فهرست مطالب

تولید گیاهان زراعی - سال سوم شماره 4 (زمستان 1389)

مجله تولید گیاهان زراعی
سال سوم شماره 4 (زمستان 1389)

  • 220 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1390/03/01
  • تعداد عناوین: 13
|
  • داوود قنبریان *، سیف الله فلاح صفحه 1

    تهیه بستر و وجود بقایای غلات به دلیل محدودیت دوره رشد در منطقه شهرکرد مهم ترین چالش کشت دوگانه ذرت می باشند. از این رو آزمایشی به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار بقایای گیاهی و 5 تیمار خاک ورزی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1387 به اجرا درآمد. تیمارهای بقایای گیاهی شامل حفظ، جمع آوری بخشی از بقایا و سوزاندن بقایای گیاهی و تیمارهای خاک ورزی نیز شامل گاوآهن برگردان دار+ دیسک، گاوآهن قلمی+ دیسک، گاوآهن برگردان دار، گاوآهن قلمی و کم خاک ورزی بودند. نتایج نشان داد اگرچه بیش ترین تعداد برگ ها، ارتفاع بوته، وزن برگ ها، وزن بلال و عملکرد علوفه مربوط به تیمار سوزاندن بقایا بود ولی تفاوت معنی داری با تیمار حفظ بخشی از بقایا مشاهده نشد. اثر تیمار بقایا بر تعداد بلال در بوته، قطر ساقه، وزن ساقه و عملکرد علوفه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار نبود. تیمار گاوآهن برگردان دار+ دیسک بالاترین شاخص سطح برگ، وزن برگ ها، وزن بلال و عملکرد علوفه را تولید کرد ولی از نظر همه صفات اندازه گیری شده به استثنای شاخص سطح برگ تفاوت معنی داری با تیمار برگردان دار مشاهده نشد. اثرهای متقابل تیمار بقایای گیاهی با تیمار خاک ورزی بر صفات مورد بررسی در سطح احتمال 5 درصد معنی دار نبود. براساس نتایج این بررسی، استفاده از گاوآهن برگردان دار در شرایط جمع آوری بخشی از بقایا ممکن است مطلوب تر از سایر روش های تهیه بستر ذرت در کشت دوگانه جو- ذرت در شرایط مشابه با مطالعه حاضر باشد.

    کلیدواژگان: کشاورزی پایدار، خاک ورزی، سوزاندن بقایا، کشت دوگانه، ذرت
  • ابوالفضل توسلی، احمد قنبری، ابراهیم امیری، یوسف پای گذار صفحه 15
    به منظور بررسی اثر تنظیم کننده های رشد یونیکونازول و سایکوسل بر رشد، عملکرد و غلظت عناصر مختلف در گیاه ارزن مرواریدی تحت تاثیر تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح تنش خشکی: بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی (ساقه دهی) و قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی (خوشه دهی) و فاکتور فرعی نیز شامل محلول پاشی در چهار سطح: بدون محلول پاشی، محلول پاشی با یونیکونازول، محلول پاشی با سایکوسل و محلول پاشی با یونیکونازول + سایکوسل بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع گیاه، عملکرد علوفه خشک، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و درصد عناصر (N، P و K) در علوفه گیاه بود. نتایج نشان داد که بالاترین میزان ارتفاع گیاه، عملکرد علوفه خشک و دانه ارزن، شاخص برداشت و وزن هزاردانه از تیمار عدم تنش حاصل شد. علاوه بر این، تیمار عدم تنش باعث افزایش درصد نیتروژن و فسفر موجود در علوفه گیاه ارزن شد. اما تیمارهای تنش نتوانستند اثر معنی داری بر محتوی پتاسیم گیاه بگذارند. در بین تیمارهای محلول پاشی نیز بالاترین میزان ارتفاع گیاه از تیمار عدم محلول پاشی و کم ترین آن از تیمارهای محلول پاشی به دست آمد و بیش ترین وزن هزاردانه نیز از محلول پاشی با سایکوسل حاصل شد. علاوه بر این بالاترین عملکرد علوفه خشک و دانه ارزن و همچنین بالاترین محتوی عناصر غذایی موجود در علوفه گیاه از محلول پاشی یونیکونازول + سایکوسل به دست آمد. اما تیمارهای محلول پاشی نتوانستند اثر معنی داری بر شاخص برداشت گیاه داشته باشند.
    کلیدواژگان: ارزن مرواریدی، تنش خشکی، یونیکونازول، سایکوسل، عملکرد
  • حسن مکاریان*، رایحه سادات حسینی صفحه 31

    بهمنظور تشریح پراکنش مکانی علفهای هرز و تاثیر آن بر زیستتوده گندم تحت شرایط مدیریت رایج، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در یک مزرعه گندم واقع در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود با استفاده از روش ژئواستاتیستیک انجام شد. علفهای هرز در 121 نقطه در سطح مزرعه در دو نوبت بهترتیب قبل و بعد از کنترل پس رویشی شناسایی و شمارش شدند. زیستتوده هوایی گندم نیز در محلهای منطبق بر ثبت گیاهچه علفهای هرز در زمان نمونه برداری اول جمعآوری و توزین شد. در مجموع 12 گونه علف هرز در مزرعه مشاهده شد. تجزیه و تحلیل سمی واریوگرام برای گونه های متداول نشان داد که 4/67 تا 8/99 درصد واریانس در تراکم حاصل همبستگی مکانی بود، یا بهعبارتی اغلب گونه های علف هرز در هر دو مرحله نمونه برداری دارای پراکنش لکهای بودند. در این آزمایش وزن خشک زیستتوده گندم نیز در سطح مزرعه دارای الگوی توزیع لکهای بود. همبستگی مکانی قوی (89 و 4/87 درصد بهترتیب در مرحله اول و دوم نمونه برداری) بین عکس وزن زیستتوده گندم و تراکم کل علفهای هرز توسط آنالیز کراس سمی واریوگرام در سطح مزرعه مشاهده شد. مطابقت بالایی بین نقاط با تراکم بالای علف هرز و نقاط دارای بیوماس کم گندم روی نقشه ها مشاهده شد. نتایج نشان داد که آرایش لکهای علفهای هرز باعث توزیع غیریکنواخت در تولید بیوماس گیاه زراعی میشود.

