فهرست مطالب

مطالعات مدیریت ترافیک - پیاپی 12 (بهار 1388)

فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک
پیاپی 12 (بهار 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/04/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علی اصغر انواری رستمی، فرزاد ستاری اردبیلی صفحه 1
    با توجه به گسترش شهرها، امروزه حمل ونقل شهری از اهمیت و در عین حال پیچیدگی های خاص و فراوانی برخوردار شده است. تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه صورت پذیرفته، هر یک به برخی از زوایای مسئله حمل ونقل توجه کرده و سعی در بهبود و بهینه سازی آنها داشته اند.
    این تحقیق با هدف بهینه سازی شبکه حمل ونقل شرکت اتوبوس رانی شهری طراحی شده است. به این منظور، ابتدا مسئله براساس معیارهای مهم زمان، هزینه، کیفیت حمل و جابه جایی مسافر تبیین شده و سپس به دلیل تعدد و تضاد میان اهداف مسئله، مدل برنامه ریزی آرمانی از نوع لکسیکوگرافیک جهت بهینه سازی سیستم حمل ونقل اتوبوس رانی شهری فرموله شده است. جهت تشریح مدل از داده های اتوبوس رانی شهری اردبیل و حومه بهره گرفته شده است. مدل یادشده توسط برنامه بهینه سازی به اجرا درآمده است.
    نتایج بررسی ها بیانگر آن است که بهره گیری از این گونه مدل ها در برنامه ریزی سیستم های حمل ونقل به خصوص حمل ونقل عمومی شهری (نظیر اتوبوس رانی) می تواند موجبات بهبود مؤثر در عملکرد این گونه سیستم ها و در نهایت رضایت مسافران را مهیا کند.
    کلیدواژگان: مدل ریاضی برنامه ریزی آرمانی، مسیریابی بهینه، شبکه حمل ونقل شهری
  • تحلیل و ارزیابی نقاط حادثه خیز / از دیدگاه شناخت محل حادثه، هزینه های ناشی از خسارات و ضایعات و راهکاره ای اصلاحی
    ناصر پورمعلم، محمدباقر سلیمی صفحه 25
    راه، انسان، وسیله نقلیه و محیط نقش بسزایی در تصادفات دارند. بدون شک راه و وضعیت هندسی و فنی آن به عنوان یکی از ارکان ترافیک نقش مهمی در وقوع تصادفات دارد. اصلاح یا حذف نقاط تصادف خیز تاثیر بسزایی در ارتقای ایمنی و کاهش حوادث ترافیکی و کاهش خسارات و ضایعات دارند. فرآیند در این تحقیق ارائه تحلیل و ارزیابی شامل: شناخت محل حادثه، هزینه های ناشی از خسارات و ضایعات و راهکارهای اصلاحی می باشد. در این راستا، براساس تحلیل ها و ارزیابی ها آماری، تکنیک های اقتصاد مهندسی، و سلسله مراتبی انجام گرفته است. مطالعات موردی، محور شیراز-اصفهان یکی از محورهای شریانی و مهم کشور است.انتخاب شده است. نتایج بدست آمده شامل: محاسبه هزینه های تصادفات گویای این واقعیت است که میانگین هزینه های ناشی از تصادفات منجر به فوت، قریب به 5 برابر میانگین هزینه های تصادفات منجر به جرح وتقریبا 9 برابر میانگین هزینه های تصادفات خسارتی می باشد. آما ر و اطلاعات جمع آوری شده موید وقوع 20 درصد از تصادفات در نقاط تصادف خیز است. که این وضعیت، اهمیت فوق العاده اصلاح وسرمایه گذاری جهت ایمن سازی نقاط تصادف خیز و بحرانی جاده ها را نشان می دهد. میانگین نسبت فایده به هزینه در اجرای پروژه های ایمن سازی نقاط تصادف خیز تصادفات جاده ای محور شیراز اصفهان برابر با عدد 2/20 است، که توجیه اقتصادی بسیار قوی برای اجرای این گونه پروژه ها است. رتبه بندی اجرای پروژه های ایمن سازی نقاط تصادف خیز در یک مدل تصمیم گیری چند معیاره با رتبه بندی اجرای این پروژه ها تنها بر اساس تعداد تصادفات متفاوت است. مراتب از جهت منافع اجتماعی حاصل از اجرای پروژه مطلوب تر است. باتوجه به تحلیل های انجام شده که نقاط و مناطقی که دارای تردد بیشتری هستند از اولویت بیشتری برای اجرای پروژه های ایمنی برخوردارند.
