فصلنامه تحقیقات حسابداری و حسابرسی
پیاپی 5 (بهار 1389)

اعتبار دهندگان بدنبال کسب اصل و بهره وامها (بعنوان بازده مورد انتظارشان) بوده و سهامداران بازده مورد انتظار خود را از محل سود حاصل از فعالیتهای شرکت وتغییرات قیمت سهام - که در ازاء فعالیت روبه رشد شرکت حاصل می گردد- دنبال می کنند.
در این میان مدیران شرکتها برای کاهش هزینه های مالی و تحقق سود پایدار مورد انتظار سهامداران به دنبال کنترل میانگین موزون هزینه سرمایه می باشند. دراین بین محافظه کاری حسابداری میثاقی است که با اندازه گیری صحیح و محافظه کارانه نتایج حاصل از فعالیت بنگاه های اقتصادی ، منجر به کاهش سود اندازه گیری شده و سود نقدی توزیع شده می گردد و نهایتا از این طریق اطمینان لازم برای تسویه اصل و بهره بدهیها و تحقق بازده مورد انتظار بلند مدت سهامداران را محقق می سازد.
هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین میثاق محافظه کاری و اجزاء هزینه های تامین مالی درشرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران وارایه مدلی برای پیش بینی میزان رعایت محافظه کاری حسابداری در شرکتها است. روش تحقیق قیاسی – استقرایی و روش کتابخانه ای ، قلمرو مکانی تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران و قلمرو زمانی آن، دوره ده ساله بین سالهای 1375 تا 1385 می باشد. همچنین برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه های تحقیق از روش رگرسیون استفاده شده است.
نتیجه این تحقیق وجود همبستگی بین برخی از اجزاء هزینه تامین مالی با محافظه کاری حسابداری و ارایه مدلی برای اندازه گیری محافظه کاری حسابداری می باشد.

اثر تمایلی یکی از مباحث مطرح در پارادایم مالی رفتاری می باشد که بیان کننده موقعیت فرد در هنگام تصمیم گیری است. بر اساس این دیدگاه، چنانچه سرمایه گذار در موقعیت سود باشد به سرعت اقدام به فروش سهام کرده و در مقابل چنانچه که سهام در موقعیت زیان باشد آن را به مدت طولانی نگهداری خواهد کرد. اثر تمایلی که ریشه در تیوری انتظارات کانمن و تیورسکی دارد به تشکیل نقطه مرجع اشاره کرده و بیان می کند که سرمایه گذاران بر اساس نقطه مرجع انتخابی خود تصمیم گیری خواهند نمود. هدف اصلی این تحقیق بررسی تشکیل نقطه مرجع بر روی EPS فصلی با توجه به درصد تحقق یافته آن و بررسی حجم معاملات از دیدگاه اثر تمایلی می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که درصد پوشش فصلی سود هر سهم بر حجم معاملات اثری نداشته و حجم معاملات بیشتر تحت تاثیر تعدیل های مثبت و منفی سود اعلامی قرار می گیرد به طوری که با تعدیل EPS، حجم معاملات افزایش یافته و بنابراین اثر تمایلی مورد تایید قرار نمی گیرد.

اقلام تعهدی مشکلات عدم تطابق و زمان بندی موجود در اقلام نقدی را حل می کنند. با این وجود در بسیاری موارد این اقلام توسط مدیریت دستکاری می شوند.  نیاز به مفروضات و انتخاب های مجازی که برای شناسایی این اقلام وجود دارد، می تواند سبب بروز خطا در اندازه گیری آن ها شود، لذا این اقلام نسبت به اقلام نقدی پایداری کمتری دارند. انتظار می رود در شرکت های بزرگترکه اطلاعات بیشتری از آن ها موجود است و هم چنین شرکت هایی با درصد بیشتر سهامداران نهادی ، به تفاوت میان اقلام نقدی و تعهدی توجه بیشتری شده و مکانیزم قیمت گذاری اقلام تعهدی صحیح تر باشد. این فرضیات با استفاد از نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس، در محدوده  سالهای 1385-1381 آزمون شد. برای بررسی فرضیات تحقیق از رگرسیون چند گانه، آزمونFوآزمونt  استفاده شده و سایر عوامل اثر گذار کنترل شدند. نتیجه تحقیق نشان داد که سرمایه گذاران شرکت های بزرگتر این تفاوت را لحاظ نموده اند ولی سرمایه گذاران نهادی در تصمیم گیری خود این مسئله را در نظر نگرفته اند.

