فصلنامه دامپزشکی ایران
سال دوم شماره 11 (پاییز 1384)

هدف از این مطالعه تحقیق پیرامون بیماری ناشناخته ای بود که با آن هنگام پرورش نوزادان کنه بوئوفیلوس آنولاتوس بر گرفته از استان مازندران روی یک راس گوساله هلشتاین برخورد شد. تعداد هفت راس گوساله عادی هلشتاین ایرانی سه تا شش ماهه (دامهای آزمایش)، 20 راس گوساله هلشتاین با گروه سنی مشابه و 30 راس گاو هلشتاین (دامهای شاهد مزرعه) بدون سابقه آلودگی به کنه انتخاب شدند. در مرحله اول، گوساله های شماره 1، 2، 3 و 4 با استفاده از نوزادان کنه بوئوفیلوس آنولاتوس به طور تجربی آلوده شدند. سپس خون گوساله های بیمار شده 3 و 4، در اوج تب، به ترتیب به گوساله های 5 و 6 که در مرحله اول بیمار نشده بودند، از راه درون سیاهرگی تزریق شد. معاینه بالینی، بررسی خون محیطی، شمارش کامل یاخته های خونی، کشت میکربی خون گوساله ها و درمان با چند نوع دارو ضدباکتریایی صورت پذیرفت. علایم بالینی بیماری در چهار تا ده روز پس از آلودگی در هر هفت گوساله به جز گوساله شماره 7 (شاهد) بروز کرد. تب شدید، کم خونی سریعا پیشرونده، لوکوپنی و نوتروپنی در دامهای بیمار ثبت گردید. بیماران به سرعت به تجویز سولفانامید+تری متوپریم پاسخ دادند. ظهور عوامل میله ای و مورولایی شکل بسیار مشابه با آناپلاسما فاگوسیتوفیلا در سیتوپلاسم نوتروفیلها و نیز منوسیتها در اوج تب و ناپدید شدن آنها فقط پس از تجویز سولفانامید+تری متوپریم تنها یافته سبب شناختی مطالعه بود. این مطالعه نشان داد عامل ییماری تب ناشی از گزش کنه در گاوهای استان مازندران وجود دارد و کنه بوئوفیلوس آنولاتوس ناقل آن است. جرم عامل از طریق تخم کنه انتقال می یابد. ویژگی های همه گیری شناختی، بالینی و آزمایشگاهی این بیماری با بیماری ناشی از آناپلاسما فاگوسیتوفیلا کاملا مشابه است. برای تایید قطعی این تشخیص باید مطالعات تکمیلی سرم شناختی و خصوصا زیست شناسی مولکولی صورت پذیرد.

استفاده از سولفات مس به مقدار ppm500 در آب آشامیدنی ماکیان برای کنترل آسپرژیلوز و کاندیدیاز و درماتیت گانگرنی توصیه می شود. به منظور بررسی تاثیر مدت زمان استفاده از آن بر ساختمان کبد و عملکرد گله، تعداد 127 قطعه جوجه گوشتی از نژاد آرین در سن 5 روزگی (شروع آزمایش) به گروه هایA، B، C (هرکدام با 24 جوجه در سه تکرار 8 قطعه ای)، D، E (هرکدام با 20 جوجه) و F (15 جوجه) با میانگین وزن تقریبا مساوی تقسیم گردیدند. تمامی جوجه ها تا پایان دوره آزمایش (25 روزگی) به طور آزاد به آب و دان دسترسی داشته و با جیره غذایی یکسان تغذیه شدند. گروه های A و D تا 10 روزگی و B و E تا 15 روزگی از آب حاوی سولفات مس (ppm500) استفاده کردند؛ اما، به گروه های C و F به عنوان شاهد، فقط آب معمولی داده شد. میزان دان مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در گروه های A، B و C هر 5 روز تعیین و مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. همچنین تعداد 4 قطعه جوجه به فواصل زمانی 5 روز از گروه هایD و E و 2 قطعه از گروه F انتخاب و کشته شدند تا از کبد آن ها مقاطع آسیب شناسی تهیه و پس از رنگ آمیزی با H & E مورد بررسی قرار گیرند. میزان افزایش وزن در گروه هایA و B در زمان استفاده از سولفات مس به طور معنی داری کم تر از گروه C بود (05/0P<). میزان ضریب تبدیل غذایی در گروه B فقط در وزن کشی دوم به طور معنی داری بیش تر از گروه های A و C بود (05/0P<). شدیدترین جراحات میکروسکوپی به صورت پرخونی، تغییرات چربی، به ویژه در هپاتوسیت های اطراف ورید مرکزی، و فیبروز همراه با هیپرپلازی سلول های پوششی مجاری صفراوی در کبد جوجه های گروه E دیده شدند.

