فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
سال دهم شماره 4 (پیاپی 40، زمستان 1396)
- تاریخ انتشار: 1397/01/20
- تعداد عناوین: 7
-
- مقاله علمی پژوهشی
-
صفحات 1-21هدف این پژوهش، بررسی این مسئله است که نگرش و قضاوت های اخلاقی ایرانیان در مورد مفهوم فرهنگی «زرنگی» چیست. واژه فرهنگی زرنگی، دارای تضاد معنایی است و ازیک سو به معنای زیرکی و از سوی دیگر به معنای حیله و تزویر به کار می رود. این پژوهش با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از 200 وبلاگ شخصی و با به کارگیری روش تحلیل محتوایی، نگرش ایرانیان به مفهوم فرهنگی زرنگی را بررسی کرده است. همچنین، پژوهشگر از آزمون تکمیلی مباحثه ای استفاده کرده است تا دریابد که ایرانیان تا چه اندازه در ارزش گذاری رفتارهایی که با برچسب زرنگی قابل توصیف هستند، از قضاوت های اخلاقی مطلق استفاده می کنند. شرکت کنندگان در پژوهش، 33 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی در دانشگاه جهرم و 20 نفر از استادان رشته های علوم انسانی در دانشگاه های شیراز و اصفهان بودند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که اگرچه واژه «زرنگی» مفهومی دوپهلو دارد، اما اکثر شرکت کنندگان در این پژوهش، به مفهوم منفی این واژه توجه بیشتری داشته اند. علاوه بر این، هنگامی که از مصاحبه شوندگان خواسته شد که در مورد نمونه های رفتاری که می توانست با برچسب زرنگی توصیف شود، قضاوت کنند، بسیاری از آن ها مفاهیم غیرمبهم و مطلق را بر مفاهیم مبهم و نسبی ترجیح دادند.کلیدواژگان: کلید واژه هایی فرهنگی، چهار چوبهای فرهنگی، زبان شناسی فرهنگی، کاربرد شناسی زبان
-
صفحات 23-39تصویرشناسی، تلاشی است برای شناخت دقیق و بهتر قضاوت دیگران درباره خود و نیز کنار زدن لایه هایی از متن و فهم واقعیت ها یا تحریف ها، دیگر سازی ها، و دریافت های خاصی که درک اثر ادبی را به عنوان جلوه گاه اندیشه ها و برداشت های ذهنی نویسنده برای مخاطب ممکن می سازد. هدف این مقاله، تبیین تاریخی فرهنگی تصویر هایی است که ادوارد پولاک، سفرنامه نویس آلمانی، از سبک زندگی، اوضاع معیشتی، آداب و رسوم، سنت ها، عادت ها و هنجارهای اجتماعی ایرانیان دوران قاجار ترسیم کرده است. این مقاله مبتنی بر «خوانش متن در پرتو رویکرد تصویرشناسی» به روش توصیفی تحلیلی است. پژوهش حاضر، ابتدا خوانش خود را بر روایت پولاک در دو سطح کلی و به صورت نگاه مثبت و نگاه منفی مطرح کرده است، سپس مصداق های تصویر های متن با نگاه مثبت را در قالب همسان انگاری و تحسین گری «من» از جغرافیای «غرب» به فرهنگ «دیگری» (ایران) در «شرق»، بررسی کرده است. و در سطح دوم، با درنظر گرفتن نگاه منفی وی که مبتنی است بر الگوی رایج شرق شناسی در ابعاد تضاد و تقابل های شناخت شناسانه میان دو هویت «من» و «دیگری» با توجه به موقعیت «غرب» و «شرق» در ابعاد کلیشه پردازی و تعمیم سازی، بزرگ نمایی تقابل ها، و تحقیر و توهین، به خوانش تصاویر پرداخته است.کلیدواژگان: ادبیات تطبیقی، تصویرشناسی، آداب و رسوم، سبک زندگی، سفرنامه پولاک
-
صفحات 41-65هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های فارسی دوره متوسطه اول، برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه فرهنگی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و با توجه به ماهیت آن از روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوا استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب های فارسی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 95-94 بوده و نمونه آماری نیز با جامعه آماری یکسان در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه فرهنگی برحسب نظریه بوردیو بود که برای برآورد روایی سیاهه تحلیل از روایی محتوایی استفاده شد. پایایی سیاهه تحلیل نیز از طریق روش اسکات برابر 54/89 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از سنجش فراوانی وروش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مولفه نهادینه از کمترین میزان توجه برخوردار بوده و مولفه عینیت یافته از بالاترین میزان اهمیت برخوردار است در حالی که مولفه تجسمیافته که بیشترین ارتباط را با درس فارسی دارد جایگاهی درخور ندارد.کلیدواژگان: سرمایه فرهنگی، کتاب های فارسی، دوره اول متوسطه، تحلیل محتوا
-
صفحات 67-87شبکه های اجتماعی، با قابلیت های خاص خود ازجمله مخاطب محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده اند. باوجود این، تفاوت های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه های اجتماعی تاثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان سه دانشگاه تهران، امیرکبیر، و صنعتی شریف، در شبکه های اجتماعی فیس بوک و گوگل پلاس، بررسی و تبیین کرده است. به این منظور، یک پرسش نامه آنلاین، طراحی و به صورت تصادفی، برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه دانشگاه یادشده که کاربران شبکه های اجتماعی بودند، فرستاده شد. تعداد 371 دانشجو به سوالات پرسش نامه پاسخ دادند. نتایج تحلیل کمی داده ها نشان می دهد که زنان، در مقایسه با مردان و اقلیت های قومی، در مقایسه با گروه اکثریت، تمایل بیشتری به حمایت از تفاوت های فرهنگی خود در شبکه های اجتماعی دارند، اما این فعالیت در گروه اکثریت دینی (شیعه)، بیش از اقلیت های دینی ایران است و اقلیت های دینی در مقایسه با شیعیان به میزان کمتری به تولید محتوا در مورد حمایت از مذهب خود پرداخته اند.کلیدواژگان: خودابرازی، تفاوت فرهنگی، شبکه های اجتماعی، هویت، خودپنداره، گمنامی، اقلیت
