نشریه پلاسما و نشانگرهای زیستی
سال ششم شماره 1 (پیاپی 21، زمستان 1391)

ماهیان ممکن است در طول دوره های قبل از صید و دوره های حمل و نقل گرسنگی را تجربه کنند. دوره های محرومیت غذایی می تواند طی مراحل اولیه تغذیه بر روی برخی از پارامترهای خونی سرم خون ماهیان تاثیرگذار باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثر دوره های گرسنگی بر روی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهی کپور است.
این آزمایش به مدت 6 هفته بر روی بچه ماهیان کپور(Cyprinus carpio) با وزن متوسط 132/0 ± 243/3 گرم انجام پذیرفت. بچه ماهیان در 2 تیمار غذادهی کامل و گرسنگی کامل و در 3 تکرار در قالب طرح آماری کاملا تصادفی به مدت 6 هفته در شرایط یکسان پرورشی با یکدیگر مقایسه شدند. تیمار غذادهی در هر روز با توجه به وزن توده زنده در مقاطع زمانی مختلف با غذای تجاری به میزان 10% وزن بدن مورد تغذیه قرار گرفتند. برای آگاهی از تاثیر گرسنگی بر روی فاکتورهای خونی ماهی کپور، از هر تکرار، هر هفته یک بار تعداد 7-5 عدد بچه ماهی به طور تصادفی انتخاب و پس از بیهوش شدن توسط عصاره گل میخک با استفاده از قطع ورید ساقه دمی خون گیری شده و برای بررسی فاکتورهای خونی به آزمایشگاه فرستاده شدند.
نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص نمود که بین تیمارهای مورد بررسی از نظر فاکتورهای خونی نظیر کلسترول، گلوکز، کلسیم، تری گلیسرید، فسفر، آلبومین، پروتئین و آهن سرم خون و نیز درصد بازماندگی بچه ماهیان اختلاف معنی داری مشاهده می شود (05/0p<). به طوری که کم ترین مقدار این فاکتورها در تیمار گرسنگی و بیشترین مقدار در تیمار غذادهی در انتهای دوره مشاهده می گردد.
نتایج نشان داد با افزایش طول دوره گرسنگی فاکتورهای خونی مورد مطالعه سیر نزولی به خود خواهند گرفت.

سلول های گلیال یا نوروگلی سلول های غیر قطبی اند که وظیفه پشتیبانی فیزیکی و متابولیکی نورون ها را برعهده دارند. تکثیر سلول های گلیال یکی از نشانه های بارز پاسخ CNS به آسیب محیطی است. بومادران یکی از گیاهان متعلق به خانواده آستراسه است که حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان، ضدالتهاب و ضد آپوپتوز می باشد. هدف از این تحقیق بررسی تغییر دانسیته سلول های نوروگلیای شاخ قدامی نخاع پس از کمپرسیون عصب سیاتیک در رت تحت اثر عصاره الکلی برگ گیاه بومادران می باشد.
30 سر رت ویستار به طور تصادفی به گروه های کنترل، کمپرسیون و کمپرسیون +تیمار تقسیم شدند، عصب سیاتیک با استفاده از قیچی قفل دار به مدت 60 ثانیه در معرض کمپرسیون قرار گرفت. تزریق عصاره به صورت درون صفاقی طی هفته های اول و دوم پس از کمپرسیون با دوزهای 50، 75 و 100میلی گرم/کیلوگرم صورت گرفت. پس از 28 روز از زمان کمپرسیون رت ها تحت متد پرفیوژن و نمونه برداری از نخاع ناحیه کمری قرار گرفته و پس از مراحل پاساژ بافتی، برش و رنگ آمیزی، دانسیته سلولی با روش دایسکتور محاسبه شد.
بر اساس یافته ها دانسیته سلول های نوروگلیا درگروه کمپرسیون نسبت به شاهد افزایش معناداری داشته است(001/0>p). دانسیته نورونی گروه های تیمار 50 و 75 و 100 میلی گرم/کیلوگرم الکلی در مقایسه با گروه کمپرسیون کاهش معنی داری را نشان داد (001/0>p).
به نظر می رسد عصاره الکلی برگ گیاه بومادران به دلیل حضور فاکتورهای رشد و فاکتورهای ترمیمی، از طریق کاهش اثرات التهابی حاصل از کمپرسیون عصب سبب کاهش تعداد سلول های نوروگلیا می شود.

