فهرست مطالب

نشریه زن در توسعه و سیاست
سال پنجم شماره 2 (تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/07/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سهیلا صادقی فسایی، سمیرا کلهر صفحه 5
    تجربیات بین المللی نشان می دهد که پیشرفت و توسعه عدالت جنسیتی زمینه ساز دستاوردهای توسعه ای بوده، به طوری که خود موجب تقویت استانداردهای زندگی و حقوق انسانی برای همه افراد شده است. امروزه اهمیت تساوی جنسیتی نه تنها به عنوان یکی از اساسی ترین حقوق بشر، بلکه برای کاهش فقر، بالا رفتن استانداردهای زندگی، رشد مناسب و ثبات اقتصادی مورد تاکید قرار گرفته است. از طرفی رابطه میان دموکراسی، توسعه و برابری نیز بدیهی به نظر می رسد. برای رسیدن به این امر انجام اصلاحات ساختاری جهت افزایش مشارکت زنان در زندگی سیاسی و اجتماعی امری ضروری است. بی تردید حمایت از نقش زنان و تقویت آن در جامعه موجب بهبود بهداشت، بالارفتن سطح سواد و تحصیلات، کنترل داوطلبانه رشد جمعیت و به طور کلی بهبود رشد اقتصادی و توزیع عادلانه ی منافع می گردد. در همین راستا در طی دهه های گذشته تغییرات عمیقی در رابطه با نقش و منزلت زنان ایجاد شده و بسیاری از کشورهای جهان بر روی کاهش شکاف جنسیتی در امر تحصیلات، بهداشت، اشتغال و تامین اجتماعی به توافق کامل رسیده اند. شواهد مربوط به ایران حاکی از آن است که اگر چه در راستای کاهش شکاف های جنسیتی گام های بلندی برداشته شده است اما هنوز زنان با مسائل و مشکلاتی روبرو هستند؛ برخی از این مشکلات و موانع به فشارها و اجبارهای توسعه برمی-گردد اما بخشی نیز به فرهنگ و سنت های حاکم مرتبط است که قابل اجتناب و مرتفع شدن می-باشد. برنامه پنج ساله سوم توسعه از حیث تاکید بر شاخص ها و ضرورت کاهش شکاف های جنسیتی نسبت به برنامه های پیشین آن متمایز می شود. مطالعه حاضر نشان داده است که در بسیاری از زمینه ها شکاف های مذکور و در سطح استانی نیز تفاوت های جنسیتی کمتر شده است. اما در زمینه اشتغال قضیه فرق می کند.
    کلیدواژگان: آموزش، اشتغال، برنامه سوم توسعه، تامین اجتماعی، زنان، شکاف جنسیتی، نابرابری استانی، سلامت و بهداشت
  • مریم حسینی صفحه 29
    توجه به جایگاه و سیمای زن در ادبیات از ضرورت های عصر ماست. ادبیات آیینه اجتماع است و متاسفانه می توان گفت این آیینه تاکنون تصویر زیبایی از زن به نمایش نگذاشته است. هرچند بر این حکم می توان موارد استثناء را یاد کرد. اما به هرحال اغلب نگرش ها و نمودها منفی و نازیبا بوده است. موضوع مقاله حاضر بررسی نمودها و جلوه های زن در مجموعه حکایت ها و داستان های قرن ششم تا دهم هجری است. جامعه آماری انتخاب شده شامل کتاب های طوطی نامه، سندبادنامه، کلیله و دمنه، جوامع الحکایات، سمک عیار، بختیارنامه، مرزبان نامه، گلستان، بهارستان جامی و لطایف الطوایف است که چهار اثر نخست کتاب هایی هستند که ترجمه حکایت های هندی هستند و یا در آن سرزمین و تحت تاثیر فضای فکری آنان نوشته شده اند و آثار بعدی اصلا ایرانی هستند که گاه گاه جلوه هایی از آثار دسته نخست در آن ها هم دیده می شود. با توجه به اینکه در آیین هندو با زن ستیزی و مردسالاری رو به رو هستیم بسیاری از رسوم این آیین درباره زنان نشان از خوار داشت زن در این مکتب دارد. زنان در کتاب های قانون آیین هندو نازل ترین شان شخصیتی و اجتماعی را دارند و از حضور در فعالیت های اجتماعی و مذهبی محروم شده اند و چون ماخذ بعضی حکایت های پارسی، آثار کهن هندوان است، می توان این گونه نتیجه گرفت که آنچه از فرهنگ این مردم به ایران رسیده، زن ستیزی و پست انگاشتن زنان را به همراه داشته است. اما درباره دسته ای از حکایت ها و داستان های ادب فارسی که ریشه ایرانی دارند باید گفت در این آثار زن ستیزی وجود ندارد بلکه نگاه و نگرش در این آثار مردانه است. در داستان هایی چون بختیار نامه، سمک عیار، گلستان، بهارستان و لطایف الطوایف. زنان جنس دوم تلقی می شوند، ولی زن خوب فرمانبر پارسا ستایش می شود. در این نوع آثار حیله گری و مکاری زنان از آن نوع که در داستان های با ریشه هندی دیده می شود وجود ندارد.
