نشریه بهبود
پیاپی 26 (پاییز 1390)

یکی از ضرورت های بقا، توسعه و بازسازی سازمان های بازرگانی، خدماتی و صنعتی، مدیریت صحیح و به دنبال آن برنامه ریزی کارآمد می باشد. با توسعه فرآیند صنعتی شدن جهان، منابع بیشتری حالت بحرانی به خود می گیرند و امروزه ماشین آلات، نیروی انسانی و تسهیلات به عنوان منابع بحرانی در تولید و فعالیت های خدماتی در نظر گرفته می‎‎شوند. زمان بندی این منابع منجر به ارتقاء کارایی، بهره وری و در نهایت سودآوری می شود.
برنامه ریزی تولید یکی از جنبه های بسیار مهم در امر مدیریت و سازماندهی فعالیت ها در واحدهای صنعتی و حتی خدماتی به شمار می رود. یک بیان عمومی از برنامه ریزی تولید می تواند به شکلتصمیم گیری در رابطه با اینکه چه چیزی را به چه مقدار، در چه زمانی و با چه تجهیزاتی می بایست تولید نمود درنظر گرفته شود به نحوی که در چهارچوب اهداف یک شرکت سود را بیشینه سازد. بنابراین برنامه-ریزی تولید می تواند به عنوان وسیله ای برای ارزیابی تقاضای مشتریان، موقعیت سرمایه، ظرفیت تولیدی و نیروی انسانی به کار رود، که این ارزیابی نه تنها برای زمان حال بلکه برای آینده نیز دارای کاربرد است. این نوع برنامه ریزی با فرض وجود پیش بینی هایی برای تقاضا، ظرفیت ماشین آلات، سطح موجودی ها، سطوح نیروی انسانی و امکانات قراردادهای جنبی انجام می شود و به طور پیوسته تقاضای مشتریان و فاکتورهای دیگر را مورد بررسی قرار داده و متناسب با آن ها به روز می شود؛ چراکه برنامه ریزی در یک مقطع خاص مطمئنا اقتصادی نیست.
در این مقاله ابتدا تلاش می شود تا مواردی از کاربردهای برنامه ریزی و مدیریت تولید در مسائل عملی تشریح شده و مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تصمیم گیری در زمینه تولید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. در ادامه برخی از تکنیک های کارا در حل اینگونه مسائل معرفی خواهد شد.

پیشرفت دنیای جدید، سازمان ها و شرکت ها را مجبور کرده تا در جهت بهبود عملکرد زنجیره تامین خود گام برداشتهو در راستای اهداف زنجیره حرکت نمایند. ارزیابی عملکرد فعالیتی است که آنها را در راه رسیدن به اهداف استراتژیک زنجیره یاری می دهد. به منظور اجرای یک سیستم ارزیابی عملکرد، تدوین و تعریف شاخص های مناسب در سطوح مختلف زنجیره ضروری می باشد. از جمله زنجیره های مهم تامین، زنجیره تامین مواد غذایی است که به سبب خصوصیات ویژه، نیازمند توجه خاصی است. با توجه به اهمیت موضوع و عدم وجود تحقیقات کافی در این زمینه، در تحقیق حاضر نسبت به تدوین شاخص ها در دو سطح استراتژیک و سازمانی به منظور ارزیابی عملکرد زنجیره فرآورده های گوشتی اقدام و روشی جهت رتبه بندی آنها ارائه گشته است.

