فهرست مطالب
مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال پنجم شماره 1 (بهار 1392)
- تاریخ انتشار: 1392/03/17
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 1-22برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی در چند دهه ی اخیر مشکلاتی را برای کشاورزان به وجود آورده و در نتیجه به کاهش رفاه آنان منجر شده است. در مطالعه ی حاضر، برای بررسی این مساله ابتدا عوامل موثر بر شوری آب های زیرزمینی تعیین و سپس به تخمین تابع تولید گندم با تعریف متغیرهای مختلفی از جمله شوری مبادرت گردید و با محاسبه ی تولید نهایی هریک از نهاده ها نشان داده شد که تولید نهایی کلیه ی نهاده ها به جز شوری مثبت است. در ادامه با محاسبه ی تابع هزینه، تابع رفاه ناشی از کاهش سطح آب تخمین زده شد. نتایج نشان داد که رفاه کشاورزان به طور چشمگیری با افت سطح آب های زیرزمینی کاهش پیدا می کند. در پایان پیشنهاداتی جهت بهبود وضع موجود شامل محدودیت کشت محصولات آب بر و محدودکردن برداشت آب زیرزمینی ارائه گردیده است.
کلیدواژگان: شوری، تابع تولید، تابع هزینه، رفاه، آب های زیرزمینی -
بررسی پتانسیل اشتغال زایی بخش کشاورزی در عرصه های اقتصاد شهر و روستا(مطالعه موردی استان خراسان رضوی)صفحات 23-45در بررسی های اقتصادی، شناسایی بخش های با ظرفیت ها و پتانسیل های اشتغال زایی جهت برنامه ریزی های آتی بسیار حایز اهمیت است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی پتانسیل اشتغال زایی بخش کشاورزی استان خراسان رضوی در عرصه های مختلف شهر و روستا به تفکیک جنسیت می باشد. برای این منظور از جدول داده-ستانده استانی که به روش راس(RAS) به-هنگام شده بود، استفاده شد. نتایج نشان داد که در عرصه ی کل اقتصاد استان، بخش کشاورزی از نظر شاخص های کشش اشتغال زایی و همچنین قدرت انتشار و حساسیت انتشار که نشان دهنده ی پیوندهای پسین و پیشین می باشد، در مرتبه دوم قرار دارد. اگرچه درخصوص اشتغال مستقیم در مرتبه ی اول است. همچنین نتایج درخصوص عرصه ی اقتصاد شهر و روستا نشان داد که بخش کشاورزی در مناطق شهری از جایگاه بالایی نسبت به سایر بخش های اقتصادی برخوردار نیست، ولی در مناطق روستایی از بالاترین جایگاه برخوردار است. به گونه ای که کشش اشتغال زایی مردان و زنان در بخش کشاورزی مناطق روستایی به ترتیب 397/0 و 399/0 می باشد. همچنین میزان شاخص قدرت انتشار مردان و زنان در بخش کشاوزی مناطق روستایی به ترتیب حدود 6/4 و 7/5 و حساسیت انتشار مردان و زنان در بخش کشاورزی به ترتیب 87/5 و 34/7 می باشد. به عبارت دیگر بخش کشاورزی به عنوان دومین بخش اشتغال زا در کل استان و به عنوان اصلی ترین بخش در مناطق روستایی می باشد که از قابلیت بالایی در تاثیرگذاری بر بخش های دیگر اقتصاد(به خصوص در نواحی روستایی) و درونی کردن فعالیت ها برخوردار استکلیدواژگان: اشتغال، داده، ستانده، کشش اشتغالزایی، قدرت انتشار
-
صفحات 47-63یکی از معضلاتی که همواره جوامع مختلف را آزار می دهد، مساله ی نابرابری درآمدهاست. جامعه ی روستایی ایران نیز مانند سایر جوامع از این شرایط رنج می برد. با توجه به اینکه درصد بالایی از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می کنند و همچنین نقش های مختلف که توسعه ی روستایی می تواند در توسعه ی همه جانبه ی ملی ایفا کند، بررسی مسائل جوامع روستایی از جمله بررسی توزیع درآمد و همچنین روند آن طی برنامه های توسعه بسیار ضروری می باشد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات هزینه- درآمد خانوار مرکز آمار ایران، به اندازه گیری نابرابری درآمد در مناطق روستایی ایران طی دوره ی 1388- 1368 با استفاده از ضریب جینی پرداخته شده است. یافته های مطالعه نشان داد که در طول دوره ی مورد بررسی از نابرابری درآمد در مناطق روستایی کشور کاسته شده است، هرچند که این کاهش بسیار کند است. همچنین میانگین ضرایب جینی چهار دوره برنامه ی توسعه با همدیگر اختلاف معنی دار دارند. در پایان پیشنهاد می-شود که در اعمال سیاست ها و برنامه های توسعه ی کشور، در تخصیص منابع به استان هایی که مناطق روستایی آنها از نابرابری بیشتری رنج می برند، تلاش بیشتری شود.