    کلیدواژگان: آیین هندوان، ادب کلاسیک فارسی، حکایت، زن ستیزی، سیمای زن در حکایت ها
  • حسن حاله، احمد ماکویی، آزاده دباغی، حشمت سادات معینی فر صفحه 57
    تصمیم گیری در دنیای پیچیده امروز به چالشی برای مدیران و سازمان ها تبدیل شده است. تعدد شاخص های تصمیم گیری، تنوع معیارهای کمی و کیفی و لزوم در نظر گرفتن هم زمان آنها، اهمیت اثرات و پیامدهای تصمیم و عواملی نظیر آن بر پیچیدگی تصمیم ها می افزاید. از این رو، بالاخص در دو دهه اخیر، روش های ریاضی و دانش کامپیوتر در حل مسائل تصمیم گیری به یاری آنان شتافته و تکنیک ها و فنون «تصمیم گیری چند معیاره» و «سیستم های پشتیبان تصمیم گیری» (که از جمله تخصص های مهندسین صنایع، کامپیوتر و مدیران صنعتی به شمار می رود) را ایجاد نموده اند. در این مقاله با انجام یک پژوهش بین رشته ای و با ترکیب دو روش تصمیم گیری چند معیاره(UTA و پرموتاسیون) نرم افزاری را توسعه داده ایم که می تواند به کاربر در اتخاذ تصمیم مناسب در خصوص انتخاب همسر (با در نظر گرفتن شاخص های وی) کمک نماید و بهترین فرد را از میان افرادی که در نظر دارد برگزیند. کاربرد این نرم افزار به حضور کارشناس یا مهارت خاصی نیاز ندارد.
    کلیدواژگان: تصمیم گیری چند معیاره، انتخاب همسر، سیستم پشتیبانی تصمیم، تصمیم گیری چند شاخصه
  • غلامرضا جمشیدی ها، نفیسه حمیدی صفحه 81
    هدف مقاله حاضر، بررسی زاویه ای از جنگ تحمیلی هشت ساله بین دو کشور ایران و عراق است که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است. در اینجا از زاویه تجارب زنانی جنگ را می بینیم که با جنگ مواجه شده، در اثر جنگ خانه و کاشانه خود را از دست داده اند، به کارهایی نظیر پرستاری و امدادگری، خبرنگاری، کمک های پشت جبهه و... پرداخته؛ یا حتی در مواردی سلاح به دست گرفته و با دشمن جنگیده اند. تجربیات این زنان ذیل شش مفهوم دسته بندی شده است که عبارتند از؛ تجربه ازجاکندگی، انفجار در ساختار خانواده، تغییر در خویشتن زنانه، تجربه بدن زنانه، تعلیق و تجربه، بازجای گیری در زندگی روزمره. این کار با کمک بررسی و تحلیل حدود هجده خاطره از این زنان انجام شده و بر آن است که تجربه زنانه از جنگ، تجربه ای ویژه و در خور تامل بوده و دربردارنده ابعاد تازه ای از این پدیده اجتماعی است که کمتر مورد بازبینی واقع شده اند.
