فهرست مطالب
فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال یازدهم شماره 1 (پیاپی 37، بهار 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/02/10
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1مهمان سردبیر به مناسبت دهمین سالگرد انتشار فصلنامهمعلوم است که نمیشود با کدام مقاله کدام محقق مگر کاری در سیاستگذاری علم می شود که مجلهای برای آن چاپ کنیم زمستان بود مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با پیشنهاد انتشار مجلهای با موضوع سیاستگذاری و برنامهریزی در زمینه های علم و فناوری مواجه بود به رغم عمر نسبتا دیرپای مرکز که با اندیشه مرحوم احسان نراقی در اوایل دهه در قالب مجموعه هایی به هم پیوسته در زمینه تمل بر وجوه تحقیقات علمی آموزش عالی و خدمات پژوهشی شکل گرفته بود و بعد انفکاک و تسیس مرکز تحقیقات علمی کشور به تسی از نهادی مشابه در فرانسه در سال زمان زیادی از ورود مرکز به سیاستپژوهی نگذشته بود آن هم به همت آیندهاندیش نامی علمی رضا منصوری که در ابتدای دهه واژه سیاست را به نام مرکز افزود تقریبا در هیچ دانشگاهی رشتهای برای حوزه علم و فناوری نداشتیم و حداکثر کسانی در رشته مدیریت تکنولوژی تحصیل میکردند در این وانفسا به همت دوستان عزیزم شاپور اعتماد و آریا الستی تلاشی آغاز شده بود تا زمینه های مختلف سیاستپژوهی در مرکز سامان یابد تشکیل گروه های فلسفه علم آیندهاندیشی علم اقتصاد علم ترویج علم و سیاست علم حاصل این تلاش بود لیکن استعداد اندیشگانی این گروه ها به شدت محدود بود که هم موضوع برای جامعه علمی به شدت بدیع بود و هم پژوهشگران آن به غایت معدود این همه بضاعت کشور بود در حوزه سیاستگذاری علمبا این اوصاف جوانی همت کرده بود که مجلهای علمی در این زمینه منتشر کند سید سپهر قاضینوری او که تحصیلاتش ارتباط وثیقی با موضوع نداشت پس از پایان دوره دکتری تمرکز فعالیتهای خود را در این مسیر قرار داده بود و سیاستپژوهی خوشآتیه مینمود و البته تجارب بعدی و تلاشهای فردیاش در طی این یک دهه او را به موفقترین سیاستپژوه علم و فناوری در ایران بدل کردخلاصه همه بحثهای شورای پژوهشی مرکز درباره انتشار نشریه همان چند جملهای بود که در مطلع این عریضه آوردم واقعا نمیشد با این اذهان خالی پای در این راه گذارد اما موضوع وجه دیگری هم داشت تیشه برداشتن در راهی که سفتن سنگهایش راه را بر دیگران سهل مینمود افقهای ناگشوده را مینمایاند و خود مشوقی بود بر حرکت اجتماع جوان علمی در سیاستگذاری علم و فناوری همینها هم سبب شد که با همت عالی دکتر قاضینوری در کسوت سردبیری و پشتیبانی شایسته مدیران مرکز نشریه پا گرفت و از سال نخستین شماره فصلنامه سیاست علم و فناوری پا به جهان ارتباطات علمی نهاد هنوز به یاد دارم برای طراحی نشان لوگو نشریه چه قصه ها داشتیم یا در تجهیز منابع انسانی و تمین اتاق نشریه چه راه ها که نرفتیم که خود مجالی دیگر برای وصفش میطلبد و البته خدا را سپاس که طی یک دهه مجله توانسته با انتشار منظم شماره و با بیش از مقاله نقشی بسزا در ارتقا مراودات اندیشگانی میان متفکران سیاستپژوهی علم و فناوری در ایران داشته باشد حضور نشریه در نمایهنامه های ارزشمند ملی چون پایگاه مجلات علمیپژوهشی و و کسب رتبه برتر مجلات پژوهشی به لحاظ ضریب تثیر سبب اقبال به آن در میان پژوهشگران جوان این عرصه شده و همین افقی روشنتر را پیشرو میگذاردتوجه به مسائل واقعی تمل بر مشکلات گریبانگیر نظام علم و فناوری در کشور سرمقاله های جذاب و نامه نویسندگان از جمله وجوه ممیزه نشریه است که بر احترام آن در میان نونشریه های دیگر افزوده است هر چند گمانم این است که در دهه دوم حیات خود لازم است به وجوه کمتر پرداختهشده در سیاستپژوهی علم و فناوری همچون فلسفه فناوری ترویج علم و اقتصاد نوآوری توجه بیشتری کند تصورم این است که در گام اول اختصاص ویژهنامهای در هر سال به یکی از این مقوله ها سببساز عطف توجه اندیشمندان به آنها خواهد شد همچنان که معتقدم تلاش بیشتر بر ارتقا زبان فارسی به