فهرست مطالب

بوم شناسی گیاهان زراعی - سال پنجم شماره 2 (پیاپی 15، تابستان 1388)

نشریه بوم شناسی گیاهان زراعی
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 15، تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/05/13
  • تعداد عناوین: 13
|
  • محمود پوریوسف، عزیز جوانشیر، عادل دباغ محمدی نسب، عبدالله حسن زاده قورت تپه صفحه 1
    به منظور مطالعه جنبه های اکوفیزیولوژیک تداخل تراکم های مختلف علف هرز سلمه تره در دو الگوی کشت ذرت سینگل کراس 704 و اثر رقابتی این علف هرز بر صفات کمی و کیفی ذرت، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان میاندوآب طی سال های 1383 و 1384 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ترکیب سه سطح تراکم علف هرز سلمه تره (4، 10 و 16 بوته در هر متر طولی ردیف) و دو الگوی کاشت مرسوم و دوردیفه زیگزاگ ذرت به همراه دو تیمار کاشت عاری از علف هرز ذرت در دو الگوی کاشت به عنوان شاهد بود. بذور علف هرز سلمه تره در طرفین و بالای ردیف های کاشت ذرت، به صورت زیگزاگ بین بوته های ذرت کشت گردید. نتایج نشان داد که رقابت علف هرز سلمه تره باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. با افزایش تراکم علف هرز، میزان پروتئین دانه های ذرت کاهش و برعکس میزان روغن دانه ها افزایش یافت. تاثیر تراکم علف هرز بر صفات مورد بررسی ذرت بیشتر از تاثیر الگوهای مختلف کشت بود و میزان رقابت سلمه تره با افزایش تراکم آن بیشتر شد. رقابت سلمه تره باعث کاهش معنی دار LAI ذرت در مقایسه با تیمار شاهد شد، این کاهش با افزایش تراکم سلمه تره شدت گرفت. در الگوی کاشت مرسوم تاثیر منفی علف هرز بیشتر از الگوی کاشت دو ردیفه زیگزاگ بود.
    کلیدواژگان: الگوی کاشت، رقابت، تداخل، تراکم، ذرت، سلمه تره
  • حمید حاتمی، امیر آینه بند، مهدی عزیزی، افشین سلطانی، علیرضا دادخواه صفحه 13
    به منظور بررسی اثرات کودهای نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد رقم های سویا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم در سه سطح (هابیت، سپیده و ویلیامز از گروه رسیدگی 3)، کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) و کود پتاسیم در سه سطح (0، 80 و 160 کیلوگرم پتاسیم در هکتار از منبع سولفات پتاسیم) بود. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد که عملکرد دانه به طور معنی داری تحت تاثیر رقم، کود نیتروژن و کود پتاسیم قرار گرفت، به طوری که رقم ویلیامز بیشترین عملکرد را نسبت به دو رقم دیگر نشان داد. هم چنین با افزایش مصرف کودهای نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد دانه افزوده شد. در بین اجزای عملکرد، تعداد غلاف در گره تحت تاثیر تمام فاکتورهای آزمایش قرار گرفت، اما تعداد گره در ساقه، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملکرد شاخه های فرعی فقط تحت تاثیر فاکتور رقم قرار گرفتند.
    کلیدواژگان: رقم، کود نیتروژن، کود پتاسیم، عملکرد دانه، اجزای عملکرد، سویا
  • نواب حاجی حسنی اصل، محسن رشدی، مهدی غفاری، اسماعیل علیزاده، امین مرادی اقدم صفحه 25
    به منظور بررسی اثرات تنش خشکی، زمان و مرحله قطع برگ بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان روغنی (رقم آلستار) آزمایشی در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی انجام گرفت. سطوح آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از80، 120و160 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) به عنوان فاکتور اصلی و زمان قطع برگ در دو سطح (قطع برگ در مرحلهR2 وR6) به عنوان فاکتور فرعی و مکان قطع برگ در سه سطح (شاهد، قطع برگ های نیمه بالایی و قطع برگ های نیمه پایینی بوته) به عنوان فاکتور فرعی فرعی به صورت طرح کرت های نواری خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی ارتفاع بوته، قطر طبق، شاخص برداشت، وزن هزاردانه، تعداد دانه های پر، عملکرد روغن و عملکرد دانه (به جز درصد مغز دانه) را کاهش داد ولی موجب افزایش درصد پوکی دانه ها گردید. عملکرد دانه در سطح آبیاری 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر5522 کیلوگرم بود، ولی در دو سطح دیگر آبیاری عملکرد دانه به ترتیب 437 و 1297 کیلوگرم کاهش یافت. مرحله قطع برگ بر درصد مغز به کل دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن تاثیر معنی دار گذاشت و صفات وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن (به جز درصد مغز دانه) در تیمار قطع برگ مرحله R6 گروه برتر بود. مقایسه عملکرد دانه (5133 کیلوگرم در هکتار) در تیمار قطع برگ در مرحله R6 با عملکرد طی قطع برگ در مرحله R2 (4756 کیلوگرم در هکتار) نشان گر اهمیت برگ ها خصوصا در مراحل اولیه رشد زایشی می باشد. قطع برگ در بخش های مختلف ساقه موجب اختلاف معنی داری در صفات ارتفاع بوته، قطر طبق، درصد پوکی، شاخص برداشت، درصد مغز به دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه های پر، عملکرد دانه و عملکرد روغن گردید و با قطع برگ های نیمه بالایی، مقادیر اکثر صفات کاهش معنی داری یافت. بین اثرات متقابل، قطع برگ های نیمه پایینی بوته در مرحله R6 با تیمار شاهد اختلاف چندانی وجود نداشت. نتایج حاکی از ارزش بالای حفظ برگ های فوقانی آفتابگردان تا مرحله شروع پرشدن دانه ها می باشد.
