فهرست مطالب

Scientific Journal of Rescue Relief - Volume:2 Issue: 4, 2011

Scientific Journal of Rescue Relief
Volume:2 Issue: 4, 2011

  • تاریخ انتشار: 1390/10/10
  • تعداد عناوین: 9
|
  • هدایت سالاری، علیرضا حیدری، حسن جولایی، سید حامد رحیمی، طاهره شفقت صفحه 1
    مقدمه
    کشور ایران کشوری بلاخیز است و می توان آن را یکی از مستعدترین کشورهای جهان برای وقوع بلایا دانست. بیمارستان ها نقش مهمی در حوادث غیرمترقبه ایفا می کنند. هدف از انجام این مطالعه بررسی وضعیت آمادگی بیمارستان های دولتی و خصوصی شیراز در مقابله با حوادث غیر مترقبه بود تا با مقایسه وضعیت فعلی با استانداردها، نقایص موجود شناسایی شود.
    روش ها
    در این مطالعه مقطعی، 15 بیمارستان دولتی و خصوصی شیراز در سال 1389 ارزیابی شد. ابزار گردآوری داده ها چک لیستی بود که 10 حیطه و 220 سوال داشت. داده ها به روش مشاهده و مصاحبه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
    یافته ها
    به طور کلی میانگین نسبی آمادگی مقابله با حوادث غیرمترقبه در بیمارستان های مورد مطالعه 3/62٪ بود. از نظر حیطه های مورد بررسی، حیطه های تخلیه و انتقال، ترافیک، ارتباطات و امنیت در سطح متوسط، حیطه های اورژانس، پذیرش، آموزش، پشتیبانی، نیروی انسانی، فرماندهی و مدیریت در سطح خوب قرار گرفتند.
    نتیجه گیری
    بیمارستان های مورد مطالعه در شیراز علی رغم داشتن آمادگی کلی مناسب، در حیطه های تخلیه و انتقال، ترافیک، ارتباطات و امنیت نیاز به بهبود دارند و ضروری است تدابیر مناسبی در این زمینه ها اتخاذ گردد.
    کلیدواژگان: آمادگی، بحران، حوادث غیر مترقبه، بیمارستان دولتی و خصوصی
  • کتایون جهانگیری، یاسمین استوار ایزدخواه، سیدعلی آذین، فرزانه جاروندی صفحه 11
    مقدمه
    مشارکت جامعه در مقابله با بلایای طبیعی یکی از ارکان مهم مدیریت بحران به شمار می آید. از آنجا که استان خوزستان به عنوان یکی از مهم ترین استان های مرزی کشور و در زمره استان های بلاخیز به شمار می آید، مطالعه حاضر به منظور تعیین وضعیت مشارکت جامعه برای مقابله با بلایای طبیعی از دیدگاه مسئولین انجام شده است.
    روش ها
    این تحقیق در چهار مرحله انجام شد. در مرحله نخست، وضعیت موجود استان خوزستان از نظر وقوع بلایای طبیعی مورد بررسی قرار گرفت؛ در مرحله دوم، وضعیت استان از نظر سازمان ها، نهادها و تشکل های فعال در زمینه بلایا بررسی شد؛ در مرحله سوم، با بهره گیری از روش مطالعه کیفی و با انجام مصاحبه عمیق، نظر مسئولین مربوطه در زمینه میزان مشارکت مردم و چگونگی جذب و هدایت آنها در مقابله با بلایای طبیعی مورد سنجش قرار گرفت و در مرحله نهایی، پس از جمع بندی و تحلیل نتایج حاصله، استراتژی هایی ارائه شد تا بتوان با استفاده از این راهبردها از میزان تلفات انسانی و خسارت های احتمالی در سوانح آتی جلوگیری کرد.
