فهرست مطالب
فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال ششم شماره 1 (پیاپی 21، پاییز 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/09/29
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 2-20سیاست صنعتی یکی از مقولات مهم اقتصادی است که سابقه نظریه پردازی در این مقوله به قرن هجدهم برمی گردد. اما به دلیل غلبه اقتصاد مرسوم که معتقد به عدم دخالت دولت در توسعه است، این مقوله چندان که باید در محافل علمی و سیاست گذاری فراگیر نشده است. در این مقاله، با بررسی مقایسه ای مهمترین مکاتب نظری، مشاهده می شود که دو جریان نظری اقتصاد که به اقتصاد متعارف و اقتصاد پسامتعارف مشهورند، رویکردهای متمایزی نسبت به مقوله سیاست های دولت در توسعه صنعتی دارند. این تمایز در قالب مقایسه هشت محور، از قبیل تئوری بنگاه، نوع رقابت، نقش مکانیزم بازار و غیره نشان داده شده است. در انتها نیز چارچوبی برای نشان دادن ابعاد نظری سیاست صنعتی ارائه شده و براین اساس، تحلیلی کلی درباره وضعیت ادبیات نظری سیاست صنعتی در ایران ارائه شده است.
کلیدواژگان: سیاست صنعتی، مکاتب اقتصادی، توسعه صنعتی، اقتصاد متعارف، اقتصاد پسامتعارف -
صفحات 21-34مقاله حاضر به دنبال آن است که ارتباط و تاثیرگذاری آینده نگاری را بر سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری در سطح ملی مورد بررسی قرار دهد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. ابزار تحقیق، پرسش نامه بوده و از روش معادلات ساختاری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که فرایند آینده نگاری به دو شکل فرایند سیاست گذاری را تحت تاثیر قرار می دهد؛ یکی به شکل مستقیم از طریق شبکه سازی و یادگیری متقابل و دیگری به شکل غیرمستقیم به واسطه خروجی یا محصول آینده نگاری. از دیگر یافته های تحقیق این است که آینده نگاری با ایجاد مشارکت فعال میان خبرگان و نیز با ایجاد پیوندها و خوشه های دانشی میان بازیگران و نهادهای مرتبط با سیاست گذاری و تصمیم سازی، نقش موثری در بهبود سیاست گذاری در حوزه ی علم، فناوری و نوآوری ایفا می نماید.
کلیدواژگان: آینده نگاری، سیاست گذاری، معادلات ساختاری -
صفحات 35-48در میان انواع همکاری های پژوهشی، پژوهشگاه ها با نگرشی فراگیر بر نقش تحقیقات در رشد و توسعه کشور، با انجام انواع فعالیت های تحقیقاتی درصدد آن هستند تا حرکتی دانش محور و مبتنی بر ارزش افزوده بر پایه علم و فناوری انجام دهند. اما هنوز هم بخش تحقیقات در پژوهشگاه ها از رشد و بالندگی کافی برخوردار نیست. بنابراین پژوهش حاضر، به شناسایی و اولویت بندی موانع فراروی فعالیت های پژوهشی در پژوهشگاه ها، می پردازد. بدین منظور، پس از انتخاب موانع و عوامل زیرمجموعه هرگروه موانع بر اساس مرور ادبیات تحقیق (موانع فردی، محیطی، سازمانی و فنی)، مدل مفهومی پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی برآورد شده و با استفاده از آزمون t تک نمونه، فرضیات تحقیق بر مبنای مدل مفهومی آزمون می گردند. علاوه براین، به منظور رتبه بندی موانع موثر بر انجام فعالیت های تحقیقاتی و هم چنین اولویت بندی زیر ابعاد مربوط به هر بعد، از آزمون آماری فریدمن استفاده می شود. بر اساس یافته های پژوهش، هر 4 گروه موانع شناسایی شده جزء موانع فراروی پژوهش های زیرمجموعه وزرات علوم، تحقیقات و فناوری محسوب می شوند و بیش از حد متوسط بر انجام فعالیت های تحقیقاتی موثرند. ترتیب میزان اهمیت موانع به صورت موانع محیطی، فردی، سازمانی و فنی می باشد. علاوه براین، نتایج نشان می دهند که از بین کلیه عوامل زیر مجموعه 4 مانع مورد بررسی، فقدان فرهنگ تحقیق بیشترین تاثیر را بر انجام پژوهش های زیرمجموعه وزارت علوم دارد.