-
صفحات 89-118جامعه ایران مانند هر جامعه بزرگ دیگری ترکیبی از نیروهای اجتماعی مختلف است که زیستن آن ها در یک جامعه منوط به حفظ حداقلی از فضای اشتراک است؛ ازاین رو، ایماژی که نیروهای اصلی اجتماعی جامعه از رقیب خود عرضه می کنند، دارای اهمیت است، زیرا این تصور از دیگری، چشم اندازها و چالش های تفاهم در کشور را مشخص می کند. این مقاله با بهره مندی از نظریه های باختین و باومن به فهم دیگری در سیاست ایران با محوریت فضای مجازی میان دو جریان اصول گرایی و اصلاح طلبی پرداخته است.این مقاله از روش تحلیل مضمون استفاده می کند و گزیده ای از وبگاه های دو جناح را برای تحلیل انتخاب می کند. این مقاله تصور از «خود» و «دیگری» نزد اصول گرایان و اصلاح طلبان را با توجه به آنچه آن ها در وبگاه هایشان از «خود» و «دیگری» بازنمایی کرده اند، بررسی می کند. سرانجام، براساس مضمون هایی که از وبگاه های دو جناح یادشده استخراج شد، تصور آن ها از هم نه برمبنای «فهم دیگری»، بلکه برمبنای «تحمل دیگری» بازنمایی شده است.کلیدواژگان: فهم دیگری، فضای مجازی، گفت و گو، اصول گرایان، اصلاح طلبان
-
صفحات 119-150یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع، موضوع جنسیت است که نمود آن و نگرش در مورد آن در فرهنگ ها و جوامع مختلف، شباهت ها و تفاوت های بنیادینی دارد. بررسی شباهت ها و تفاوت های بین فرهنگی می تواند به شناخت بهتر فرهنگ ها کمک کند. نهادهای آموزشی در جوامع نیز به عنوان ارکان تاثیرگذار در فرهنگ، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از این مسئله تاثیر می پذیرند. در این میان، کتاب های درسی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در پی ریزی چارچوب فکری دانش آموزان شناخته می شوند. هدف مقاله حاضر، بررسی شباهت ها و تفاوت های نمود جنسیت در کتاب های درسی فارسی، انگلیسی، و فرانسه در ایران در طول یک دوره زمانی هفتادساله (1391-1316) است. کتاب های بررسی شده در این پژوهش، 9 جلد کتاب درسی اول دبیرستان شامل کتاب های فارسی سال های 1319، 1363، و 1391، کتاب های فرانسه مربوط به سال های 1316، 1367، و 1391، و کتاب های انگلیسی سال های 1319، 1360، و 1391 است. استفاده از روش های تحلیل محتوای کیفی و فراوانی سنجی در این پژوهش، نشانگر شباهت ها و تفاوت هایی است که به نظر می رسد تاکنون کمتر به چشم آمده است. علاوه بر این، در کتاب های درسی انگلیسی و فرانسه مورد استفاده در ایران، شواهدی دال بر وجود شباهت ها و تفاوت هایی در زمینه جنسیتی شدن محتوای کتاب های درسی انگلیسی و فرانسه وجود دارد. یافته های پژوهش حاضر می تواند مسیر کسب بینش بهتر درباره ارتباط میان فرهنگی بین ایران، فرانسه، و انگلیس را هموار کند.کلیدواژگان: نمود جنسیت، بررسی تطبیقی، فرهنگ، کتاب های درسی زبان
-
صفحات 151-168امروزه تلفن همراه، به عنوان مدرن ترین ابزار ارتباطی، با امکانات گسترده، آسان، و ارزان، کاربرد ویژه ای دارد. یکی از وظایف و کاربردهای ویژه گوشی های هوشمند، ایجاد فضاها و امکاناتی مانند خدمات پیام کوتاه و راه اندازی گروه های ارتباطی از طریق فضاهای مجازی است که ارتباط بین افراد و گروه های مختلف جوامع زبانی و فرهنگی را امکان پذیر می کند. با گسترش سریع محتوا در شبکه جهانی اینترنت، یکی از برنامه های راهبردی، حمایت از زبان ملی در محیط چندزبانه فضای مجازی است. گاهی زبان فارسی به کاررفته در این فضاها دارای ایرادهای اساسی است. در این مقاله سعی شده است پیام های کاربران فارسی زبان شبکه ارتباطی تلگرام از منظر زبان شناسی و به روش تحلیل محتوا و میزان همخوانی زبانی و بلاغی پیام های کوتاه با زبان فارسی معیار بررسی شود. جامعه آماری این پژوهش، شامل 150 پیام است که از 5 گروه به طور تصادفی انتخاب شده اند و پیام ها شامل 327 جمله است. مجموع خطاها در دو حوزه، 501 مورد بود که 27/62 درصد آن ها مربوط به ایراد های زبانی و 72/37 درصد، مربوط به اشکال های بلاغی می شد. بررسی ها نشان داد که بیشترین خطاها در حوزه زبانی، مربوط به کاربرد اسامی بیگانه و بیشترین اشکال ها در حوزه بلاغی، مربوط به جابه جایی ارکان جمله است. نتیجه بررسی ها نشان می دهد زبان فارسی به کاررفته در فضای مجازی، مغایرت هایی با زبان فارسی معیار دارد. نخستین گام در راستای اصلاح خطاهای زبان ارتباطی در فضای مجازی، آگاهی دادن در مورد نوع خطاها به کاربران است و در وهله بعد این ناهنجاری های زبانی باید، در صورت امکان، کنترل، و الگوهای معیار، جایگزین آن ها شوند.کلیدواژگان: فضای مجازی، رسانه، زبان فارسی، زبان اینترنتی، الگوهای غیرمعیار، شبکه ارتباطی تلگرام
-