    کلیدواژگان: تاریخ زنانه، تجربه زنانه، جنگ، ازجاکندگی، انفجار در ساختار خانواده
  • منصوره تبریزی صفحه 109
    بسیاری از شاعران در اشعار خود به نوعی به مقوله زن پرداخته و یا به آن اشاره ای داشته اند. طرز تلقی و نوع نگاه آنها به زن متاثر از دیدگاه عام تر جامعه نسبت به زن و نیز تجربیات شخصی ایست که این افراد در زندگی با آن مواجه بوده اند. در این مقاله نیز سعی شده است با بررسی توصیفات مربوط به زن در رابطه با مرد از منظر احمد شاملو و نظامی گنجوی، دو نگاه عام و متفاوت به نقش و ویژگی های زن را معرفی کنیم. نظامی در شعر خود اگرچه کوشیده است زن را از جایگاه فروتری که در جامعه آن زمان برایش درنظر گرفته می شد برهاند، با این وجود نتوانسته است از حصارهای گفتمان جامعه فراتر برود و با وجود توصیفات ناب و درخشان او باز هم زن شعر او صفات برتری جویانه ای را با خود دارد که حاکی از ضعف درونیش هستند. رابطه عاشقانه نیز در این شعر بر مبنای زیبایی های ظاهری عاشق و معشوق و دلبستگی و شیفتگی آنها به صورت و اندامی منحصر به فرد شکل می گیرد. در مقابل، زن شعر شاملو اگرچه به لحاظ ظاهری دارای آن صفات برجسته نمی باشد، ولی در نهایت روح بسیار بزرگی دارد، که او را در اوج گمنامی و معمولی بودن به سایر زنان و سایر انسان ها برتری می دهد. او نه فاتح جهان به زور قهر و ناز، که فاتح وجود انسان ها به واسطه فروتنی و انسانیت خود است. در اینجا رابطه عاشقانه نه پیامد میلی شورانگیز به وصال یک اسطوره زیبایی، که محصول همدلی و یگانگی دو انسان ظاهرا معمولی است که درون بسیار بزرگی دارند. در راستای انجام این تحقیق کتاب خسرو و شیرین نظامی و مجموعه اشعار احمد شاملو مطالعه شده و مقوله زن در این اشعار مورد تحلیل قرار گرفته است. اسناد دیگری نیز که به نوعی به این موضوع اشاره ای داشته اند در فرآیند تحقیق به کار گرفته شده اند
    کلیدواژگان: نظامی، شاملو، زن، نگاه به زن، ویژگی جسمانی، ویژگی روانی، عشق، همدلی
  • حسن رضا زین آبادی، کیوان صالحی، کورش پرند صفحه 129
    هنرستان های فنی حرفه ای با اهداف مختلف، به ویژه تدارک زمینه های هدایت دانش آموزان به اشتغال و ادامه تحصیل تاسیس شده اند. اما کیفیت پایین آنها و نبود ظرفیت های لازم در جامعه و وجود انواع نابرابری های جنسیتی در بازارکار، موانعی جدی در راه تحقق این اهداف در هنرستان های دخترانه بوده و ذهنیت نامطلوبی بروندادهای آنها را تقویت کرده است. این پژوهش، با هدف بررسی مستند و علمی این ذهنیت، در سه مرحله، بروندادهای هنرستان های دخترانه شهر تهران را ارزشیابی نموده است. در مرحله «پیش ارزشیابی»، با پیمایش 236 خبره، 7 عامل و 45 نشانگر بروندادی، در ابعاد «فردی، اجتماعی و اقتصادی» 16 معیار قضاوت در سطوح «نامطلوب، نسبتامطلوب و مطلوب»، تدوین شد. در مرحله «ارزشیابی»، با استفاده از عوامل و نشانگرهای تدوین شده، از 3 پرسشنامه برای پیمایش 226 نفر شامل مدیران، دانش آموختگان و کارفرمایان دانش آموختگان شاغل در مشاغل متناسب با رشته تحصیلی، استفاده شد. نتایج نشان داد که در بعد فردی، کیفیت «پیشرفت و افت تحصیلی» در هنرجویان و «دانش، نگرش، مهارت، خلاقیت» در سطح «نسبتامطلوب» و «ادامه تحصیل» در سطح «نامطلوب»، در بعد اجتماعی، کیفیت «تحقق اهداف اجتماعی آموزشی» در سطح «نسبتا مطلوب» و در بعد اقتصادی کیفیت «اشتغال» و «کارآفرینی» در سطح «نامطلوب» و «رضایت کارفرما» در سطح «نسبتامطلوب» قرار دارد. ابعاد «فردی» و «اقتصادی» در سطح «نامطلوب» و بعد «اجتماعی» در سطح «نسبتامطلوب» ارزشیابی شد. نهایتا، بروندادهای هنرستان ها، در سطح «نامطلوب»، ارزشیابی شد. در مرحله «پس ارزشیابی»، ضمن استفاده از نتایج تحلیل محتوای سؤالات بازپاسخ پرسشنامه-های دانش آموختگان و کارفرمایان و مصاحبه با هنرجویان، هنرآموزان و مشاوران، علل نتایج مرحله ارزشیابی بحث شد و راهکارهای بهبود وضع موجود، پیشنهاد گردید.