کلیدواژگان: فعالیت های پژوهشی، موانع پژوهش، موانع فردی، موانع سازمانی، موانع محیطی، موانع فنی -
صفحات 49-66هدف مقاله حاضر، تدوین شاخص های کیفیت برای ارزیابی مقاله های علمی پژوهشی است. روش این پژوهش تلفیقی (qual) QUAN و ترکیبی از پیمایش و تحلیل محتوا بوده و جامعه این پژوهش شامل 1) کاربرگه های ارزیابی مقاله های علمی مجله ها در دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی و 2) متخصصان و صاحب نظران در حوزه هنجارهای علم است. در این راستا، 35 کاربرگه ارزیابی مقاله و 7 نفر از متخصصان در حوزه هنجار علم با روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. با استفاده از سیاهه محقق ساخته به استخراج شاخص های موجود در کاربرگه های ارزیابی و با استفاده از مصاحبه نیمه ساخت یافته با متخصصان، به استخراج مولفه های هنجار علم و همچنین خلاء کاربرگه های ارزیابی مقاله ها مبادرت شد. به منظور بررسی داده ها از روش های آمار توصیفی شامل فراوانی شاخص ها و درصد فراوانی مقوله ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که بیش ترین فراوانی در شاخص های موجود کاربرگه ها به شاخص «منابع» با 26 فراوانی و کم ترین فراوانی به شاخص «عدم گرایش به گروه مذهبی و سیاسی» با یک مشاهده تعلق داشت. همچنین طی فرایند مصاحبه، دوازده خلاء در کاربرگه های ارزیابی مقاله ها به دست آمد. یافته ها نشان از وضعیت نامطلوب کاربرگه های ارزیابی در انطباق با هنجارهای علم مرتون داشت. با استخراج شاخص های ارزیابی مقاله ها از کاربرگه های ارزیابی، استخراج مولفه های هنجار علم مرتون و به دست آوردن خلاء کاربرگه های ارزیابی مقاله ها، سیاهه نهایی ارزیابی مقاله ها با 48 گویه و 4 طیف ساخته شد که با اعتبارسنجی توسط متخصصان، به عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی مقاله های علمی پژوهشی مورد تایید قرار گرفت.
کلیدواژگان: مقاله علمی، پژوهشی، شاخص، ارزیابی کیفیت، تولید علمی، هنجارهای علم مرتون -
صفحات 67-80این مقاله به بررسی انباشت توانمندی های فناورانه1 در بنگاه های عرضه کننده کالاهای سرمایه ای پیچیده2 در کشورهای در حال توسعه می پردازد و مبتنی بر مطالعه موردی اکتشافی در یک بنگاه ایرانی عرضه کننده نیروگاه های برقابی می باشد. این مطالعه، چارچوب های موجود از توانمندی های فناورانه در متون را به عنوان نقطه شروع کار میدانی استفاده می کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که این چارچوب ها که عموما براساس تجارب همپایی3 در صنایع تولید انبوه در کشورهای آسیایی شکل گرفته اند برای درک انباشت توانمندی های فناورانه در کالاهای سرمایه ای پیچیده که در تعداد کم یا در قالب پروژه عرضه می شوند کفایت نمی کند. مقاله چارچوبی جایگزین را بر اساس یافته های تحقیق پیشنهاد می دهد و الزامات یافته ها را از ابعاد نظری، سیاست گذاری و استراتژی بنگاهی بررسی می کند.