    یافته ها
    با توجه به دیدگاه های متفاوت مدیران به مقوله مدیریت جامع بحران و عدم وجود تعاریف مشترک در این حیطه، فرایندهای سیاستگذاری، هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی و آموزش در سازمان ها به صور گوناگون انجام می شود. با توجه به حاکمیت دیدگاه پدرسالارانه در نظام دولتی، نقش مردم به عنوان مهم ترین گروه ذی نفع از سوی دولتمردان نادیده گرفته شده که نتیجه آن سنگین تر شدن بار مسئولیت های دولت در مقابله با بلایای طبیعی است.
    نتیجه گیری
    بافت سنتی و حاکمیت فرهنگ قومی در استان خوزستان می تواند به عنوان بستر مناسبی برای گسترش فرهنگ مشارکت جامعه در پیشگیری، کاهش اثرات زیانبار بلایا، کسب آمادگی و برنامه ریزی در مرحله قبل از وقوع، مشارکت در عملیات پاسخگویی به ویژه عملیات جستجو، امداد، نجات، پشتیبانی در مرحله وقوع و بازیابی یعنی ساماندهی، بازتوانی، بازسازی و بازگشت به وضعیت اولیه در مرحله پس از وقوع بلایا مورد استفاده قرار گیرد؛ اما لازمه این امر تغییر نوع نگاه مدیران به مقوله نقش و نوع مشارکت مردم در مقابله با بلایای طبیعی است.
    کلیدواژگان: بلایای طبیعی، تحلیل خطرپذیری، مشارکت مردم، دیدگاه های مسئولین
  • محمد فروغی، نسیم حیدری نژاد صفحه 21
    مقدمه
    بررسی تحولات جمعیتی در کشور نشان از افزایش پیوسته جمعیت دارد که این رشد به احتمال زیاد تا ربع قرن آینده ادامه خواهد داشت. به علاوه، بسیاری ازسکونتگاه ها در مناطق با آسیب پذیری بالا واقع شده اند. در این پژوهش، استان چهارمحال و بختیاری به لحاظ تحلیل دو عامل کلیدی در سال های اخیر مورد بررسی قرار می گیرد: آسیب پذیری لرزه ای سکونتگاه ها و راه های ارتباطی.
    روش ها
    در این پژوهش برای ارزیابی وضعیت سکونتگاه ها و راه ها ابتدا با کمک روش وزن دهی عکس فاصله، از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و با استفاده از داده های لرزه ای استان به حوزه بندی خطر زلزله پرداخته شد. پس از آن، وضعیت استقرار عوارض مورد بررسی در ارتباط با گسل ها و حوزه های ایجاد شده با استفاده از توابع همسایگی سنجیده شد. رویکرد کلی حاکم بر پژوهش روش تحلیلی- توصیفی است.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان داد که با در نظر گرفتن پتانسیل بالای گسل های فعال در استان، تعیین حریم امن در مجاورت گسل ها ضروری به نظر می رسد. این خطوط راهنما در اجتناب از خطرات گسیختگی مستقیم گسل ها در برنامه ریزی شهری، مدیریت بحران، و علوم زمین بسیار کاربردی است. بر مبنای فاصله آسیب پذیر در اطراف گسلها، مجموعا 7 شهر و 58 روستا با خطر مستقیم گسیختگی ساختگاه مواجه هستند و در مجموع در حدود 1072590 کیلومتر از راه های موجود در استان، آسیب پذیری بسیار بالایی را نسبت به گسیختگی گسل نشان می دهند.
    نتیجه گیری
    نتیجه به دست آمده بیانگر آن است که در نواحی غربی و شمال غربی با تراکم بیشتر سکونتگاه های روستایی و راه های ارتباطی مواجه هستیم؛ در صورتی که سکونتگاه های شرقی بزرگتر، پراکندگی آنها بیشتر و فراوانی آنها کمتر است. توسعه فزاینده سکونتگاه ها و راه های ارتباطی بر روی این نواحی پتانسیل خطر خیزی لرزه ای استان را به طور فزاینده ای افزایش داده است.