کلیدواژگان: نابرابری درآمدی، ضریب جینی، مناطق روستایی، ایران -
صفحات 65-80امنیت غذایی مستلزم عرضه ی کافی مواد غذایی در سطح کلان و توزیع عادلانه به منظور دستیابی همه به آن می باشد و در حقیقت سنگ بنای یک جامعه ی توسعه یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی اعضای آن به شمار می رود. توسعه ی مالی، در حقیقت توسعه ی نظام یا بخش مالی شامل بازارها، نهادها و ابزارهای مالی می باشند. در مطالعه ی حاضر به بررسی تاثیر توسعه ی مالی بر امنیت غذایی خانوار های روستایی در طی دوره ی 1389-1365 پرداخته شد. برای این کار ابتدا از شاخص کلی امنیت غذایی خانوار، برای محاسبه ی میزان امنیت غذایی خانوارهای روستایی و شاخص توسعه مالی برای مشخص کردن میزان توسعه ی مالی در کشور استفاده شد و در نهایت با استفاده از روش خود توضیح برداری با وقفه های گسترده، میزان اثر-گذاری توسعه ی مالی بر امنیت غذایی خانوار های روستایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاخص توسعه ی مالی که بر مبنای ژرفای مالی ظاهر شد، اثرات کوتاه مدت و بلند مدت قابل انتظاری را بر امنیت غذایی خانوار های روستایی کشور ایجاد می کند که این اثرات در کوتاه مدت و بلند مدت مثبت و معنی دار است. بنابراین سیاست های توسعه ی مالی که بر پایه ی شاخص مشخص و تعریف شده ای قرار گیرند، منجر به افزایش امنیت غذایی در مناطق روستایی می شوندکلیدواژگان: توسعه مالی، امنیت غذایی، شاخص توسعه مالی، خانوارهای روستایی
-
صفحات 81-99در این تحقیق انتقال قیمت از بازارهای جهانی به بازار داخلی در مورد محصولات گندم، جو و برنج بررسی شده است. برای این منظور کشش جانشینی میان محصولات وارداتی با محصولات تولید داخل(کشش آرمینگتون) با استفاده از روش حداکثرسازی آنتروپی برآورد شده اند. همچنین داده های سالیانه مربوط به سال های 1371 تا 1388 مورد استفاده قرار گرفته شده است. به علاوه در این تحقیق از سه مدل به منظور محاسبه این کشش استفاده شده است، مدل اول حداقل مربعات، الگوی دوم یک الگوی تطابق جزئی و الگوی سوم نیز الگوی تصحیح خطای برداری که برآورد این سه مدل با استفاده از روش حداکثرسازی آنتروپی انجام پذیرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که کشش آرمینگتون در بلندمدت بسیار بیشتر از این کشش در کوتاه مدت است به این معنی که نوسان قیمت های جهانی در بلندمدت بیشتر از کوتاه مدت به بازار داخلی این محصولات انتقال می یابد. همچنین کشش مذکور در مورد محصول گندم در تمامی مدل ها چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت مثبت بوده، درحالی که در مورد محصول جو و برنج این مسئله صادق نیست.