    کلیدواژگان: تصادفات جاده ای، نقاط حادثه خیز، هزینه خسارات و ضایعات، راهکارهای اصلاحی، تحلیل سلسله مراتبی
  • علی نجاتبخش اصفهانی، محمدعلی اکبری، سروان موسی بزرگی صفحه 49
    مقاله پیش رو به منظور «بررسی تاثیرات طرح های کنترل موتورسواران بر میزان تصادفات درون شهری طی سال های 87-1386» با تاکید بر افزایش ایمنی، قانونمند کردن موتورسواران و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش تصادفات است.
    در این تحقیق از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شده و برای بررسی فرضیه های تحقیق، پرسشنامه ای حاوی سؤالات بسته پاسخ و باز پاسخ در اختیار 387 نفر از نمونه آماری که موتورسیکلت سواران شهرستان گرمسار بودند، قرار گرفته است. پاسخگویان به روش نمونه گیری طبقه ای در سه نقطه از شهر به صورت تصادفی انتخاب شدند و به سؤالات پاسخ گفته و داده ها جمع آوری شدند. همچنین جهت بررسی نقش موتورسواران در تصادفات درون شهری گرمسار با مطالعه اسنادی و کتابخانه ای، وضعیت آمارهای تصادفات درون شهری بررسی شد. پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که طرح های کنترل موتورسواران و مهارت رانندگی افراد در کاهش تصادفات موتورسواران تاثیر دارند و علل های تامه ای چون عدم رعایت حق تقدم، عدم توجه به جلو در رانندگی، عبور از محل ممنوعه و... در ایجاد تصادفات درون شهری، تاثیر عمده ای می گذارند. همچنین موتورسواران در تصادفات جرحی درون شهری گرمسار نقش مؤثری دارند.
    کلیدواژگان: موتورسیکلت، تصادفات، کنترل، مهارت رانندگی، مقررات
  • سید محمد سادات حسینی، افشین افراشته، نازنین صادقی صفحه 65
    سیستم های نظارت تصویری یکی از رایج ترین سیستم های هوشمند حمل ونقل هستند. در این تحقیق، راهنمایی تهیه شده است که به وسیله آن می توان سطح نظارت تصویری مورد نیاز هر محور از شبکه راه های کشور را تعیین کرد. ابتدا شاخص هایی از قبیل حجم ترافیک، نرخ تصادفات و وجود کاربری های مختلف مطرح شده و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و نظرسنجی از کارشناسان و مسئولان مرتبط هر یک از شاخص ها امتیازدهی شده است. سپس با استفاده از امتیازاتی که برای هر یک از شاخص ها به دست آمده، کاربرگی برای اولویت بندی و تعیین سطح نظارت مورد نیاز راه ها تهیه شده است. برای هر محور مورد بررسی، آمار مربوط به آن با استفاده از آمار ارائه شده توسط مراجع ذی ربط، جمع آوری و امتیاز هر راه محاسبه و سطح نظارت تصویری مورد نیاز آن محور مشخص می شود. راهنمای تهیه شده در 30 کیلومتر ابتدایی محور کرج- چالوس به عنوان یک محور نمونه پیاده سازی و مشخص شده که تنها در نقاط مهم این محور نیاز به نظارت تصویری وجود دارد و نیازی به پوشش پیوسته در این محور وجود ندارد.
