی اندیشه های بدیع و نبوغ آمیز گافمن درباره جنسیت و نمایش های جنسیتی می کوشد با استفاده از روش تحلیل محتوا، مفاهیم و الگوهای تحلیل بصری گافمن را در تحلیل تصاویر سینمایی به کار بگیرد. یافته های پژوهش ضمن تایید وجود معنادار نمایش های جنسیتی مناسکی شده در فیلم های سینمایی پس از انقلاب در قالب الگوهای تحلیل بصری مطرح شده توسط گافمن، بیانگر برساخت و بازتولید الگوها و هنجارهای جنسیتی سنتی در سینمای ایران هستند. فیلم های سینمایی ایرانی با بازنمایی تصویری فرامناسکی شده از نابرابری های جنسیتی در جامعه، در جهت برساخت و بازتولید این نابرابری ها گام برمی دارند. آنها از طریق مناسکی کردن فرمانبری و کم ارزش جلوه دادن زنان نسبت به مردان، برتری یک جنس بر جنس دیگر را به نمایش می گذارند و ارزش ها و هنجارهای جنسیتی سنتی را تایید و تثبیت می کنند و این همه غالبا از طریق اجرای مناسک فرودستی و فرادستی در کنش متقابل بازیگران زن و مرد در فیلم ها رخ می دهد.
کلیدواژگان: جنسیت، سینما، عقب نشینی روانی، فرامناسکی شدن، مناسکی شدن فرمانبری، نمایش جنسیت -
صفحه 93در ایران، کارآفرینی پدیده ای بسیار نو و پژوهش ها به ویژه در مورد کارآفرینی زنان، بسیار محدود می باشد. همچنین، به رغم اینکه در سال های اخیر شاهد تمایل بیشتر زنان ایرانی، به مشارکت اقتصادی و اجتماعی و خصوصا تحصیلات عالی هستیم، قادر به بهره مندی از مشارکت آنان در امور اقتصادی جامعه نمی باشیم. به منظور بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر در راه اندازی فعالیت های اقتصادی کارآفرینانه توسط زنان دانشگاهی ایران، پس از مرور ادبیات کارآفرینی زنان، فهرستی از عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر ایجاد کسب و کارهای جدید بدست آمد. به منظور تعیین عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر ایجاد کسب و کارهای زنان دانشگاهی ایران، پرسشنامه ای طراحی و پس از اصلاح بر اساس نظرات خبرگان کارآفرینی و انجام پیش آزمون، در جامعه نمونه ایران مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که از میان عوامل فرهنگی _ اجتماعی که شامل نگرش موافق اطرافیان به زن کارآفرین، ارزش ها و باورهای جامعه، وجود الگوی نقش در اطرافیان، برقراری تعادل بین خانواده و کار، آموزش و محرک های محیطی می باشد، تنها عامل تقویت کننده، نگرش موافق اطرافیان به زن کارآفرین می باشد و سایر عوامل در این امر بی تاثیر هستند.
کلیدواژگان: الگوهای نقش، ایران، باورهای سنتی، تضاد نقش ها، ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، کارآفرینی زنان -
صفحه 121فرض های فرهنگی متفاوت از «خود» در فرهنگ شرق و غرب نه تنها سبب شکل گیری مفهوم خود فردیت یافته در غرب و خود جمع مدارانه در شرق شده است ، بلکه در ارزیابی و قضاوت افراد در مورد میزان بهزیستی و سلامت روانی شان نیز تاثیر گذاشته است. این مقاله ضمن بحث در مورد چگونگی تاثیر گذاری فرهنگ در شکل گیری مفهوم خود، به بررسی رابطه بین الگوی فرهنگی جمع مداری و حرمت خود با بهزیستی در دختران ایرانی و کانادایی می پردازد. نتایج این بررسی نشان می دهد که در دختران ایرانی تمایلات جمعی نقش مهمی در شکل گیری مفهوم خود و سلامت روانی دارد در حالیکه در دختران کانادایی حرمت خود فردی نقش بیشتری در سلامت روانی ایفا می کند.