این تحقیق به منظور ارزیابی اثرات غنی سازی محیط نگه دارنده سیمن با آنتی اکسیدان MnTE بر روی تحرک و یکپارچگی غشائ سلولی اسپرم بز در حالت ذخیره مایع صورت پذیرفت.
نمونه های سیمن با استفاده از واژن مصنوعی از 3 راس بزبالغ جمع آوری گردید. رقیق سازی با محیط نگه دارنده فاقد (کنترل) و گروه های تیماری دارنده غلظت های 01/0، 1/0 و 1 میکرو مول از آنتی اکسیدان MnTE انجام شد. نمونه های سیمن تا دمای 5 درجه سانتی گراد سرد شدند و سپس پارامترهای تحرک و یکپارچگی غشائ سلولی اسپرم در طول دوره های زمانی0، 12، 24، 36، 48 و 72 ساعت ارزیابی شد.
به طور کلی با افزایش زمان نگه داری اسپرم رقیق سازی شده از ساعت صفر تا ساعت 72، میانگین درصد تحرک و یکپارچگی ساختاری غشائ سلولی اسپرم بز یک روند نزولی را در تمام گروه های غنی سازی شده با آنتی اکسیدان و گروه کنترل نشان داد. به نظر می رسد که غنی سازی محیط نگه داری سیمن با غلظت های 01/0 و 1/0 میکرو مول از MnTE، در تمام ساعات نتایج بهتری را به دنبال داشته در حالی که غنی سازی با غلظت 1 میکرومول از MnTE موجب کاهش معنی دار درصد تحرک اسپرم و کاهش غیر معنی دار درصد یکپارچگی غشائ سلولی اسپرم در مقایسه با گروه کنترل در تمام ساعات شده است.
محیط نگه دارنده سیمن بز که با MnTE غنی سازی شده، می تواند اثر استرس اکسیداتیو را کاهش دهد. با این حال غلظت های 01/0 و 1/0 میکرو مول MnTE می توانند تحرک و یکپارچگی ساختاری غشائ سلولی اسپرم بز را در طی یک دوره زمانی حد اکثر تا 72 ساعت بهتر حفاظت نمایند. به نظر می رسد غلظت 1 میکرو مولMnTE نه تنها اثرات مثبتی را بر پارامترهای اسپرمی به دنبال نداشت بلکه منجر به کاهش تحرک و یکپارچگی ساختار غشای پلاسمایی اسپرم در تمام ساعات بررسی شده گردید.

ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis Linnaeus،1758) از خانواده Percidae یکی از ماهیان با ارزش از نظر اکولوژیکی و اقتصادی می باشدکه درایران زیستگاه محدودی داشته و بیشترین ذخایر آن تالاب های امیرکلایه لاهیجان و انزلی است. هدف از این پژوهش مطالعه زیست سنجی و وضعیت شاخص گنادوسوماتیک و زیست سنجی ماهی سوف حاجی طرخان در تالاب امیرکلایه لاهیجان می باشد.
به این منظور تعداد 126 قطعه سوف حاجی طرخان جنس نر باگروه های سنی 2-5 سال صید و برای تعیین شاخص های گنادوسوماتیک به آزمایشگاه منتقل گردید. پس از اندازه گیری و توزین گنادها برای مطالعات بافت شناسی پس از تثبیت در فرمالین و برش گیری با هماتوکسیلین رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مقاطع مشاهده گردید.
طبق نتایج به دست آمده بیشترین میانگین طول کل (5/22 سانتی متر)، طول چنگالی (5/21 سانتی متر)، طول استاندارد (5/19 سانتی متر)، وزن بدن (158 گرم) و وزن گناد (15/7 گرم) مربوط به ماهی سوف5 ساله و کم ترین میانگین طول کل (13 سانتی متر)، طول چنگالی (5/12 سانتی متر)، طول استاندارد (11 سانتی متر)، وزن بدن (7/28 گرم) و وزن گناد (82/1 گرم) مربوط به ماهی سوف 2 ساله بود.
در بین گروه های مختلف سنی ماهیان از نظر طول کل، طول چنگالی، طول استاندارد، وزن بدن و وزن گناد اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0 p<). ولی از نظر شاخص گنادوسوماتیک اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0 p>).

این مطالعه به منظور سنجش فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن صورت گرفت و هدف اصلی آن بررسی رابطه میان وزن ماهی با میزان کادمیوم بود.
در این تحقیق از 22 ماهی قزل آلای رنگین کمان (از 25 تا 584 گرم) استفاده و پس از جداسازی بافت ها، روش هضم بر روی نمونه ها انجام گردید و با کمک دستگاه ولتامتری میزان فلز کادمیوم اندازه گیری شد.
بر اساس نتایج این تحقیق، میانگین غلظت فلز سنگین کادمیوم در بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین کمان پرورشی در رودخانه دوهزار تنکابن 01/1میکروگرم در گرم بوده است که نشان دهنده بالاتر بودن نرخ آن از حد استاندارد قابل قبول سازمان بهداشت جهانی (WHO) (2/0 میکروگرم در گرم) می باشد.
با افزایش وزن بدن ماهی، میزان کادمیم روند افزایش معنی داری(05/0 p <) را نشان می دهد.