    کلیدواژگان: سیستم های هوشمند حمل ونقل، نظارت تصویری، اولویت بندی، تحلیل سلسله مراتبی
  • پیمان بختیاری، مهدی استادی جعفری، محمود کرمرودی، میقات حبیبیان صفحه 77
    امروزه با رشد روزافزون نیازهای جوامع انسانی و به تبع آن گسترش خدمت رسانی توسط مراکز متعدد صنعتی، اداری، رفاهی و...، صنعت حمل و نقل به عنوان عاملی اساسی در برقراری ارتباط بین عرضه و تقاضای این خدمات مطرح است. همچنین در جریان توسعه جوامع، حمل ونقل به طور همزمان دارای نقش تاثیرگذار و تاثیرپذیر بوده است. امروزه دیدگاه همه جانبه به توسعه سبب شده است تا برای دستیابی به ساختار پایدار شهری، نظریه حمل ونقل پایدار به عنوان یک راهبرد مورد توجه کارشناسان، مدیران و گردانندگان جوامع شهری قرار گیرد. یکی از مهم ترین موضوعات در نظریه حمل ونقل پایدار، مبحث انرژی است. سهم بالای صنعت حمل ونقل در مصرف سرانه انرژی و تاثیرات مستقیم آن بر محیط زیست و همچنین پیامدهای آن در توسعه جوامع، بیانگر جایگاه مهم این مبحث در نظریه حمل ونقل پایدار است. در این میان، حمایت از توسعه فناوری های گونه های متعدد انرژی تجدیدپذیر به واسطه بحران زوال منابع فسیلی در جهان و اکتشافات روزافزون در زمینه شناسایی خطرات زیست محیطی استفاده از آنها در دستور کار بسیاری از اجلاس های مختلف بین المللی، منطقه ای و ملی است. در این مقاله ضمن تلاش جهت ارائه تعریفی جامع و مانع از انرژی های تجدیدپذیر و توسعه پایدار، سعی بر ارائه شاخص هایی در زمینه ارزیابی جایگاه انرژی تجدیدپذیر در نظریه حمل و نقل پایدار مسافر شده است. با توجه به جدید بودن مفهوم حمل و نقل پایدار در ادبیات مدیریتی حمل ونقل، خط مشی ها و شاخص های مورد نظر این مقاله، می تواند در دستیابی به توسعه پایدار زیرساخت های شهری راهگشا باشد.
    کلیدواژگان: نظریه حمل ونقل پایدار مسافر، انرژی های تجدیدپذیر، شاخص
  • علی محمد احمدوند، زینب ابطحی صفحه 97
    ایمنی جاده ای معمولا با عدم وجود تصادفات و تلفات مشخص می شود. اهمیت این مسئله معمولا برعکس اندازه گرفته می شود. ایمنی در جاده ها مسئله پیچیده ای شامل مؤلفه های مختلف بوده و برای دستیابی به سطح مطلوب آن، درک عمیق مسئله ایمنی جاده و شناخت همه مؤلفه های مؤثر و تخمین میزان تاثیر هر یک در این مهم، امری ضروری است و با هدف تخصیص بهینه بودجه محدود، بهبود ایمنی جاده ای انجام می گیرد. محققان بر این باورند که مقایسه عملکرد ایمنی، تنها با احتساب تعداد تلفات و تصادفات جاده ای کمکی به شناخت اصولی مشکل ایمنی جاده و رفع آن نخواهد کرد. برای ارزیابی ایمنی جاده ای، روش های متعددی ارائه شده است که می توان آنها را به روش های ارزیابی اقتصادی- اجتماعی برنامه های ایمنی جاده ای، شامل روش های تحلیل چند معیاره و روش منفعت- هزینه و روش های ساختاری بررسی ایمنی جاده شامل داده کاوی و روش های آماری تقسیم بندی کرد. از میان روش های ذکر شده، روش هائی برای ارزیابی ایمنی جاده ای مناسبند که بتوانند حداکثر شاخص های ایمنی جاده و اندرکنش های آنها را به طور همزمان مورد تحلیل و بررسی قرار دهند، مانند روش های مبنی بر شاخص عملکرد مرکب، تحلیل پوششی داده ها و داده کاوی. سایر روش ها مثل روش منفعت- هزینه به عنوان مکمل این روش ها می تواند مطرح باشد. در این مقاله سعی شده است اولا با مرور روش های ارزیابی مطرح در حوزه ایمنی جاده ای، روش هایی را که امکان مدیریت بهتر ایمنی جاده ها فراهم می کنند، معرفی شود. ثانیا استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اساسی به عنوان یک روش کاهش دهنده تعداد متغیرها و پیش نیازی برای حصول شاخص های واقعا مؤثر در ایمنی جاده ای و نیز روشی برای تحلیل صحیح تر داده های حجیم تصادفات پیشنهاد داده شده است.