    کلیدواژگان: قطع برگ، عملکرد دانه و روغن، آفتابگردان، تنش خشکی
  • محسن رشدی، ساسان رضادوست، جواد خلیلی محله، نواب حاجی حسنی اصل صفحه 41
    به منظور مطالعه اثرات تراکم بوته و حذف برگ ها در مراحل مختلف نمو، بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان آجیلی (رقم بومی) تحقیقی دو ساله به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. این آزمایش طی دو سال متوالی در مزرعه ایستگاه تحقیقات جهاد کشاورزی شهرستان خوی به مورد اجرا گذاشته شد. تراکم بوته با سه سطح 30، 40 و 50 هزار بوته در هکتار به عنوان فاکتور اصلی و درصد برگ زنی با مقادیر صفر (شاهد)، 33، 66 و 100 درصد و مراحل حذف برگ ها در زمان باز شدن طبق و گرده افشانی به عنوان سطوح فاکتورهای فرعی (درصد برگ زنی و مرحله نمو حذف برگ ها) انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تراکم بوته بر ارتفاع و قطر ساقه، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی دار بود. تراکم 50 هزار بوته در هکتار حداکثر عملکرد دانه را با شاخص سطح برگ مطلوب و تعداد طبق کافی در واحد سطح تولید نمود، ولی حداقل تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه را نشان داد. با افزایش درصد حذف برگ ها، از تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاسته شد. حذف برگ ها در مرحله گرده افشانی تاثیر منفی شدیدی بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و شاخص برداشت نسبت به حذف آن ها در مرحله باز شدن طبق داشت. نتایج دو ساله تحقیق نشان داد که زراعت آفتابگردان آجیلی با تراکم 50 هزار بوته در هکتار با حفظ کامل برگ ها روی بوته و دوام سطح برگ بالا می تواند عملکرد اقتصادی قابل قبولی عاید زارعین منطقه خوی نماید و حذف برگ ها در مراحل مختلف نمو حتی با درصدهای پایین قابل توصیه نمی باشد.
    کلیدواژگان: تراکم بوته، برگ زنی، عملکرد، آفتابگردان، وزن هزار دانه
  • محمد رضوانی، محمدرضا اردکانی، فرهاد رجالی، قربان نورمحمدی، فائزه زعفریان، سعدالله تیموری صفحه 55
    قارچ های میکوریزایی یکی از مهم ترین میکروارگانیسم های محیط ریشه محسوب می شوند که از طریق ایجاد هم زیستی با ریشه گیاهان نقش کلیدی را در پایداری ریزوسفر در زیست بوم های زراعی بازی می کنند. اثرات این قارچ ها از طریق ایجاد تغییرات روی برخی از خصوصیات ریشه و جذب عناصر غذایی در گیاهان میزبان اعمال می شود. در این آزمایش چهار سویه مختلف از قارچ های میکوریزایی شامل Glomus mosseae G. etanicatum، intraradices G. و ترکیبی از سویه های مختلف G. mosseae، Gigaspora hartiga و G. fasciculatum با چهار تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی در دو مرحله در شرایط گلخانه و خاک غیراستریل به کار گرفته شدند. بعد از برداشت گیاهان، ریشه ها با آب معمولی شستشو داده شدند. ویژگی های ریشه مانند وزن خشک، طول، شاخص کلونی زایی، وزن خشک کل ریشه های میکوریزایی، نسبت طول ریشه به وزن خشک و غلظت فسفر، پتاسیم، روی و آهن اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سویه های مختلف کارایی متفاوتی در ایجاد کلونی زایی روی ریشه های یونجه داشتند، به طوری که سویه Glomus mosseae بیشترین میزان شاخص کلونی زایی را داشت. هم چنین وزن خشک کل ریشه های میکوریزایی تحت تاثیر سویه های مختلف قرار گرفت. سویه های مختلف روی وزن خشک ریشه تاثیر معنی داری نداشتند و با توجه به نتایج آزمون دانکن گیاهان تیمار شده با Glomus mosseae دارای بیشترین وزن خشک ریشه بودند. سویه های مختلف در جذب عناصر غذایی با یکدیگر اختلاف نشان دادند. در این تحقیق مشخص شد که G. mosseae قابلیت جذب و انتقال فسفر، روی و پتاسیم بیشتری نسبت به سویه های دیگر دارد
    کلیدواژگان: هم زیستی میکوریزایی، ویژگی های ریشه، یونجه، فسفر، پتاسیم، روی و آهن
  • مجید رفیعی شیروان، محمدرضا اصغری پور صفحه 67
    تنش خشکی یکی از مهم ترین مشکلات تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان نظیر ایران می باشد. در این بررسی که در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد، پاسخ عملکرد و خصوصیات مورفولژیک 8 ژنوتیپ ماش شامل Jalagon 17، Kopergaon، D45-6، Ilag S6A، MD 15-2، MY-17، Berken و Kiloga تحت تاثیر 5 سطح خشکی (3/0-، 3-، 6-، 9- و 12- بار) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. اعمال تنش خشکی پس از مرحله گیاهچه متناسب با سطوح پتانسیل خشکی که با استفاده از منحنی رطوبتی خاک اعمال شده بود، انجام شد. در این مطالعه ارتفاع گیاه، طول و تعداد شاخه های جانبی، تعداد برگ، تعداد گل و وزن غلاف درطول دوره رشد گیاه اندازه گیری گردید. تمام پارامترهای ذکر شده در مراحل اولیه تنش بین ژنوتیپ ها تفاوت معنی داری از خود نشان دادند. با گذشت زمان اثرات خشکی بروز کرد و این پارامترها در پایان فصل رشد بین سطوح خشکی نیز تفاوت معنی دار داشتند. برتری سطح بدون تنش (3/0- بار) در طول فصل