    کلیدواژگان: سکونتگاه های انسانی، آسیب پذیری لرزه ای، راه های ارتباطی، استان چهارمحال و بختیاری
  • محمد مهدوی صفحه 32
    مقدمه
    تاکنون مطالعه ای در جهت شناخت توفان ها در استان خراسان به نحو سازمان یافته ای صورت نگرفته است و آمار و اطلاعات مدون در این زمینه بسیار اندک است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی توفان ها در استان خراسان با هدف پیشگیری و آمادگی است.
    روش ها
    در این مطالعه که در سال 1382 انجام شد، از گزارش های ایستگاه های سینوپتیک جنوب خراسان و سه ایستگاه بیرجند، پشت بادام و طبس که در غرب استان قرار دارند استفاده شد که در مجموع اطلاعات 18 ایستگاه مورد بررسی قرار گرفت. داده های مربوط به سرعت و جهت سریع ترین بادهای ماهانه در سال های مختلف از سازمان هواشناسی کشور از بدو تاسیس جمع آوری شد. همچنین آمار تعداد روزهای غبارآلود، دمای مطلق و متوسط دمای حداقل ماهانه ایستگاه ها نیز تهیه گردید و سپس اطلاعات جمع آوری شده مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    در میانه استان، به دلیل وجود کوهستان های بلند، سرعت وزش بادها کمتر از مناطق شمالی، شرقی و جنوب غربی است. از نظر جهت بادهای پر سرعت، بررسی های انجام شده نشان می دهد که این نوع بادها در جهت های مختلف می وزند ولی در بعضی جهت ها از فراوانی بیشتری برخوردارند.
    نتیجه گیری
    وزش بادهای سریع در استان، به نحوی که ایجاد خسارت مالی و تلفات انسانی کند، از احتمال وقوع نسبتا زیادی برخوردار است وآن را باید به عنوان خطری جدی تلقی کرد.
    کلیدواژگان: توفان، آمادگی در برابر توفان، استان خراسان
  • سید حسام سیدین، ساناز سهرابی زاده، روح الله زابلی صفحه 39
    مقدمه
    بلایا رخدادهای کمیابی هستند؛ با وجود این، برنامه ریزی دقیق و آموزش در جهت آماده سازی سازمان های بهداشتی و درمانی برای مقابله با این رویدادها، بسیار ضروری است. مقاله حاضر، برنامه ریزی مدیریت بلایا و مانورهای مرتبط را درون سازمان های بهداشتی و درمانی ایران بررسی می کند.
    روش ها
    این مطالعه مقطعی و از نوع کمی است که برای انجام آن تعداد 230 پرسشنامه، که سوالاتی در زمینه برنامه ریزی جامع، کارت های عملیاتی یا برنامه های عملیاتی استاندارد، برنامه ریزی مداوم کسب و کار و برنامه اقتضایی را دربرمی گرفت، در بین مدیران سلامت توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق آزمون های آماری مختلف انجام شد.
    یافته ها
    اگرچه درون سازمان ها برنامه های جامع وجود دارد؛ اما برنامه های اقتضایی، برنامه های استمرار کسب و کار و کارت های عملیاتی مورد توجه قرار نگرفته اند. کمیته های عملیاتی مدیریت بلایا واقع در سازمان ها نیز، در جهت بهبود توانایی مقابله با بحران ها، اقدام مناسبی انجام نداده اند.
    نتیجه گیری
    در جهت ارتقای سیستم مدیریت بلایا باید اقداماتی، مانند مهندسی مجدد در جهت طراحی سیستم مدیریت بلایا، فعالیت های آماده سازی، تدوین استانداردها و پروتکل ها، آموزش کارکنان و مانورهای منظم، صورت گیرد.