    کلیدواژگان: توزیع لکه ای، ژئواستاتیستیک، گندم، علف هرز، همبستگی مکانی
  • آسیه سیاهمرگویی، علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی صفحه 49
    این پژوهش به منظور بررسی روش های مختلف مدیریت تلفیقی علف های هرز بر خصوصیات و عملکرد چغندرقند در دو سال زراعی 86-1385 و 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای مورد بررسی شامل: متامیترون + فن‎مدیفام، متامیترون + فن‎مدیفام + تناوب، متامیترون + کولتیواسیون، ‎متامیترون + کولتیواسیون + تناوب، دیسک + فن‎مدیفام، دیسک + فن‎مدیفام + تناوب، دیسک + کولتیواسیون، دیسک + کولتیواسیون + تناوب، گیاه پوششی + فن‎مدیفام، گیاه پوششی + کولتیواسیون، وجین و فن‎مدیفام + وجین بود. در سال اول آزمایش، صرف‎نظر از تیمارهای تحت تناوب، بیش ترین و کم ترین تراکم علف های هرز در تیمارهای دیسک + کولتیواسیون و وجین + فن‎مدیفام به ترتیب با 33 و 1/20 بوته در مترمربع به دست آمد. در سال اول آزمایش، بیش ترین وزن خشک علف های هرز در تیمار دیسک + فن‎مدیفام با 2/89 گرم در مترمربع و کم ترین آن در تیمار وجین + فن‎مدیفام با 3/22 گرم در مترمربع مشاهده شد. در سال دوم آزمایش بیش ترین تراکم علف های هرز در تیمار متامیترون + فن‎مدیفام با 6/142بوته در مترمربع و کم ترین آن در تیمار وجین با 5/21 بوته در مترمربع دیده شد. در سال دوم آزمایش بیش ترین و کم ترین وزن خشک علف های هرز در تیمارهای متامیترون + فن‎مدیفام و وجین + فن‎مدیفام به ترتیب با مقادیر 204 و 3/30 گرم در مترمربع به دست آمد. در سال اول بیش ترین عملکرد غده در تیمار وجین با 1/114تن در هکتار و کم ترین آن در تیمار گیاه پوششی + فن مدیفام با 6/43 تن در هکتار و در سال دوم بیش ترین و کم ترین عملکرد غده در تیمارهای وجین و متامیترون + فن مدیفام به ترتیب با 4/94 و 3/28 تن در هکتار دیده شد. بیش ترین عیار قند در سال اول و دوم به ترتیب در تیمارهای دیسک + کولتیواسیون بین ردیف با 7/19 و دیسک + فن مدیفام با 3/18 به دست آمد.
    کلیدواژگان: مدیریت تلفیقی علف های هرز، وزن خشک علف های هرز، کمیت و کیفیت چغندر قند
  • سجاد شکری، سیدعطاء الله سیادت، قدرت الله فتحی، علیرضا ابدالی مشهدی، عبدالعلی گیلانی، بیتا معادی صفحه 73
    به منظور ارزیابی تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد شلتوک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج، آزمایش مزرعه ای در سال 1386 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. مقادیر کود نیتروژن در چهار سطح (0، 100، 135 و 170 کیلو گرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) در کرت های اصلی و ژنوتیپ های برنج (183LD، چمپا و عنبوری) در کرت های فرعی قرار گرفتند. اثر متقابل کود نیتروژن و ژنوتیپ بر روی عملکرد شلتوک و انتقال مجدد ماده خشک معنی دار بود. بیش ترین عملکرد شلتوک توسط ژنوتیپ 183LD در سطح کودی 170 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (81/6955 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. ژنوتیپ 183LD در سطح کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (95/844 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ عنبوری در سطح کودی 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (15/230 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب بیش ترین و کم ترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام های هوایی را به خود اختصاص دادند. سهم ساقه ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه بین 99/12-03/0 درصد بود در حالی که در برگ پرچم و سایر برگ ها به ترتیب کم تر از 5/0 و 2 درصد بود. همبستگی انتقال مجدد ماده خشک ساقه، کل اندام هوایی و سایر برگ ها با عملکرد شلتوک (به ترتیب **84/0r=، **78/0r= و **5/0r=) معنی دار بود. در مجموع به نظر می رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام های هوایی ژنوتیپ های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.