عنوان زبان علم جهان اسلام که خودش موضوع جذابی برای پرداختن نشریه به آن است و تعامل بهتر نشریه با همتایان خارجی خود به تعمیق مناسبات بیننشری های و به تبع آن بین اجتماعات علمی در داخل و خارج منجر و صد البته نوآوری های فناورانه در نشریه همچون استفاده از رسانه های جدید مثلا افزودن پرونده های مکمل شنیداری یا اسلایدهای پاورپوینت به هر مقاله بی گمان خوانشپذیری آن را در میان مخاطبان افزون و بر قدر آن خواهد افزودبه هر روی بسیار امیدوارم نشریه به کمک نویسندگان آگاه و خوانندگان مشتاق روزبهروز نوجوتر و پیشروتر از گذشته باشدتا باد چنین بادا دکتر غلامعلی منتظرعضو هیت تحریریه فصلنامه
-
صفحه 2روزافزون بودن سهم گاز طبیعی در سبد منابع تمین انرژی و نیز جایگاه ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان اهمیت مدیریت تولید و مصرف گاز را امری بدیهی میسازد و در این زمینه فناوری ذخیرهسازی زیرزمینی گاز به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت منابع گازی میتواند نقش مهمی در آینده صنعت گاز کشور ایفا کند این در حالی است که روند رشد دستیابی به فناوری های این حوزه در سالهای اخیر متوقف شده است به منظور تحلیل و برنامهریزی روند توسعه این فناوری نخستین گام ریشهیابی و تحلیل مشکلات و موانع موجود در این مسیر است این مقاله تلاش کرده با استفاده از رویکرد نظام نوآوری فناورانه چارچوبی برای تحلیل مشکلات و موانع منجر به توقف فرآیند توسعه فناوری مذکور در کشور ارائه دهد همچنین نقش مشکلات برونسیستمی و زمینهای در این خصوص مورد بررسی قرار گرفته و رابطه بین مشکلات زمینهای ساختاری و کارکردی نظام نوآوری فناورانه ذخیرهسازی زیرزمینی گاز از طریق مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شده است یافته ها مید آن است که عوامل زمینهای از طریق اثرگذاری بر ساختار نظام نوآوری فناورانه به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی مهم و اثرگذار بر مشکلات کارکردی موجود در نظام پیرامون این فناوری دارند تا جایی که شدت اثر این عوامل در بروز مشکلات موجود حتی از شدت اثر عوامل ساختاری داخل خود نظام نوآوری مذکور هم بیشتر استکلیدواژگان: مشکلات سیستمی، تحلیل نظام نوآوری فناورانه، عوامل زمینه ای، ذخیره سازی زیرزمینی گاز، مدل سازی معادلات
-
بررسی اثر حمایت های مالی دولت بر همکاری های تحقیق و توسعهصفحه 3یکی از ابزارهایی که فرآیند خلق نوآوری و محصولات خدمات جدید را تسریع میکند همکاری های تحقیق و توسعه است در پیشینه موضوع این فرآیند در دو سطح افقی و عمودی قابل ردیابی است بررسی تجربه کشورهای مختلف نشان میدهد که حمایتهای دولت نقش ویژهای در ارتقا سطح این همکاری ها دارد در این پژوهش به منظور تحلیل این فرضیه از داده های مربوط به شرکت دانش بنیان فعال در بازار ایران که درصد آنها از حمایت های دولتی برخوردار شده بودند استفاده شد داده های موجود مربوط به نوع همکاری در سالهای و بوده و فرضیه مورد نظر نیز اثربخشی حمایت های دولتی بر روی ارتقا سطح همکاری این شرکتها در سال بود پس از تیید روایی و پایایی داده ها از روش همسانسازی بر اساس نمره گرایش برای بررسی فرضیات مدل استفاده شد یافته ها نشان دادند که حمایتهای دولتی در قالب یارانه های تحقیقوتوسعه بر هر دو همکاری های سطوح عمودی و افقی تثیر معنادار داشته است اما در بررسی نوع همکاری های هر سطح مشخص شد که بیشترین سطح تثیرگذاری به همکاری علمی دانشگاهی تعلق داشته و پس از آن به ترتیب همکاری داخلی همکاری با مشاوران و همکاری با تمین کنندگان بیشترین سطح اثرپذیری از این حمایت ها را داشته اندکلیدواژگان: سیاست نوآوری، همکاری تحقیق وتوسعه، حمایت های دولتی، همسان سازی بر اساس نمره گرایش
-