رشد در مورد این پارامترها همواره برقرار بود. از آن جا که تعداد گل تعیین کننده تعداد دانه و در نتیجه عملکرد می باشد به نظر می رسد پارامتر مطلوبی در ارزیابی ژنوتیپ های متحمل به شرایط تنش باشد. اکثر پارامترهای اندازه گیری شده در پایان فصل رشد نیز بین سطوح خشکی، ژنوتیپ ها و اثرات متقابل آن ها تفاوت معنی داری نشان نداد. در مورد همه پارامترهای اندازه گیری شده در پایان فصل یک روند نزولی در راستای افزایش پتانسیل منفی مشاهده شد. برتری سطح بدون تنش خشکی 3/0- بار در این پارامترها نیز مشاهده شد. با توجه به نتایج آزمایش می توان گفت که بهترین محدوده تنش خشکی برای ارزیابی ژنوتیپ ها برای تحمل به تنش پتانسیل 3- تا 6- بار بود. در تنش های شدیدتر خشکی، وزن غلاف، دانه و شاخص برداشت به حداقل رسید. بین ژنوتیپ ها نیز در این مرحله تنوع زیادی مشاهده شد. اما ژنوتیپ های MY-17، Berken وKiloga در میان سایر ژنوتیپ ها از شاخص-های رشدی بالاتری برخوردار بودند. بعضی از ژنوتیپ ها هم مثل D45-6، Ilag S6A و MD 15-2 به شرایط تنش پاسخ بهتری نشان دادند و در این شرایط شاخص های رشدی آن ها کمتر تحت تاثیر تنش قرار گرفت
    کلیدواژگان: ماش، تنش خشکی، عملکرد، خصوصیات مورفولوژیکی
  • محمد عبدالملکی، محمد چیذری صفحه 77
    در این تحقیق، نگرش و میزان دسترسی کشاورزان به اطلاعات فنی در پذیرش و به کارگیری سیستم های آبیاری تحت فشار مورد مطالعه قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق 220 نفر از کشاورزان استان لرستان بود که این سیستم ها را در مزارع خود به کارگرفته اند. نمونه مورد مطالعه شامل 140 نفر از کشاورزان مزبور است که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. این تحقیق از نوع توصیفی – همبستگی است که به روش پیمایشی با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه انجام گردید. روایی ظاهری و محتوایی پرسش نامه با استفاده از پانل کارشناسان متشکل از اساتید گروه کشاورزی دانشگاه آزاد خرم آباد به دست آمد. پرسش‎ نامه آزمون میدانی شده و با استفاده از نرم افزار SPSS ضریب کرونباخ آلفا برای گویه‎ های نگرش و میزان دسترسی به اطلاعات فنی 84% به دست آمد. نتایج محاسبه همبستگی نشان داد که بین متغیر نگرش کشاورزان در پذیرش سیستم های آبیاری تحت فشار و متغیرهای میزان مالکیت اراضی آبی، اراضی تحت پوشش سیستم، افزایش قیمت آب، نوع برنامه های آموزشی و موانع ایجاد سیستم ها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. به علاوه بین متغیر میزان دسترسی به اطلاعات فنی و متغیرهای سطح سواد، شغل اصلی، عملکرد، عوامل مؤثر در به کارگیری سیستم ها، برگزاری برنامه های آموزشی، بازدیدهای مروج، برنامه های اجرا شده مروج و موانع ایجاد سیستم ها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای مالکیت اراضی آبی، اراضی تحت پوشش سیستم، افزایش قیمت آب و موانع ایجاد سیستم ها 3/48% تغییرات نگرش کشاورزان در پذیرش سیستم های آبیاری تحت فشار را تبیین می کنند. هم چنین این رگرسیون نشان داد که متغیرهای سطح سواد، عملکرد، عوامل مؤثر در به کارگیری سیستم ها و موانع ایجاد سیستم ها 1/43 % تغییرات میزان دسترسی به اطلاعات فنی در به کارگیری این روش ها را تبیین می کنند. از اینرو لازم است ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و حرفه ای کشاورزان در هر منطقه تجزیه و تحلیل شده و جهت پذیرش و توسعه به کارگیری فناوری های آبیاری برنامه های آموزشی و تخصصی سودمند طراحی و اجرا گردند.
    کلیدواژگان: دسترسی به اطلاعات فنی، نگرش، پذیرش و به کارگیری، سیستم های آبیاری تحت فشار بارانی و قطره ای
  • بهرام میرشکاری، حجت شاهی احمدآباد، علیرضا ولدآبادی، عادل دباغ محمدی نسب صفحه 89
    به منظور بررسی عکس العمل صفات مرتبط با عملکرد سه رقم ذرت دانه ای به دوره های رقابت علف های هرز آزمایشی در سال زراعی 1386 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل دوره های تداخل علف های هرز در 5 سطح (تداخل تا مراحل 2-4 برگی، 4-6 برگی، 6-8 برگی، تداخل تمام فصل علف هرز و شاهد کنترل علف هرز) و هیبریدهای ذرت شامل (504، 604، 704) بودند. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع ساقه، تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه تحت تاثیر هیبریدهای ذرت قرار گرفت، ولی متاثر از تیمارهای تداخل علف های هرز نبودند. در حالی که صفاتی نظیر عملکرد بیولوژیک، وزن خشک ساقه، برگ و بلال تحت تاثیر معنی دار تیمارهای تداخل علف های هرز قرار گرفتند. عملکرد بیولوژیک، وزن خشک ساقه، برگ و بلال در تیمارهای تداخل تمام فصل نسبت به شاهد کنترل علف هرز به ترتیب 25%، 22 %، 23% و 32 % کاهش نشان داد. هیبرید 504 با ارتفاع ساقه 169 سانتی متر، عملکرد دانه 8/5 تن در هکتار و عملکرد بیولوژیک 6/11 تن در هکتار نسبت به دو رقم 604 و 704 برتری نشان داد و در فاکتورهای تداخل بهترین نتیجه از تیمار شاهد کنترل علف هرز به دست آمد.