در این پژوهش، کبد 10 قطعه ماهی کپور علفخوار مورد مطالعه ماکروسکوپی و میکروسکوپی قرارگرفته است. جهت مطالعه میکروسکوپی، ازکبد ماهیان مورد مطالعه به روش معمول تهیه مقاطع بافتی، برش هایی به ضخامت 5 تا 6 میکرومتر تهیه گردید. برش ها علاوه بر رنگ آمیزی H&E مورد رنگ آمیزی های اختصاصی PAS و هماتوکسیلین آهن وایگرت نیز قرار داده شدند. نتایج ماکروسکوپی نشان داد که کبد این ماهی در قسمت قدام حفره شکمی، از دو قطعه چپ و راست ضخیم و پهن تشکیل شده است، از هر یک از قطعات، کشیدگی نازکی به طرف انتها و خلف روده امتداد یافته که در انتها به هم متصل می شوند. نتایج میکروسکوپی نشان داد که سطح خارجی کبد توسط کپسول بسیار ظریفی پوشیده شده که استطاله هایی به داخل بافت کبد نفوذ کرده ولی لوبولاسیون مشخص و کاملا مجزایی را ایجاد نمی کند. ساختار هر لوبول از یک سیاهرگ مرکزی، طنابهای کبدی و سینوزوئیدها تشکیل شده و در دیواره سینوزئیدها، سلولهای کوپفر در بین سلولهای آندوتلیال مشاهده گردید. همچنین مشاهدات میکروسکوپی نشان داد که بخشی از غده پانکراس به همراه شاخه هایی از ورید باب وارد بافت کبد شده و تا عمق پارانشیم کبد امتداد می یابد. پانکراس در بافت کبد از دو بخش برون ریز و درون ریز تشکیل شده است. بخش برون ریز پانکراس این ماهی از نظر ساختار بافتی با آسینی های سروزی غده پانکرانس پستانداران کاملا متفاوت بوده و از توده های سلولی سروزی که در مرکز هریک از آنها شاخه ظریفی از ورید باب قرار دارد، تشکیل شده است. بخش درون ریز پانکراس یا جزایر لانگرهانس توسط کپسول همبندی ظریفی از بخش برون ریز پانکراس جدا شده و به شکل توده های سلولی کروی و روشن در میان بخش برون ریز پانکراس قرار دارند. در رنگ آمیزی H&E، فقط سلولهای A یا با هسته هائی بیضی شکل، بزرگ و یوکروماتین و سلولهای B یا با هسته هائی کروی، کوچک و هتروکروماتین قابل تمایز بودند. مجرای مشترک هپاتوپانکراس در بخش میانی حباب روده ای باز می شود. هر چند نتایج بدست آمده از این تحقیق بیانگر وجود شباهت های زیادی بین ساختار مرفولوژیک و هیستولوژیک کبد و پانکراس ماهی کپور علفخوار با دیگر گونه های ماهیان مانند ماهی شش دار (استوسکوپف 1993) و ماهی سرچرب (یوکوس و کان 2001 و تاکاشی 1982) می باشد، لیکن تفاوت های ساختاری قابل توجهی نیز مشاهده گردید (12، 13، 14).

24 قطعه خوکچه هندی نژاد پیربرایت شامل 12 قطعه در سن 3 ماهگی (بلوغ جنسی) و 12 قطعه در سن 5/1 سالگی (بلوغ جنسی) و از هر گروه سنی 6 قطعه نر و 6 قطعه ماده و از هر گروه جنسی 3 قطعه جهت مطالعات ماکروسکوپیک و 3 قطعه جهت مطالعات میکروسکوپیک انتخاب شدند. در این مطالعات طول ستون مهره ای به صورت کلی و ناحیه ای و طول نخاع شوکی به صورت کلی و ناحیه ای، نقطه اختتام نخاع شوکی در کانال مهره ای، ضریب رشد آلومتریک نخاع شوکی نسبت به ستون مهره ای به صورت کلی و ناحیه ای، قطر عرضی و قطر عمودی نخاع شوکی، قطر عرضی و قطر عمودی کانال مرکزی نخاع شوکی و نسبت ماده خاکستری به ماده سفید نخاع شوکی معین شد. نتایج حاصله مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. طویل ترین ناحیه ستون مهره ای و نخاع شوکی مربوط به ناحیه سینه ای و کوتاهترین ناحیه ستون مهره ای و نخاع شوکی مربوط به ناحیه ناجی – دمی می باشد. نقطه اختتام نخاع شوکی در محاذات مهره ششم کمری می باشد. ضریب رشد آلومتریک نخاع شوکی نسبت به ستون مهر های در خوکچه هندی نر 3 ماهه 03/0 728/0، در خوکچه هندی ماده 3 ماهه 02/0715/0، در خوکچه هندی نر 5/1 ساله 01/0746/0 و در خوکچه هندی ماده 5/1 ساله 01/0 748/0 می باشد این ضریب در هر 4 گروه سنی خوکچه هندی نشان داد که در ناحیه گردنی به صورت آلومتریک مثبت، در ناحیه سینه ای به صورت ایزومتریک، در ناحیه کمری قدری آلومتریک منفی و در ناحیه خاجی – دمی به شدت آلومتریک منفی می باشد.