    کلیدواژگان: مدیریت بلایا، برنامه ریزی، آمادگی، کاهش مخاطرات، پاسخگویی
  • کورش داوری، امیررضا شجاعی مقدم، زهرا سادات رضوی مطلق صفحه 46
    مقدمه
    با توجه به گسترش روزافزون علم و تکنولو‍ژی روز، روند جلب همکاری افراد متفاوت تر از گذشته است و اتخاذ شیوه و روش مناسب در دعوت به عضویت مردم حائز اهمیت می باشد. این پژوهش از این حیث که در بر گیرنده نگرش ها و عملکردهای داوطلبان جمعیت هلال احمر استان کهگیلویه و بویراحمد در زمان حضور در یکی از گروه های داوطلبی است، می تواند نتایجی را به دنبال داشته باشد که با تکیه بر آنها برای تداوم جلب مشارکت های مردمی استراتژی مناسبی اتخاذ گردد.
    روش ها
    مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی برروی 400 نفر از داوطلبان استان کهگیلویه و بویر احمد در سال 1389 است. روش پژوهش در این مطالعه، روش همبستگی و ابزار سنجش، پرسشنامه محقق ساخته بود که به شیوه طیف لیکرت طراحی شد. پرسشنامه متشکل از چهل سوال بود که متغیر مستقل، یعنی روش های جلب مشارکت مردم، سه خرده مقیاس (روش های چهره به چهره، روش های تبلیغات و روش های گروه سازی) و متغیر وابسته یعنی انجام فعالیت های داوطلبانه چهار خرده مقیاس (انجام فعالیت های داوطلبانه گروه های حمایت، مهارت، مشارکت و هدایت) را بررسی می کرد.
    یافته ها
    براساس یافته های این پژوهش، با استفاده از آزمون مجذور کای معلوم شد که از نظر پاسخگویان، بین میزان مشارکت در فعالیت های داوطلبانه با میزان استفاده از روش های جلب مشارکت رابطه معنی داری وجود دارد (05/0P<).
    نتیجه گیری
    روش های جلب مشارکت تاثیر بالایی در انجام فعالیت های داوطلبانه دارد. به تناسب شرایط خاص گروه ها ونیز خصوصیات خاص فرهنگی و امکانات موجود می توان هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی، زمینه های جلب مشارکت افراد در فعالیت های داوطلبانه را فراهم کرد.
    کلیدواژگان: روش های جلب مشارکت مردم، روش چهره به چهره، روش تبلیغات، روش گروه سازی، گروه های داوطلبی
  • زین العابدین زینالپور فتاحی صفحه 52
    ضمان یا عدم ضمان نجاتگران در عملیات های امداد و نجات جاده ای که متعاقب ایراد ضرر و زیان مالی به خودروهای مصدومین در حوادث جاده ای بروز می کند چالشی حقوقی برای نجاتگرانی است که داوطلبانه و بر اساس مبانی بشردوستانه وارد عرصه امدادرسانی در سوانح جاده-ای شده اند. بررسی این موضوع در قوانین موضوعه ایران و مداقه در قواعد و مقررات فقه امامیه نشان دهنده نتایجی غیر از آن چیزی است که در قوانینی مثل قانون مدنی ما آمده است. نتیجه تحقیق اثبات عدم ضمان نجاتگرانی است که در حین انجام وظایف نجاتگری خود موجب ایراد ضرر و خسارت مالی به اموال شخص مصدوم می شوند. پژوهش حاضر، تحقیقی تحلیلی عقلانی است که با مراجعه به متون اصیل اسلامی و قانونی انجام شده است.
    روش ها
    روش تحقیق، روشی تحلیلی و عقلانی می باشد و در آن از منابع فقهی و قانونی بهره برداری شده است.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که در قوانین موضوعه ایران، ماده قانونی صریحی که در مورد ضمان یا عدم ضمان نجاتگرانی که در حوادث جاده ای به امر امداد رسانی مشغول هستند و به تبع و مناسبت این امر موجب ایراد خسارت به اموال مصدومین، به ویژه خودروی آنها می-شوند نیامده و بدان هیچ اشاره ای نشده است.