    کلیدواژگان: دوره های تداخل، ذرت دانه ای، رقابت، علف هرز، عملکرد
  • سید غلامرضا موسوی، محمد جواد میرهادی، سید عطاالله سیادت، قربان نورمحمدی، فرخ درویش صفحه 101
    به منظور بررسی اثر سطوح آبیاری وکود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و راندمان مصرف آب سورگوم و ارزن علوفه ای در شرایط آب و هوایی بیرجند، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 384 انجام شد. اثر آبیاری در سه سطح (تامین 33، 67 و 00 درصد نیاز آبی) وکود نیتروژن در سه سطح (46، 92 و 38 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) در دو گیاه سورگوم و ارزن علوفه ای بر صفات مذکور مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که اثر آبیاری، کود نیتروژن و نوع گیاه بر عملکرد تر و خشک کل علوفه و راندمان مصرف آب معنی دار بود، به طوری که کاهش میزان آبیاری تا حد اعمال تنش شدید (تامین 33 % نیاز آبی) و تنش متوسط (تامین 67 % نیاز آبی)، عملکرد علوفه خشک را به ترتیب 6/62 و 5/5 درصد نسبت به تیمار بدون تنش کاهش داد. آبیاری کم تا حد اعمال تنش متوسط باعث افزایش معنی دار راندمان مصرف آب نسبت به تیمار بدون تنش و تنش شدید گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که ارزن نوتریفید در مقایسه با سورگوم اسپیدفید از نظر عملکرد علوفه تر، عملکرد ماده خشک کل و راندمان مصرف آب از برتری معنی داری برخوردار بود. هم چنین اثر متقابل آبیاری وکود نیتروژن بر این صفات در سطح احتمال % معنی دار و افزایش مصرف نیتروژن در همه سطوح آبیاری عملکرد علوفه تر، عملکرد ماده خشک کل و راندمان مصرف آب را به طور معنی داری افزایش داد.
    کلیدواژگان: سورگوم علوفه ای، ارزن علوفه ای، تنش کم آبی، نیتروژن، عملکرد، اجزای عملکرد، راندمان مصرف آب
  • حمید محمدی، محمد نقشینه فرد، فردین بوستانی، سیامک پیش بین صفحه 115
    این مطالعه با هدف ارایه الگوی بهینه فعالیت برای بهره برداران منطقه مرودشت صورت گرفت. در تعیین الگوی بهینه به طور هم زمان سه هدف کاهش واریانس یا ریسک فعالیت، کاهش مصرف آب و تامین سطح مشخصی از بازده برنامه ای مورد نظر بود. با توجه به عدم قطعیت در ضرایب مورد استفاده در تابع هدف و محدودیت ها و غیردقیق بودن مقادیر، ضرایب به صورت فازی (دامنه ای) مورد استفاده قرار گرفت. تعقیب اهداف فوق و استفاده از مقادیر فازی در قالب برنامه ریزی چندهدفی فازی میسر شد. الگوی فعلی بهره برداران شامل برنج، گندم، جو، ذرت دانه ای، ذرت علوفه ای، گوجه فرنگی، چغندرقند و کلزا به ترتیب با سطح زیرکشت متوسط 2، 8/2، 2/0، 3/0،، 4/0، 2/0 و 2/0 هکتار و بازده ناخالص 44/09 میلیون ریال است. هم چنین واریانس بازده ناخالص و مصرف آب در این الگو به ترتیب برابر با 03×387 و 4230 مترمکعب است. در الگوی بهینه فازی محصولات حایز اولویت به ترتیب شامل برنج، گندم، گوجه فرنگی و کلزا با متوسط سطح زیرکشت 3/0، 3/، 5/ و 4 هکتار است. بازده ناخالص، واریانس بازده ناخالص و مصرف آب در الگوی بهینه فازی نیز به ترتیب برابر با 99/9 میلیون ریال، 03×96 و 95784 متر مکعب به دست آمد. هم چنین یافته ها نشان داد افزایش عدم قطعیت در سطح دسترسی به آب مصرفی منجر به کاهش سطح زیرکشت گندم و افزایش سطح زیرکشت دو محصول برنج و کلزا در الگوی فازی می-گردد.
    کلیدواژگان: الگوی بهینه، برنامه ریزی چندهدفی فازی، آب، ریسک، استان فارس
  • علی نوبخت، یوسف مهمان نواز، سامان محتوی صفحه 135
    این آزمایش جهت ارزیابی تاثیر سطوح مختلف مواد مغذی بر عملکرد مرغ های تخم گذار انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با تعداد 320 قطعه مرغ تخم گذار سویه تجاری های- لاین(W-36) از سن 32 تا 42 هفتگی در 5 تیمار و 4 تکرار (با تعداد 6 قطعه مرغ تخم گذار در هر تکرار) انجام گرفت. جیره های غذایی شامل جیره براساس توصیه های مواد مغذی راهنمای پرورش های- لاین (W-36) (شاهد)، جیره دارای 0 درصد مواد مغذی کمتر از توصیه های راهنمای پرورش های- لاین (W-36)، جیره بر اساس توصیه های مواد مغذی NRC سال 994، جیره دارای 0 درصد مواد مغذی بیشتر از NRC سال 994 و جیره حاوی میانگین مواد مغذی توصیه شده در راهنمای پرورش های- لاین (W-36) وNRC سال 994 با انرژی یکسان مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد و صفات تخم مرغ تحت تاثیر معنی دار جیره های غذایی آزمایشی قرار گرفته اند (05/0>P). بر این اساس، وزن تخم مرغ بین تیمارها اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). بیشترین وزن تخم مرغ (35/60 گرم) در تیمار شاهد مشاهده گردید. بین تیمارها از لحاظ تولید توده ای تخم مرغ نیز اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0>P) و بیشترین مقدار تولید توده تخم مرغ (72/53 گرم) در تیمار شاهد و کمترین آن (84/49 گرم) در تیمار دریافت کننده جیره بر اساس توصیه های مواد مغذی NRC سال 994 مشاهده شد. هم چنین تیمارهای آزمایشی در رابطه با ضریب تبدیل غذایی با هم اختلاف معنی دار داشته (05/0>P) و بهترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به تیمار شاهد (3/2) بود. اختلاف معنی داری نیز در خصوص وزن و ضخامت پوسته تخم مرغ در بین گروه های آزمایشی مشاهده گردید (05/0>P). بیشترین وزن پوسته (07/6 گرم) به تیمار شاهد اختصاص داشت. هم چنین کمترین ضخامت پوسته (304/0 میلی متر) در تیمار استفاده کننده از جیره بر اساس توصیه های مواد مغذی راهنمای پرورش های- لاین(W-36) (شاهد) مشاهده گردید. تفاوت معنی داری در رابطه با سایر صفات از جمله قیمت خوراک مصرفی به ازای هر کیلوگرم تخم مرغ تولیدی مشاهده نگردید. نتایج نشان داد که استفاده از توصیه های مواد مغذی راهنمای پرورش سویه تجاری های- لاین(W-36) باعث بهبود عملکرد و کیفیت پوسته تخم مرغ می گردد.