Pages 1-21The cultural concept of zerangi (market place shrewdness) is semantically ambivalent between two senses: shrewdness and wiliness or craftiness. The aim of the study was to investigate Iranians attitudes toward the concept of zerangi (market place shrewdness). It also aimed at investigating the Iranians moral judgments in this regard. Using data collected from 200 personal weblogs, this study employed content analysis to investigate the semantic aspects of zerangi. It also used five discourse completion tasks to find out Iranians attitude toward and moral judgment of the concept in question. Thirty-three university students of the Jahrom University and 20 university professors of the Shiraz University and the University of Isfahan were included in this study. The results suggested that the participants had a negative attitude toward this concept in its pejorative form. Also, the analysis of results indicated that the majority of the participants in the study preferred unambiguous and absolute judgmental terms to ambiguous ones as an explanation for success stories, suggesting that Iranians prefer making absolute moral judgments to relative ones.Keywords: Cultural keyword, Cultural scripts, Cultural linguistics, Ethno pragmatics
-
Pages 23-39The imagology is an attempt to better understand the judgment of others about ourselves and also to remove the layers of the text, and to understand facts or distortions, alterations, and the special perceptions that make it possible for the reader to understand the work of literature as the effect of the author's thoughts and perceptions. The purpose of this paper is to illustrate the history of the images depicted by Edward Polak, a German travel writer, about the lifestyle, livelihood, customs, traditions, habits and social norms of Iranians of the Qajar era. The article is based on "text readability in the light of Imagology" in a descriptive way. The present study firstly presents its readings on Polak's narrative at two general levels, with a positive and negative look, then the examples of positive-looking text images in the form of the alignment and admiration of "me" from the geography of the "West" to the culture of " the other "(Iran) in the" East ". And secondly, considering the negative view based on the common pattern of Orientalism in the dimensions of the epistemological contradictions between the two identities of "me" and "the other" with regard to the position of the "West" and "East" in the dimensions of stereotyping and extension, magnifying the contrasts, and humiliating and insulting, has read the images.Keywords: Comparative Literature, Imagology, Customs, The Life Condition, Polak's Itinerary
-
Pages 41-65The purpose of the present research was the studying the degree of attention paid to components of the cultural capital in the first secondary school Persian textbooks. the present study is an applied and according method is quantitative that were used descriptive and content analysis research method due to the nature of study.The population included in all content of first secondary schoolPersian textbooks during 2015-2016 school year. The sample was equal population. The tool of research included in the self mode content analysis check-list cultural capital with regard to Bourdieu's theories that for estimate check-list validity, were used content validity. Reliability through scott method was calculated for l 89/45 percent . Frequency measurement method and Shannon entropy were used for data analysis. The findings study showed that the institutionalized component has the least degree of attention. Objectified component in all books has sufficient coefficient and in, Persian and Thinking and Life Style books have the highest degree if importance While the embodied component in spite of favorable attention in Heavenly Messages and Social Studies books, No rightful place in Thinking and Lifestyle and Persian books.Keywords: Content analysis, Cultural capital, Textbooks, First secondary school
-
