فهرست مطالب

کارآگاه - پیاپی 34 (بهار 1395)

نشریه کارآگاه
پیاپی 34 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/02/18
  • تعداد عناوین: 7
|
  • غلامحسین بیابانی، علی صابری تولایی صفحات 7-22
    پلیس تا حد زیادی اقتدار خود را از اعتماد مردم کسب می کند. اعتماد مردم بیش از آنکه متوجه شخصیت حقیقی پلیس باشد، به کسوت و لباس او تعلق می گیرد. بنابراین لباس و تجهیزات پلیس، نماد اقتدار و اعتماد است. خدشه در ارزش نمادین لباس پلیس، ضربه به اقتدار و اعتماد مذکور و بنابراین از خطرناکترین جرائم است و واکنش تقنینی و تدابیر پیشگیرانه جدی را طلب می کند. این مقاله اولا مهمترین تجارب تقنینی کشورهای مختلف در جرم انگاری و مجازات پلیس نمائی را مورد بررسی قرار می دهد، سپس به وضعیت قوانین کیفری ایران مخصوصا ماده556قانون مجازات اسلامی، ابهامات و خلاهای موجود در این زمینه می پردازد. ثانیا برخی از مهمترین تدابیر پیشگیرانه را طرح و بررسی می نماید. تمرکز مقاله در این بخش بر سازوکارهای پیشگیری وضعی است. در پایان پیشنهادهای عملی و کاربردی جهت کاهش پلیس نمائی ارائه می شود.
    کلیدواژگان: پلیس، پلیس نمائی، لباس پلیس، تجهیزات پلیس، پیشگیری وضعی
  • ابوذر خلفی صفحات 23-38
    امروزه جرایم سایبری با توجه به گستره فناوری اطلاعات و رشد سریع و مستمر تکنولوژی، با طیف گسترده ای در فضای مجازی به وقوع می پیوندند. نظر به ویژگی خاص جرایم مزبور، پیشگیری از آن مستلزم اخذ تدابیر ویژه علمی و فنی متناسب می باشد. « پیشگیری از جرایم سایبری با محوریت جرم یابی » به بیان نقش دو علم جرم شناسی و جرم یابی و ارتباط آنها در مقابله با جرایم رایانه ای می پردازد. در حیطه جرم شناسی، پیشگیری وضعی به عنوان بهترین نوع پیشگیری از ارتکاب این جرایم در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه اتکای صرف به این نوع از پیشگیری، کافی نمی باشد و مبارزه با جرایم سایبری، مستلزم بکارگیری دیگر روش های پیشگیری می باشد و از نظر پلیس علمی نظر به اینکه کشف علمی جرایم در عمل با کمترین خطا مواجه می باشد، می تواند با کشف و شناسایی راه و روش و فرآیند ارتکاب جرایم رایانه ای، داده های خود را جهت پیشگیری هرچه مناسب تر و عملی تر در اختیار علم جرم شناسی قرار دهد و از این طریق مکملی در جهت پیشگیری به شمار آید. پس از بحث و بررسی و تجزیه و تحلیل عوامل و مسائل مرتبط با موضوع تحقیق، راهکارها و پیشنهادهای مناسبی در بخش نتیجه گیری مطرح گردید. نتیجه مهم حاصل از پژوهش، این است که پیشگیری از جرایم سایبری تنها با پیشگیری وضعی و یافته های جرم یابی راه به جایی نمی برد. اگرچه از این طریق، پیشگیری تسهیل می گردد؛ لیکن ناکافی به نظرمی رسد. فلذا بایستی با کمک شناسایی انواع راه های پیشگیری که از علوم مختلف حاصل می گردد؛ به صورت همه جانبه و در سطح ملی و بین المللی به مقابله با جرایم سایبری به عنوان یکی از جلوه های بزهکاری نوین پرداخت.