    کلیدواژگان: ایمنی جاده ای، ارزیابی مالی، تحلیل پوششی داده، تحلیل مؤلفه های اساسی، داده کاوی، روش های آماری، روش های تحلیل چند معیاره، شاخص های عملکرد
  • علیرضا احمدی فینی، میقات حبیبیان صفحه 123
    در شرایطی که تقاضای جابه جایی مسافر یک سیستم حمل ونقل همگانی به ظرفیت آن برسد، سیاست گذاران با راه حل های مختلف افزایش عرضه و مدیریت تقاضا مواجه می شوند. در چنین مواردی ساده ترین راه، افزایش عرضه و به تبع آن افزایش ظرفیت سیستم است که به صورت تزریق ناوگان به سیستم انجام می شود. در شرایطی که ظرفیت سیستم به سبب محدودیت هایی چون عدم امکان کاهش سرفاصله، قابل افزایش نباشد، بر حسب بودجه در اختیار، تغییر تکنولوژی حمل ونقل، استفاده از سیستم های کمکی یا راهکارهای مدیریت تقاضای حمل ونقل پیشنهاد می شود. به دلیل هزینه باالای ارتقای تکنولوژی حمل ونقل در کریدورهای حمل ونقل مسافر و در شرایط کمبود بودجه، راهکار استفاده از سیستم های کمکی تا زمان ارتقای سیستم حمل ونقل همگانی، غالبا به عنوان یک راهکار کوتاه مدت مطرح می شود. در چنین شرایطی به منظور عملکرد بهینه سیستم، تعداد ناوگان سیستم کمکی باید با توجه به معیارهایی چون هزینه سرمایه گذاری اولیه و نسبت هزینه تعمیر و نگهداری دو سیستم برآورد شود. هدف از این مقاله، ارتقای عملکرد سیستم های حمل ونقل همگانی و ضرورت پرداختن به سیستم های حمل ونقل همگانی و، نقش اساسی این سیستم ها در جابه جایی مسافر در شبکه حمل ونقل است. همچنین با توجه سهم قابل توجه سیستم های حمل ونقل همگانی در جابه جایی، به تعادل رساندن شاخص های عرضه و تقاضا با بهره گیری از یک سیستم کمکی در شرایطی که هم از لحاظ هزینه و هم از لحاظ زمان و هم از لحاظ فنی محدودیت هایی وجود دارد از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله پس از بیان کلیاتی از ساختار شاخص ها و شاخص های عرضه و تقاضا در قالب مطالعه موردی (بررسی وضعیت اتوبوس برقی تهران) و به منظور ایجاد تعادل در شاخص های عرضه و تقاضا، سیستم حمل ونقل کمکی پیشنهاد شده است. سپس روش محاسبه تعداد ناوگان مورد نیاز سیستم کمکی برای شبکه اتوبوس برقی ارائه شده است. شبکه اتوبوس برقی تهران به دلیل محدودیت های تعداد کلی ناوگان وتامین انرژی ناوگان در قطعات مسیر دارای ظرفیتی محدود است. هرچند احداث خطوط مترو به عنوان تکنولوژی برتر حمل ونقل در دستور کار گردانندگان سیستم قرار دارد ولی به سبب مشکلات هزینه ای و طولانی بودن زمان احداث آن در حال حاضر استفاده از سیستم اتوبوس دیزلی در کنار خطوط اتوبوس برقی به عنوان راهکار در نظر گرفته شده است. روش ارائه شده در این مقاله، برآورد تعداد ناوگان اتوبوس های دیزلی به منظور به تعادل رساندن شاخص عرضه و تقاضا برای شبکه اتوبوس برقی را امکانپذیر می سازد.