روش دینامیک سیستمی، که در ابتدا در حوزه مهندسی توسعه یافت، به سرعت جایگاه مناسبی در علوم ریاضی پیدا کرد و منجر به شکل گیری شاخه های نوینی از علوم مهندسی هم چون «شناسایی سیستم» گردید. در آغاز، هستهاصلی دینامیک سیستمی مدل های بازخورد بود که عمدتا برای کنترل سیستم ها ابداع شده بودند.
پیشرفت تئوری های کنترلی و مفاهیم ریاضی برای توصیف سیستم های غیرخطی، باعث تحول در علم دینامیک سیستمی شده است. به گونه ای که امروزه نه تنها در شاخه های مختلف مهندسی، بلکه در علوم ریاضی، سیاسی و اقتصاد نیز این تکنیک، تحت عنوان روش سیستمی بسیار کاربرد دارد.
از دهه 1950 میلادی به بعد، کوشش های جدی در «انستیو تکنولوژی ماساچوست» آمریکا توسط پروفسور جی فارستر صورت گرفت. او از دینامیک سیستمی برای شناسایی ویژگی بازخورد اطلاعاتی سیستم های صنعتی و اقتصادی استفاده کرد. این کوشش ها مبتنی بر یک تعبیر فلسفی از مدل های بازخورد بود که بر مبنای آن «علیت خطی»، که میراث تفکر ارسطویی در دو هزاره گذشته بود، جای خود را به «علیت حلقوی» می داد. در چرخه علیت، هر عنصر می تواند علت تغییراتی شود که در طول زمان بر وضعیت همان عنصر اثر می گذارد. به عنوان مثال افزایش قیمت یک کالا می تواند باعث عرضه بیشتر آن شود. در مقابل عرضه بیشتر، منجر به کاهش نسبت تقاضا به عرضه می شود. در نتیجه با گذشت زمان حجم انباشته ای از محصول بدون تقاضا به وجود می آید که این امر باعث کاهش قیمت کالاها می شود.
این تعبیر دینامیکی از تغییرات اقتصادی به خوبی جایگاه مناسبی برای توسعه دینامیک سیستمی فراهم می آورد. این امر ابزاری برای شناسایی سیستم های اقتصادی- اجتماعی می باشد. علاوه بر این، تکیه بر اصل علیت حلقوی شاخه جدیدی از دانش را در حاشیه دینامیک سیستمی به وجود آورد که از آن به عنوان «تفکر سیستمی» یاد می شود.

در این مقاله عوامل درونی و بیرونی موثر بر قیمت سهام که از بیشترین ارتباط با یکدیگر برخوردار می باشند در 21 عامل مهم خلاصه گردید. پس از تعیین اهمیت نسبی عوامل با استفاده از تکنیک بردار ویژه، رتبه بندی با استفاده از روش تاپسیس فازی در حالت تصمیم گیری گروهی انجام گرفت.
با در نظر گرفتن نتایج حاصل از رتبه بندی و وزن دهی عوامل‍‍ و هم چنین با توجه به نتایج روش حداقل مربعات معمولی به منظور تعیین میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر قیمت سهام، با به کارگیری مدل برنامه ریزی خطی و با در نظر گرفتن عوامل درونی سود سهام، نرخ بازده سرمایه گذاری، رشد سود سهام و عامل بیرونی قیمت طلا، مدلی برای پیش بینی قیمت سهام گروه بهمن ارائه گردید. نتایج نشان دهنده خطای کمتر مدل برنامه ریزی خطی در زمان مورد بررسی نسبت به روش ARIMAمی باشد.

این مطالعه به توسعه روشی پایه براساس روش تصمیم گیری چند معیاره فازی (FMCDM) می پردازد این روش به سازمان ها کمک می کند که نسبت به فاکتورهای موثر در اجرای مدیریت دانش هوشیار شوند و در حالی که اقدامات لازم قبل از اجرای مدیریت دانش را معرفی می کند، به اندازه گیری احتمال موفقیت پروژه مدیریت دانش می پردازد. درونی بودن، عدم قطعیت و ابهام در فرآیند پیش بینی بوسیله اعداد فازی مثلثی پارامتری شده است.
ضرب وزن اثرگذاری فاکتورها و درجه امکان موفقیت (شکست)، احتمال موفقیت را بدست می دهد که این امکان را برای سازمان ها فراهم می سازد تا مشخص شود چه مقدماتی را برای بالا بردن احتمال موفقیت در پروژه مدیریت دانش باید فراهم کنند. روش مذکور در قالب یک مطالعه واقعی در یک شرکت تایوانی فعال در زمینه مهندسی نیمه رساناها ارائه شده است.