    کلیدواژگان: برنج، عملکرد، اجزاء عملکرد، انتقال مجدد ماده خشک
  • یونس محمدنژاد، فرامرز سیدی صفحه 89
    به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و آرایش کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب در نخود رقم آرمان آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و طی دو سال (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. کرت اصلی چهار تیمار آبیاری شامل یک نوبت آبیاری در مرحله شروع گلدهی (I1)، یک نوبت آبیاری در مرحله شروع دانه بندی (I2)، دو نوبت آبیاری در مراحل شروع گلدهی و شروع دانه بندی (I3) و بدون آبیاری (RF) و کرت فرعی ترکیبی از دو عامل فاصله ردیف کاشت (25 و 50 سانتی متر) و تراکم کاشت (20، 32 و 44 بوته در مترمربع) بود. در این آزمایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، شاخص برداشت، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه در هکتار اندازه گیری شد. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد اثر سال بر صفات اندازه گیری شده بالا معنی دار است. هیچ کدام از صفات مورد بررسی تحت تاثیر آبیاری و فاصله ردیف قرار نگرفتند. در حالی که به غیر از وزن صددانه و تعداد دانه در غلاف سایر صفات به طور معنی داری تحت تاثیر اثر متقابل آبیاری در فاصله ردیف قرار گرفتند. تاثیر آبیاری بر عملکرد دانه در دو سال آزمایش مشابه نبود. با وجود مجموع بارندگی کم تر در سال اول تیمار بدون آبیاری و به دنبال آن آبیاری در دانه بندی با عملکرد دانه 9/2 و 1/2 تن در هکتار و کارآیی مصرف آب 3/8 و 1/5 کیلوگرم دانه در میلی متر آب و شاخص برداشت 0/46 و 4/38 درصد و در سال دوم آبیاری در دانه بندی با عملکرد دانه 1/2 تن در هکتار و کارآیی مصرف آب 0/4 کیلوگرم دانه در میلی متر آب و شاخص برداشت 7/28 درصد بیش ترین مقادیر را داشتند. این امر اهمیت زمان وقوع بارندگی را نشان می دهد. بنابراین توصیه آبیاری در مرحله دانه بندی با توجه به میزان افزایش عملکرد دانه در نخود، امری غیرقابل اجتناب به نظر می رسد. عملکرد دانه در فاصله ردیف 25 سانتی متر در هر دو سال آزمایش بیش از 50 سانتی متر بود. در سال اول کاهش فاصله ردیف عملکرد دانه را به طور معنی داری در حدود 400 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. تراکم کاشت 20 بوته در مترمربع نیز در سال دوم عملکرد دانه بیش تری نسبت به تراکم های کاشت دیگر داشت.
    کلیدواژگان: آبیاری تکمیلی، تراکم کاشت، اجزای عملکرد نخود، شروع گلدهی و دانه بندی
  • مهدی کاکایی، علیرضا زبرجدی، علی مصطفایی، عباس رضایی زاد صفحه 107
    خشکی از مهمترین خطرات جدی برای افزایش راندمان و تولید موفق محصولات زراعی در ایران و جهان است. در این مطالعه به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های کلزا، غربال کردن شاخص های شاخص های کمی مقاومت به خشکی و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی، تعداد 16 ژنوتیپ کلزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط، تنش خشکی و بدون تنش، در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 1387-1386 مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه شاخص های مقاومت به خشکی شامل: شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص بهره-وری متوسط (MP)، شاخص میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص میانگین هارمونیک (HAM) و شاخص پایداری عملکرد (YSI) بر اساس عملکرد دانه ژنوتیپ ها در محیط تنش و بدون تنش محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه در دو شرایط محیطی و شاخص های مقاومت نشان داد که اختلاف بسیار معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر شاخص های GMP، STI، YI و MP و عملکرد های تحت شرایط در شرایط آبی و تنش خشکی وجود دارد. ترسیم بای پلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول نشان داد که ژنوتیپ های Sahara، Geronimo، Dante و SLM-046 در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مقاومت به خشکی یعنی MP، GMP، STI و HAM قرار دارند، و نیز توزیع ژنوتیپ ها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها را جهت انتخاب برای مقاومت به تنش نشان داد. بر اساس نتایج مطالعه شاخص شاخص های مقاومت می می توان ژنوتیپ هایDante، SLM-046 و Sahara را که علاوه بر دارا بودن شاخص STI بالا، عملکرد دانه بالاتری نیز نسبت به سایر ژنوتیپ ها در دو محیط را دارند به عنوان ژنوتیپ های متحمل پیشنهاد نمود.
    کلیدواژگان: کلزا، شاخص های مقاومت به خشکی، عملکرد دانه، بای پلات
  • محمدحسین قربانی، ه. هارتونیان، افشین سلطانی، بهنام کامکار صفحه 125
    بنابر گزارش های متناقض محققان، پنجه ها ممکن است بر روی عملکرد گندم تاثیر مثبت یا منفی داشته باشند، لذا این آزمایش به‎منظور بررسی نقش پنجه ها بر عملکرد گندم در دو فاصله ردیف کاشت 5/12 و 25 سانتی‎متر و چهار تراکم‎ 125، 250، 375 و 500 بوته در مترمربع در شرایط کشت دیم و خاک شور در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در منطقه انبارالوم در سال زراعی 1387-1388 انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش فاصله ردیف تاثیری بر تعداد سنبله بارور در متر مربع نداشت، ولی با افزایش فاصله ردیف مجموع ماده خشک و عملکرد دانه و عملکرد ساقه های اصلی در هکتار (حدود 200 کیلوگرم) افزایش یافت. افزایش تراکم سبب افزایش تعداد سنبله بارور در مترمربع، مجموع ماده خشک و عملکرد در هکتار شد. همچنین عملکرد ساقه های اصلی در تراکم 375 بوته حدود 120 درصد بیش از عملکرد در تراکم 125 بوته در مترمربع بود و تراکم بیشتر تاثیر معنی‎داری بر آن نداشت، برعکس، عملکرد پنجه ها و شاخص برداشت ساقه های اصلی با افزایش تراکم کاهش یافت. برهمکنش فاصله ردیف و تراکم بر تعداد پنجه در مترمربع، درصد پنجه های بارور، سهم ماده خشک تولید شده توسط پنجه ها و ساقه های اصلی نشان داد که بیشترین اختلاف بین دو فاصله ردیف در تراکم 250 بوته در مترمربع وجود داشت و با افزایش تراکم اختلاف بین دو فاصله ردیف کاهش یافت، اما اختلاف شاخص برداشت پنجه ها در بین دو فاصله ردیف در تراکم 125 بوته در مترمربع بیشتر بود. در مجموع نتاج نشان داد که پنجه ها بر عملکرد دانه ی گندم در شرایط این آزمایش تاثیر منفی دارند، لذا اتکا به تولید پنجه ها در این شرایط اشتباه و سبب عدم استفاده ی بهینه از منابع، به‎ویژه رطوبت خواهد شد. در نتیجه برای جلوگیری از این هدر رفت منابع، افزایش تراکم تعداد بوته در واحد سطح تا 375 بوته در مترمربع و استفاده از فاصله ردیف 25 سانتی‎متر، سبب کاهش سهم ماده خشک تولید شده توسط پنجه ها شده و در نتیجه حداقل تلفات رطوبت از طریق پنجه ها اتفاق خواهد افتاد و در مقابل رطوبت بیشتری در اختیار ساقه های اصلی قرار گرفته و حداکثر بهروری و حداکثر عملکرد دانه حاصل می‎شود.