کلیدواژگان: کشش آرمینگتون، حداکثرسازی انتروپی، انتقال قیمت -
صفحات 101-120لازمه ی تشکیل بازار آب وجود مکانیسم حقوقی مالکیت آب به گونه ای است که اولا این حقوق از امنیت لازم برخودار باشد و ثانیا انعطاف پذیربوده و منعکس کننده ی هزینه ی واقعی آب به مصرف کنندگان آن باشد. انعطاف پذیری در مورد حقوق آبیاری در واقع میزان قابلیت پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر مصرف کنندگان و مصارف مختلف است. یکی از مواردی که به شدت انعطاف پذیری بازار خرید و فروش مجوزهای آبیاری را در کشور محدود می کند، منفک نبودن آن از بازار زمین یا به عبارتی عدم تفکیک مالکیت آب و زمین است. در چنین شرایطی به دلیل عدم وجود علائم قیمتی از بازار، ارزش اقتصادی مجوزهای آبیاری مشخص نیست. در این مقاله سعی شده است با تدوین الگویی در قالب روش قیمت هیدانیک، ارزش این مجوزها در منطقه ی پاشاکلا در استان مازندران تعیین گردد. نتایج این الگو نشان داد که ارزش مجوزهای آبیاری حدود 20 تا 27 درصد ارزش اراضی منطقه را تشکیل می دهد که با توجه به متوسط ارزش اراضی کشاورزی در منطقه، ارزش مجوزهای آبیاری برای یک هکتار از اراضی شالی معادل 35 الی 46 میلیون ریال می باشد.
کلیدواژگان: بازار آب، حقابه های کشاورزی، قیمت هیدانیک، پاشاکلا -
صفحات 121-142این مطالعه با هدف تعیین میزان منافع مورد انتظار ناشی از سرمایه گذاری در فعالیت های پژوهشی بادام و نحوه ی توزیع آن میان گروه های همسود، با فرض اقتصادی باز در دو حالت انتقال موازی و غیرموازی منحنی عرضه، انجام گردید. نتایج نشان داد با افزایش یک درصدی عملکرد در یک انتقال موازی، سالانه 3/59 میلیارد ریال منفعت اجتماعی ایجاد می گردد که از این مقدار 8/56 میلیارد ریال به تولیدکنندگان و 5/2 میلیارد ریال به مصرف کنندگان بادام در ایران منتقل می-شود. همچنین در نتیجه ی کاهش قیمت جهانی، تولیدکنندگان بادام در سایر کشورها به اندازه ی 39 میلیارد ریال زیان و مصرف کنندگان در آن کشورها به میزان 03/39 میلیارد ریال سود می-برند. در انتقال غیرموازی تغییری در آثار رفاهی مورد انتظار برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان سایر نقاط جهان ایجاد نشده، ولی مقدار منافع داخلی از 3/59 به 7/29 میلیارد ریال کاهش می-یابد. یافته های پژوهش نشان می دهد که میان ارزش اقتصادی فعالیت های پژوهشی که در پی افزایش عملکرد یا کاهش در هزینه های تولید بادام می باشند، تفاوت قابل توجه ای وجود دارد. به-طوری که با کاهش یک درصدی در هزینه ی هر هکتار باغ بادام و انتقال موازی منحنی عرضه، مجموع منافع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان داخلی 5/41 میلیارد ریال بوده که به میزان 1/17 میلیارد ریال کمتر از وضعیت پیشین است. در مقابل زیان تولیدکنندگان خارجی از 39 به 3/27 میلیارد ریال کاهش می یابد. به عبارت دیگر تحقیقات بادام در ایران بیشتر به نفع تولیدکنندگان داخلی بوده و میزان منافع مورد انتظار به نحوه ی تاثیرگذاری یافته های پژوهشی و چگونگی انتقال منحنی عرضه بستگی دارد.