    کلیدواژگان: ناوگان، مسافر، کیلومتر جابه جا شده، استهلاک، اتوبوس برقی، اتوبوس دیزلی
|
  • A.S. Anvari Rostami, F. Sattari Ardabili Page 1
    This paper aims at designing an optimal network model for urban transportation in Ardabil. In this model, the three important criteria are time, cost and quality. The proposed model minimizes the total traveling time and cost, and, at the same time, maximizes the quality of the transportation services. Because of conflictions among the objectives, and in order to consider the decision maker's preferred structures more effectively, a Lexicographic Goal Programming (LGP) model was developed. Then, an actual case from Ardabil city bus network was illustrated. The solutions confirm high level differences and improvements in the performance of the urban bus network, compared to current bus network situation.
  • N. Pourmoallem, M.B. Salimi Page 25
    Roads, humans and vehicles are the three major factors in road traffic accidents occurrence. Road geometry, as one of the fundamentals of the road environment, has a key role in reducing human errors. The treatment or elimination of black spots has a great influence in safety promotion, reducing the number of road traffic accidents, and, subsequently, diminishing damages. In this paper, the process of analysis and assessment includes: 1) accident location identification, 2) costs of damages, and3) remedial works.Based on statistical analyses and assessments, engineering economics techniques and hierarchical methods were carried out. As a case study, Shiraz–Isfahan corridor, which is an important arterial road in Iran's road network, was chosen. The results are as follows:1- Calculation of the accident costs shows the fact that the average costs of a fatal accident is approximately 5 times the costs of an injury accident and 9 times the average of damage accidents.2- The statistics and data confirm that %20 of accidents occur in the accident-prone places (black spots). This represents the importance of treatment and investment for safeguarding critical and accident-prone points in the roads.3- The average of Benefit/Cost ratio (B/C) in executing safety improvement projects in Shiraz–Isfahan corridor is 20.3, which shows the strong economic feasibility of such projects.4- The ranking for implementation of safety projects in a multi-criteria decision making model is based on the number of accidents.5- According to the accomplished analyses, the points and locations with more traffic volume have more priority for the implementation of safety projects.
  • A. Nejatbakhsh Esfahani, M. A. Akbari, M. Bozorgi Page 49
    The present study emphasizes increasing motorcyclists’ safety, making them law-abiding and introducing a suitable approach to decrease accidents. The method of research is descriptive-measurement. To examine research hypotheses, a questionnaire, including open-answer and close–answer questions, was provided and distributed among 387 motorcyclists in Garmsar. The repliers were randomly chosen from three parts of the city through classified sampling and answered the questions. Then, the data were collected and analyzed. Also, the role of the motorcyclists on inter-city accidents in Garmsar, was examined. Next, the data collected were analyzed using SPSS software. The results showed that motorcyclists’ control plans have been effective on decreasing inter-city accidents in Garmsar. Also, the motorists’ driving skills played an effective role on decreasing motorcyclists’ accidents.
  • M. Sadat Hosseini, A. Afrashteh, N. Sadeghi Page 65
    The widespread use of intelligent transportation systems necessitates guidelines for choosing the best position for installing the intelligent transportation subsystems. Among the existing intelligent subsystems, surveillance systems are the most important.In this paper, a guideline for choosing the best position for installing the surveillance systems in harmony with other intelligent subsystems on a specified road is introduced. A survey between managers and technicians of Ministry of Roads and Transportation of Iran is conducted to determine the main goals of using surveillance systems and suitable measures of performance as well as their importance weights. A worksheet is, then, prepared which shows the important characteristics of surveillance systems and their weights. Level of surveillance for a specific road can be determined using the characteristics of that road. Three level of surveillance are defined. Also, there is a list of important points for each level of surveillance.The important points on the considered road being chosen, their exact position and characteristics of the camera must be determined. The proposed guideline is used for a rural road in Iran and its advantages have been shown.