    کلیدواژگان: آرایش کاشت، پنجه، کشت دیم، گندم
  • عباسعلی سلیمانی، بهنام کامکار، ابراهیم زینلی، حسن مختارپور صفحه 143
    به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و ارتفاع بوته در زمان برداشت (ارتفاع برداشت) بر عملکرد کیفی علوفه ارزن نوتریفید، در سال 1386 آزمایشی به صورت فاکتوریل و طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. این آزمایش شامل پنج تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، 4 خرداد، 24 خرداد، 13 تیر و 2 مرداد) و سه ارتفاع برداشت (برداشت پس از رسیدن ارتفاع بوته ها به 90، 110 و 150 سانتی متر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ کاشت و ارتفاع برداشت به طور معنی داری بر عملکرد پروتئین خام، ADF، NDF و خاکستر اثر گذاشتند. تاریخ کاشت علاوه بر صفات یادشده بر عملکرد فسفر، کلسیم، چربی خام و فیبر خام نیز اثر معنی داری داشت. با این حال، اثر متقابل این دو فاکتور فقط در مورد پروتئین خام، چربی خام و خاکستر معنی دار بود. براساس نتایج مقایسه میانگین ها، بین تاریخ های کاشت اول و دوم برای هیچ یک از صفات یادشده به استثنای فیبر خام اختلاف معنی داری وجود نداشت، اما با تاخیر بیش تر در کاشت، مقادیر کلیه صفات به طور معنی داری کاهش یافت. تاثیر ارتفاع برداشت بر صفات کیفی متفاوت بود. میانگین چربی، فسفر و کلسیم در سه ارتفاع برداشت اختلاف معنی داری نداشت. عملکرد پروتئین در ارتفاع برداشت 90، 110 و 150 سانتی‎متر به ترتیب 3/2585، 2/2635 و 2876 کیلوگرم در هکتار بود که حاکی از اختلاف معنی دار ارتفاع برداشت 150 سانتی متر با دو ارتفاع دیگر می باشد. همچنین، میانگین عملکرد ADF، NDF و خاکستر در ارتفاع برداشت 150 به طور معنی داری نسبت به دو ارتفاع برداشت دیگر بیش تر بود. از نظر عملکرد فیبر خام فقط اختلاف بین ارتفاع برداشت 90 و 150 سانتی متر معنی دار بود. نتایج نشان داد که با تاخیر کاشت از زمان معمول کشت، از کیفیت علوفه کاسته می شود. بهترین زمان‎ برداشت جهت حصول حداکثر عملکرد کمی و کیفی زمانی تعیین شد که ارتفاع گیاه حدود 110 سانتی‎متر باشد. منظور از عملکرد کیفی حاصل ضرب ماده خشک تولید شده در درصد هر کدام از شاخص های کیفی است و بی شک در صورتی که تولید علوفه کم حجم و با کیفیت بالا مدنظر باشد (منظور افزایش کیفیت در واحد ماده خشک گیاه صرف نظر از تناژ تولید باشد) ارتفاع برداشت کمتر (90 سانتی متر) توصیه می شود.
    کلیدواژگان: ارزن نوتریفید، ارتفاع برداشت، تاریخ کشت، کیفیت علوفه
  • مارال اعتصامی، سرالله گالشی، افشین سلطانی، عباسعلی نوری نیا صفحه 161
    به منظور ارزیابی تاثیر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های جو، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به اجرا در آمد. تیمارها شامل 10 ژنوتیپ جو به نام های ایذه، بومی، صحرا، سیاه، ترکمن، 1- یکنواخت، G14،G 5، G11 و G15 بود. نتایج نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری نداشتند. شاخص های رشد با عملکرد دانه و اجزای عملکرد همبستگی مثبت داشته و ماده خشک تجمعی بیش ترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد. ارزیابی ژنوتیپ ها از نظر الگوی تجمع ماده خشک و شاخص های رشد نشان داد که ژنوتیپ های جدید و اصلاح شده به دلیل برخورداری از شاخص سطح برگ بالاتر، از سرعت رشد جامعه گیاهی، سرعت جذب مواد فتوسنتزی بالاتر و تجمع ماده خشک بیش تری در طول فصل رشد برخوردارند.
