فهرست مطالب

فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 18، زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 0
  • میثم نریمانی، سید سپهر قاضی نوری، طاهره میرعمادی صفحه 1
    توصیفات کیفی در خصوص چیستی اقتصاد تطوری (تکاملی) و نیز دلالت های مختلف آن باعث شده است تا برداشت های مختلف و احیانا متضادی در این حوزه مطرح شود. این تکثر برداشت هم در حوزه چیستی اقتصاد تطوری و هم در خصوص دلالت های خاص آن در سیاست های حوزه علم و فناوری مشهود است. به منظور مفهوم پردازی مناسب از محتوای کیفی موجود و استخراج دلالت های سیاستی رویکرد تطوری درحوزه علم وفناوری، استراتژی طراحی و تحلیل تماتیک در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته است. کدبندی، استخراج مفاهیم و طراحی تم ها به تحلیل دولایه ای در این خصوص منجر گردید. در لایه اول چیستی اقتصاد تطوری و در لایه دوم دلالت های سیاستی آن در حوزه علم و فناوری مورد توجه قرار گرفته است. در انتهای مقاله نیز مبتنی بر همین تحلیل تماتیک دولایه ای در خصوص اقتصاد تطوری و خردمایه های سیاستی آن، شبکه تماتیک دلالت های سیاستی حوزه علم، فناوری و نوآوری مبتنی بر اقتصاد تطوری استخراج شده است. طرح کلان ارائه شده در این مقاله ضمن ارائه ملاک تمایز در خصوص برداشت های مختلف، مبادی و خردمایه های اصلی سیاست گذاری علم و فناوری در رویکرد تطوری را نشان داده و فهم دلالت های مشترک و غیر مشترک سیاستی را تسهیل می نماید.
    کلیدواژگان: خردمایه سیاست گذاری، تحلیل تم، شبکه تماتیک
  • غلامعلی منتظر، امیر ناظمی، محسن موسوی نسب صفحه 17
    در هر جامعه ای مجموعه ای از نهادها و سازکارها با موضوع نخبگی و نخبگان ارتباط و تعامل دارند، که در مجموع شکل دهنده یک نظام نخبگانی هستند. نظام نخبگانی در مجموع لازم است تا برخوردار از کارکردهای 1) شناسایی، 2) جذب، 3) هدایت، اعم بر آموزش و پرورش، 4) به کارگیری، 5) حمایت، 6) تکریم، 7) الگوسازی و 8) نگهداشت باشد. هر یک از کارکردها بر اساس فهم و ادراکی از مفهوم نخبگی و نخبه در سطح جامعه عملیاتی می شود. پس این درک عمومی از مفاهیم است که نهادها، ارتباطات میان آنها و ماموریت های آنان را شکل می دهد. اما رشد و توسعه فهم مبتنی بر مطالعات و تجربیات، بازنگری در این مفاهیم بنیادی را ضروری می سازد. در این مقاله بر پایه یک تحلیل سیستمی به بازاندیش در مفهوم نخبه و نخبگی اقدام شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که اصلی ترین مشکل در رویکردهای مربوط به نظام نخبگانی، ناشی از فهم متداول از واژه نخبه است، که عمدتا مبتنی بر تیزهوشی و نهایتا استعداد درخشان استوار شده است و به سایر جنبه های نخبگی یعنی خبرگی و کنشگری اجتماعی توجهی نشده است.
    کلیدواژگان: نظام نخبگانی، نخبه، شناسایی، جذب، هدایت، آموزش و پرورش، به کارگیری، حمایت، الگوسازی، نگهداشت
  • رضا علیزاده ممقانی صفحه 33
    هدف از این مقاله معرفی و مقایسه دو رویکرد اصلی در فلسفه علم است. رویکرد نخست که مدعی اصلی فلسفه علم است و هنوز هم نگرش رایج و اصلی در شناخت شناسی علم محسوب می شود عبارت از «فلسفه تحلیلی علم» است. اما «فلسفه قاره ای علم» نگرشی دیگر است که به موازات نسخه تحلیلی و در فضایی کاملا متفاوت و حتی گاه متناقض با رویکرد تحلیلی به موضوع علم پرداخته است. در این مقاله ضمن معرفی کلی فلسفه قاره ای علم که اصطلاحی کم و بیش نوین در شناخت شناسی علم محسوب می شود و بیان برخی انگیزه ها و مقاصد متنوع در پرداخت قاره ای، به یک مقایسه کلی بین این دو نگرش پرداخته شده است. ترتیب کار از این قرار است که ابتدا فلسفه تحلیلی علم معرفی و سپس بدیل قاره ای آن و چرایی ظهور آن در برابر رقیب تحلیلی شرح داده می شود و در نهایت مقایسه ای بین برخی مولفه های اصلی دو رویکرد صورت می گیرد.