به منظور بررسی میزان آلودگی سمبوسه های عرضه شده در شهر اهواز به باکتری استافیلوکوکوس آرئوس از تاریخ مهر ماه 1382 لغایت شهریور ماه 1383، طی چهار فصل از پنج منطقه شمال، غرب، مرکز، شرق و جنوب شهر اهواز، تعداد 160 نمونه سمبوسه جمع آوری شد. شناسایی و شمارش باکتری استافیلوکوکوس آرئوس بر اساس روش توصیه شده موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران صورت گرفت. از تمامی 160 نمونه مورد مطالعه، باکتری استافیلوکوکوس آرئوس جدا شد. از این تعداد تنها 22 نمونه (7/13درصد) حاوی باکتری با تعداد کمتر از 105 عدد درهر گرم از نمونه بودند. بیشترین وکمترین میزان آلودگی با تعداد بیش از 105 عدد باکتری درهر گرم از نمونه غذایی به ترتیب مربوط به منطقه جنوب (100درصد) ومنطقه شمال (7/72 درصد) شهر بود. میزان این آلودگی در مناطق شرق، غرب و مرکز نیز به ترتیب 8/80، 2/84 و 1/88 درصد بود. باتوجه به نتایج حاصل، مصرف این ماده غذایی توصیه نمی شود. از آنجایی که بیش از 50 درصد افراد جامعه ناقل این باکتری هستند و از سوی دیگر به علت عدم نگهداری این ماده غذایی تا هنگام پخت در محل و دمای مناسب و نیز عدم رعایت اصول بهداشتی توسط تهیه کنندگان و عرضه کنندگان، همگی از جمله عواملی هستند که سبب آلودگی بالای این ماده غذایی (به میزان 100درصد) به استافیلوکوکوس آرئوس شده اند. همچنین با انجام آزمون کای اسکوئر، فراوانی آلودگی با تراکم بیش از 105 باکتری در هر گرم در فصول مختلف و نیز مناطق پنجگانه شهر، اختلاف معنی داری نشان داد (05/0 P<)

بررسی حاضر به منظور ارزیابی فعالیت تخمدان، فراوانی آبستنی و مهاجرت رویان در رحم بزهای کشتار شده در کشتارگاه دام اهواز در فاصله زمانی مهرماه 1380 لغایت مهرماه 1381 انجام گرفت. دامنه تغییرات فعالیت تخمدان در 445 مورد (71/61 درصد) از مجموع 721 دستگاه تناسلی بز ماده بررسی شده، 30 درصد در تیرماه تا 31/95 درصد در آذر ماه متغیر بود. همچنین فعالیت تخمدان راست (3/57 درصد) نسبت تخمدان چپ (7/42 درصد) بیشتر بود که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری را نشان داد(05/0 >P). 150 مورد (8/20 درصد) از رحم های بررسی شده آبستن بودند و دامنه تغییراتی را از 28/14 درصد در فروردین ماه تا 2/32 درصد در بهمن ماه نشان دادند. مهاجرت رویان در رحم بزهای مورد مطالعه 73 مورد (67/48 درصد) بود که مهاجرت از شاخ راست به چپ و شاخ چپ به راست به ترتیب 2/56 و 8/43 درصد بود که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری نداشتند.

در این بررسی که از آذر ماه سال 1379 تا خرداد ماه 1380 بر روی 18795 راس گوسفند کشتار شده در کشتارگاه صنعتی شهرستان ارومیه به عمل آمد، تعداد 1791 عدد (53/9%) کبد آلوده به انگل کرمی (ترماتود و نوزاد سستود) تشخیص داده شدند. از 1791 کبد آلوده به انگل کرمی، آلودگی با دیکروسلیوم دندریتیکوم 81/72%، فاسیولا هپاتیکا 12/12%، فاسیولا ژیگانتیکا 45/1% و کیست هیداتیک 62/13% بودند. به طوری که 1547 راس گوسفند آلودگی با ترماتود (38/86 %)، در 244 راس گوسفند آلودگی با متاسستود (62/13 %) و در 546 راس گوسفند آلودگی با ترماتود - متاسستود (49/30 %) مشاهده شد. خسارت اقتصادی مستقیم حاصل از آلودگی کرمی کبد گوسفند35820000 ریال در هفت ماه تعیین شد.