    کلیدواژگان: جو، عملکرد، شاخص های رشد
  • محسن جان محمدی، علی احمدی، کاظم ژوستینی صفحه 177
    به منظور بررسی اثر حذف برگ های پایینی گندم و مصرف کود نیتروژن بر خصوصیات روزنه ای و محتوای کلروفیل برگ پرچم، درصد پروتئین دانه، انتقال مجدد، عملکرد و اجزای عملکرد سطح برگ گندم زمستانه (رقم قدس) در شرایط مزرعه ای به صورت مصنوعی کاهش داده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه ای انجام شدند. فاکتور برگ زدایی با سه سطح شامل شاهد یا گیاهان دست نخورده، قطع تمامی برگ ها به جز برگ پرچم در مرحله غلاف رفتن، قطع تمامی برگ ها به جز برگ پرچم در مرحله گرده افشانی و فاکتور مصرف کود با دو سطح شامل عدم مصرف کود نیتروژن دار و مصرف 250 کیلوگرم در هکتار کود اوره در مرحله ساقه دهی که به صورت تصادفی به کرت های آزمایشی اختصاص داده شدند. شرایط کم آبیاری از مرحله غلاف رفتن شروع و تا پایان رشد ادامه داشت. نتایج نشان داد که برگ زدایی موجب افزایش میزان فتوسنتز و راندمان مصرف آب فتوسنتزی (WUEp) برگ پرچم و نیز افزایش میزان انتقال مجدد مواد از ساقه گردید. بالاترین میزان فتوسنتز در گیاهان برگ زدایی شده در مرحله گرده افشانی با کاربرد کود نیتروژنه مشاهده شد. برگ زدایی به طور معنی داری درصد پروتئین دانه را کاهش داد. کاربرد نیتروژن به طور معنی داری در تمامی سطوح برگ زدایی میزان فتوسنتز، محتوای کلروفیل، درصد پروتئین دانه، انتقال مجدد و تعداد سنبله در مترمربع را بهبود بخشید. کاهش سطح برگ تاثیر معنی داری بر میزان عملکرد دانه ای نداشت.
    کلیدواژگان: کاهش سطح برگ، کلروفیل، صفات روزنه ای، عملکرد، نیتروژن، میزان فتوسنتز
  • مقاله کوتاه علمی
  • علی مشتطی، خلیل عالمی سعید، سیدعطاالله سیادت، عبدالمهدی بخشنده، محمدرضا جلال کمالی صفحه 195
    تنش گرمای آخر فصل در اقلیم های مدیترانه ای مثل اهواز باعث کاهش عملکرد گندم می شود. به منظور بررسی تاثیر تنش گرمای آخر فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط آب و هوایی اهواز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز در سال زراعی 87-1386 به صورت بلوک های نواری با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش گرما به صورت 4 تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن ماه) در کرت های طولی و 20 رقم گندم نان بهاره در کرت های عرضی بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل آن ها تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشتند. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که بیش ترین عملکرد (039/7 تن در هکتار) از کشت رقم چمران در تاریخ کاشت 15 آذر و کم ترین عملکرد (219/1 تن در هکتار) توسط رقم فلات در تاریخ کشت 15 بهمن تولید شد.
    کلیدواژگان: گندم، تنش گرمای بعد از گرده افشانی، ترایخ کاشت، رقم و اجزای عملکرد
  • رمضان وزیری، عباس بیابانی، مهدی عزیزی، عبدالغفور قلی زاده، عبدالرحیم مهدوی صفحه 205
    به منظور بررسی اثرهای تراکم بوته و سطوح کودی مختلف بر ویژگی های زراعی و عملکرد توتون رقم K326 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش- بهشهر (استان مازندران) در سال 1386 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم بوته در سه سطح (600/16، 000/20 و 000/25 بوته در هکتار)، کود نیترات آمونیم در دو سطح (100 و 150 کیلوگرم در هکتار)، کود سوپر فسفات تریپل در دو سطح (50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و کود سولفات پتاسیم در سه سطح (200، 300 و 400 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که اثر تراکم بوته بر صفت های طول برگ، عرض برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشک برگ در سطح یک درصد معنی دار بود. برهم کنش سطوح کودی نیترات آمونیم، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم بر عرض برگ در سطح یک درصد و برهم کنش سطوح کودی سوپر فسفات تریپل، سولفات پتاسیم و تراکم بوته بر تعداد برگ و ارتفاع بوته در سطح یک درصد و بر صفت قطر ساقه و طول برگ در سطح 5 درصد معنی دار شدند. برهم کنش تراکم بوته و سطوح کودی مختلف بر صفت طول برگ و ارتفاع بوته در سطح یک درصد و بر صفت عرض برگ و درآمد خالص در هکتار در سطح 5 درصد معنی دار بودند.
    کلیدواژگان: توتون، تراکم بوته، سطوح کودی، ویژگی های کمی، عملکرد
|
  • D. Ghanbarian, S. Fallah Page 1

    The seedbed preparation and cereal residue present due to limit of maize (Zea mays L.) growing period are a major challenge in double cropping after winter cereals in Iran as: Shahrekord. In this research, effects of various seedbed preparation methods and crop residuea managements on vegetative growth and yield of forage maize (KSC 704) were studied in a barley-maize double cropping during 2008 in the Agricultural Research Field, Shahrekord University. Three residue management treatments including standing, partly removed and burning along with five tillage systems (moldboard+disk; chisel+disk; moldboard; chisel and furrower as the reduced tillage) were laid out in a split-block design with three replications. The results showed that although burning treatment had maximum of leaf number, plant height, leaves weight, ear weight and forage yield, but there was no significant difference with partly removed residue treatment. Residue treatments had no significant effect on number of ear per plant, stem diameter, stem weight and forage yield. Although, moldboard+disk treatment had the highest leaf area index, leaves weight, ear weight and forage yield, but there was no significant difference with moldboard treatment for all measured characteristics except leaf area index. There was no significant interaction between residue management and tillage treatments for all the measured characteristics. The results of this research indicated that using of moldboard in the case of partly removed residue would be appropriate seedbed preparation method in a barley-maize double cropping.