صفحه 4این پژوهش جایگاه رقابتپذیری فناورانه ایران را در مقایسه با کشورهای مدنظر سند چشم انداز طی دوره دهساله تا بررسی و تلاش کرده به این سال پاسخ دهد که کشور از لحاظ رقابتپذیری محصولات فناورانه در مقایسه با کشورهای منطقه در چه وضعیتی قرار دارد و رقبا اصلی آن چه کشورهایی هستند در این راستا از رویکرد پیچیدگی اقتصادی استفاده شد یافته های این پژوهش حاکی است که با توجه به کدهای چهاررقمی سامانه هماهنگشده در سال دو محصول میله پروفیل و مفتول از روی و مومهای مصنوعی و مومهای آماده محصولات دارای بیشترین پیچیدگی هستند که کشور در تولید آنها دارای قدرت رقابتی است و در عین حال هیچ رقیبی هم از منطقه برای کشور در این دو محصول وجود ندارد با گروهبندی کشورها از لحاظ پیچیدگی اقتصادی در چهار گروه ایران در پائینترین گروه قرار میگیرد و با گروهبندی محصولات از لحاظ پیچیدگی اقتصادی به چهار گروه بیشتر محصولات رقابتی کشور در دومین گروه پائینی جای میگیرند یافته ها مید آن است که هر چند فلسطین اشغالی دارای بیشترین پیچیدگی اقتصادی و بیشترین تنوع محصولات پیچیده در منطقه است اما رقیب اصلی محصولات فناورانه رقابتی ایران محسوب نمیشود این در حالی است که ایران بیشترین اشتراک فناورانه را با کشورهای مصر و ترکیه داشته و این کشورها رقبا اصلی ایران در منطقه محسوب میشوندکلیدواژگان: پیچیدگی اقتصادی، رقابت پذیری فناورانه، تنوع و فراگیری، کشورهای سند چشم انداز 1404
-
صفحه 5دانش تولیدی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی امری اعتباری است زیرا فرآیند هرمنوتیک دوگانه یافتن قوانین لایتغیر در امور انسانی و اجتماعی را بسیار دشوار میسازد پژوهشهای انجامشده متعدد با رد جهانشمولی دانش تولیدی در عرصه های انسانی و اجتماعی و طرح بسترمندی چنین دانشی مهر تییدی بر ساخت اجتماعی دانش یا اعتباری بودن آن زدهاند اگر چه پژوهشهایی در باب صبغه ساخت اجتماعی و اعتباری دانش انجام شده ولی چندان به ساخت اجتماعی کاربست دانش یا اعتباری بودن استفاده از دانش توجه نشده است این نظریه مدعی است اگر چه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در تولید دانش و بعضا بهرهبرداری از آن نقش ایفا میکنند ولی مقصر اصلی عدم کاربست دانش آکادمیک صرفا این محافل علمی نیستند نویسنده امیدوار است با پذیرش این نظریه سیاق گفتاری دانشپژوهان و خطمشیگذاران ملی در باب استفاده نکردن از دانش تولیدی دانشگاهی اثربخش در ایران قدری متحول شودکلیدواژگان: کاربردی نبودن دانش دانشگاهی، ساخت اجتماعی دانش، ماهیت اعتباری، ساخت اجتماعی کاربست دانش، اعتباری بود
-
بررسی رابطه رشد بنگاه با رشد توانمندی فناوری در بخش هوافضا: شرکت های دانش بنیان با رشد سریع کدامند؟صفحات 53-67
در این مقاله دو مسئله اساسی پیشروی محققان قرار داشته است اول بررسی رابطه میان رشد شرکتها و رشد توانمندیهای فناوری و دوم پیدا کردن ویژگیهای شرکتهای با رشد سریع و اینکه توانمندیها چه تثیری در رشد سریع آنها دارند مطالعه موردی شرکت دانش بنیان موفق در حوزه هوافضا که همه آنها به تولید تجهیزات مختلف در این حوزه میپردازند نشان داد که رابطهای معنادار و قابل اعتنا میان رشد شرکتها و رشد توانمندیهای فناوری برقرار است یافته ها همچنین نشان دادهاند که شرکتهای با رشد سریع در این صنعت آنهایی هستند که از راهبرد تنوع محصول و کسبوکار استفاده کردهاند و آنهایی که بر توسعه مقیاس محصول قدیمی خود باقی مانده نتوانستهاند از رشد سریعی برخوردار شوند به این ترتیب پارادایم رشد در این صنعت مخالف مراحل رشد چندلری بوده و اتکا به بالا بردن حجم تولید نمیتواند راهبرد مناسبی برای شرکتهای این حوزه قلمداد شود با بررسی میزان رشد شرکتها آنها به سه دسته تقسیم شده اند آنهایی که هیچگونه تنوعی نداشتهاند آنهایی که از تنوع محصول استفاده کردهاند و آنهایی که به تنوع کسبوکار روی آوردهاند ویژگیهای سه دسته فوق در ارتباط با توانمندیها بررسی شده که نشان میدهد توانمندیهای محصول و مدیریت پروژه در ارتقا رشد شرکتها بسیار مهم میباشند
کلیدواژگان: رشد بنگاه ها، توانمندی فناوری، رشد سریع، راهبرد تنوع -
چالش های پروژه های بین المللی تحقیق وتوسعه مشترک برای توسعه محصول جدید: آموخته های پروژه موتور ملی EF7صفحات 69-83