در این مطالعه به منظور بررسی توزیع سنی و جنسی و تاثیر آب و هوا بر میزان شیوع انگل بابزیا در گوسفندان منطقه لنجان اصفهان از 587 راس گوسفند، طی یک دوره شش ماهه (دو فصل بهار و تابستان) نمونه خون تهیه شد. نتایج بررسی نشان می دهد که از تعداد 587 راس گوسفند، 50 راس (51/8%) واجد انگل بوده اند. از میان تعداد 282 راس گوسفند نر، 23 راس (2/8%) واجد انگل، از تعداد 305 راس گوسفند ماده، 27 راس (9/8%) آلوده بودند و از 232 راس گوسفند زیر 2 سال، 16 راس (9/6%) واجد انگل بوده اند. بالاترین میزان آلودکی در مرداد ماه (28%) و کمترین میزان آلودگی در فروردین ماه (8%) مشاهده شد. در این بررسی توزیع سنی، جنسی و تاثیرات آب و هوا بر میزان شیوع انگل مورد تجزیه و مطالعه قرار گرفت و در همه موارد هیچگونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد.

در این مطالعه جنبه های باکتریولوژیکی رحم گاو پس از کشتار بررسی شده است تا با شناخت عوامل شایع عفونت در رحم گاو پیشگیری، کنترل و درمان مناسب تری در زمینه عفونت های رحمی انجام گیرد. از تعداد یکصد نمونه رحم گاو تهیه شده از کشتارگاه تعداد 33 نمونه مشکوک، در محیط های کشت معمولی و در شرایط هوازی، بیهوازی و میکرو آئروفیلیک کشت داده شدند و رشد باکتری ها مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج بررسی باکتریولوژی نشان داد که 13 مورد از رحم ها از نظر جداسازی باکتری منفی بودند و از 20 نمونه رحم کشت مثبت 49 باکتری مختلف جدا گردید. بیشترین موارد باکتری های جدا شده شامل اشریشیا کلی (3/16%)، استافیلوکوکوس آرئوس (2/12%)، آرکانوباکتریوم پیوژنز (2/8%) و استرپتوکوکوس دیسگالاکتیه (2/8%) بودند. سایر باکتری ها که به میزان کمتری جدا شدند شامل باسیلوس کواگولانس، مان همیا همولیتیکا و گونه های کورینه باکتریوم و یک مورد سالمونلا بودند. در مجموع 19 مورد (7/38%) از کل باکتری های جدا شده گرم مثبت و 30 مورد (3/61%) گرم منفی گزارش شدند که این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.

بیماری هیداتیدوز ممکن است خسارات اقتصادی مستقیم وغیر مستقیم بر صنعت گوسفندداری وارد سازد. دراین مطالعه تاثیرابتلای گوسفند به کیست هیداتیک برروی وزن گوسفند زنده به عنوان یکی از ضررهای مهم اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، کبد و ریه های گوسفند دارای کیست هیداتیک از کشتارگاه اهواز جمع آوری شد. پروتواسکولکس های کیست ها پس از تعیین قدرت حیاتی به تعداد 000/15 به هرقلاده از3 قلاده سگ خورانده شد. بعد از حدود دو ماه با مشاهده تخم تنیا در مدفوع سگها، کالبد گشائی انجام شد و از روده باریک، کرم های بالغ اکینوکوکوس گرانولوزوس در سرم فیزیولوژی جمع آوری و تخمها با له کردن بندهای بارور آزاد و شمارش شدند. به هر یک از 13 راس گوسفند مورد آزمایش حدود 2000 تخم خورانده شد و به 6 راس گوسفند دیگر بعنوان شاهد حجم مساوی سرم فیزیولوژی خورانده شد و در شرایط کاملا برابر با گوسفندان مورد آزمایش، نگهداری شدند. قبل ازآلوده کردن و4ماه بعد از آلوده کردن، تمام گوسفندان توزین شدند. با مقایسه وزن گوسفندان آلوده و شاهد مشاهده گردید که میانگین وزن 13 راس گوسفند آلوده 94/1کیلوگرم کمترازگروه شاهد بود آزمون واریانس یکطرفه وجود اختلاف آماری (p<0.05) را نشان داد. چنین به نظر می رسد که بیماری کیست هیداتیک اثر نامطلوبی روی افزایش وزن مورد انتظار در گوسفندان آلوده دارد.