کلیدواژگان: توانمندی فناورانه، کشورهای در حال توسعه، کالاهای سرمایه ای پیچیده، همپایی -
تعیین شاخص های تاثیرگذار در کارآفرین بودن دانشگاه های دولتی ایران و رتبه بندی دانشگاه ها از این منظرصفحات 81-98بهرهگیری از نیروهای کارآفرین در یک سازمان، سبب دست یابی به مراتب بالای سرآمدی آن سازمان از لحاظ اقتصادی میگردد. کارآفرینان میتوانند نیروی محرکه فعالیتهای جدید اقتصادی در جامعه شده و از این طریق از یک سو به اشتغال زایی و از سوی دیگر به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک نمایند. آگاهی از شاخص های تاثیر گذار در کارآفرینی دانشگاه ها و رتبهبندی دانشگاه های کشور از این منظر می تواند کمک شایان توجهی به متولیان کارآفرینی کشور، به ویژه برنامه ریزان آموزش عالی بنماید. به این منظور این مقاله به تعیین شاخصهای تاثیرگذار بر کارآفرینی دانشگاه ها و ارائه راهکاری جهت رتبه بندی آنان می پردازد. در این مقاله به منظور تعیین شدت کارآفرینی دانشگاه ها چارچوبی مرکب از چند روش شامل روش دلفی، فرآیند تحلیل شبکهای و روش ویکور ارائه شده و در طی چند مرحله به اجرا درآمدهاست. در گام اول این پژوهش سعی شده تا با بهرهگیری از ادبیات موضوع و استفاده از نظر خبرگان و با به کارگیری روش دلفی در جهت بومی سازی عوامل کارآفرینی، فهرستی از عوامل و زیر عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاه ها ارائه گردد. سپس، وزن و اهمیت هریک از این عوامل و زیر عامل ها با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه ای به دست می آید. در گام بعدی با طراحی پرسشنامه ای چند گزینه ای حاوی سوالات مرتبط با هریک از این عوامل و توزیع آن در میان دانشگاه های دولتی اطلاعات لازم جمعآوری گردیده و رتبه هریک از دانشگاه های شرکت کننده در پژوهش که شامل 30 دانشگاه می باشند، با استفاده از روش ویکور به دست آمده و در انتها نیز پس از انجام تحلیل نتایج و با بهره گیری از روش تحلیل وزن - واریانس، معیارهایی را که دانشگاه ها در رابطه با آن ها نیازمند انجام اقدامات بیشتری هستند و همچنین معیارهایی را که عملکرد دانشگاه ها تا کنون در مورد آن ها مناسب بوده شناسایی و معرفی می گردند. کلیدواژه ها: کارآفرینی، روش دلفی، فرآیند تحلیل شبکه ای، روش ویکور، تحلیل وزن – واریانس.