با وجود منافع زیاد پروژه های تحقیق وتوسعه مشترک گزارشهای زیادی از ناکامی و شکست آنها به ویژه در زمینه توسعه محصولات جدید وجود دارد با این حال تحقیقات اندکی به صورت جامع به چالشهای پیشروی این پروژه ها توجه کرده اند و این تحقیقات همچنین کمتر به بررسی این موضوع از منظر یک شرکت فعال در یک کشور در حال توسعه که با مشکلات مختلفی همچون زیرساختها شبکه ها و زنجیره تمین همکار ضعیف تری روبرو است پرداختهاند سال اصلی این مقاله در خصوص چالش های کلیدی پروژه های تحقیق و توسعه مشترکی است که با هدف توسعه یک محصول جدید شکل گرفتهاند برای پاسخگویی به سال از مطالعه موردی پروژه طراحی و تولید موتور ملی با مشارکت مرکز تحقیقات موتور ایرانخودرو و شرکت آلمان به روش کیفی استفاده شد چارچوب مفهومی مطالعه شامل چهار بخش توانمندیهای دانش و ظرفیت جذب رهبری و مدیریت پروژه تحقیقاتی مشترک ویژگیهای همکار و همچنین نقش نهادهای دولتی و میانجی بوده که بر اساس این چارچوب مورد مطالعه و چالشهای پیشآمده تحلیل و آموخته های مربوطه استخراج شد مهمترین یافته های این پژوهش تکید بر لزوم تناسب میان سطح طراحی محصول و توانمندی دانشی سازمان بینش بالای علمی و عملی مدیر پروژه ضرورت همتکاملی در طراحی محصول و فرآیند و همچنین نقش آفرینی و تسهیلگری دولت در راستای موفقیت پروژه های تحقیق وتوسعه مشترک است
-
نامه به سردبیر معادل گزینی برای کلمات کلیدی خوشه واژه «چارچوب، مدل و...»صفحات 83-85
-
Page 2TDue to the increasing significance of natural gas in the global energy portfolio and also Iran being the holder of second most natural gas reserves in the world the importance of managing the production and consumption of natural gas is an apparent fact Therefore underground gas storage USG technology as a tool of gas reservoir management could play a considerable role in the future of the gas industry in Iran Nevertheless the growing trend of attaining key technologies in this field has experienced a standstill In order to analyze and plan the development of this technology there is a need to discover the roots of the problems and failures which hinder this development and also to analyze them This paper aims to provide a framework for analyzing such problems using the approach of technological innovation systems Furthermore the effect of contextual and environmental factors on the development of this technology has been discussed Finally using the structural equation modelling method the relationship between contextual structural and functional factors of the technological innovation system of USG has been tested In the end it is determined that contextual factors directly and also indirectly affect the performance of the mentioned system by influencing structural factors to the extent that the intensity of effects on functions caused by contextual factors is greater than that of structural problems
-
Effect of Government Financial Supports on R&D CollaborationPage 3Competitive Business Environment has led companies to constantly prosper for generation of new ideas RD Collaboration is one of the mechanism that firms apply to promote innovation processes in their products and services RD Collaboration is trackable in vertical and horizontal modes in literature Some countries experiences in this matter shows that government support has had a special role in such cooperation mechanisms To investigate this hypothesis in this research we have gathered data from knowledge based companies in Iran which of them were receiving government support Data of collaboration types is from and and the hypothesis was to check for