  • P. Bakhtiari, M. Ostadi Jafari, M. Karamroodi, M. Habibian Page 77
    Along with the development of human societies’ needs and, as a result, the development of the respective services performed by industrial, official and welfare centers, transportation serves as a link between support and demand of these services. On the other hand, transportation is effecting and affected by such a development. Nowadays, the multifaceted approach to the issue of development in order to attain urban sustainable structure, has led to the theory of sustainable transportation to be viewed as a strategy by urban experts and managers. One of the most important issues in sustainable transportation theory is energy. The high ratio of transportation energy consumption per capita and its direct effects on environment as well as its consequences on society development indicates the position of renewable energies in sustainable development theory. Because of the debilitation of energies acquired through fossil resources, many national, regional and international associations are now looking for the support programs for developing the technologies of various kinds of renewable energies. In this paper, after providing a comprehensive definition of renewable energies and sustainable development, a number of measures to evaluate the position of renewable energies in passenger sustainable transportation theory are introduced. These measures and the definitions presented here may clarify this new theory in urban management.
  • A.M. Ahmadvand, M. Bashiri, Z. Abtahi Page 97
    Road safety is usually identified by “no crash” and “no casualty” criteria and its importance is usually measured conversely. It is a complicated matter consisting of different components. A deep comprehension of road safety and recognizing its effective elements as well as assessing the impact of these elements on the safety of roads is absolutely necessary. This needs be performed to achieve optimal allocation of restricted road safety budget. Since measuring the safety of roads just on the basis of the crash or casualty rate has no advantages in recognizing and resolving the problem, researchers have proposed using performance indicators in road safety extent. To evaluate the safety of roads, a number of methods have been proposed. These could be divided into two major groups: socioeconomic road safety performance evaluation programs, consisting of MCA and Cost- Benefit Analysis (budget evaluation methods) and structural ones, consisting of statistical methods and data mining. Of these, methods simultaneously assessing the uttermost number of road safety indices, such as composite road safety performance evaluation, data mining, and DEA, are more appropriate, while other methods, such as Cost- Benefit analysis, could play a supplementary role. In this paper, by reviewing road safety evaluation methods, and using the Principle Component Analysis (PCA) as a way of reducing variables to evaluate massive crash data more correctly, the most appropriate methods have been proposed.
  • A. Ahmadi Fini, M. Habibian Page 123
    When the demand attains to supply in transportation systems, policy makers are face with a spectrum of solutions with respect to supply and demand management. In such cases, the easiest thing to do may be supply increase, which may be performed by fleet addition. When there are restrictions, such as minimum headway limitation and budget affordability, upgrading the technology, adding supplementary services or applying demand management strategies are the choices. In the absence of sufficient budget, or for a short-term solution alongside technology upgrade, supplementary services may be considered. In such cases, additional optimal capacity should be determined regarding the initial investment costs and rehabilitation costs of both systems. This paper is presented to deal with and improve the public transportation systems, which have a fundamental role in urban transportation. Furthermore, the equilibrium of demand and supply, once supplementary systems and the practical constraints, such as time, costs and technical limitations have been identified, is of great importance. After presenting an overview regarding indices structure and demand and supply index development, Tehran trolley bus is investigated as a case of saturated system. Although the subway system, as the preferred technology, in the mentioned corridor is under construction, the short-term solution is diesel bus addition alongside the trolley bus, because of some limitations in power capacity of the trolley bus lines and available fleet. The present paper presents a method to determine the supplementary fleet regarding the predefined demand and supply indices.