کلیدواژگان: تحقیقات کشاورزی، توزیع منافع، تجارت، انتقال موازی و غیرموازی -
صفحات 143-156در مطالعه ی حاضر، با توجه به بحث اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها از یک طرف و اهمیت اشتغال از طرف دیگر، به پیش بینی اشتغال بخش های اقتصادی ایران از جمله بخش کشاورزی پس از آزادسازی کامل قیمت حامل های انرژی پرداخته شده است. برای این منظور از جدیدترین جدول داده- ستانده موجود(جدول 65 بخشی سال 1385) استفاده شد. بر اساس نتایج، اشتغال کل 232/6 درصد کاهش یافت. بیشترین کاهش اشتغال در بخش انواع کود و آفت کش با میانگین 075/36 درصد مشاهده شده است. زیر بخش های کشاورزی نیز با کاهش اشتغال مواجه شدند که بیشترین کاهش در زیربخش زراعت و باغداری با میانگین 83/10 درصد مشاهده گردید، پس از آن زیربخش ماهیگیری، دامداری و جنگل داری به ترتیب با 945/2، 621/2 و 233/0 درصد کاهش اشتغال قرار داشتند. همچنین نتایج بررسی اثر اشتغال زایی اجزای تقاضای نهایی پس از تعدیل 100% قیمت حامل ها نشان داد که افزایش قیمت حامل های انرژی، تاثیر خیلی کمی بر اشتغال زایی این اجزا در بخش کشاورزی دارد. لذا جهت کمک به بخش کشاورزی لازم است که اجزای تقاضای نهایی مورد توجه قرارگیرند و با برنامه ریزی برروی این اجزا اثر شوک قیمتی حذف یا کم گردد.
کلیدواژگان: اشتغال، تقاضای نهایی، جدول داده، ستانده، حامل های انرژی، قیمت -
صفحات 157-181افزایش تقاضای آب یکی از چالش های اصلی مدیران و برنامه ریزان منابع آب می باشد. پاسخ به مسائل کمبود آب تنها از طریق توسعه ی پروژه منابع آب جدید امکان پذیر نیست و از طریق مدیریت کارای آب در پروژه های موجود میسرتر است. در این رابطه، مدیریت استفاده تلفیقی یکی از گزینه های به کارگیری بهینه ی منابع آب در دسترس می باشد و می تواند بهره وری آب را بهبود ببخشد. در مطالعه ی حاضر برای ارزیابی سناریوهای مختلف استفاده تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت فیروزآباد فارس یک مدل ریاضی ارائه شده که در آن محدودیت های هیدرولوژیکی و مدیریتی برای رسیدن به الگوهای کشت بهینه به منظور استفاده ی بهینه از منابع آب در راستای حداکثر کردن بازده برنامه ای لحاظ شده است. نتایج نشان داد که استفاده ی توامان آب سطحی و زیرزمینی اطمینان نسبت به منابع آب را بهبود می بخشد که می تواند زیان ناشی از عدم حتمیت مربوط به آب را کاهش دهد و بنابراین همچون یک سیستم مدیریت ریسک علیه عدم حتمیت آب عمل کند. همچنین نتایج نشان داد که بازده برنامه ای فراهم آمده از سیستم استفاده تلفیقی پیشنهادی در سطح دشت تقریبا دو برابر مقدار قبلی است یعنی از 189 میلیارد به 372 میلیارد ریال خواهد رسید و بهره وری آب به میزان 13 درصد افزایش می یابدکلیدواژگان: استفاده تلفیقی، منابع آب سطحی، مدیریت بهینه آب، فیروزآباد
-
صفحات 183-196موضوع مهاجرت های روستایی همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی و اقتصاددانان بوده است. در مطالعه ی حاضر نیز، عوامل اقتصادی موثر بر مهاجرت روستایی ایران با استفاده از سیستم معادلات همزمان برای دوره ی 1386-1353 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بهبود توزیع درآمد، افزایش مخارج دولتی در عمران روستاها، کاهش شکاف دستمزد میان شهر و روستا و همچنین سرمایه گذاری در بخش کشاورزی منجر به کاهش روند مهاجرت به شهرها خواهد شد. همچنین افزایش شاخص قیمت محصولات کشاورزی، افزایش نرخ باسوادی، رشد اقتصادی و افزایش سطح زیرکشت از طریق اثرگذاری مثبت بر سرمایه گذاری کشاورزی، منجر به کاهش مهاجرت از روستا به شهر خواهند شد. براساس نتایج پیشنهاد می شود که مخارج عمران و توسعه ی روستاها توسط دولت افزایش یابد، شکاف دستمزد نیروی کار بین شهر و روستا کاهش یابد و دولت علاوه بر اهداء تسهیلات جهت سرمایه گذاری به کشاورزان، باید از طریق مشوق ها موجبات حضور بخش خصوصی جهت سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و نواحی روستایی را فراهم کند.