تحقیق حاضر پیش بینی پذیری احتمال تغییرات قیمت سهام را در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل های اقتصادسنجی لاجیت چندجمله ای و لاجیت تلفیقی مورد مطالعه قرار می دهد. طول دوره مورد بررسی از ابتدای سال 1382 تا انتهای سال 1386 بوده و متغیرهای قیمت تعدیل یافته، درصد سهام مبادله شده و شاخص بازده نقدی و قیمت سهام به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده است. پیش بینی پذیری احتمال تغییرات قیمت سهام برای هریک از شرکت ها با استفاده از مدل لاجیت چندجمله ای انجام یافته و معناداری ضرایب حاصل با استفاده از آزمون حداکثر راستنمایی مورد بررسی قرار گرفته است. جهت تعمیم نتایج حاصل از هر شرکت به جامعه بورس اوراق بهادار تهران از مدل لاجیت تلفیقی و آزمون های معنی دار بودن ضرایب رگرسیون (Z-Statistic) و معنی دار بودن کلی رگرسیون استفاده شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد: اولا میان قیمت های گذشته سهام، درصد سهام مبادله شده، شاخص بازده نقدی و قیمت و تغییرات آتی قیمت سهام رابطه معنی داری وجود دارد و ثانیا رابطه میان قیمت های روز گذشته سهام و تغییرات قیمت روز معاملاتی بعد بسیار قوی بوده و تقریبا در تمامی شرکت های مورد بررسی مصداق دارد. تعمیم نتایج حاصل به جامعه بورس اوراق بهادار تهران نیز یافته فوق را تایید می نماید.

با استقرار نظام حسابداری دولتی مناسب و کارآمد می توان اطلاعات صحیح، قابل اعتماد و شفاف را جهت تصمیم گیری های منطقی برای برنامه ریزی های آینده اعمال نمود و مدیریت سازمان های دولتی را در جهت ایفای مسئولیت پاسخگویی یاری نمود. در این تحقیق، گردآوری اطلاعات توسط ارسال پرسش نامه به جامعه آماری تحقیق، شامل ذیحسابان دستگاه های اجرایی، حسابداران دولتی، حسابرسان دیوان محاسبات و کارشناسان مالی دستگاه های اجرایی که در محدوده جغرافیایی استان مازندران فعالیت می کنند، به منظور آزمون فرضیات، انجام شده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد اجرای نظام حسابداری دولتی جدید در سطح اطمینان 95% منجر به شفافیت اطلاعات، پاسخگویی و حسابدهی مدیران و بهبود محاسبه بهای تمام شده گردیده است.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر ترکیب سهامداران بر کیفیت اقلام تعهدی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادرا تهران است. به بیان دیگر میزان و نحوه تاثیرگذاری سهامداران نهادی و سهامداران انفرادی بر کیفیت اقلام تعهدی مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انجام این پژوهش نمونه ای مشتمل بر 178 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که در سه صنعت فرآورده های غذایی و آشامیدنی، مواد و محصولات شیمیایی و محصولات کانی غیر فلزی در طی سال های 1385-1380 فعال بوده اند، انتخاب گردید. ارزش مطلق خطاهای برآورد اقلام تعهدی که با کیفیت اقلام تعهدی رابطه منفی دارد به عنوان نمادی از کیفیت اقلام تعهدی در نظر گرفته شد. در این پژوهش ابتدا از یک مدل پایه به منظور برآورد ارزش مطلق خطاهای برآورد اقلام تعهدی استفاده گردید. سپس در مرحله بعد جهت آزمون فرضیات تحقیق از دو مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد شرکت هایی که ترکیب سهامداران آن ها عمدتا متشکل از سهامدران نهادی است در مقایسه با شرکت هایی که ساختار مالکیت آن ها عمدتا در بردارنده سهامداران انفرادی است دارای کیفیت اقلام تعهدی بالاتری هستند.