    کلیدواژگان: عملکرد، مرغ تخم گذار، سطوح مواد مغذی، کیفیت پوسته
  • محمدرضا وفایی، حمید مشهدی میغانی، مرتضی الماسی، سعید مینایی صفحه 143
    هدف از این پروژه، تهیه و تنظیم یک الگوریتم برای برآورد قابلیت اطمینان در ماشین برداشت غلات در منطقه فراهان با تاکید برکمباین جاندیر مدل 955 بوده است. مراحل انجام طرح شامل: - انتخاب جامعه آماری 2- ثبت آمار خرابی ها و فراوانی آن ها با توجه به زمان 3- انتخاب تابع توزیع مناسب برای خرابی‎ ها 4- برآورد پارامترهای تابع توزیع 5- استفاده از تابع برای برآورد زمان خراب شدن دستگاه ها و برآورد قابلیت اطمینان کمباین بود. برای انجام این پروژه پنج دستگاه کمباین جاندیر مدل 955 با 445، 800، 900، 1000، 1800 ساعت کارکرد که منحصرا در منطقه فرمهین استان مرکزی فعالیت داشتند مورد مطالعه قرار گرفتند . در هر یک از کمباین ها به پنج سامانه شامل: برش و تغذیه، تسمه و زنجیرها، موتور، هیدرولیک و سایر سامانه های ماشین شامل: سامانه کوبش، سامانه جدایش، سامانه تمیزش و سامانه انتقال قدرت، تقسیم بندی و مورد بررسی قرار گرفت. در طول مدت کارکرد این کمباین ها تمامی خرابی ها به همراه زمان کارکرد سامانه ها ثبت شدند. تعمیرات نیز به دو نوع شامل تعمیرات اصلی و تعمیرات فرعی دسته بندی شدند. در نهایت فواصل زمانی بین خرابی ها به همراه فراوانی آن ها برای تمام جامعه و نیز برای تک تک سامانه های فوق به طور جداگانه محاسبه گردید. با توجه به شکل پراکندگی و نحوه توزیع داده ها، مقادیرضریبβ بیشتر از یک و شکل کلی نمودارهای حاصله از تابع بقا، تابع توزیع ویبول به عنوان بهترین تابع، توزیع خرابی ها را مورد تایید قرارداد. به دلیل آن که اولین خرابی بلافاصله بعد از شروع به کار کمبانی ها پدید می آمد تابع توزیع ویبول مورد تائید در این پروژه از نوع دو پارامتری و به فرمF(X)=1-EXP(-X^ (β/α)) انتخاب گردید. جهت تخمین پارامترهای تابع بهترین روش در مورد کمباین با توجه به داده های به دست آمده روش«برآورد گرد ماگزیمم درست نمایی»5 (MLE)تشخیص داده شد. برای پیش بینی زمان بین خرابی ها از روش مونت کارلو به همراه روش آنالیز تابع بقا استفاده گردید. در نهایت با استفاده از روش های فوق درصد قابلیت اطمینان کمباین جاندیر مدل 955 بعد از گذشت 130 ساعت کاری صفر محاسبه گردید. فواصل زمانی بین خرابی ها نیز برای کل ماشین 8/42 ساعت اندازه گیری گردید.
    کلیدواژگان: ماشین برداشت، قابلیت اطمینان کمباین جاندیر مدل955، تابع ویبول، روش برآورد گرد ماگزیمم درست نمایی (MLE)
  • مهراب یادگاری، قربان نورمحمدی، هادی اسدی رحمانی صفحه 153
    به منظور بررسی اثرات تلقیح لوبیا قرمز با سویه های مختلف باکتریRhizobium leguminosarum biovar phaseoli توام با باکتری های افزاینده رشد (PGPR) بر تعدادی از شاخص های رشد و نمو و تعیین بهترین ترکیب باکتری- رقم، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های تصادفی در دو سال زراعی 1385 و 1386 در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. عوامل آزمایشی شش سویه باکتری Rb-133، Rb-136،Rb-133 ×آزوسپیریلیوم، Rb-136×آزوسپیریلیوم، Rb-133×سودوموناس، Rb-136 × سودوموناس توام با تیمار بدون تلقیح بدون کود (شاهد) و تیمار کودی (100 کیلوگرم در هکتار اوره) در کرت های اصلی قرار گرفتند. آزوسپیریلوم و پسودوموناس به عنوان تنظیم کننده تثبیت نیتروژن در کنار ریزوبیوم به کار رفتند. سه رقم لوبیا قرمز به نام های اختر، گلی و صیاد در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان دادند که در خصوص صفت وزن دانه در گیاه، وزن غلاف در گیاه، درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، درصد نیتروژن اندام هوایی گیاه در زمان برداشت، درصد نیتروژن خاک موجود درکرت های آزمایشی در زمان برداشت و وزن خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ ها بین تیمارهای اصلی به کار رفته در این آزمایش اختلاف معنی دار وجود دارد. هم چنین در مورد صفات شاخص برداشت، نسبت وزنی اندام هوایی به ریشه، درصد نیتروژن اندام هوایی تفاوت معنی دار در دو سال آزمایش بین ارقام به کار رفته در این تحقیق دیده شد. باکتری های تنظیم کننده رشد به کاررفته در این تحقیق منجر به افزایش در صفات برآورد شده گردیدند به طوری که در غالب موارد ارقام تلقیح شده توام با ترکیب Rb136× سودوموناس بیشترین (28 گرم در گیاه وزن دانه، 35گرم در گیاه وزن غلاف، 6/923 کیلوگرم در هکتار عملکرد پروتئین دانه، 7 درصد نیتروژن اندام هوایی، 71 گرم وزن ماده خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ ها) و تیمارهای شاهد (بدون کوددهی، بدون تلقیح) کمترین میزان صفات برآورد شده را دارا بودند.