دی اتیل استیل بسترول (DES) یکی از آگونیست های استروژنی است که در درمان برخی اختلالات نظیر سرطان سینه و پروستات کاربرد دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثرDES بر روند اسپرماتوژنز در موش های سوری نر بالغ نژاد Balb/c بوده است.
در این تحقیق از 32 سر موش سوری نر بالغ با وزن 35 تا 40 گرم و سنی در حدود 80 الی 90 روز استفاده شد که به 4 گروه 8 تایی شامل گروه های کنترل، شاهد و گروه های تجربی دریافت کننده دوزهای 10 میکروگرم و 20 میکروگرم بر کیلوگرم داروی DES تقسیم شدند. کلیه تجویزها به مدت 21 روز به صورت درون صفاقی انجام گرفت. در پایان روز بیست و یکم، حیوانات را با اتر بی هوش و با جدا سازی بیضه ها ضمن اندازه گیری وزن آن ها، تعداد سلول های اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت، اسپرماتید، اسپرم، لایدیگ و سرتولی وهم چنین با خون گیری از قلب حیوانات و جدا سازی سرم میزان هورمون های LH و تستوسترون اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد که DES تاثیری بر وزن بیضه ها، تعداد سلول های اسپرم، لایدیگ و سرتولی نداشته اما باعث کاهش سلول های اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت و اسپرماتید و هورمون تستوسترون گردیده و بر میزان LH تاثیری نداشت.
DES باعث کاهش پیشرفت اسپرماتوژنز در موش شده است.

رازیانه گیاهی با نام علمی Foeniculum vulgar و متعلق به خانواده Apiaceae یا چتریان است که استفاده از آن در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد. ترکیبات اصلی رازیانه شامل ترانس آنتول (trans-anethole)، استراگول (estragole)، فنکون (Fenchone)، لیمونن(Limonen)، موجب بروز تغییرات فیزیولوژیک در بخش های مختلف بدن می گردد. هدف ازاین تحقیق، تعیین اثرات احتمالی عصاره رازیانه بر بافت بیضه در موش کوچک آزمایشگاهی است.
40 سر موش به صورت تصادفی در 5 گروه هشت تائی(3 گروه تیمار و 2 گروه کنترل و دارونما) تقسیم گردیدند. عصاره هیدروالکلی رازیانه در دوزهای مختلف 25، 50 و100mg/kg تهیه و به روش درون صفاقی به مدت 20 روز به گروه های تیماری تزریق شد. از نرمال سالین جهت تزریق به گروه دارونما استفاده گردید. شمارش سلولی اسپرماتوسیت های اولیه در مقاطع لوله های سمینیفروس بیضه و تراکم اسپرماتوزوئید در اپیدیدیم به وسیله میکروسکوپ نوری انجام گرفت.
مطالعات بافت شناسی هیچ گونه تخریب بافتی را نشان نداده ولی در عین حال میانگین تعداد اسپرماتوسیت های اولیه در دوز 50 و100 با گروه کنترل کاهش معنی داری نشان داد و مشاهدات میکروسکوپی در مقاطع مجاری اپیدیدیم نیز این نتایج را تایید می نماید.
بررسی نتایج حاصل از شمارش میکروسکوپی سلول های اسپرماتوژنیک در دوز 50 و 100mg/kg حاکی از اثرات منفی این عصاره بوده و حاکی از آن است که می تواند اثرات منفی در قوای تولید مثلی جنس نر را به همراه داشته باشد.

نانو ذرات نقره ممکن است اثرات سمی داشته باشند که مکانیسم سمیت آنها روشن نیست و نگرانی های زیادی را در ارتباط با استفاده در طبیعت برای سلامتی انسان ها به وجود آورده است. میزان تغییرات در وزن بدن، اندیکس کبدی و اندیکس طحالی می تواند در شناسایی مخرب بودن یک فاکتور در بدن موثر باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر نانوذرات نقره بر وزن بدن و اندیکس کبدی و طحالی در موش رت انجام شد.
21 سر موش صحرایی ماده نژاد اسپیرال به صورت تصادفی به 7 گروه تقسیم شدند.موش ها وزن شدند.گروه اول به عنوان گروه شم،گروه دوم به عنوان گروه کنترل وگروه های سوم تا هفتم به عنوان گروه های آزمون به ترتیب با 5، 10، 20، 40 و80 ppm از نانوذرات نقره تیمار گردیدند. تیمار موش ها به مدت 10 روز ادامه یافت سپس موش ها در روز یازدهم با بیهوشی در اتر کشته شدند. موش ها وزن شدند و پس از تشریح، کبد و طحال خارج شده و به منظور محاسبه اندیکس کبدی و طحالی وزن گردیدند.
نتایج این مطالعه تغییر معنی داری در وزن بدن موش، وزن طحال، وزن کبد و اندیکس های کبدی و طحالی نشان نداد.
تزریق داخل صفاقی نانوذرات نقره تاثیری بر اندیکس کبدی و طحالی موش رت ندارد.