کلیدواژگان: بهزیستی، سلامت روانی، فرهنگ، مفهوم خود -
صفحه 141در پژوهش های جامعه شناختی انجام شده در ایران به مساله تحرک اجتماعی زنان کمتر پرداخته شده است. در حالیکه شناخت چگونگی تحرک اجتماعی زنان و میزان این تحرک می تواند به برنامه ریزی ها و سیاستگزاری های جامعه کمک نماید. این مقاله به بررسی تحرک اجتماعی بین نسلی زنان شهر نشین تهرانی می پردازد. در این مطالعه تحرک اجتماعی بین نسلی دختران (نسل جدید) نسبت به مادرانشان با شاخص هایی چون سطح تحصیلات، تعداد فرزندان، سن ازدواج، منزلت شغلی و تصمیم گیری در انتخاب همسر سنجیده شده است. همچنین عوامل مؤثر بر تحرک اجتماعی بین نسلی زنان نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که نسل دختران نسبت به نسل مادران و مادربزرگ هایشان دارای تحرک اجتماعی صعودی بین نسلی بوده اند. مقایسه نمرات شاخص های تحرک اجتماعی در هر نسل بیانگر بالاتر بودن نمره تحرک اجتماعی دختران نسبت به مادران و مادران نسبت به نسل پیش از خودشان بوده و در میان عوامل مؤثر در نسل دختران، درآمد والدین مهمترین نقش را در میان سایر متغیرهای مستقل به خود اختصاص داده است در حالیکه در نسل مادران آنها نسبت به مادربزرگ ها سن ازدواج مهمترین نقش را ایفا می کرد.
کلیدواژگان: پایگاه اقتصادی اجتماعی، تحرک اجتماعی بین نسلی، منزلت شغلی -
صفحه 159پژوهش هایی که تا کنون در زمینه خشونت علیه زنان انجام گرفته به این واقعیت که خشونت خانگی از اختلال در تعاملات سالم اجتماعی و خانوادگی و عدم دسترسی به منابع با ارزش نتیجه می شود کمتر توجه نموده اند. بنابراین در این مقاله سعی می شود علاوه بر توجه به عواملی همچون شکل روابط در خانواده جهت یاب، شیوه جامعه پذیری نقش های جنسیتی در خانواده جهت یاب و سرمایه ها و منابع قابل دسترس زنان، پدیده خشونت علیه زنان از زاویه نوع روابط حاکم میان همسران نیز بررسی شود. برای شناسایی مؤلفه های ذکر شده از نظریه های یادگیری اجتماعی، منابع، جامعه پذیری جنسیت، اثرات تعامل و نظریه کنش متقابل استفاده شده است. روش این مطالعه، پیمایش است و داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه ساختارمند 200 زن تهرانی متاهل که دارای حداقل یک فرزند می باشند بدست آمده است. تکنیک نمونه گیری مورد استفاده نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای توام با نمونه گیری احتمالی متناسب با حجم خوشه می باشد. یافته ها نشان می دهند نوع روابط در خانواده دارای نقش اساسی در تعین میزان خشونت علیه زنان می باشد. همچنین بین شیوه جامعه پذیری نقش های جنسیتی ، سرمایه ها و منابع در دسترس زنان و شکل روابط در خانواده جهت یاب با خشونت علیه زنان رابطه معناداری وجود دارد. در تحلیل چند متغیری، روابط گفتمانی و درآمد ماهانه به ترتیب به عنوان مهم ترین تبیین کننده های خشونت علیه زنان معرفی شده و ضریب تعینی برابر با 77/0 را برای توضیح تغییرات خشونت علیه زنان بدست داده اند.
کلیدواژگان: جامعه پذیری جنسیتی، خشونت علیه زنان، روابط خانوادگی، منابع ارزشمند اجتماعی
-
Page 5"Gender role" is one of the fundamental terms in gender-related discussions. In recent decades the social scientists and in particular the feminists have investigated the formation of gender roles and as a result, several theories have been formed to explain this phenomenon. Having reviewed a set of most important micro and macro theories of gender roles, this article offers a multi-factor explanation in this regard, consistent with Islamic teachings. In this explanation, different biological, psychological and sociological factors have been accounted for, thus the contribution of each and the relations among them have been discussed. The most important conclusion of this discussion is to confirm the influence of natural sex differences on formation of gender roles while avoiding deterministic analysis of this hypothesis.