    کلیدواژگان: لوبیا، باکتری های تنظیم کننده رشد گیاه، ریزوبیوم
|
  • M. Pouryousef, A. Javanshir, A. Dabbage Mohammadi Nasab, A. Hasanzadeh Ghurt Tappe Page 1
    In order to study of eco-physiological aspects of interferences of different lambsquarters, Chenopodium album L. densities in two planting patterns of single cross corn 70 and competitive effects of the weed on yield quality and quantity of corn, an experiment was conducted at Miyandoab agricultural research station from 00 to 00. The experimental design was factorial in a rondomized complete block design with three replications. The treatments were: a combination of three levels of lambsquarters population (, 0, 6 plants per meter of corn row) and two planting patterns (common and two zigzag row) of corn. The treatments lacking corn weed in two planting patterns were considered as control. Seeds were planted on the sides and end of corn rows in zigzag between corn plants. Results showed that the competition of lambsquarters caused significant decrease in grain yield, biological yield and harvest index. Seed protein content of corn was decreased but seed oil content increased. The effects of weed density on studied characteristics of corn was greater than those of different planting patterns. Competitition of weed significantly decreased LAI in comparison to the control. This decrease was considerable in higher weed densities. It was also greater in conventional planting pattern than two zigzag row planting pattern.
  • H. Hatami, A. Inehband, M. Azizi, A. Soltani, A. Dadkhah Page 13
    In order to study the effects of nitrogen and potassium fertilizers on yield and yield components of soybean, Glycine max L., an experiment was conducted as factorial in a rondomized complete block design with three replications at northern Khorasan province during 006-007. Factors were variety (Habit, L.W.K., and Wiliams), nitrogen fertilizer amounts (0, 0, 00, and 0 kg N/ha) from urea source, and potassium fertilizer levels (0, 80, and 60 kg K/ha) from potassium sulphate source. Results indicated that seed yield was singnificantly affected by variety, N and K fertilizers. Wiliams variety showed the highest seed yield. Seed yield significantly increased with increasing fertilizer application. The number of pods was affected by all factors, but the number of node per stem, the number of seed per pod, 00 seed wieght, and seed yield per branches were affected only by variety.
  • N. Hajihasani, M. Roshdi, M. Ghaffari, E. Alizadeh, A. Moradi Aghdam Page 25
    In order to evaluation of effects of drought stress and defoliation stages and strata on yield and its components of Alstar hybrid of sunflower, an experiment was conducted during 006 - 007 at agricultural and natural resources research station of Khoy. Irrigation after 80, 0 and 60 mm evaporation from class A pan, as main factor, defoliation stage in two levels (R and R6 stages) as sub factor and defoliation location in three levels (control, middle up leaves defoliation and middle down leaves defoliation) as a sub sub factor were evaluated in strip split plot design in the basis of randomized complete block design in four replications. The results showed that drought stress decreased plant height, head diameter, harvest index, 000 seeds weight, full seeds number, seed yield and oil yield (except seed kernel percent), but increased huld seed percent. Seed yield was kg in irrigation after 80 mm evaporation treatment, but decreased in two other levels of irrigation up to 7 and 97 kg, respectively. Defoliation stage had significant effect on the studied traits and thousand seeds weight, seed yield and oil yield (except seed kernel percent) were higher in R6 stage. Comparison of the effect of defoliation in R6 and R stages on seed yield showed that leaves are important especially in primary reproductive growth stage. Defoliation in different parts of stem caused significant differences in plant height, head diameter, huld seed percent, harvest index, seed kernel percent, 000 seeds weight, full seed number, seed yield and oil yield and middle up leaves defoliation decreased most characters, significantly. Between interactions, middle down leaves defoliation in R6 stage didn’t have significant difference with control treatment. The results showed high value of sunflower upper leaves protection until beginning of seed filling stage.
  • M. Roshdi, S. Rezadoost, J. Khalili Mahalleh, N. Hajihasani Asl Page 41
    To evaluation of effects of plant density and defoliation in two development stages on yield and yield components of sunflower, two year research was carried out during 00-006 in the agriculture research station of Khoy. The experiment was done in split factorial in the basis of randomized complete block design in three replications. The plant density levels were considered as the main factor in three levels of 0000, 0000, 0000 plants per hectare and defoliation percentage in four levels (0,, 66 and 00 percent) and defoliation stage in appearance of anthodium and anthesis were as the sub factors. The results of compound analysis of variance showed that plant density effect was significant on plant height and stem diameter, seed numbers in an anthodium, thousand seed weight, plant lodging percentage and grain yield. The maximum grain yield was obtained in 0000 plant density per hectare treatment with optimum leaf area index and sufficient number of anthodium in area unit. However, this treatment caused the least number of seeds in an anthodium and thousand seed weight. Increasing defoliation percentage resulted in decreased number of seeds in an anthodium, thousand seed weight, grain yield and harvest index. Defoliation in the anthesis stage had more negative effect on thousand seed weight, number of seeds in an anthodium, grain yield and harvest index than defoliation in appearance of anthodium. The results showed that cropping of sunflower in density of 0000 plants per hectare with leaves protection and high leaf area duration resulted in economical yield in Khoy region and so, even little percentage of defoliation in any different development stages wasn’t recommended.