کلیدواژگان: کارآفرینی، روش دلفی، فرآیند تحلیل شبکه ای، روش ویکور، تحلیل وزن - واریانس
-
Pages 2-20Industrial Policy is an important economic policy issue the roots of which go back to 18th century. However، except in few countries of East Asia، it has not been influential in academic and policy circles due to the dominance of mainstream economics and its reluctance to acknowledge positive outcomes of government interventions. This paper، through a brief comparison of major schools of economic theory، demonstrates that there are two distinct approaches - orthodox and heterodox - towards policies aimed at industrial development. The differences between the approaches are shown by comparing eight categories including firm theory، role of competition، role of market mechanism and others. Finally، a framework is presented where key issues in today’s industrial policy are discussed and their relevance to the current situation in Iran is reflected upon.Keywords: Industrial Policy, Economic Schools, Industrial Development, Orthodox Economics, Heterodox Economics
-
Pages 21-34The purpose of this research is to investigatethe impact of foresight on Science، Technology and Innovation (STI) Policy making at the national level. We use a survey questionnaire and Structural Equation Model (SEM) to analyze the data. Research findings show that foresight process affects policymaking in two ways: directly with networking and mutual learning and indirectly through Foresight outcomes and products. Another finding shows that Foresight plays an effective role in improving STI policymaking due to active participation of experts and knowledge links shaped between policy making/decision making players and institutions.Keywords: Foresight, Policymaking, Science, Technology, Innovation
-
Pages 35-48Rresearch centers carry tavariety of research activities to formulate policies based on knowledge، science and technology. However، we haven’t yet seen an enormous growth in the research unit of the Research Centers of Ministry of Science، Research and Technology. The present study identifies and prioritizes the barriers to research activities the researchers at the Research Centers encounter. At first، the barriers and the factors concerned with them are selected based on the literature review (Individual، organizational، environmental and technical barriers). Then، the conceptual model is developed and assessed by using Confirmatory Factor Analysis. Finally، we testthe hypotheses by applying one sample T-test and also rankthe identified barriers by using the Friedman Test. Based on the result، all 4 barriers have influence on the conduct of research activities. The barriers based on their importance are، respectively، environmental، individual، organizational and technical. Furthermore، the result indicates that lack of research culture has the greatest impact on the conduct of research.Keywords: Research Activities, Barriers to Research, Individual Barriers, Organizational Barriers, Environmental Barriers, Technical Barriers
-
Pages 49-66The aim of the present study is to develop indicators for the evaluation of quality of research papers. Due to the nature and aims of the research، the research method was mixed method. We used 35 evaluation forms of theprestigiousnational and international journals in social sciences، and 7 experts and scholars in the relevant disciplines norms as the framework (population) of the study. The selection was based on purposive sampling method. To extract normative component and identify deficiency in the evaluatuion forms we developed a checklist، and conducted a semi-structured interview with experts. Descriptive statistical methods،including frequency and percentage frequency of occurrences were used to analyze the data. Results showed the inconformity of the evaluation forms with the norms of science. by comparing the indicators of evaluation worksheet and component of Merton، the final checklist of 48 statements and 4 option was made and accreditation by experts the final form was achieved.Keywords: Indicator, Quality Assessment, Scientific Products, Scientific Norms of Merton
-
Pages 67-80This paper investigates accumulation of technological capabilities by suppliers of complex capital goods in a developing economy. The paper is based on an in-depth، exploratory case study of an Iranian supplier of hydro electricity generation systems. This study borrows from an extensively researched، existing framework for study of technological capabilities building; however، it uses the frameworks flexibly to generate new insights into the accumulation of the capabilities in this new context. The results indicate that the existing frameworks، largely drawn from the East Asian experiences in high-volume manufacturing، need amendments to help in a better understanding of catch-up in complex capital goodsindustry. The paper proposes a framework and outlines implications for theory، policy and business strategy.Keywords: Technological Capabilities, Developing Countries, Complex Capital Goods, CoPS, Catch, up
-
Pages 81-98Utilization of Entrepreneur forces in an organization can cause economic success. Entrepreneurs can start new economic activates، create new jobs and help the state to gain economic development. Recognition of the entrepreneurship indicators in universities and ranking the universities from this point of view can help the government and especially High education planners. To help the planners in policy making، this paper focuses on the identification of the indicators which influence on universities entrepreneurship. In order to determine Entrepreneurship intensity، a hybrid method framework consisting of Delphi Method، Analytical Network Process (ANP) and VIKOR is proposed and performed in several steps. In the first Step، a list of criteria is obtained by reviewing the literature of university entrepreneurship and localizing the indicators by using Delphi method. Then ANP was utilized to derive the weights of each criterion. In the next step، the evolution data were gathered through a questionnaire containing of indicator relevant questions. Finally the compromise ranking of the 30 universities which participate in the study، were calculated using VIKOR method. Moreover، this study applies Weight-Variance Analysis to suggest improvement actions.Keywords: Entrepreneurship, Delphi Method, Analytical Network Process, VIKOR Method, Weight, Variance Analysis
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.