نشریه قلم
پیاپی 4 (پاییز - زمستان 1385)

ترجمه متون مطبوعاتی (فرانسه به فارسی و بالعکس) یکی از واحدهای تخصصی دانشجویان زبان فرانسه در دانشگاه های ایران است. با توجه به اینکه روزنامه نگاران برای نگارش این نوع متون اغلب از واژگان، عبارات و ساختارهای خاص خود استفاده می کنند و جوانان دانشجو معمولا آشنایی کامل با آنها در زبان خارجی ندارند، لذا در ترجمه آن با مشکلاتی مواجه می شوند. مقاله حاضر به بررسی اجمالی این مشکلات از دیدگاه فردی می پردازد که سالهای متمادی این واحدها را در دانشگاه های مختلف برای گروه های بسیاری تدریس کرده است. هم چنین، نویسنده مقاله، بعنوان مدرسی که از نزدیک با جنبه های گوناگون مشکلات دانشجویان آشناست، پیشنهاداتی را در زمینه های مورد نظر ارائه می دهد.

در ادبیات معاصر، بازگشت به گذشته مضمونی ست که به توالی به آن بر می خوریم، مخصوصا در کتاب های نویسندگان زن که در آنها خوشبختی در زندگی روزمره و حال به ندرت به چشم می خورد. این مضمون مربوط به حسرت گذشته و زاده پیوستگی چهره ها و مکان های معرف گذشته، زمانی که هنوز آرزوها بر باد نرفته بودند، می شود.
در این مقاله، پیوستگی مضمون پدر و خانه کودکی - یا ساختمانی قدیمی که یادآور پدر و خوشبختی از دست رفته باشد- در سه نوشته زویا پیرزاد بررسی می شود. زندگی شخصیت اصلی این سه داستان، زنی ست با تجربه ای ناموفق از زندگی مشترک، غرق در فراموشی خود برای راحتی کسانی که او را نادیده می انگارند. هویت او بر مکان هایی که خاطرات پدر را زنده نگه می دارد و زمانی که پدر او را دوست می داشت و حمایت می کرد، حک شده است.

تاثیر شاهنامه فردوسی بر ادبیات مغرب زمین امری انکار ناپذیر است. در این راستا قرابت هایی میان داستان های شاهنامه و برخی از رمان های حماسی قرون وسطی فرانسه وجود دارد. در مقاله حاضر مقایسه ای میان یکی از شاهکارهای نمایش موریس مترلینگ، نویسنده بلژیکی فرانسوی زبان، به نام پلئاس و ملیزاند و شاهنامه فردوسی انجام شده است.

کریستیان بوبن که محبوبیت زیادی میان خوانندگان خود دارد، افق جدیدی را بر روی آنان می گشاید که میان حضور و غیبت در نوسان است او از خلال نوشتار ویژه خود که شعر گونه و مقطع است نگرش انسان به نیا را بر پایه صلح و صفا و آرامش پایه گذاری می کند این نوع گرش بهیچوجه غفلت و بیخبری از فجایع حقایق اجتماعی نیست، زیرا بوبن بهتر از هر کس به نابسامانی هایی طبقه محروم واقف است، لیکن او در آثار خود در طلب آن است که با تکیه بر سحر و زیبایی واقعیت و یاس و دلزدگی را کاستی دهد.

علم آموزش زبان در دهه های اخیر وارد مرحله ای نوین شده است که روش شناسی آموزش زبان به آن می پردازد. در این راستا حضور رایانه ها و رشد نرم افزارهای آموزشی، فرایند یاددهی/ یادگیری را وارد مرحله ای متفاوت نموده است. در زمینه آموزش زبان فرانسه نیز نرم افزارهای تولیدشده متاثر از نظام های آموزشی و فرهنگ یادگیری کشورهای تولیدکننده می باشند و این سوال همواره مطرح می گردد که آیا این نرم افزارها پاسخ گوی نیازهای آموزشی زبان آموزان ایرانی هستند؟ دراین مقاله سعی شده با تحلیل نرم افزار«یادگیری زبان فرانسه» با توجه به معیارهای آموزشی از قبیل: روش آموزشی، سبک آموزشی و ویژگی های گروه آموزشی مورد نظر و غیره، جوانب مثبت و منفی این نرم افزار را مورد مطالعه قرا دهیم و زمینه را در راستای تولید نرم افزارهای مورد نیاز داخلی هموار سازیم. تحلیل های انجام شده بر روی این نرم افزار آموزشی زبان فرانسه بر این نکته دلالت دارند که عدم شناخت فرهنگ یادگیری زبان آموزان و محیط آموزشی، و ساختار فنی نامناسب از کارایی آموزشی و فنی نرم افزار کاسته اند.

"نمود" عمدتا در کتابهای دستور سنتی فرانسه و فارسی نادیده گرفته شده است زیرا این مفهوم اصولا در دو زبان مذکور به عنوان یک مقوله دستوری مجزا وجود ندارد اما مفاهیم ناشی از آن در همه زبانهای دنیا به صور گوناگون بیان می شوند و عدم توجه به این ظرائف زبانی گاه کاربرد زبان و نیز درک آن را حتی در سطوح پیشرفته با مشکل مواجه می سازد و به انتخاب زمان دستوری نابجا منجر می شود که این امر چه در آموزش و یادگیری و چه در ترجمه به بروز مشکلاتی می انجامد. از میان تقابلهای معنایی-نمودی شناخته شده، تقابل دو نمود "تمام" و "ناتمام" تنها نوعی است که به زعم همه زبانشناسان صد در صد دستوری به شمار می رود. و از سایر نمودها که عمدتا واژگانی هستند متمایز می گردد. مقاله حاضر می کوشد حیطه این دو نمود و ارتباط آنها را با کاربرد زمانهای دستوری در دو زبان مشخص سازد و به این ترتیب موارد تداخل زبانی را در این زمینه آشکار سازد. بررسی حاضر نشان می دهد که در زبان فارسی نیز همچون فرانسه دو نمود مورد بحث دستوری هستند و تستهای انجام شده در مراحل مختلف این پژوهش نشان می دهند که فقدان برخی صورتهای دستوری فرانسه در زبان فارسی برای کاربران فارسی زبان در امر یافتن معادل زمانی مناسب ایجاد اشکال می کند. نتایج حاصل از این مقاله مبتنی بر بررسی یک پیکره زبانی فارسی و فرانسه است که این موارد را به ویژه در ترجمه برخی جملات نمایان می سازد.

مقاله حاضر پژوهشی است درباره حضور بیگانه/دیگری در نشانه های فرهنگی، زیرا اگر مترجم ناقل واژه هاست، ناقل فرهنگ نیز محسوب می شود. نویسنده مقاله حاضر به کمک متون مدرن برگرفته از رمان ها و داستانهای کوتاه انگلیسی و امریکایی سده بیستم، سعی کرده است که دریابد مترجمان چگونه عمل می کنند تا فرهنگ دیگری را منتقل کنند، با توجه به این نکته که فرهنگ معممولا ضمنی است. مقاله همچنین به مسائل مختلفی پراداخته است که وارد شدن معناهای ضمنی فرهنگی انگیسی در فرانسه بوجود می آورد.