نشریه کارآگاه
پیاپی 33 (زمستان 1394)

سرقت از اماکن از جرائم پرشمار و پرهزینه و مستلزم برنامه ای ممتاز برای پیشگیری است. چندین رویکرد پیشگیری از جرم در خصوص سرقت از اماکن نیز در دسترس است؛ پیشگیری کیفری با تاکید بر مجازات بویژه اثر بازدارنده آن، پیشگیری جامعه مدار با تاکید بر رفع زمینه های ارتکاب جرم و پیشگیری وضعی با تاکید بر افزایش هزینه ارتکاب و تقویت آماج. مهمترین رویکرد اتخاذ شده در بیشتر برنامه های امروزی پیشگیری از سرقت از اماکن، پیشگیری وضعی است که عمده سازوکارهای خود را بر مداخلات فیزیکی و طراحی ساختار شکلی اماکن و بناها متمرکز کرده است. این مقاله اولا تبیینی اجمالی از وضعیت و علل سرقت از اماکن ارائه می کند؛ سپس 10 راهبرد مهم اعمال شده در برخی کشورها را معرفی و تشریح می سازد. این راهبردها عبارتند از؛ استفاده از زنگ خطرها، تقویت آماج، راهبرد پلیسی مورد محور، نظارت محلی، علامت گذاری اموال، علائم غلط انداز حضور، دوربین مداربسته، تقویت رویت پذیری، محدودیت دسترسی به مدخل ها و برنامه های آگاهی بخشی. نتایج به دست آمده، از کارآمدی و اثربخشی هیچ راهبردی به تنهایی حمایت نمی کند اما اجمالا می پذیرد که چند راهبرد در کنار هم اثر قابل توجهی بر ارتکاب این نوع از سرقت دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی جلوه های قانونی کارکردهای اطلاعات جنایی در تعقیب و کشف جرم قتل و با تاکید بر قاتلان ناشناس و متواری در قوانین کیفری به روش تحلیلی-توصیفی نگارش یافته است. کشف قتل هایی که توسط قاتلان ناشناس به انگیزه های مختلف روی می دهد یا قاتلانی که پس از ارتکاب قتل، متواری می شوند، بسیار حائز اهمیت است چرا که قتل نفس، مصداق بارز جرایم خشن بوده و ضمن تاثیر منفی عمیق بر پیکره امنیت کشور، احساس ناامنی را به جامعه تزریق می نماید. یکی از مهمترین وظایف قانونی بازپرس جنایی و پلیس آگاهی به عنوان متولی کشف جرایم جنایی مندرج در قانون آیین دادرسی کیفری، شناسایی و دستگیری قاتلین ناشناس و متواری می باشد و کشف و مدیریت آنها نیاز مبرم به راهکارهای ثمر بخشی دارد که مهمترین زمینه شکل گیری سرنخ های آن فعالیت های اطلاعات جنایی است. در قوانین کیفری و سایر قوانین خاص، جلوه هایی از کارکردهای اطلاعات جنایی برای مبارزه با جرایم مشهود می باشد. هرچند در خصوص بسیاری از کارکردهای آن دچار خلا هستیم و صرفا از طریق استناد به ماده 153 قانون آئین دادرسی کیفری نسبت به جمع آوری اطلاعات لازم جهت دادرسی و تحقیقات مقدماتی معمول می گردد. مهمترین کارکردهایی که برای بهره برداری از آنان در قوانین کیفری، صراحت کامل وجود دارد، عبارتند از: اقدامات فنی، بانک های اطلاعاتی و جمع آوری اخبار و اطلاعات؛ قانون گذار در مواد مختلفی از قانون آیین دادرسی کیفری 1392 نیز به صراحت اعلام نموده است که تحقیقات مقدماتی باید به سرعت و به نحو مستمر انجام شود و ایام تعطیل مانع از انجام آن نیست.

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر سلامت روانی مجرمان خشن و غیرخشن در افزایش جرم و نقش مدیریت در کنترل آن است. نوع مطالعه بر مبنای پژوهش های غیر آزمایشی از نوع علی– مقایسه ای می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل 200 نفر (برای هر گروه مجرمان خشن و غیرخشن 100 نفر) است که در سال 1393 در سطح شهر تهران دستگیر شده اند. روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده و اندازه گیری متغیر با استفاده از آزمون R-90-Scl انجام شد. آنالیز داده ها به روش تحلیل واریانس چندمتغیری (Manova) انجام گرفت. در این پژوهش سعی شده است تا با بررسی جرایم خشن و غیر خشن راهکاری جهت کاهش و جلوگیری از انجام آنها بدست آید تا دست اندر کاران امر در مسائل جنایی و قضایی بتوانند از آن بهره ببرند. بر این اساس هدف کلی این پژوهش تاثیر سلامت روانی مجرمان خشن و غیرخشن در افزایش جرم و نقش مدیریت در کنترل آن بود. در نتیجه فرضیه مطرح شده در این تحقیق عبارت است از: سلامت روانی مجرمان در افزایش جرم تاثیر دارد و با مدیریت پیشگیری می توان آن را کاهش داد نتایج نشان داد که سلامت روانی مجرمین جرایم خشن و مجرمین جرایم غیر خشن در افزایش جرم نقش دارد، به طوری که مدیریت پیشگیری و کنترل خشونت در مجرمان جرایم خشن امری ضروری می باشد.