    نتیجه گیری
    با بررسی برخی دلایل عقلی، فقهی و قانونی عدم ضمان نجاتگران در حوادث جاده ای اثبات گردید. توجه محاکم به آنچه که در این پژوهش آمده است می تواند چالش مطرح شده برای نجاتگران حوادث جاده ای را مرتفع کند و تبعات حقوقی دلسرد کننده را از آنان دور سازد.
    کلیدواژگان: ضمان، نجاتگر، امدادرسانی، امداد و نجات جاده ای
  • مقاله آموزشی
  • مهراب شریفی سده صفحه 59
|
  • Salari H., Heidari A., Julaee H., Rahimi S.H. Shafaght T Page 1
    Background
    Iran is a disaster-prone country and it can be considered as one of the most vulnerable countries for disasters in the world. Hospitals play an important rolein disasters. This paper aims to study the preparedness of public and private hospitals in Shiraz dealing with disasters; to investigate and to identify problems and issues comparing current status with standards.
    Methods
    In this cross-sectional study, 15 public and private hospitals were evaluated in Shiraz in 2010. The data was collected by using observation, interview and also a checklist including 10 fields and 220 questions. Then the collected data were analyzed by using SPSS.
    Findings
    Totally, the results are as follows: the average disaster preparedness in the mentioned hospitals was 62/3%; evacuation, transport, traffic, communication andsecurity fields were in the middle level; and emergency services, reception, training, logestics, human resources, commanding and management were in a good average level.
    Conclusion
    Despite having an adequate preparation in the studied hospitals inShiraz, appropriate measures should be taken to improve some fields such as evacuation, transport, traffic, communication, and security.
  • Jahangiri K. , Ostevar Izadkhah Y., Azin S.A., Jarvandi F Page 11
    Background
    Community participation is one of the important bases of disastermanagement in confronting natural disasters. Khuzestan is one of the most importantborder provinces in the country that is highly prone to natural disasters. This research aimed to determine the status of people's participation in Khuzestan to respond to natural disasters from the viewpoints of officials.
    Method
    This study was conducted in four stages. First, the status of the province was evaluated regarding the occurrence of natural disasters. In the second stage, the province situation is addressed from the perspectives of related organizations, institutions and active NGOs in disasters. By using qualitative study and in-depth interviews in the third stage, the officials’ views on how to attract people to participate in confronting natural disasters was collected. In the final stage, after analyzing the obtained results, some strategies are presented in order to use these guidelines and recommendations and also to prevent the probable human casualties and damage in future disasters.
    Findings
    According to the manager's different views about disaster management issues and lack of a common terminology to apply in this field, the process of policymaking, coordination, planning, organizing and training has been undertaken indifferent ways in the organizations. Also, in the governmental system, the role ofpeople as the most important stakeholders has not been considered appropriatelywhich makes the governments feel more responsible for confronting natural disasters.
  • Foroughi M Page 21
    Background
    The study of population change indicates that population growth is likely to continue the next quarter century. In addition, many settlements are located in high risk areas. In this study, the province of Chaharmahal & Bakhtiari was evaluated based on two key factors analyzing in recent years: the seismic vulnerability of settlements and roads.
    Methods
    In this research, the earthquake risk zonation was performed by using IDW method (Inverse Distance Weighting), GIS and seismic data in order to evaluate settlements and roads in Chaharmahal & Bakhtiari province. In this analyticaldescriptive study, the fault condition was measured by using the neighborhood function.
    Findings
    Considering the high potential of active faults, it is essential to define safe bounds next to the faults. These guidance lines are applicable in urban planning, disaster management, geo sciences in preventing the direct interruption of active faults.Total of 7 cities and 58 villages exposed to the direct risk of faults interruption; also about 1,072,590 km of roads have a very high vulnerability to the faults interruption in the province based on the vulnerable distance to the faults.