    کلیدواژگان: جرایم سایبری، پیشگیری، پیشگیری وضعی، جرم یابی، جرم شناسی
  • کریم ترابی، حمیدمحمدی صفحات 39-53
    هنگامی که گفته می شود: نیروی انتظامی حافظ جان و مال افراد جامعه می باشد، منظور، وظیفه اصلی او یعنی جلوگیری از وقوع جرایم است. جرایم الکترونیکی درفضا و بستری رخ می دهندکه امکان شناسایی ومقابله با آنها بسیار دشوار است. بحث جرایم رایانه ای و تلاش درجهت پیشگیری از وقوع یا تکرار آنها و مقابله با مرتکبان وحمایت ازبزه دیدگان، به یک حوزه خاص منحصرنشده و ازتعامل حقوق با فناوری به وجود آمده است. هدف این مقاله، بررسی اثرالکترونیکی شدن تجارت وچگونگی ایجاد امنیت اطلاعات درجهت ممانعت از سوء استفاده های احتمالی است. روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات، بصورت توصیفی-تحلیلی و کتابخانه ای می باشد. در یافته های تحقیق، امکان دسترسی به اطلاعات در حجم وسیع، بالا بردن کیفیت کالاها وخدمات، رعایت حقوق مصرف کنندگان ومحدودیت هایی همچون عدم اعتماد فنی وعدم وجود استاندارد خدمات است که مستلزم پیشگیری اجتماعی وکیفری وتربیت وآموزش کادرمجرب درزمینه مقابله باجرائم الکترونیکی وایجاددادسرای ویژه این جرائم می باشد.
    کلیدواژگان: تجارت الکترونیک، فناوری اطلاعات، پیشگیری کیفری، پیشگیری اجتماعی، نیروی انتظامی
  • پروانه دانش، اسماعیل حسنوند صفحات 54-69
    مسائل اجتماعی همواره تاثیرات مهمی را بر زندگی آدمی به همراه داشته است. سرقت از جمله مسائل اجتماعی است که تاثیرات مخربی را در پی داشته و زندگی بشر را دستخوش ناامنی و بی نظمی نموده است. تحقیق حاضر به دنبال بررسی عوامل موثر بر این پدیده در دهه 80است. روش تحقیق این پژوهش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه است. جامعه آماری تحقیق را شهر تهران در طی سال های 1390-1380تشکیل می دهد و واحد تحلیل آن نیز شهر است. با این زمینه روش شناسی، مهم ترین متغیرهای تحقیق در یک چارچوب نظری انتخاب گردیده و سپس با استفاده از داده های ثانویه، الگوی تحلیلی تحقیق مورد آزمون تجربی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیر بیکاری، تحصیلات، جمعیت و تعداد اماکن مذهبی تاثیر معناداری بر متغیر سرقت دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره حاکی است که در مجموع81 درصد متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل قابل تبیین است.
    کلیدواژگان: مساله اجتماعی، سرقت، بیکاری، سطح تحصیلات، اماکن مذهبی، جمعیت
  • رضا شیرزادی، سید حسین حسینی صفحات 70-83
    واژه فساد یکی از واژه های جاری و پر کاربرد در ادبیات سیاسی و اقتصادی است. شاید این واژه برای نخستین بار توسط ارسطو و بعدها سیسرون به کار رفت. فساد را به معنی استفاده غیرمجاز از قدرت عمومی برای منافع خصوصی تعریف می کنند. مهم ترین علل فساد اقتصادی در بخش عمومی و به تصد ی های دولت در اقتصاد مربوط می شود و ناشی از محدودیت های تجاری، یارانه های صنعتی، کنترل قیمت ها، نر خهای چندگانه ارزی، دستمزدهای پایین در خدمات دولتی، تجاری، و ذخایر منابع طبیعی مانند نفت است. به طور کلی فساد اقتصادی سبب کاهش سرمایه گذاری و کند شدن رشد اقتصادی، و در نهایت باعث عدم تحقق اهداف توسعه اقتصادی در هر کشور می شود، درآمدهای مالیاتی را کاهش می دهد، و کیفیت زیرساخت های اقتصادی و خدمات عمومی را تنزل می دهد. اساسی ترین سیاست های مبارزه با فساد اقتصادی و اصلاحات اقتصادی شامل ایجاد نهادهایی بدین منظور، افزایش دستمزدهای بخش عمومی، کاهش اندازه دولت در اقتصاد، حسابرسی مالی دقیق، استقلال رسانه های ارتباط جمعی، استقلال دستگاه قضایی، مشارکت شهروندان، تمرکززدایی و اصلاح فرهنگ جامعه است که می تواند در اقتصاد کشور پویایی ایجاد نماید و در نهایت باعث رشد و شکوفایی در اقتصاد ملی شود. سازمان های جهانی پدیده فساد مالی و سیاسی را به عنوان یکی از مهمترین نگرانی های مدیریت دولتی و مانعی بزرگ برای توسعه پایدار قلمداد کرده اند. هر چه بر میزان فساد اقتصادی و سیاسی در جوامع در حال توسعه افزوده می شود، امنیت ملی بیشتر در معرض تهدید قرار می گیرد. فساد سیاسی و اقتصادی از بزرگترین موانع توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه هستند. سوالی که در اینجا می توان مطح کرد این است که فساد چگونه بررشد و توسعه اقتصادی و در نهایت بر امنیت ملی تاثیر می گذارد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است.