کلیدواژگان: مهاجرت، توسعه روستایی، سیستم معادلات، بهبود توزیع درآمد، مخارج عمرانی
-
Pages 1-22Over-pumping of groundwater resources has caused some problems in recent decades leading to reduction of farmers, welfare. To determine its magnitude, factors affecting groundwater salinity were estimated first. Then production function of wheat was estimated and by calculating marginal productivity of each factor, it was found that marginal productivity of all factors except salinity was positive. Finally, the welfare function due to reduction of water level was estimated. The results indicated that farmers, welfare decreased significantly due to reduction of water level. In order to improve the situation some measures such as restricting production of water-intensive crops and exploitation of groundwater are suggested.Keywords: Salinity, production function, optimal exploitation, cost function, welfare
-
Pages 23-45Identification of economic sectors with employment potential for future planning is important. The main objective of this paper is to study employment potential of agricultural sector in rural and urban economies with respect to gender in Khorasan Razavi province in Iran. For this purpose, we used input-output table of Khorasan Razvi Province that was updated with RAS method. The results showed that agricultural sector was in second place with respect to employment elasticity index and power and sensitivity dispersion indices which implied the existence of backward and forward linkages, in spite of the fact that agricultural sector was in first place with respect to direct employment. Employment elasticity for men and women in agricultural sector of rural areas were 0.397 and 0.399 and dispersion power indices were 4.6 and 5.7 and sensitivity of dispersion indices were 5.87 and 7.34 respectively. It is concluded that agricultural sector had high potential in affecting on other economic sectors especially in rural areas.Keywords: Input, output table, employment elasticity, power dispersion, sensitivity of dispersion
-
Pages 47-63Considering that a high percentage of the population in Iran are living in rural areas, study of problems facing rural communities including analysis of income distribution and its trend in preparing development plans is very necessary. This study aims to measure income inequality in rural areas in 1989-2009 periods by using Gini coefficient. For this purpose, data from household's expenditure survey were used. Results showed that during the period, income inequality in rural areas of the country was decreased slowly, but still there was considerable difference among provinces. On this basis, allocation of resources to those regions which suffered from unequal income distibutin was recommended.Keywords: Income inequality, Gini coefficient, rural areas, Iran
-
Pages 65-80In order to achieve food security, it is necessary to supply enough food in a large scale and to give everybody the access to the food through fair distribution. In fact, it is the main foundation of a developed society and is considered as a key factor to reach mental and physical health for society members. Financial development means expansion of financial sector of the economy including: markets, institutions and financial instruments. In this study, the effect of financial development on food security of rural households during the period 1986- 2010 (1389-1365) was investigated. First the level of food security for rural household was measured using the aggregate household food security index (AHFSI). Then, the level of financial development in the country was determined by using financial development index (FD). The effect of financial development on food security of rural households was investigated using auto regressive distributed lags method (ARDL). Results indicated a positive and significant effect of financial development on food security of rural households, both in short and long run. Therefore, sound financial development policies based on specific and definite indicators could increase food security in rural areas.Keywords: financial development, food security, AHFSI index, FD index, rural households
-
Pages 81-99This paper analyzes the price transmission from international to domestic wheat, barely and rice markets. For this purpose, elasticities of substitution between imported and domestically produced goods were estimated by using maximum entropy approach. The annual time series from 1992 to 2009 were used. Also in this study three model specifications to estimate elasticity were used. The three methods were ordinary least squares, partial adjustment and error correction mechanism. Maximum Entropy approach was applied for specification of these models. The results showed that the long run elasticity was more than short run implying that the long run effect of world price on domestic prices was more than short run.Keywords: Armington elasticity, Maximum Entropy, price transmission
-