جمله مهم ترین این حقوق، آگاهی یافتن متهم بر ادله ای است که علیه وی اقامه گردیده است. اصول عدیده ای ازجمله اصل برائت، اصل عادلانه بودن رسیدگی، اصل تساوی سلاح ها و... مبین این حق متهم هست. جوهره یک رسیدگی کیفری، تحصیل دلیل از سوی مقام قضایی در پرونده متشکله و به دنبال آن، اتخاذ تصمیم قضایی بر اساس دلایل موجود هست. از طرفی، متهم حق دارد از دلایل حاصل، اطلاع پیدا نموده و بر اساس آن، مدافعات خود را تنظیم و ارائه نماید. روش تحقیق به صورت تحلیلی و توصیفی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای هست. در این نوشتار، سعی بر آن است تا با مطالعه تطبیقی در قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه و نیز قانون آیین دادرسی کیفری ایران (هم در قانون آیین دادرسی کیفری 1378 و هم در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ) به صورت تطبیقی، پاسخ سوالات فوق از متن قوانین دو کشور استخراج و به ضمانت اجراهای کیفری و انتظامی حاکم بر موضوع پرداخته شود. با بررسی تحقیقات مربوطه، سابقه ای از پرداختن تطبیقی به حق متهم از اطلاع بر ادله اثباتی امور کیفری در حقوق ایران و فرانسه به دست نیامد.

این مقاله به دنبال شناسایی ابعاد و مولفه های خودحفاظتی در پیشگیری از جاسوسی کارکنان پلیس آگاهی ناجا می باشد. لذا اهمیت، جایگاه و رسالت خطیر پلیس آگاهی ناجا برای حفاظت صیانت از جان و اموال مردم بر کسی پوشیده نیست، اما خود کنترلی درونی یکی از انواع بسیار مهم خود حفاظتی می باشد، لذا با نهادینه نمودن فرهنگ خودحفاظتی در کارکنان، هر فرد، عامل کنترل کننده همه جانبه و نیرومندی در درون خود احساس نموده، بطوری که وی را دائما به سمت انجام صحیح کارها هدایت می نماید و در این راستا از گرفتار شدن کارکنان در دام جاسوسی جلوگیری می نماید. این تحقیق اهمیت و ضرورت خود حفاظتی در پیشگیری از جاسوسی را بیان و هدف اصلی آن، ارائه الگوی خود حفاظتی در پیشگیری از جاسوسی کارکنان پلیس آگاهی ناجا است و پاسخ به سوالات تحقیق می پردازد: مولفه های بعد اعتقادی و ایمانی، بعد شناختی و دانشی، بعد عاطفی و اخلاقی خودحفاظتی کدامند؟ و به چه میزان در پیشگیری از جاسوسی کارکنان پلیس آگاهی تاثیردارد؟ خودحفاظتی، پیشگیری و جاسوسی و مفاهیم مشابه تعریف و ابعاد و مولفه های اعتقادی و ایمانی، شناختی و دانشی و عاطفی و اخلاقی به طور خلاصه بیان و به بررسی محیطی خودحفاظتی، پیشگیری و جاسوسی شیوه ها و موانع در پلیس آگاهی ناجا پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی تبینی بوده و از طریق آزمون T میانگین آمار توصیفی و از طریق آزمون فریدمن میانگین رتبه مشخص شده است و فرضیه تایید شده است.