  • A. Tavassoli, A. Ghanbari, E. Amiri, Y. Paigozar Page 15
    In order to study the effect of uniconazole and cycocle growth regulators on growth, yield and nutrients content of pearl millet in drought stress condition, a field experiment was conducted in 2007-2008 in Agriculture Research Center of Zabol University. The experiment was conducted in split plot base on randomized completely block design with tree replications. Main plots were different levels of drought stress included: full irrigation, withholding irrigation in vegetative growth stage (beginning of rapid stem development), and withholding irrigation in flowering stage. Sub plots were of four levels micronutrients foliar application treatments (foliar application, foliar application of uniconazole, foliar application of cycocle, and foliar application of uniconazole + cycocle). In this experiment plant height, dry matter and grain yield, 1000-seeds weight, harvest index and absorption nutrients (N, P and K) content in forage were measured. The Results indicated that the highest plant height, dry matter and grain yield, 1000-seeds weight and harvest index obtained from S1 treatment. Furthermore the highest nitrogen and phosphorus content achieved from 0S1 treatment. But it hadn’t significant effect on potassium content in forage. Foliar treatments the highest plant height obtained from no foliar treatment and the lowest it achieved from foliar treatments and the most 1000-seeds weight obtained from foliar application with cycocle. In addition to the uppermost dry matter yield, grain yield and nutrients content obtained from foliar application of uniconazole + cycocle. But foliar treatments hadnt significant influence on harvest index of millet.
  • H. Makarian, R.S. Hosseini Page 31

    Geostatistical techniques were used to describe the spatial distribution of weeds, under conventional management conditions and theirs effect on wheat biomass production over the course of one growing season (2008-2009), in a wheat (Triticum aestivum L.) field at Research Station of Shahrood University, Iran. Weeds Seedling were identified and counted at 121 points of field based on two intervals including prior to and after post-emergence control. Wheat biomass dry weight was determined at the same places of weeds. In the field, 12 weed species were identified. The semi-variogram analysis indicated that 67.4% to 99.8% of the variation of sample density was due to spatial dependence, which suggests that most of the weed species were patchy. Wheat biomass dry weight showed spatial patterns on the field. Cross-semivariograms analysis showed strong (89 and 87.4% in the first and second stages of sampling respectively) spatial continuity between wheat biomass dry weight and weed density patterns on the field. The maps of total weed species corresponded visually to map of wheat biomass. As a result, patchy distribution of weeds can cause spatial heterogeneity in crop biomass production.

  • A. Siahmarguee, A.R. Koocheki, M. Nassiri Mahallati Page 49
    In order to compare different weed management methods in sugar beet, an experiment was conducted at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2006-2007 and 2007-2008. The experiment designed as a Complete Randomized Block with three replications. The treatments including: Metamitron + Fenmedifam, Metamitron + Fenmedifam + rotation, Metamitron + Cultivation, Metamitron + Cultivation + rotation, Disk + fenmedifam, Disk + fenmedifam + rotation, Disk + cultivation, Disk + cultivation + rotation, Covercrop + Fenmedifam, Covercrop + Cultivation, Hand-Weeding and Hand- Weeding + Fenmedifam. In the first year, apart from rotation treatments, the highest and Lowest weed density were obtained in Disk + Cultivation (33 plant.m-2) and Hand-Weeding + Fenmedifam (20.1 plant.m-2). In this year maximum amount of weed dry matter was seen in Disk + Fenmedifam with 89.2 g.m-2 and minimum dry matter of weed was showed in Hand-Weeding + Fenmedifam with 22.2 g.m-2. In second year maximum and minimum weed density were showed in Metamitron + Fenmedifam with 142.6 plant.m-2 and Hand-Weeding with 21.5 plant.m-2, respectively. In this year highest and Lowest dry matter of weed were obtained in Metamitron + Fenmedifam and Hand-Weeding + Fenmedifam with 204 and 30.3 g.m-2, respectively. In first year maximum and minimum sugar beet yield were obtained with Hand-Weeding and cover crop + Fenmedifam with 114 and 43.6 ton per hectare, respectively. In second year highest and lowest sugar beet yield were obtaned with Hand-Weeding and Metamitron + Fenmedifam with 94.4 and 28.3 ton per hectare, respectively. Maximum sugar contains in first and second year were obtained in Disk + cultivation (19.7) and Disk + Fenmedifam (18.3).
  • S. Shokri, S.A. Siadat, Gh. Fathi, A.R. Abdali Mashhadi, A.A. Gilani, B. Maadi Page 73
    In order to evaluate the effects of nitrogen fertilizer on yield, yield components and dry matter remobilization of different rice genotypes, a field experiment was carried out at the farm of Ramin Agricultural and Natural Resources University (Ahwaz/Iran) during 2007. Experiment was arranged in a split plot based on randomized complete block design with three replications. Four nitrogen fertilizer rates (0, 100, 135 and 170 kg.ha-1 from urea source) as the main plots and three rice genotypes (Champa, Anburi and LD183) as the sub plot were the treatments. Results showed that interaction between genotype and nitrogen fertilizer rates had significant effects on paddy yield and dry matter remobilization. LD183 had the highest paddy yield in 170 kgN.ha-1 (6955.81 kg.ha-1). The highest and the lowest amounts of total shoot dry matter remobilization obtained from LD183 in 0 kgN.ha-1 (844.95 kg.ha-1) and Anburi in 100 kgN.ha-1 (230.15 kg.ha-1), respectively. Results also showed that contribution of stem part in dry matter remobilization was 0.03-12.99% while it was lower than 0.5% and 2% in flag leaf and other leaves, respectively. Dry matter remobilization of stem, total shoot and other leaves had a significant and positive correlation with grain yield (r=0.84**, r=0.78** and r=0.5** respectively). It seems that dry matter remobilization have an important role in rice grain filling.