government support effect significance in on firms cooperation level After validity and reliability of data were tested and confirmed the Propensity Score Matching PSM methodology was used to investigate model hypothesesResult indicates that government support in the form of RD subsidies has significant effect on both vertical and horizontal collaboration modes However analysis of collaboration type under each mode shows that the most significant effect has been on scientificacademic collaboration and then internal cooperation advisory collaboration collaboration with suppliers have been more affected respectivelyKeywords: Innovation Policy, R, D Collaboration, Government Supports, Propensity Score Matching
-
Page 4This research aims to investigate technological competitiveness of Iran comparing to countries subject to the countrys outlook during a tenyear period The main question of the study is what is the situation of Iran in comparision with the regional countires And which countires in the regim is its main competitors To answer these questions we used economic complexity approachOur results indicated that based on Harmonized System at the digit level HS the most complex products of the country are Zinc bars rods profiles and wire and Artificial waxes and prepared waxes for which the country has comparative advantages and at the same time has no competitors in the region By classifying the regional countires based on Economic Complexity in four gorups during the studied period Iran is among the countires with lowest economic complexity Moreover by classfing products by their compelexity within four groups it was observed that the majority of the countys competitive products are among the second lowest complex product groups Our results also show that Israel has the highest complex economy and highest diversity of complex products in the region although it is not among the main competitors of Iran While Iran has the largest share of technology with the countries of Egypt and Turkey these countries are the main rivals of Iran in the regionKeywords: Economic Complexity, Technological Competitiveness, Diversity, Ubiquity, West, West-South Asia
-
Page 5Knowledge of humanities and social sciences is enacted knowledge because based on the process of dublel hermeneutic seeking any unvarian law in the humanities and social affairs is very difficult Several studies refute the universality of knowledge in the humanities and social sciences and contexcuality of knowledge affirms the social construction of knowledge or enacted social knowldege Although there are several studies on social construction of knowledge and enacted social knowledge but little has been done to social utilization of knowledge This theory asserts that although universities and research centers contribute in generating knowledge and sometimes utilization of it but the main culprit for the nonapplication of academic knowledge is not f scientific circlesThe author hopes that by accepting this theory by scholars and policy makerswe can change the national discourse about the inapplicability of academic knowledge of academic production in IranKeywords: Social Construction, Academic Knowledge, Social Utilization of Knowledge
-
Examining the Relations between Firm’s Growth and the Growth of Technological Capabilities in the Aerospace Industry: What are the Characteristics of High-Growth Knowledge based Firms?Pages 53-67