-
Page 33
Globally, today particularly in the developing countries, much attention is paid to how to achieve the goals of all-out development, that is sustainable and human development. This paper proposes the question that what role does women’s increased participation play in attaining sustainable development in the Muslim countries. What is the prospect for these countries? Drawing on the experiences of the developing countries, writers hold that a comparison of the conditions of the Middle Eastern nations with those of the Muslim countries of Southeast Asia demonstrates that sustainable development in the Muslim countries cannot be realized without women’s extensive participation. Thus, women’s increased participation in the development process of these countries is essential. More importantly, what guarantees the materialization (manifestation) of such an objective is the existence of adequate inclination to facilitate the conditions for women’s engagement in the development process.
-
Page 61Sociological analysis of gender relations in films has always been important to sociologists due to monitoring social relations and structures. In this research, the researcher tries to investigate quality of gender relations in Iranian films after the revolution. The fundamental question of the research is how gender inequality is represented and constructed in interaction of men and women in Iranian films. The theoretical framework in the research is social constructionist approach of Erving Goffman based on which concepts, variables and hypothesis of research have been defined and constructed. The Method of research is content analysis, by which 62 Iranian films are analyzed. In This article, it is tried to introduce brilliant thinking of Goffman and analyze gender displays in Iranian films by using Goffman’s visual analysis model. The findings of research approve the presence of significant gender displays in Iranian films within the framework of Goffman’s visual analysis model, while expressing the reconstruction and reproduction of gender values and norms in Iranian cinema after revolution.
-
Page 93In Iran, entrepreneurship is a new phenomena and the research in this subject especially on women entrepreneurship is very limited. In spite of the fact that most of the Iranian women cooperate in economic, social aspects and especially in higher education, the society is not rewarding their contribution and efforts in economic affairs. In this national and broad research, all the factors effective in the women entrepreneurship were taken into consideration. Having reviewed the literature on educated women entrepreneur population, a list of relevant and influential socio-cultural factors was gained. For the purpose of identifying influential socio-cultural factors on educated women entrepreneur, a questionnaire was designed and corrected by the experts and a pretest. This article presents a part of the results about socio cultural factors. The results point out that among socio cultural factors including positive attitude of others toward woman entrepreneur, social values and beliefs, existence of role models, the balance of work and family life, training and environmental motives, according to binominal test, only positive attitude, of others toward woman entrepreneur encourage women entrepreneurs to start the business, however other factors have no significant influence.
-
Page 121The research conducted on “domestic violence on women” have paid little attention to the fact that this phenomenon is resulted from the disruption in healthy social and family relationships as well as lack of available valuable resources for women. Therefore, this study attempts not only to contemplate on such elements as the shape of relationships in directed family, manner of gender socialization in directed family, and capital and available resources for women, but also to examine the violence on women from the viewpoint of couples’ relationships. Theories such as social learning, resources availability, gender socialization and interection have been used to explain this matter. The results show that the types of relationships in the family play an important role in determining the quantity of violence against women. Also there are some meaningful relationships between gender socialization, capitals and available resources for women and the shape of relationship in the family. In multivariable analysis, discursive relationship and monthly income are found to be the most important factors on violence on women and the explanatory coefficient for explaining variance in violence on women is 77%.
-
Page 141The study of social mobility is part of urban studies. Iranian sociological investigations do not reflect much about the problem of women’s social mobility; while understanding the dynamics of women’s mobility and its extent can help in planning and policy-making within the framework of social studies. The present research probes into women’s inter-generation social mobility in an Iranian urban setting: that of the city of Tehran. This research measures girls’ inter-generation social mobility (the new generation), as compared to that of their mothers, by considering indices such as level of education, number of children, age of marriage, status of job, and the choice in spouse selection. Moreover, factors influencing inter-generation social mobility have also been analyzed and assessed. The findings show that the girls under the study (sample population) had greater upward inter-generation social mobility, as compared with their mothers. This is demonstrated by a comparison of values of indices of inter-generation social mobility with the earlier generations. This comparison indicated an increasing upward tendency. Among factors influencing such a tendency, the parents’ income was of paramount importance, within other independent variables. Whereas, so much as their grand mothers were concerned, the same importance was attached to the age of marriage.
-
Page 159Different cultural assumptions of “selfhood” in East and West cultures provide the individuated self-concept in West and collective self-concept in East, which in turn influence how individuals judge their well-being and mental health. While discussing how culture influences formation of self-concept, this paper examines the relationship between cultural pattern of collectivism and self-esteem with well-being among Iranian and Canadian female students. The results show that in Iranian girls collective tendencies have a significant role in formation of self-concept and in mental health, whereas for Canadian girls personal self-esteem is the most important factor.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.