    Conclusion
    The results indicate that there is high density of rural settlements and roads in western and northwestern areas; however, however eastern settlements arelarger, dispersed and low in number. The progressive development of roads and settlements has significantly increased the potential seismic risk.
  • Mahdavi M Page 32
    Background
    Since there are not many organized search, statistics and information about understanding storms, the present research aims to study and review the storms in Khorasan province with the target of prevention and preparedness.
    Methods
    Reports of 18 stations were used in this study including reports of synoptic stations in the south of Khorasan, and data of 3 stations in the west of province such as Birjand, Posht Badam and Tabas in 2003. Data of speed and direction of monthly winds were collected in different years of Meteorological Organization since its foundation. The number of dusty days, absolute temperature and average monthlyminimum temperature in stations were also collected and data was analyzed.
    Findings
    Wind speeds in the center of the province were less than northern, eastern and southwest due to high mountains. According to the studies, the high speed winds were in different directions but in some directions had higher frequency.
    Conclusion
    the speed of fast winds would cause financial losses and casualties.Since the probability is relatively high, it should be considered as a serious threat.
  • Seyedin S.H., Sohrabi Zadeh, Zaboli R Page 39
    Background
    Disasters are fortunately rare occurrences. However, careful planning and training are necessary in order to adequately prepare individual health and care organizations for such events. This paper aims to investigate disaster managementplanning and related exercises of health organizations in Iran.
    Methods
    A quantitative and cross sectional study were performed and 230questionnaires were distributed among the health managers about comprehensive planning, operational cards or operational standard plans, business contingency plans and continuity plans. Data was analyzed by using SPSS and various statistical tests.
    Findings
    Contingency plans, business continuity plans and action cards need to be employed although there are comprehensive plans within the organizations. Operational committees of disaster management have not taken appropriate measures to improve the ability and to deal with disasters.
    Conclusion
    In order to improve the national disaster management system, somemeasures should be taken such as re-engineering the current system, implementing appropriate plans and preparedness, compiling standards and protocols, training staff and regular exercises.
  • Davari K., Razavi Motlagh Z.S Page 46
    Background
    The process of attracting volunteer's participation is different from the past due to the increasing spread of science and technology, so appropriate actions should be taken in order to properly invite people to join voluntary activities. Because this research includes attitudes and practices of volunteers in Red Crescent society of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad in form of volunteer groups, the results can be used for designing appropriate strategies in order to continue to attract public participation.
    Methods
    This descriptive study was done on 400 volunteers in Red Crescent society of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad in 2010. A Likert-style questionnaire was designedby the researchers. The questionnaire was composed of 40 questions. Independent variable namely attraction of public participation included three sub-scale (face to face methods, advertising techniques and making group techniques); and dependent variable, i.e. voluntary activities covered 4 subscales (voluntary activities of support groups, skills groups, participation and also guidance groups).Correlation betweenthese variables was identified.
    Findings
    The results indicated, in view of respondents, there was a significantrelationship between participation in voluntary activities with methods of attractingparticipation by using Qui square Test (p <0/05).
    Conclusion
    The methods of participation have a high impact on voluntary activities. Public participation in voluntary activities can be provided according to each group special conditions, cultural characteristics and facilities both individually andtogether as a group.
  • Zeinalpour Fatahi Z Page 52
    Background
    Liability or no liability is a legal challenge for the first responders,they work based on humanitarian principles and may damage victim's cars during rescue operations in roads accidents.This research aims to study liability or no liability of first responders on duty in the road accidents based on Islamic and legal texts.
    Methods
    In this analytical-rational research, some juridical and legal resources areused.
    Findings
    The results show that a basic and clear law is not mentioned on liability or no liability for first responders on duty in the road accidents in which they inevitably may damage the victim's property, especially their cars.
    Conclusion
    According to the juridical and legal reasons, no liability of first responders was proved. The judiciary must draw attention to what is obtained in this study in order to resolve the challenges and legal consequences of discouraging.