    کلیدواژگان: ارزشیابی، کیفیت، برونداد، هنرستان های فنی حرفه ای دخترانه
  • محسن خلیلی صفحه 165
    جامعه ایران معاصر، در حال گذار از نگرش های سنتی به ایستارهای نوین است. ویژگی دوران گذار، بهم ریختگی اوضاع عمومی جامعه و آشفتگی های کرداری و اندیشه ای است. ساختار سیاسی به همراه ساختارهای حقوقی، اقتصادی و اجتماعی، نیز به عنوان بخشی از جامعه، در حال گذار از اقتدار سنتی به اقتدار عقلانی و قانونی است. مشارکت سیاسی به عنوان چهره عینی مشارکت اجتماعی، نیز با ویژگی آنومیک جوامع در حال گذار، سرنوشتی همانند می یابد. در این میان زنان جایگاهی شایسته در عرصه مشارکت سیاسی نیافته و به عنوان موجود ناکامل سیاسی مورد قضاوت قرار گرفته اند. نگارنده با پی جویی آسیب های اجتماعی زنان، بر این باور است که به دلایل گوناگون که ریشه در باورها و ساختارهای دیرینه اجتماعی و اقتصادی دارد، زنان از شبکه تعاملات اجتماعی دور شده اند و راه نیل آنان به سطوح عالی قدرت سیاسی دشوار شده است. بنابراین می بایست فرصت ها و امکان های برابر پدید آید تا زنان نیز بتوانند به شیوه ای بهینه وارد شبکه پیوندهای متقابل جامعه گردند تا کلیشه رایج فرادستی مردان و فرودستی زنان رو به زوال رود.
    کلیدواژگان: آسیب شناسی، زنان، مشارکت اجتماعی، مشارکت اقتصادی، مشارکت سیاسی
|
  • Page 5
    International experiences reveal that promotion of gender equality paves the way for developmental achievements in a way that it ensures equal living standards and human rights for all individuals. Nowadays gender equality is not only one of the principles of human rights but is emphasized for alleviating poverty, upgrading living standards and stabilizing economy. The relation between democracy, development and equality is taken for granted thus to realize this it is necessary to conduct structural reformations for increasing women’s participation in political and social life. No doubt supporting women’s role and reinforcing it in the society improves hygiene and health care, enhances level of education, voluntarily controls population growth and generally improves economic growth and equal distribution of benefits. During the past decades there have been fundamental changes in the role and status of women. Many countries have come to an agreement and reached a consensus on the reduction of gender gap regarding education, healthcare, occupation, and social welfare. Data regarding Iran suggest that although there have been effective attempts in reducing gender gap but still women face many problems. Some of these problems and obstacles are due to pressures and forces of development but a great part of it is related to culture and dominating traditions. The third five-year development plan is distinguished from other plans in terms of emphasizing on indices and necessities of reducing gender gaps. This study demonstrates that from many aspects there are fewer gaps and gender inequality in many provinces nevertheless this is totally different regarding occupation.
  • Page 29
    Image of woman in literature is an important issue of Critical Feminism. It can be argued that literature is the society's mirror, but unfortunately this mirror has not yet reflected a beautiful image of woman. With some exceptions women are usually given a nasty and negative image. This paper is a study on the images of women in some anecdotes and stories that had been written between 6th and 10th century after migration (Hijrat). Some of these stories have Indian origin such as ‘Tooti Nameh’, ‘Sindbad Nameh’, Kalila and Demnah’, ‘Javameol Hekayat’, and some have Persian origin including ‘Samak Ayyar’, ‘Bakhtiar Nameh’, ‘Marzban Nameh’, ‘Golistan’, ‘Baherestan’, and ‘Latayefol Tavayef’. Misogyny and patriarchy are evident in Indian religions especially Hindu. In some of Indian customs such as Sati women are considered at the lowest level of society and they suffer a lot. Therefore in some Persian anecdotes adopted from Indian stories, one can find traces of misogyny. In Persian Stories with Iranian origin, there is no sign of misogyny, but the approach to these texts is masculine. In stories such as ‘Bakhtiar Nameh’, ‘Samak Ayyar’, ‘Golistan’, ‘Baharistan’, and ‘Latayefol Tavayef’ women are considered as the second sex and those who are pious and obedient are praised.