Pages 67-87Social media with their features such as interactivity, participatory, and user-generated content have provided a great opportunity for self-expression of the users. However, cultural differences affect the extent and modality of users self-expression. This study aims to investigate the modality of self-expression of Iranian users of the social networking sites. In doing so, an online survey was conducted among the students of three Iran universities: University of Tehran, Amirkabir University of Technology, and Sharif University of Technology. A total of 371 students participated in the study. Having conducted quantitative analysis, the study results showed that women and ethnic minorities are more inclined to support their cultural differences compared to men and ethnic majority group. Supporting cultural differences was observed more among Shia religious majority group. Religious minorities expressed less tendency to create content in social networking sites and as a result support their religious identity.Keywords: Self-expression, Cultural differences, Social networks, Identity
-
Pages 89-118The Iranian society- despite wishes or some ideals or in a controversy way stereotypes - is a sophisticated society with high level of diversity across the class, ideologies, life styles etc. Therefore surviving of this historical entity requires a set of cultural trait, which fascinates social interactions across the diversity. This article based on Bakhtin and Bauman theoretical view, concerns on the imaginization of each other through Reformist and Pricipalist political blocs. Through thematic analyses, it studies a sample of websites of two main wings of Iranian power field. The article looks to characterize the image of self and other that is created through political websites. The main questions are how they represent other and self. This is important if we want to problemize the dialogue in Iran. The results show that this way of narrative can not be a proper abscess for understanding the other as a key needs for Iranian circumstance. it almost shows a bearable other which can bear for our dignity not its deserved. In other word not for their right or merit but for their generosity.Keywords: understanding of the other, cyber-space, dialogue, monologue, Fundamentalists (Osol-Gara), Reformists (Eslah-Talab)
-
Pages 119-150Gender is an important cultural issue towards which there are different views in different cultures. Investigating the similarities and differences among cultures can shed light knowing that cultures. In this regard, educational systems play a vital role, either directly or indirectly, in familiarizing students with different cultures, and textbooks are recognized as one of the most important tools for framing students intellectual framework. This way, the specific purpose of the present study is to examine the representation of gender in Persian, English, and French textbooks written in a seventy-year old period (i.e. from 1938 to 2015). In this regard, nine textbooks including: 3 Persian textbooks written in 1940 (1319), 1984 (1361), and 2012 (1391); 3 French textbooks written in 1937 (1316), 1988 (1367), and 2012 (1391); and 3 English textbooks written in 1940 (1319), 1984 (1361), and 2012 (1391) were gathered and investigated. The results of qualitative content analysis and frequency measures showed similarities and differences regarding the representation of gender in the textbooks that seem to have been less visible. Moreover, in English and French textbooks, there are some traces of bias towards females. The results of the present study could open new vistas towards intercultural relationships among Iran, England, and French.Keywords: Comparative Study, Culture, Gender Representation, Textbooks
-
Pages 151-168Today, the mobile phone, with its wide range of features, is an inexpensive, easy to use, and most modern communication tool. One of the special applications of smart phones is providing spaces and facilities such as SMS services, virtual networks, and interactive groups that link people and groups from different linguistic and cultural background. In this paper, we tried to study the messages of the Farsi-speaking users of the Telegram communication network from the linguistics perspective. In this regard, the linguistics and rhetorical correspondence of short messages in Persian language was studied by the content-analysis method. The statistical population consisted of 150 messages which contained 327 sentences. These messages were randomly selected from 5 different groups. Persian language used in cyberspace differs from standard Persian language. The first step in correcting communication language errors in cyberspace is to inform the users about the type of errors.Keywords: cyberspace, media, Persian language, Internet language, non-standard patterns
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.