    کلیدواژگان: فساد، فساد سیاسی، فساد اقتصادی، رسانه، زیرساخت های اقتصادی
  • هانیه هژبرالساداتی، ساناز سلیمانی کورانی صفحات 84-98
    بررسی سیر تحول مفهومی بزه دیده در طول زمان، بیانگر تحول این مفهوم در طول زمان و ظهور چهار گرایش متفاوت در این حوزه است که در پاسخ به نیازهای نظام عدالت کیفری در خصوص بزه دیدگان ایجادشده است. این چهار گرایش عبارت اند از : بزه دیده شناسی عمومی، 2- بزه دیده شناسی کیفری یا کنش متقابل، 3- بزه دیده شناسی انتقادی و 4- بزه دیده شناسی قانونی. رویکرد چهارم که درواقع رهیافت نوین بزه دیده شناسی است، درصدد آن است تا با بررسی خصوصیات و ویژگی های بزه دیده، الگوی بزه دیدگی و تکرار این الگوها به نیم رخ جنایی بزه کار دست یافته و از این طریق به کمک تحقیقات جنایی پلیس و کارآگاهان بشتابد. بزه دیده شناسی قانونی در برابر اصل نظری، یک اصل کاربردی است. این نحله از بزه دیده شناسی با اتخاذ رویکرد تازه ای از بزه دیده شناسی، ضمن بررسی هنجارمند و فردنگر بزه دیدگان جرائم خاص، ترسیم تمام رخ الگوی بزه دیدگی و کشف فهرستی از ویژگی های جامع بزه دیده مانند شرایط فیزیکی، زیستی، ذهنی، اجتماعی، آموزشی، شغلی و شخصیتی وی هنگام بزه دیدگی تلاش می کند تا ضمن برآورد نیم رخ جنایی بزه کار استانداردهایی جامع و فراگیر برای کشف سریع تر جرائم مشابه ایجاد و همچنین با شناسایی مدل های پنهان و مشکوک بزهدیدگی به پیشگری از جرم کمک نماید. رهیافت مذکور با جمع آوری اطلاعات اولیه و تشکیل یک پروفایل آگاهانه برای بزه دیده درواقع بخش های عمده ای از پازل ویژگی های شخصیتی، سنی، اجتماعی، اقتصادی ، فرهنگی و... بزه کار را نیز حل می کند و در نظر گرفتن و تفسیر اظهارات و تجربه بز هدیدگان خاص به صورت علمی در تلاش است تا به سوالات تحققی و مرتبط با کشف و اثبات ارتکاب جرم پاسخ دهد.
    کلیدواژگان: بزه دیده شناسی قانونی، تحقیقات جنایی، کشف جرم، الگوی بزه دیدگی، مطالعه قانون مند بزه دیدگی
  • آرش حاذقی اقدم، علی اصغر آل شیخ صفحات 99-121
    امروزه یکی از ابزارهای لازم برای بررسی دلایل وقو ع جرم، استفاده از سیستمهای اطلاعاتی مرتبط با مکان می باشد. این سیستم ها امکان ذخیره سازی اطلاعات مکانی و تحلیل آنها را فراهم میکند. از آنجا که وقوع جرائم در محلهایی اتفاق می افتد که شرایط محیا باشد، می توان دلیل وقوع آنها را مرتبط با ویژگی های مکانی دانست. بنابراین می توان با استفاده از تحلیل های موجود در سیستم های مکانی رفتارهای مجرمانه مرتبط با مکان را بررسی کرد و جرایم را کشف کرد و از وقوع آن ها پیشگیری نمود. داده های حاصل از بررسی موقعیت افراد در زمان های مختلف نیز یکی از داده های مکانی می باشد که می توان خط سیر هر فرد را توسط آن ها ایجاد کرد. این خطوط سیر نیز حاوی اطلاعات رفتاری هر فرد می باشد. از طرفی در دیدگاه پلیسی نیز می توان هر فرد را به عنوان یک متهم در نظر داشت و رفتارهای مکانی وی را بررسی کرد. در این مقاله به بررسی خطوط سیر افراد پرداخته می شود و روشی برای استخراج خطوط سیر مشابه با استفاده از روش فهرست گذاری Mtree ارائه می گردد. در نهایت نیز این روش توسط داده های شبیه سازی شده برای شهر تهران ارزیابی میگردد.
    کلیدواژگان: دلایل وقوع جرم، سیستمهای اطلاعات مکانی، خطوط سیر مشابه، Mtree