به موجب نیازهای روز افزون به امنیت در اماکن عمومی مختلف و با توجه به این که طبق سوابق ثبت شده ی جرایم خاص ، چهره ی مرتکب همیشه نمایان نیست، ضروری است از روش های دیگری جهت تشخیص هویت مرتکبان جرم استفاده شود. در این راستا تصویر دست ها را در صورتی که کاملا واضح باشند،می توان به عنوان یک راه حل در نظر گرفت. نوشته ی حاضر درصدد بیان نتایج تحقیقاتی است که با مقایسه ی دستهای گوناگون مبتنی بر روش های ریخت شناسی و اندام سنجی، ویژگی های بسیاری را ارزیابی کرده اند و توانسته اند طبقه بندی های هویتی ایجاد کنند. در این تحقیقات با به کارگیری از دو روش غیرخودکار (چک لیست/ فهرست) و خودکار (الگوریتم های نرم افزار (MATLAB) نسبت طول به پهنا و نسبت انگشتان به یکدیگر متمایزترین ویژگی های کف دست معرفی شده و هر دو آزمایش نرخهای هویتی بسیاری را ایجاد کرده اند. دیدگاه اصلی تحقیق این است که تصاویری با کیفیت بالا از دست ها می توانند به تهیه جزئیات دقیق و تمایزبخش و متعاقبا تشخیص هویت منجر شوند.

نیروی انتظامی علاوه بر عهده دار بودن ماموریت پیشگیری و مقابله با جرائم، با عهده دار بودن مسئولیت و ماموریت مهم کشف جرائم در جایگاه ضابط قوه قضائیه نقش بسزایی در تامین برقراری امنیت و نظم و آسایش عمومی کشور و جامعه ایفا می کند. این مهم، می طلبد تا نیروی انتظامی و مدیران عملیاتی آن به موازات پیشرفت علم و تکنولوژی در سطح جوامع بشری که موجب بروز و پدیدار شدن سبک جدید ارتباطات میان مردم و جوامع و نیز به طبع آن، زایش و وقوع شیوه ها و سبک های جدید و متنوعی از جرائم شده است، تکنیک های علمی و فنی مقابله و کشف جرائم را فرا گرفته و بکار گیرند. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی مهار تهای فنی کشف جعل معنوی اسناد هویتی در استان سیستان و بلوچستان می باشد. تحقیق حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش تحقیق، پیمایشی- میدانی بوده و جامعه آماری این تحقیق، کلیه متخصصین در حوزه کشف جعل اسناد هویتی شامل متخصصین آزمایشگاه بیولوژی، متخصصین آزمایشگاه بررسی اسناد مشکوک و مجعول در مرکز تشخیص هویت ناجا، کارشناسان رسمی دادگستری در رشته تشخیص اصالت خط، کارشناسان امضا و اثر انگشت شاغل در ناجا و کارآگاهان شاغل در اداره مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی استان سیستان و بلوچستان می باشند. جهت جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته 18 سوالی 5 گزینه ای طیف لیکرت استفاده شد که مقدار جامعه آماری به تعداد 58 نفر شناسایی گردید. حجم نمونه بر اساس رابطه کوکران 50 نفر و با استفاده از روش تمام شمار قضاوتی انتخاب شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظریات اساتید و متخصصین،بررسی و تایید گردید. ضریب اعتماد برای سوالات پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0/85 بدست آمد که نشان از سطح خوب پایایی تحقیق دارد. نتایج نشان داد، بیشترین تاثیر استفاده از آزمایشگاه بیولوژی DNA در تشخیص جعل معنوی اسناد هویتی، برای شناسنامه، بیشترین تاثیر شیوه های رایج بررسی اسناد و مدارک مشکوک و مجهول در تشخیص جعل معنوی سند هویتی، برای گذرنامه و بیشترین تاثیر مهارت به کارگیری شیوه های علمی بازجویی و مصاحبه در تشخیص جعل معنوی سند هویتی، برای کارت شناسایی صنفی (اداری) می باشد. نتایج نشان داد: در بحث اولویت بندی کشف جعل معنوی اسناد هویتی، استفاده از شیوه های علمی بازجویی و مصاحبه، بیشترین نقش را دارا بوده است.

این مقاله به بیان کاربردهای فلورسانس اشعه ایکسXRFبعنوان یک ابزار تحلیلی در علوم جنایی، جنبه های عملی ومحدودیت های آن می پردازد. استفاده ازXRFبه طور خاص برای آنالیز شواهد مورد نظر در علوم جنایی مانند فلزات، باقیمانده شلیک گلوله GSRرنگ، شیشه، خاک، الیاف، پلاستیک، پلیمر، اسناد و انواع موارد دیگر از شواهد بکار می رود.در این مقاله روش های جدیدتر مانند میکرو XRFو میکروXRF سه بعدی نیز معرفی شده است. این روش های تخصصی ویژگی های بسیار مطلوبی برای معرفی پروفایل عنصری طیف گسترده ای از نمونه های جنایی دارند و از این رو می توان پیش بینی کرد که در آینده مورد استفاده چشمگیری در آزمایشگاه های علوم جنایی قرار خواهند گرفت.