  • Page 57
    Making decision has become one of the most challenging responsibilities of managers in recent decades. Finding the optimum solution for multiple criteria decision making problems is complicated. Notably, Multiplicity of decision making indices accompanied by variability in quantitative and qualitative measures aggregates the complexity of decisions. Operations research (OR) and multiple criteria decision making (MCDM) techniques have enabled industrial engineers and managers to deal with such problems more easily. Although spouse selection can be defined as an important multiple criteria decision problem, an applicable decision model have not been developed in this field yet. In this paper we propose an aggregated algorithm using UTA and Permutation in order to develop a DSS (decision support system) which supports user in the process of selecting the most appropriate spouse. This system is simple to use and does not require any special expertise or computation.
  • Page 81
    This article aims to analyze the imposed war between Iran and Iraq from a new standpoint. Here, we look at the war from the viewpoint of women who were involved in the war as nurses, doctors, or reporters and etc. They lost their homes and families, or even got armed and battled against enemy. Their experiences are categorized into six concepts including dis-embedding, explosion in family structure, changing in the female self, suspension and re-embedding in everyday life. The research analyzes eighteen memoirs, and believes that female experience of war is something unique and considerable which has not been mentioned before.
  • Page 109
    Many poets have dealt with and referred to the subject of woman. Their attitude towards woman is affected by public perspective and their personal experiences. Having looked at descriptions related to relationship of man and woman in Ahmad Shamloo's and Nezami Ganjavi's poetry, this paper attempts to introduce two different and general views on woman role and characteristics. Although Nezami attempted to free woman from her down graded status in the society of that time, he failed to surpass the common discourse surroundings dominating his time, and despite his pure and glittering descriptions of woman, the woman in his poetry possesses hegemonic qualities which shows her inner weakness. In this poetry Romantic relationship (affairs) is formed on superficial beauties of lover and beloved as well as their affection and infatuation to a unique face and figure. In contrast, although the woman of Shamloo's poetry possesses no salient features, but has a big spirit, which prioritizes her over other women while being in outmost anonymity. She is not the conqueror of the world with her ire and coyness, but she conquers human entity with her humbleness and humanity. Here, romantic relation is not the consequence of a sensational desire to attain a beauty myth, but is a product of empathy and integration of two ordinary humans with big spirits. Nezami's Khosro Shirin and poetry collection of Ahmad Shamloo have also been studied and notion of woman has been analyzed. Other documents which have referred to this subject are used in the research process.
  • Page 129
    TVS have been established with different objectives, namely to prepare the grounds for guiding the students towards employment or providing opportunity for continuing their studies. However poor quality of schools, lack of required capacities in society, and various gender inequalities in labor market have been serious obstacles in fulfilling the above objectives and thus have reinforced the conception that school outputs are undesirable. Aimed at studying this mentality scientifically, the present research evaluates the outputs of girls’ TVS in Tehran in 3 stages. "Pre-evaluation" stage consisted of surveying 236 experts, 7 factors, 45 indicators in "personal, social and economical" dimensions and compiling 16 judgment criteria in "desirable, fairly desirable and undesirable" levels. In "evaluation" stage, compiled factors and indicators, along with 3 questionnaires administrated to 226 participants including principals, graduates, and employers of employed graduates were used. Results showed that in personal dimension, quality of "achievement and dropout" and "alumni (knowledge, attitude, creativity, and skills)" were "fairly desirable" and "promotion to higher education " was "undesirable". In social dimension, quality of "fulfillment of educational-social goal" was "fairly desirable". In economical dimension, quality of "employment" and "entrepreneurship" was "undesirable" and "employer satisfaction" was "fairly desirable". Both of personal and economical dimensions were evaluated as "undesirable" and social dimension evaluated as "fairly desirable". Finally, quality of girl’s TVS in Tehran was evaluated as "undesirable". In "post-evaluation" stage, using the results of content analysis of open ended questionnaires of graduates and employers, matched with interviewing students, teachers and school counselors, the reasons of evaluation results were discussed and recommendations for improvement of present situation were suggested.
  • Page 165
    Contemporary Iranian society is transiting from traditional outlook to modern attitudes. Social chaos matched with behavioral and thinking chaos is characteristic of transition period. Political structure, as a part of society, alongside the juridical, economic and social structure is transiting from traditional sovereignty to intellectual and legal one. Political participation, as a tangible aspect of social participation, has similar fate in transiting societies with anomalous characteristic. Nevertheless, women do not have a proper status in political participation and are judged as an incomplete political entity. The research, through tracing roots of women's social suffering, believes that for reasons arising from ancient social and economic notions, women have been removed from social interaction network thus they are faced with many obstacles and difficulties on attaining high levels of political/ social power. Therefore, equal opportunities and options should be created for women to enter the network of society's mutual relations so that in this way the stereotype of male domination and women's subordination is eliminated.