  • Y. Mohammad Nejad, F. Sayyedi Page 89
    In order to study the effects of supplemental irrigation and planting arrangement on yield, yield components and water use efficiency (WUE) of Kabbuli chickpea (cv. Arman), an experiment was carried out at the Agricultural Research Station of Gonbad for two years, Iran. The experiment was a split-plot factorial arranged in a Randomized Complete Block Design with three replications. The main plots consisted of four irrigation applications: once at the flowering (I1), once at grain filling (I2), twice, one at the flowering and one at grain filling (I3), and rainfed condition (RF). Combination of planting densities (20, 32 and 44 plants per square meters) and rows spacing (25 and 50 cm) were as sub plots. The combined analysis results revealed that all traits were significantly affected by year. None of the traits studied were significantly influenced by simple effects of irrigation or row spacings. All the traits, but 100 grain weight and number of grains per pods were significantly affected by irrigation and row spacings interaction. The effect of irrigation on seed yield did not follow the same trend in two years. In the first year that sum of rainfall was low, RF and then I2 with 3.2 and 2.5 (t/ha), 8.3 and 5.1 (Kg seed/mmwater.ha) and 46.0 and 38.4 (%) and in the second year with I2 with 2.1 (t/ha), 4.0 (Kgseed/mmwater.ha) and 28.7 (%) had the highest seed yield per hectare, WUE and harvest index, respectively. It shows the importance of the time when the rainfall occurs. Therefore based on the increase in yield, irrigation at grain filling might be suitable. Twenty five-centimeter-wide rows out yielded the 50-cm-wide rows in both years. In the fist year, decrease in row spacing significantly inceased grain yield around 400 kg /ha. In the second year, 20 plants m-2 produced higher yield than those of other plant densities.
  • M. Kakaei Mehdi, A. Zebarjadi Ali, A. Mostafaie Ali, A. Rezaeizad, Abbas Page 107
    Drought stress is one of the most important dangers for increasing the yield and good production of crops in Iran and the world. To evaluate the genetic diversity of rapeseed genotypes, identifying the drought resistance indices and drought tolerant genotypes, 16 genotypes were tested in a randomized complete block design (RCBD) with three replications and two different water regimes (Irrigated and rainfed) in experimental field of college of Agriculture, Razi university in 2007-2008. In this research, most of drought tolerance indices such as stress susceptibility index (SSI), tolerance index (TOL), stress tolerance index (STI), yield index (YI), mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), harmonic mean (HAM) and yield stability index (YSI) based on grain yield were calculated in two different irrigiation regimes. Analysis of variance for grain yield indicated that there was highly significant differenceswere highly significant differences between the genotypes for Yp, Ys, and index GMP, STI, YI and MP. Bi-plot diagram based on two principal componentcomponents indicated that genotypes number 8, 7, 4, and4, and 1 are next to vectors of MP, GMP, STI and HAM and distribution of genotypes in biplot represented the genetic diversity among genotypes for selecting them based on drought tolerance. According to results of drought tolerance indices, Dante, SLM-O46 and Sahara cultivars have higher grain yield and STI index than other genotypes in two regimes and identified as suitable cultivars for production in drought stress condition.
  • M.H. Ghorbani, H. Harutyunyan, A. Soltani, B. Kamkar Page 125
    According to the contradictory reports of researchers, tillers may have positive or negative effect on wheat yield. Thus, this study was conducted to investigate the role of tillers on wheat yield under two row spacing of 12.5 and 25 cm and four plant densities of 125, 250, 375 and 500 plants per m2, at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources farm in Anbare-Ololum reign in rainfed and saline conditions during 2008-09. The results showed that increasing of row spacing had no effect on fertilized tillers number per m2, but increased total dry mater, total grain yield and main stems grain yield (about 200 kg) per ha-1. The plant density increasing, increased number of fertilized spikes per m2, total dry mater and grain yield per ha-1. Also main stems grain yield in 375 plant density per m2 was about 120% higher than 125 plants per m2 and more plant density increasing had no significant effect on it. On the contrary, plant density increasing reduced tillers grain yield and main stems harvest index. The interaction between row spacing and plant density on tillers number per m2, fertilized tillers percentage, tillers and main stems dry mater contribution showed that there was highest difference between two row spacing on 250 plant density per m2 and the deference between two row spacing reduced with more plant density per m2. But the difference of tillers harvest index between to row spacing was higher in 125 plant density per m2. In generally, the results showed, in this study, tillers had negative effect on wheat grain yield, Therefore, in this condition, relying on tillers production that results to not optimum using form valuable resources, specially moisture, is wrong. Consequently, for preventing of these wastes of resources, increasing plant density up to 375 plants m-2 and using of row spacing of 25 cm, will reduced tillers dry mater contribution and will result to less moisture wastes form tillers, on other hand, more moisture will remain for main stems and will result in maximum Resource use efficiency and grain yield.