این تحقیق توان توضیح دهندگی متغیرهای بنیادی را در مقایسه با متغیر های مبتنی بر بازار (شاخص های ریسک) در ارزش گذاری شرکت ها مورد بررسی قرار می دهد. در این مطالعه متغیرهای بنیادی و متغیرهای مبتنی بر بازار با لحاظ ریسک سیستماتیک شرکت مورد آزمون قرار می گیرند. همچنین این مطالعه صحت و اعتبار مدل تک عاملی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای را در محیط اقتصادی ایران مورد بررسی قرار داده است. دوره زمانی تحقیق از ابتدای سال 1378 تا پایان سال 1385 می باشد. متغیرهای بنیادی مورد بررسی نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار جاری، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار مورد انتظار، و نسبت بازده حقوق صاحبان سرمایه مورد انتظار، و متغیرهای مبتنی بر بازار نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار جاری، ارزش بازار شرکت، نسبت سود به قیمت، و قدرت تغییرات لحظه ای قیمت سهام (شتاب) می باشند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که متغیرهای بتا، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار مورد انتظار، شتاب و نسبت سود به قیمت بیشترین قدرت توضیح دهندگی را در بازار بورس اوراق بهادار تهران دارند. همچنین بین متغیرهای بتا و شتاب با بازده مقطعی سهام رابطه منفی، و بین بقیه متغیرها با بازده مقطعی سهام عموما رابطه مثبت مشاهده گردید. همچنین مشاهده شد که مدل های رگرسیونی حاصل از متغیر های مبتنی بر بازار قدرت توضیح دهندگی بالاتری نسبت به مدل های رگرسیونی مبتنی بر متغیرهای بنیادی دارند.

مساله اصلی در اندازه گیری نوسان در داده های پرفراونی معاملاتی، نرخ ورود غیریکسان معاملات می باشد. در این مقاله با استفاده از مدل گارچ-خودرگرسیو شرطی و داده های بورس اوراق بهادار تهران، اثر فاصله زمانی معاملات بر نوسان قیمت ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که فاصله زمانی معاملات و حجم معاملات بر نوسان درون روزانه بازدهی تاثیرگذار می باشد. نتایج مدل های تخمینی حاکی از این واقعیت می باشد که مدل گارچ- خودرگرسیو شرطی تخمین بهتری در مقایسه با مدل گارچ ارایه می نماید.

امروزه افشای اطلاعات مالی شرکت ها از طریق اینترنت، به عنوان یکی از مباحث و موضوعات با اهمیت در کشورهای مختلف جهان مطرح گردیده است. این موضوع با فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات مرتبط گردیده و در بعضی موارد، رویه های معمول حسابداری را تحت تاثیر قرار می دهد به طوریکه بیانیه های متعددی در زمینه افشای اینترنتی اطلاعات مالی در سراسر جهان منتشر گردیده است.
در این تحقیق، به بررسی میزان اطلاعات افشا شده از طریق اینترنت در وب سایت 100 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و ارتباط آن با برخی از ویژگی های شرکت شامل اندازه، اهرم شرکت، سودآوری و نوع صنعت، پرداخته شده است . نتایج نشان می دهد، بین افشای اطلاعات مالی از طریق اینترنت (متغیر وابسته) و اندازه شرکت، اهرم شرکت و نوع صنعتی که شرکت در آن فعالیت می کند(متغیر های مستقل) ، رابطه معناداری وجود دارد .اما ارتباط معناداری بین متغیر وابسته و متغیر مستقل سودآوری شرکت مشاهده نگردید .