    کلیدواژگان: فلسفه تحلیلی، فلسفه قاره ای، زمینه گرایی، نامنطق گرایی، علم فلسفی، رویکرد توصیفی، گفتارنخبه
  • علی کرمانشاه، آرش موسوی صفحه 63
    رویکرد نظام های نوآوری در دو دهه اخیر با سرعت و در یک گستره جهانی تبدیل به ابزاری برای مطالعه فرایندهای نوآورانه و چارچوبی برای سیاست گذاری در قلمروهای علم، فناوری و نوآوری گردیده است. این در حالی است که پرسش ها و تردیدهایی در باب ارزش علمی و بنیاد معرفت شناسانه این رویکرد، گاه و بیگاه در منابع مطرح می گردد و پاسخ درخوری نمی یابد. در مقاله حاضر تلاش می کنیم تا آن پرسش ها و تردیدها را در مرکز توجه قرار دهیم و پاسخ هایی روشن برای آنها فراهم آوریم. برای این منظور مطالعه ای معرفت شناختی بر روی ماهیت و سیر تکاملی رویکرد نظام های نوآوری انجام می دهیم. نقطه اتکاء اولیه ما در این مطالعه، طبقه بندی نه سطحی پاول تاگارد از اصناف تغییر مفهومی در یک انقلاب علمی و فلسفه پشتیبان آن طبقه بندی است. این چارچوب نظری را برای ارائه تحلیلی از انواع و درجات توسعه مفهومی در خلال نضج گیری رویکرد نظام های نوآوری مورد استفاده و آزمون قرار می دهیم. تحلیل های ما نشان می دهند که ظهور نظام های نوآوری و قد علم کردن این رویکرد در برابر نگاه استاندارد در اقتصاد نوآوری نه تنها شامل تقریبا تمام انواع توسعه مفهومی مشخص شده توسط نظریه تاگارد می گردد بلکه تحولاتی ریشه ای تر در اصول معرفت شناسانه و روش شناسانه تثبیت شده، نحوه اولویت بندی مسائل اصلی و شیوه های رایج تبیین و حل مساله را نیز در بر می گیرد.
    کلیدواژگان: نظام های نوآوری، تغییر مفهومی، معرفت شناسی، اقتصاد نوآوری، فلسفه اقتصاد
  • علی پایا صفحه 79
    مقاله کنونی به ارزیابی نقادانه این نکته اختصاص دارد که آیا می توان برای فرایند نوآوری دستورالعمل ها و الگوریتم هایی پیشنهاد کرد که با استفاده از آنها بتوان به نوآوری در زمینه های مختلف دست یافت. برای این منظور دیدگاه پاول تاگارد که در آثار خود یک منطق پژوهش برای دستیابی به نواوری و توسعه را بسط داده است، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تاگارد از منظر معرفت شناسایی طبیعت گرایانه و با تکیه به تاریخ اندیشه و متاثر از دیدگاه های کواین و کوهن کوشیده است روش شناسی مناسبی برای دستیابی به نوآوری و توسعه پیشنهاد کند. استدلال مقاله آن است که رویکرد تاگارد، و همه کسان دیگری که می پندارند برای نواوری می توان دستورالعمل تجویز کرد، با کاستی ها و نقایص فراوان روبروست و راه به جایی نمی برد. نواوری، تابع قاعده نیست بلکه در زمره ظرفیت و استعدادهای ظاهر شونده قرارداد که متناسب با درجه پیچیدگی نظام های اجتماعی-معرفتی می تواند در آنها ظهور کند. به این اعتبار مناسب ترین راه برای کمک به ظهور این ظرفیت ایجاد «زیست بوم بهینه نواوری» است.