  • A.A. Solymani, B. Kamkar, E. Zinali, H. Mokhtarpur Page 143
    In order to investigating the effects of planting date and harvest time on the quality performance of pear millet, an experiment was conducted in agriculture research station of Gorgan in a randomized complete block design with four replications and factorial arrangement. This experiment included five planting dates (may 5th, may 25th, june 14th, july 4th, july 24th) and three harvest times (90, 110 and 150 cm). The results showed that planting date and harvesting time (in terms of plant height) had significant effect on protein, NDF, ADF and ash content of forage (P<0.05). Planting date also had significant effect on phosphor, calcium, fat and fiber content (P<0.05). The interaction effect of study factors on crud protein, fat and ash content, also, was significant. In the first and second planting dates, just fiber content affected significantly (P<0.05), but with delay in planting time, all measured characteristics decreased (P<0.05). Effects of harvest time were different, and harvesting time (in terms of plant height) had no significant effect on fat, phosphor and calcium content. Total protein content (protein yield) of forage in plant height-based harvest time (90, 110, 150 cm) were 2585.3, 2635.2 and 2876 kg ha-1, respectively. In this case the last one had significant difference with other ones (P<0.05). Mean ADF, NDF and ash content of forage were higher in 150 cm harvest time than other harvest times (P<0.05). Final results elucidate that delayed sowing can decrease forage quality. Harvesting when plant height is reached to 110 cm is advised as the best harvesting time to achieve more quality yield (quality trait (%)×biological yield). Undoubtedly, if we aimed to achieve more quality in expense of less biological forage yield, the harvesting is advices to done when plant height is shorter (90 cm).
  • M. Etesami, S. Galeshi, A. Soltani, A. Noorinai Page 161
    For evaluation the effect of morpho-physiological parameters on yield and yield components of barley genotypes, an experiment was conducted in a randomized complete block design in 4 replication in Gorgan Agriculture Science and Nature Resource field experimental during 2006-2007. The trait was 10 barley genotypes: Bomi, Torkaman, Eize, Siah, Sahra, 1-yeknavakht, 14G, 11G, 5G and 15G. The Results showed that there is no significant difference in grain yield in these genotypes. Growth indices with grain yield and yield components had positive correlation. Evaluation genotypes considering total dry matter and growth parameter showed that modern and modified genotypes, had higher leaf area index, and for that they have higher crop growth rate, net assimilation rate and total dry matter in period of growth season.
  • M. Janmohammadi, A. Ahmadi, K. Poustini Page 177
    To study the effects of below leaves excision and nitrogen application on stomatal characteristics of wheat flag leaf, grain protein, dry matter remobilization, grain yield and yield component, leaf area of winter wheat (T. aestivum cv. Ghods) was artificially reduced under filed condition. The experimental design was a factorial on a RCB with 3 replications, a combination of three levels of defoliation (D0= control or intact plants, D1= excision of all leaf blades except flag leaf at booting stage, D2= as D1 but at anthesis stage) and two levels of nitrogen treatment (none and 250 kg ha-1 urea fertilizer at jointing stage) were randomly assigned to plot units. Deficient irrigation was induced from late booting stage until plant maturity. Results showed that defoliation increased the photosynthesis rate (Pn), photosynthetic water use efficiency (WUEp) and dry matter remobilization from stem. The highest photosynthesis rate was observed in defoliated plants at anthesis stage with application of nitrogen. Defoliation significantly decreased the grain protein. Nitrogen application in all defoliation levels significantly could improve Pn, chlorophyll content, grain protein percentage and dry matter remobilization. Leaf area manipulation could not affect grain yield significantly. However nitrogen application could increase fertile spike number per square meter as a yield component.
  • A. Moshatati, Kh. Alami Saeid, S.A. Siadat, A.M. Bakhshandeh, M.R. Jalal Kamali Page 195
    Terminal heat stress in Mediterranean climates like Ahwaz is reduced Wheat yield. In order to study effect of terminal heat stress on yield and yield components of 20 spring bread wheat cultivars, an experiment was conducted in Ramin University of agricultural and natural resources, Ahwaz in 2007-2008. The experimental design was stripe block design in randomized complete block design with three replications. The experimental factors were four sowing dates (6 Nov., 6 Dec., 5 Jan. and 4 Feb.) in horizontal plots and 20 spring wheat cultivars in vertical plots. The results showed that sowing date, cultivars and its interaction had significant effect on all experiment traits. Means comparisons of interaction effects showed that maximum grain yield (7.039 t/ha) produced by Chamran cultivar in sowing date of 6 Dec. and minimum grain yield (1.219 t/ha) produced by Falat cultivar in sowing date of 4 Feb.
  • R. Vaziri A. Biabani, M. Azizy, A.Gh. Gholizadeh, A.R. Mahdavi Page 205
    In order to investigate effects of plant density and fertilizer rates on agronomic characteristic and yield Tobacco (Nicotiana tabacum) (cv K326) an experiment was conducted in the experimental field of Tirtash Research and Education Center. Design of experiment was randomized complete block with factorial arrangement with three replications and 36 treatments conducted in 2007 year. Treatments were the combination of the levels of Plant density in three levels (16600, 20000 and 25000 plants/ha) (A), Ammonium nitrate in two levels (100 and 150 kg/ha) (B) Triple super phosphate in two levels (50 and 100 kg/ha) (C) Potassium sulfate in three levels (200, 300 and 400 kg/ha) (D). The results showed that the effect of plant density (A) on the leaf height, leaf width, plant height, stem diameter and Dry matter of leaf was significant in %1 level. Interaction of B×C×D factors was significant on leaf width in %1 level and also interaction of C×D×A on number of leaf and plant height in %1 level and on stem diameter and leaf height in %5 level were significant.