  • M. Rezvani, M. R. Ardakani, F. Rejali, Gh. Noormohammadi, F. Zaefarian Page 55
    Study of rhizosphere is important in sustainable crop production. Mycorrhizal fungus are one of the most important microorganisms in rhizosphere, that has key function in sustainability of agroecosystems through symbiosis with plants root. In order to investigation the effect of different strains of mycorrhizae on alfalfa root traits, a pot experiment with five treatments including Glomus mosseae, G. etanicatum, G. intraradices, combination of G. mosseae, Gigaspora hartiga and G. fasciculatum strains and a control at four replications was conducted in 006. The roots were washed with tap water after harvesting of shoots. Root traits such as root dry matter, root length, mycorrhizal colonization based on grid line intersect method, total dry weight of mycorrhizal root and root length to root dry weight ratio were measured. Results of analysis of variance indicated that different strains had significant effect on colonization index, so that G. mosseae had the most amount of colonization. Different strains had significant differences in concentration of P, Zn and K in plants and G. mosseae had more uptake and translocation ability of P, Zn and K than others.
  • M. Rafie, M. R. Asghari Pour Page 67
    Water deficit is a great constraint for agricultural productivity world wide. Mungbean is a traditional pulse in arid and semi-arid areas. This research was conducted in a research greenhouse at the Ferdowsi university of Mashhad to investigate the impact of five drought levels (-0., -, -6, -9, and - bar) on yield and morphological characteristics of eight mungbean genotypes (Jalagon7, Kopergaon, D-6, IlagS6A, MD-, MY-7, Berken, Kiloga). The experiment was conducted as factorial in completely randomized design with four replications. The genotypes were exposed to drought stress 0 days after emergence. Some parameters were measured during growing seasons including plant height, leaf number, flower and pod number, length and number of lateral branches. Results showed significant differences of genotypes in all studied parameters in the first stage of stress. Reduction in the flowering and podding time were also observed in most genotypes. Flower numbers was a suitable parameter in assessment of drought tolerant genotypes. Most measured parameters did not show significant differences in all drought stress levels, and interactions at the end of growth season. At this stage, weight of pods was the best index. At the end of growing season, all of the measured parameters showed a reduction with increasing levels of drought stress. The highest amount of all parameters were observed in field capacity (-0. bar). Among the levels of water potential tested, - and -6 bars were the best treatments for evaluating drought stress of mungbean genotypes. Among studied genotypes, D-6, Ilag S6A, and MD - were the best ones in terms of responding to drought stress.
  • M. Abdolmaleki, M. Chizari Page 77
    In this study, farmer's attitude and the extent of their access to technical information to adopt and utilize irrigation systems have been studied. Statistical sample in this study was drown randomly from 0 farmers adopting the irrigation systems in their farms. A number of 0 farmers were selected through classified sampling. This study is a kind of descriptive-correlation research which has been accomplished through questionnaire and interview. Face and content validity of the questionnaire were stablished using a panel of experts consisting of faculty members in the department of agriculture at Khoramabad Islamic Azad university. The questionnaire was field-tested and Cronbach's Alpha coefficient for attitude and the extent of access to technical information questions was calculated using software SPSS (α=8%). The results obtained from calculating correlations between variables showed positive and statistically significant relations between the farmer's attitude regarding adoption of irrigation systems and the amount of irrigated land ownership, the amount of the land which is irrigated by these systems, increase in value of water, kind of educational programs, and obstacles associated with utilization. Moreover, there is positive and statistically significant relations between the extent of access to technical information and educational level, main job, performance, effective factors in utilization of systems, implementing educational programs, agent’s visits, agent’s implemented programs, and problems and obstacles associated with utilization. Stepwise multiple regression, indicated that the amount of irrigated land ownership, the amount of the land which is irrigated by these systems, increase in value of water, obstacles associated with utilization explained a statistically significant portion of variance (R square = 8.) for the farmer's attitude regarding adoption of irrigation systems. Moreover, stepwise multiple regression indicated that educational level, performance, effective factors in utilization of systems and obstacles associated with utilization explained a statistically significant portion of variance (R square =. ) for the extent of access to technical information regarding adoption and utilization of irrigation systems. Thus, farmer's socio-economic and job characteristics, which exist in every zone, must be analyzed and in order to adoption and development of utilization of irrigation technologies, useful educational and technical programs must be planed and implemented.
  • B. Mirshekari, H. Shahi Ahmad Abad, A. Valad Abadi, A. Dabbage Mohammadi Nasab Page 89
    In order to investigate the response of yield related traits in three grain corn hybrids to weed competition periods, a factorial experiment was conducted in research station of agriculture faculty of Islamic Azad university of Tabriz based on randomized complete block design in three replicates in 007. The treatments were combination of weed interference periods (interference until –, –6, and 6–8 leaf stages of corn, full season weed interference and weed free control plot) and three corn hybrids (0, 60 and 70). Results showed that the traits such as stem height, number of grain row per maize, and grain yield were significantly influenced by corn hybrids, But by weed interference treatments. Results indicated that biological yield, dry weight of stem, leaf and maize were affected by weed interference treatments and reduced %, %, % and %, respectively in full season weed interference treatment. 0 Hybrid with stem height of 69 cm, grain yield of. 8 tha- and biological yield. 6 tha- was better than 60 and 70 hybrids. In interference treatments, weed free control plot showed the best result.
  • S. G. R. Moosavi, M. J. Mirhadi, S. A. Siadat, G. Noor Mohammadi, F. Darvish Page 101
    In order to evaluation of different irrigation and nitrogen levels on yield and yield components and water use efficiency of forage millet (cv. Notrifeed) and sorghum (cv. Speedfeed), an experiment was conducted in agricultural research station of Islamic Azad university of Birjand in 00. Experimental design was split-split plot based on randomized compelet block design in three replications. The main plots were three irrigation levels (, 67 and 00 precent of water requirment), sub plots were three nitrogen levels (6, 9 and 8 kg/ha) and sub-sub plots were plant species (forage sorghum and millet). The results showed that the effect of irrigation and nitrogen treatments and plant were significant at 0.0 confidence level on total fresh and dry yield and water use efficiency. The dry forage yield in and 67 percent water requirement treatments were 6.6 and. percent lower than 00% water requirement treatment, respectively. The highest water use efficiency was belonge to medium water stress. Also total fresh and dry yield of forage and water use efficiency in millet were greater than sorghum. In addition, interaction between irrigation and nitrogen fertilizer in mentioned traits was significant at 0.0 confidence level. Application of higher levels of nitrogen increased total fresh and dry yield of forage and water use efficiency at all irrigation levels, significantly.