    کلیدواژگان: نظام نوآوری، تغییرات مفهومی، پیروی از قاعده، نظام های پیچیده، زیست بوم بهینه نوآوری
|
  • Meysam Narimani, Seyed Sepehr Ghazinoory, Tahereh Miremadi Page 1
    Various interpretations of the nature of evolutionary economics and its implications have resulted in different and somewhat contradictory understanding about the subject. Different interpretations of evolutionary economics have implications for science and technology policy also. In order to extracting qualitative content and conceptualization of evolutionary approach in science and technology policy, thematic design and analysis strategy have been used in this paper. Coding, concept extracting and designing resulted in a 2-layer model in this research. In this first layer, the nature of evolutionary economics, and in the second layer its policy implications in science and technology sector have been used. Finally, on the basis of this thematic analysis, a map of science and technology policy rationales have developed. This map is not flat and has some levels to show important concepts. Represented macro design of this paper, not only represents a demarcation criteria about different interpretation of evolutionary economic, but also shows foundations and original rationales of evolutionary science and technology policy and simplifies collective and individual policies.
    Keywords: Evolutionary Economic, Policy Rationale, Theme Analysis, Thematic Map
  • Gholamali Montazer *, Amir Nazemi, Mohsen Mousavinasab Page 17
    There are mechanisms and institutions in every society that are related to elite and elite people issues, and shape an elite system. Overall, elite system must include special functions such as recognition, absorbing (or attracting), conducting (more than education), working, supporting, respecting (or glorification), lifestyle making and maintaining (or keeping). Each of these functions becomes operational based on the perception of a society about the concepts of elite and elite people. In fact, this is the common perception of concepts that shapes institutions, their interrelationships, and their missions. But, the growth and development of that perception, based on studies and experiences, make rethinking about those concepts necessary. In this article, based on a system analysis, the concepts of elite and elite people are reconsidered and rethought. The results indicate that the main problem of approaches to talent systems is caused by common perception of the concept of elite: The perception that is only based on the concepts of giftedness and talent and does not take other aspects of elite concept, such as expertise and social interactions, into consideration.
    Keywords: Elite System, Elite, Recognition, Attracting, Conducting, Working, Supporting, Respecting, Lifestyle Making, Maintaining
  • Reza Alizadeh Mamaghani Page 33
    This essay aims to introduce and compare two main approaches in philosophy of science. The first approach, which claims to be the main philosophy of science is still the main stream view of the analytic philosophy of science. However the continental approach to philosophy of science has moved in parallel fashion with analytic philosophy, however, in a completely different framework and often in contradiction to the former. In this study, while presenting general definition of continental philosophy of science, which is somehow new expression in this domain analytic and continental approaches will be compared.
    Keywords: Analytic Philosophy, Continental Philosophy, Contextuality, Non, Logicism, Philosophical Science, Descriptive Approache, Elite Experssion
  • Ali Kermanshah, Arash Moussavi Page 63
    The innovation systems approach has swiftly spread out worldwide in the last two decades and stood as an important approach for studying innovation processes and as a framework for policy-making in the fields of science, technology, and innovation. However, little work has been done about the theoretical soundness of this approach. In this paper, we try to focus on some important policy questions from an epistemological point of view. We study the nature and evolution of innovation systems approach as a case of conceptual revolution against the more established traditions in economics of innovation. Adopting insights from the field of conceptual development, we provide detailed analysis on the kinds and degrees of conceptual changes that occurred during the evolution of innovation systems approach. We demonstrate that the rise of systemic view on innovation include radical changes in the neoclassical view on innovation as well as deeper developments in epistemological and methodological foundations of the old paradigm.
    Keywords: Innovation Systems, Conceptual Development, Epistemology, Economics of Innovation, Philosophy of Economics
  • Ali Paya Page 79
    The aim of this paper is to explore whether the process of innovation can be captured in terms of rule-following instructions? To this end the views of Paul Thagard will be critically assessed. Thagard has developed a research methodology for innovation within the framework of naturalized epistemology (qua Quine) and by making extensive use of history of ideas (qua Kuhn). The upshot of the arguments of the paper is the position upheld by Thagard and others fellow-travelers who maintain that algorithms and rules can be developed for promoting/achieving innovation is untenable. Given the fact that innovation is an emergent property which only emerges when social-epistemological systems pass certain threshold of complexity, such an objective can only be attained if ‘proper and optimal Eco niche’ for innovation is in place.
    Keywords: Innovation System, Conceptual Changes, Rule, following, Complex Systems, Optimal Eco Niche for Innovation