Pages 101-120An important factor that limits water market operation in Iran is division of land and water markets that is lack of distinction between water and land ownership. In this situation due to lack of price signals from competitive market, the economic value of water permits could not identified. In this paper, we try to develop a model that could determine the implicit value of water permits based on hedonic price framework in Pashkola region of Mazendaran province. The results showed that water permit value equals 20-27 percent of total economic value of land parcels. Therefore, considering the average value of one hectare of land in this region, the economic value of water permits was estimated 35-46 million Rials per hectareKeywords: Water market, water rights, hedonic price
-
Pages 121-142This study was conducted to determine rate of returns to almond research and their distribution with parallel and pivotal technology induced supply shifts. The results showed that 1% increase in almond yield with a parallel shift in supply curve created social benefits about annually 59.3 billion Rials of which 56.8 and 2.5 billion Rials went to Iranian almond producers and consumers respectively. Also, by decreasing the world price of almond, rest of the world almond producers faced with reduction in their profits by 39 billion Rials but at the same time their almond consumers got extra benefit about 39.03 billion Rials. Simultaneously a pivotal supply shift did not affect welfare position of rest of the world in comparison with the previous situation but reduced the domestic benefit to 29.7 billion Rials. The findings revealed that there was a considerable difference between economic effects of yield enhancing and cost reducing research efforts. Therefore, 1% cost reduction per hectare with a parallel shift produced 41.5 billion Rials benefit which was 17.1 billion Rials less than yield enhancing position. It is concluded that almond research was more beneficial to domestic producers compare to other groups.Keywords: Agricultural research, benefit distribution, trade, parallel shift
-
Pages 143-156This paper aims to determine the effects of increase in energy price on employment of total economy with emphasis on agricultural sector as a result of elimination of subsidy of energy carriers. We used the latest available input-output table which is the 65-section table for the year of 2006. The result showed that total employment reduced by 6.232 percent. The maximum reduction of employment was in fertilizers and pesticides subsector (36.075 percent). Also, reduction of employment in agriculture sub-sectors was highest in horticulture and agronomy sub-sectors with 10.83 percent and after that in fishing (2.945 percent), livestock (2.621 percent) and forestry (0.233 percent). Effects of increase in energy price on employment of final demand components showed that it was negligible in agriculture sector.Keywords: Employment, enegy carriers, final demand, input, out put table, price
-
Pages 157-181Increasing water demand is one of the most challenging issues for water resource planners and managers. Solution to water shortage problems are not solved only through development of new water resource projects, more importantly they can be solved by efficient water management within the existing projects. In this context, conjunctive use management is one of the alternatives for the optimum utilization of available water resources and can improve water use productivity. In the present study, a mathematical model is presented to evaluate different scenarios of conjunctive use of surface and groundwater with various hydrological and management constraints to arrive at optimal cropping patterns for optimal use of water resourcesfor maximizing gross margin. The results indicated that by using surface and groundwater conjunctively, reliability of the irrigation water could be improved. It caused to reduce the losses due to water uncertainty and therefore, acted as a risk management system against the uncertainty in water. Also the results showed that the net benefit from the proposed conjunctive use system is almost double from 189 to 372 milliard Rials and water productivity increaseed by 13 percent.Keywords: Contingent Valuation, Forests Park, recreational value, Yasouj
-
Pages 183-196This paper aims to measure effective economic factors on rural migration in Iran. For this purpose, simultaneous equation system estimated for period of 1974-2007. The results indicated that improvement of income distribution, government spending in rural construction, reduction of wage gap between urban and rural areas as well as investment in agricultural sector would lead to reducing migration to cities. Also increase in agricultural price index, literacy rate, economic growth and farm size had negative impact on migration. According to the results government spending in rural infrastructure, decreasing wage gap between rural and urban areas and providing facilities for investment could cause migration rate to decrease.Keywords: Migration, rural development, system of equations, income distribution, construction spending
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.