Examining the Relations between Firms Growth and the Growth of Technological Capabilities in the Aerospace Industry What are the Characteristics of HighGrowth Knowledge based FirmsEbrahim Souzanchi KashaniSina Kamjoo Bagheri Ali Anvari Assistant Professor Graduate School of Management and Economics Sharif University of Technology Tehran Iran Student of MBA Graduate School of Management and Economics Sharif University of Technology Tehran IranAbstractThis research concerns about two critical problems First the relation between firms growth and the growth of their technological capabilities and second the characteristics of the highgrowth firms Through case study of nine successful companies in the aerospace manufacturing industry the first problem shows a meaningful relationship between the two aforementioned factors Our analysis of the second aspect reveals that highgrowth firms are characterized by diversification strategy Therefore the growth pattern in this industry is in contrast to Chandlers model suggesting the volume expansion in the initial stages We divided firms into three distinct categories those with no diversification strategy others with product diversification strategy and finally firms with business diversification strategy The differences of their pattern of technological capabilities then have been analyzed and some recommendations for policy are suggested at the endKeywords Firms Growth Technological Capability HighGrowth Diversification Strategy
Keywords: Firm’s Growth, Technological Capability, High-Growth, Diversification Strategy -
The Challenges of International Joint R&D Projects for NPD: The Lessons Learned from EF7 Engine ProjectPages 69-83
Despite the valuable achievements of joint RD projects most of them could not meet their goals in developing new products However there are a few comprehensive researches about the challenges of the Joint RD projects especially in developing countries which have different problems such as lack of welldesigned infrastructure the weakness of networks and lack of comprehensive supply chainThe main purpose of the research is the investigation of the challenges in joint RD projects which focus on developing new productsThe single case study is the research methodology in this research The case of the research is the Joint RD project for designing and producing the national Iranian automobile engine between the Iran Khodro Powertrain Company and FEV from GermanyFirstly a theoretical framework for investigating the selected case was developed Based on literature review and Explanatory interviews The four dimensions of the preliminary framework were Knowledge capability and absorptive capacity leadership and management of Joint project the skills of project management the role of governmental system and intermediariesThe main achievements of the research are a the importance of the organizational knowledge capability and the level of complexity of the product design b the role of the scientific and operational insight of the project manager c the importance of coevolution in the product design and process and the facilitating role of the governmental system in the Joint RD projects
Keywords: Joint Research Development, EF7 engine, Co-evolution
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.