  • H. Mohammadi, M. Naghshineh Fard, F. Boostani, S. Pishbin Page 115
    The main objective of this study was to develop optimal cropping pattern for producers of Marvdashat district. Determination of optimal cropping contains providing the objectives of reducing production variance or risk, reducing water usage, and providing a special amount of gross margin, simultaneously. Regarding the fluctuations in coefficients used in objective function and constraints and fuzziness of the coefficients, the coefficients were used in fuzzy form. Considering the objectives and applying fuzzy values jointly was resulted in multi objective fuzzy programming. Current pattern of selected producers contains rice, wheat, maize, hay maize, tomato, sugar beet and canola with area of, .8, 0., 0.,, 0., 0. and 0. hectares, respectively. Gross margin of the current pattern is 09. billions rials. Variance of gross margin and water consumption in the current pattern were 87×0 and 0 m, respectively. In fuzzy optimal pattern, rice, wheat, tomato and canola had priority over other crops, getting area of 0.,. ,. and Hectares, respectively. Gross margin, variance of gross margin and water consumption in fuzzy optimal pattern were 9.99, 96×0 and 978 m, respectively. The results also revealed that increased uncertainty in water availability results in reduction of wheat area in favor of rice and canola.
  • A. Nobakht, Y. Mehmannavaz, S. Mahdavy Page 135
    This study was conducted to evaluate the effects of different nutrient levels on performance of laying hens. This experiment was conducted with 0 laying hens from to weeks in a completely randomized design with five treatments and four replicates with 6 birds in each replicate. Experimental diets were isocaloric and included: diet nutrients recommended by Hy-line company for commercial laying hens (control), diet with 0 percent lower nutrient level than nutrient recommended by Hy-line company, nutrients recommended by NRC (99), diet 0 percent higher nutrient level of nutrient recommended by NRC (99) and diet with average energy of nutrients recommended by Hy-line company and NRC (99). The results of this experiment showed that the performance and egg traits in laying hens were significantly affected by different experimental diets and the egg weight was significantly different between treatments (P<0.0). The highest amount of egg weight (60. g) was observed in control group. Also significantly differences were observed in egg mass between treatments (P<0.0). The highest amount of egg mass (.7 g) was observed in control group, whereas nutrients recommended by NRC (99) caused the lowest amount of that (9.8 g). Moreover, feed efficiency significantly affected by studied nutrients (P<0.0). The best amount of feed efficiency (.) was observed in control group. There was also significant difference between treatments for egg shell weight and the highest egg shell weight (6.07g) was observed in control group. The egg shell thickness was significantly affected by treatments, too (P<0.0) and the lowest egg shell thickness (0mm) was observed in control group. There was not any significantly difference between treatments in other traits such as feed price to produce one kilogram of egg (P>0.0). It can be concluded that performance and egg quality of laying hens can be improved by using nutrients levels recommended by Hy- line company for commercial laying hens.
  • M. R. Vafaee, H. Mashhadi Meighani, M. Almasi, S. Minaee Page 143
    The main goal of this study was finding an appropriate pattern for estimating reliability of cereal harvester specially John Deer 9 combine in Farahan region. In this purpose, five steps including: selecting the statistical community, recording of data related to repairs and their abundance with the time of operation, choosing a suitable distribution function which fallow repairs, estimating the parameter of distribution function, and using estimated functions for determining of reliability were considered. In this case, five JD9 combine with 800, 000, 900, 800 and worked hours were selected, randomly. Combines were divided to five main parts including: cutting and feeding unit, belts and chains, engine, hydraulic system and rest of combine mechanisms including: threshing system, separating system, cleaning system and transmition system. All of repairs were recorded based of time duration of work and systems. Repairs were divided into major and minor levels. Finally, time duration between impairments and their abundance types were recorded separately for each system. Based on data distribution and their variations, coefficient β>, and general form of graph inferred from survival function, Weibull distribution function was selected as the best equation to make clear of impairments. The general form of Weibull function was selected with three parameters, but it changed to F(X)=-EXP(-X^(β/α)) form because first impairments could occurre in initial time of combine operation. In order to estimating of Weibull function parameters, maximum likelihood estimated (MLE) method was used. For anticipating the time between repairs, Mont carlo method was used. Results showed that reliability of studied combines was zero after 0 hours operation and time duration between repairs of combine was calculated by. 8 hours.
  • M. Yadegari, Gh. Noormohammadi, H. Asadi Rahmani Page 153
    The effect of co-inoculation with plant growth promoting Rhizobacteria (PGPR) and Rhizobium on yield and yield components of red bean, Phaseolus vulgaris L. cultivars was investigated in agricultural research station of Islamic Azad university of Shahrekord during 006-007. The experiment was done in split plot in the basis of randomized complete block design in three replications. Six strains of Rhizobium and a nitrogen fertilizer treatment were considered as the main factor and three red bean cultivars (Akhtar, Gholi, and Sayyad) were as the sub factors. PGPR strains of Pseudomonas fluorescens P-9 and Azospirillum lipoferum S- as well as two highly effective Rhizobium strains were used in this study. Common bean seeds of three cultivars were inoculated with Rhizobium singly or in combination with PGPR to evaluate their effect on growth characters. Results indicateed that soil beneficial bacteria can positively affect symbiotic performance of Rhizobia. A significant variation of plant growth in response to inoculation with Rhizobium strains was observed. Treatment with PGPR significantly increased number of pods per plant, number of seeds per pod, weight of seeds per plant, weight of pods per plant, total dry matter in R6 stage as well as seed yield and protein content. Co-inoculation with Rhizobium and PGPR caused a significant increase in the yield and yield components. The results showed that all treatments of bacteria increased yield. However, strains Rb-6 with Pseudomonas fluorescens P-9 caused the highest seed yield, number of pods per plant, weight of 00 seed, number of seeds per pod and seed protein yield.